- Γάμος καὶ χαρὰ

«…Ἐποίησε γάμους τῷ υἱῷ αὐτοῦ»

(Ματθ. 22,2)

Οἱ ναοὶ τῶν μεγάλων πόλεων, ἀγαπητοί μου, δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ κήρυγμα· ἀνάγκη ἔχουν τὰ χωριά. Βρέθηκα στὰ σύνορά μας καὶ μοῦ᾿λεγαν οἱ χωρικοί· Ἄχ, πάτερ μου, ν᾿ἀκούγαμε κ᾽ἐμεῖς μιὰ φορὰ τὸ χρόνο λόγο Θεοῦ!…

Μαζευτήκαμε στὶς πόλεις παπᾶδες, ἀρχιμανδριτάδες, ἱεροκήρυκες, δεσποτάδες, καὶ δὲν ξεκολλᾶμε νὰ πᾶμε παραπάνω νὰ κηρύξουμε. Γι᾿ αὐτὸ λέω ὅτι οἱ μεγάλες πόλεις δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ κήρυγμα· ἡ μόνη ὑποχρέωσί τους εἶνε νὰ ἐκτελέσουν αὐτὰ ποὺ ἄκουσαν.

Σήμερα ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς μιλήσω καὶ κάνετε λίγη ὑπομονὴ ν᾿ἀκούσετε ἕνα φτωχὸ κήρυγμα ποὺ βγαίνει ὅμως μέσα ἀπ᾽ τὴν καρδιά.

* * *

Ὑπάρχει, ἀγαπητοί μου, μιὰ κατηγορία –μόνο μία;–, μιὰ συκοφαντία –μόνο μία;–, ἐναντίον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Ποιά κατηγορία· ὅτι ἡ θρησκεία μας δὲν εἶνε πλέον στὰ μέτρα τῆς ἐποχῆς, ὅτι εἶνε πολὺ περιωρισμένη, ἔχει πολλὰ «μή», πολλὲς ἀπαγορεύσεις· κάνει τὸν ἄνθρωπο λυπημένο, σκυθρωπό. Εἶνε θρησκεία μελαγχολίας, λένε, κ᾽ἐμεῖς θέλουμε χαρά… Αὐτὴ εἶνε ἡ κατηγορία. Τί ἀπαντοῦμε; Ὅτι ἐμεῖς δὲν ζοῦμε τὴ θρησκεία τοῦ Ναζωραίου ὡς θρησκεία μελαγχολίας καὶ λύπης· εἶνε θρησκεία χαρᾶς καὶ αἰσιοδοξίας. Ἀπόδειξις; Πρῶτον ὁ ἀπόστολος ποὺ διαβάστηκε τὴν Κυριακὴ 6 Σεπτεμβρίου (βλ. Β΄ Κορ. 1,21 – 2,4)· ὁμιλεῖ γιὰ μία μυστικὴ χαρά, τὴν ὁποία αἰσθανόταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος καὶ ποὺ ἤθελε νὰ τὴ μεταδώσῃ στὰ πνευματικά του τέκνα. Ἀλλὰ μεγαλύτερη ἀπόδειξι εἶνε τὸ εὐαγγέλιο τῆς ἴδιας Κυριακῆς (βλ. Ματθ. 22,2-14). Γιὰ ποιό πρᾶγμα μιλάει, ποιό εἶνε τὸ θέμα του; Ὁ γάμος· ὁ γάμος μὲ τὴν πραγματικὴ καὶ μὲ τὴ μυστικὴ - πνευματικὴ ἔννοια. Γάμος εἶνε ἡ φλογερὴ ἀγάπη καὶ ἕνωσις ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ἐν Κυρίῳ. Δὲν ὁμιλῶ γιὰ τὸν ἐμπορικὸ γάμο, τὸν ὑλώδη καὶ σαρκικό, ὅπως εἶνε τώρα οἱ περισσότεροι γάμοι· ὁμιλῶ γιὰ τὸ γάμο ὅπως τὸν ἵδρυσε ὁ Δημιουργὸς καὶ τὸν ἐννοεῖ ἡ ὀρθόδοξος παράδοσις, τὸ γάμο ὡς ἱερὸ μυστήριο. Αὐτὸς ὁ γάμος εἶνε ἕνωσις καρδιῶν, τὸ εὐτυχέστερο γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. «Στὶς χαρές σου!», εὔχονται στὸ νέο ἢ στὴ νέα ποὺ πρόκειται νὰ στεφανωθοῦν. Καὶ πράγματι ὁ γάμος εἶνε χαρά. Ἡ νύφη στολισμένη σὰν τὴν ἀνθισμένη ἀμυγδαλιά, ὁ νυμφίος ποὺ λάμπει σὰν τὸν ἥλιο, οἱ παράνυμφοι, οἱ γονεῖς, οἱ συγγενεῖς, οἱ φίλοι, τὰ τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας τὰ ὡραιότατα, οἱ χοροί, τὰ ᾄσματα, ἡ γαμήλιος τράπεζα μὲ τὰ ἐκλεκτὰ φαγητά, ὅλα αὐτὰ δημιουργοῦν μιὰ ἀτμόσφαιρα μέσα στὴν ὁποία καὶ ὁ πιὸ λυπημένος δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ αἰσθανθῇ μιὰ χαρά.

