- Ἡ ἔρημος γῆ κῆπος Θεοῦ

Ἀδύνατον, φωνάζει ἡ ἀπιστία, νὰ ζήσῃ σήμερα ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ Εὐαγγέλιο. Ἀδύνατον, φωνάζουν οἱ νέοι, νὰ κρατήσουμε ἁγνότητα. Ἀδύνατον, φωνάζουν οἱ ἔγγαμοι, νὰ ζήσουμε ἰσοβίως οἱ ἄντρες μὲ μία γυναῖκα, οἱ γυναῖκες μὲ ἕναν ἄντρα. Ἀδύνατον, φωνάζουν οἱ ἔμποροι, νὰ πᾶμε μὲ τὸ «Ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὐ οὔ» (ἔ.ἀ. 5,37). Ἀδύνατον, φωνάζουν οἱ πλούσιοι, νὰ τηρήσουμε τὸ «Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς» ( ἔ.ἀ.. 19,21). Ἀδύνατον, φωνάζουν οἱ ἐκδικητικοί, νὰ συγχωρήσουμε τοὺς ἐχθρούς μας. Ἀδύνατον τὸ ἕνα, ἀδύνατον τὸ ἄλλο, ἀδύνατον ὁλόκληρο τὸ Εὐαγγέλιο. Οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ φαίνονται ἀκατόρθωτες.

Οὐτοπία λοιπὸν τὸ Εὐαγγέλιο; Ὄχι• οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ δὲν εἶνε ἀκατόρθωτες. Κι ἂν βρισκόταν ἕνας μόνο καὶ ἐφήρμοζε ὅ,τι διέταξε ὁ Χριστός, ἀρκοῦσε αὐτὸς ν᾽ ἀποδείξῃ ὅτι ἡ ἠθικὴ τοῦ Εὐαγγελίου δὲν ἀποτελεῖ φαντασία. Ὅ,τι ἔκανε ὁ ἕνας γιατί νὰ μὴν τὸ κάνουμε καὶ οἱ ἄλλοι;

Ἀλλὰ δὲν εἶνε ἕνας μόνο• εἶνε πολλοί, ἀναρίθμητοι ἐκεῖνοι ποὺ κάτω ἀπὸ δυσμενεῖς συνθῆκες μὲ λόγια ἔργα καὶ μαρτυρικὸ θάνατο τήρησαν τὴν ἠθικὴ τοῦ Εὐαγγελίου. Αὐτοὶ λένε· «Πάντα ἰσχύομεν ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι ἡμᾶς Χριστῷ» καὶ «Μιμηταί μας γίνεσθε, καθὼς καὶ