Γι᾽ αὐτὸ ἀκριβῶς σήμερα ὁ Κύριος πῆρε τὸ γάμο ὡς εἰκόνα, γιὰ νὰ συμβολίσῃ κάτι ἀνώτερο· ὅτι ἡ βασιλεία του εἶνε ἕνα συμπόσιο, ἕνας γάμος πνευματικός, μιὰ χαρὰ ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, μία κοινωνία καὶ μεῖξις ἀπεριγράπτου χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως.

Οἱ ἄνθρωποι, ἀναλόγως ἰδεῶν καὶ προτιμήσεων, ἀνοίγουν ῥάδια καὶ «πιάνουν» σταθμούς. Ἐγὼ σᾶς συνιστῶ νὰ τεντώσετε τὸ αὐτί σας γιὰ ν᾽ἀκούσετε ἕνα πομπὸ ποὺ δὲν εἶνε κολλημένος στὰ χώματα ἑνὸς ἐπιγείου κράτους. Ἐκπέμπει πάνω ἀπὸ τὰ ἄστρα καὶ τὸν Ὠρίωνα, δυὸ χιλιάδες τώρα χρόνια, καὶ μεταδίδει ἕνα χαρμόσυνο μήνυμα αἰσιοδοξίας, θάρρους καὶ ἀνδρείας, μήνυμα αἰώνιο. Δὲν τ᾽ἀκούσατε; Ποιοί τὸ ἄκουσαν; Γιὰ πρώτη φορὰ τὸ ἄκουσαν ὄχι φιλόσοφοι τῶν Ἀθηνῶν ἢ πατρίκιοι τῆς ῾Ρώμης ἢ μεγιστᾶνες τοῦ πλούτου· τὸ ἄκουσαν – ποιοί· βοσκοὶ τῆς Βηθλεέμ. Ὤ μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς θρησκείας μας! Κατέβηκε ἄγγελος καὶ τοὺς εἶπε· «Μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην». Χαρὰ ὄχι μὲ τὸ σταγονόμετρο, ὅπως δίνει αὐτὸς ὁ κόσμος, ἀλλὰ «χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος» (Λουκ. 2,10-11). Αὐτὴ εἶνε ἡ χαρὰ ποὺ αἰσθάνεται ὅποιος πιστεύει στὸν Ἰησοῦ τὸ Ναζωραῖο.

Πράγματι ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ χαρά. Ὄχι ἁπλῶς χαρά· εἶνε τὸ κέντρο, ἡ πηγή, ὁ ἥλιος τῆς χαρᾶς γιὰ κάθε ψυχή. Αὐτὸς εἶνε ποὺ εἶπε στὴν πονεμένη μάνα ποὺ θρηνοῦσε κοντὰ στὸ φέρετρο τοῦ παιδοῦ της «Μὴ κλαῖε» (Λουκ. 7,13). Αὐτὸς εἶνε ποὺ εἶπε τοὺς πονεμένους «Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ἰω. 16,33). Αὐτὸς εἶνε ποὺ γιὰ μία ἁμαρτωλὴ γυναίκα εἶπε «Ἀφέωνται αἱ ἁμαρτίαι αὐτῆς» (Λουκ. 7,47). Αὐτὸς εἶνε ποὺ εἶπε στὸν παράλυτο «Ἔγειρε, ἆρον τὸν κράβατόν σου καὶ περιπάτει»(Ἰω. 5,8). Αὐτὸς εἶνε ποὺ εἶπε σ᾿ἕνα λῃστὴ «Σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ» (Λουκ. 23,43). Αὐτὸς εἶνε ποὺ πῆγε στὰ μνήματα καὶ εἶπε «Νεκροί, ἀναστηθῆτε» (βλ. Ἰω. 11,43). Αὐτὸς εἶνε ποὺ ὅταν ἀναστήθηκε «ἐχάρησαν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον» (Ἰω. 20,20).

* * *

Μὰ τί ἀκούω· –Αὐτὰ εἶνε κείμενα ἁγιογραφικά, πολὺ θεωρητικὰ μᾶς τὰ λές· ἐμεῖς θέλουμε ἁπτὰ - χειροπιαστὰ πράγματα.

Λοιπόν, ἐὰν ὑπάρχῃ κανεὶς ποὺ ἀμφιβάλλει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ πηγὴ τῆς χαρᾶς, θὰ τοῦ συστήσω νὰ κάνῃ πείραμα στὸν ἑαυτό του, καὶ τότε θὰ πεισθῇ, ὅτι αὐτὰ ποὺ λέω ἐδῶ εἶνε πολὺ μικρὰ μπροστὰ στὴν πραγματικότητα. Ὁρίστε λοιπόν, ἐλᾶτε νὰ κάνουμε πείραμα.

• Θέλεις χαρά; Πέταξε ἀπ᾽ τὰ χέρια σου τὰ σεντόνια τῶν ἐφημερίδων πού ᾿νε γεμᾶτα φλυαρίες, τὰ βιβλία τῆς ἀπιστίας πού ᾿νε γεμᾶτα ἀπὸ μικρόβια ἀθεΐας, τὰ αἰσχρὰ μυθιστορήματα. Πέταξέ τα αὐτὰ καὶ πιάσε στὰ χέρια σου ἕνα ἄλλο βιβλίο· ἄνοιξε τὴν ἁγία Γραφή, κόλλησε τὸ αὐτί σου σ᾽ αὐτὸ τὸν πομπὸ τοῦ οὐρανοῦ ποὺ μεταδίδει λόγια ἀθάνατα. «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι», εἶπε ὁ Χριστός (Ματθ. 24,35). Ἄνοιξε τὴν Πεντάτευχο, τὰ πρῶτα βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης (τὴ Γένεσι, τὴν Ἔξοδο, τὸ Λευϊτικό, τοὺς Ἀριθμούς, τὸ Δευτερονόμιο), καὶ θὰ δῇς μπροστά σου ἕνα πανόραμα, θ᾽ ἀκούσῃς σάλπιγγες νὰ σαλπίζουν, θὰ δῇς χέρι θεϊκὸ νὰ γράφῃ πάνω σὲ πέτρινες πλάκες τὶς δέκα ἐντολές, θὰ δῇς θαύματα καὶ θ᾿ ἀκούσῃς τὸ Μωυσῆ νὰ λέῃ· «Πρόσεχε, οὐρανέ, καὶ λαλήσω, καὶ ἀκουέτω ἡ γῆῥήματα ἐκ στόματός μου» (Δευτ. 32,1).

• Θέλεις χαρά; Πάρε καὶ διάβασε συναξάρια τῶν ἁγίων. Διάβασε π.χ. τὸν βίο τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Βαβύλα (ἑορτάζει 4 Σεπτεμβρίου), πνευματικοῦ πατρὸς καὶ διδασκάλου τῆς πόλεως Ἀντιοχείας, τὸν ὁποῖο θαύμαζε καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος καὶ ἐξεφώνησε γι᾽ αὐτὸν τρεῖς ὁμιλίες. Ἂν τὶς διαβάσῃς, θὰ αἰσθανθῇς χαρὰ καὶ συγκίνησι, γιατὶ ἡ Ἐκκλησία ἀνέδειξε τέτοιους γίγαντες. Ὁ Βαβύλας ἦταν πραγματικὸς ἐπίσκοπος τοῦ Χριστοῦ. Στάθηκε στὴν πύλη τοῦ ναοῦ, καὶ εἶπε στὸ βασιλιᾶ ποὺ εἶχε βάψει τὰ χέρια του μὲ αἷμα· –Ἄλτ! τὰ χέρια σου εἶνε ἀκάθαρτα, δὲν σοῦ ἐπιτρέπω τὴν εἴσοδο… Διότι στὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ ἐπικρατῇ τάξις καὶ εὐπρέπεια. Καὶ θὰ κάνω μετὰ λύπης μία παρατήρησι. Τὸ 1966 ἡ νεαρὴ βασίλισσα τῆς Ἑλλάδος Ἄννα-Μαρία πῆγε στὸ Βατικανό· καὶ ὁ πάπας, γιὰ νὰ τὴ δεχτῇ, τὴν ὑποχρέωσε νὰ ντυθῇ σὰν καλόγρια. Ὦ Ἐκκλησία μου!… Ἐδῶ δὲν εἶνε ὁ πάπας, ἐδῶ εἶνε ὁ Χριστός, ἐδῶ εἶνε τὰ ἅγια· καὶ ὅμως στὶς ἐκκλησίες μπαίνουν ξεμπράτσωτες καὶ γυμνές, γιατὶ δὲν ὑπάρχει κάποιος νὰ τοὺς πῇ· Ἄλτ! ντύσου καὶ μετὰ ἔλα. Ἂς εἶνε τὰ λόγια μου σκληρά· ἐκφράζουν ὅμως τὸ πνεῦμα τοῦ ἱεροῦ Βαβύλα, ὁ ὁποῖος κατ᾿ αὐτὸ τὸν τρόπο μίλησε. Βλέπω κάποια διαταραχὴ στὰ βλέμματα. Ἔχετε δίκιο· σᾶς συνήθισαν σὲ ὡραῖα κηρύγματα μὰ ὄχι σὲ ἀλήθειες ποὺ πρέπει νὰ λέγωνται.

• Συνεχίζω. Θέλεις χαρά; διάβασε τὴν ἁγία Γραφὴ καὶ τοὺς βίους τῶν ἁγίων. Θέλεις χαρά; Τὸ βραδάκι, ὅταν βασιλέψῃ ὁ ἥλιος, ἐσὺ ὁ πατέρας καὶ ἡ μάνα, ἀντὶ νὰ βγῆτε γιὰ διασκέδασι, γονατίστε μπροστὰ στὸ Χριστὸ καὶ κάντε προσευχή. Σᾶς δίνω ἐγγύηση· ὅταν προσευχηθῇς μὲ τὴ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά σου, θὰ αἰσθανθῆτε εἰρήνη καὶ θὰ πάρετε εὐλογία.

• Θέλεις ἀκόμα μεγαλύτερη χαρά; Ἐκεῖ ποὺ κάθεσαι, κοντά σου στὴ γειτονιά, ὑπάρχει μία χήρα μ᾽ἕνα ὀρφανὸ γιατὶ ὁ ἄντρας της σκοτώθηκε. Πήγαινε λοιπὸν νὰ τοὺς βρῇς· κι ἄνοιξε τὸ πορτοφόλι νὰ βοηθήσῃς, κι ἄνοιξε τὸ στόμα καὶ τὴν καρδιά σου νὰ τοὺς παρηγορήσῃς.

• Θέλεις χαρά, πιὸ μεγάλη χαρά; Ἔλα στὸ ναὸ στὴ θεία λειτουργία κι ἀφοῦ ἑτοιμαστῇς πλησίασε νὰ μεταλάβῃς. Γάμος γίνεται καὶ τραπέζι οὐράνιο. «Λάβετε φάγετε», «πίετε ἐξ αὐτοῦ»· ἔλα νὰ κοινωνήσῃς τὰ ἄχραντα μυστήρια.

• Θέλεις χαρά; διάβασε ἁγία Γραφὴ καὶ συναξάρι, κάνε προσευχή, κάνε ἐλεημοσύνη, κοινώνα τὰ θεῖα μυστήρια. Θέλεις χαρά; ζῆσε κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ σοῦ ὑπόσχομαι, ὅταν σβήσῃ ὁ κόσμος καὶ τὰ ἄστρα, τότε θ᾿ἀκούσῃς κ᾽ἐσὺ τὴ φωνή· «Εὖ, δοῦλε ἀγαθέ καὶ πιστέ·… εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου» (Ματθ. 25,23). Τῆς χαρᾶς αὐτῆς, ποὺ ἔχει κέντρο τὸ Γολγοθᾶ, τῆς χαρᾶς αὐτῆς τῆς αἰωνίου καὶ ἀνεκφράστου καὶ ἀνεκλαλήτου, εἴθε πάντες νὰ γίνουμε μέτοχοι ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν

ἱ. ναὸ Προφήτου Ἠλιοὺ Παγκρατίου - Ἀθηνῶν

τὴν Κυριακὴ 4-9-1966)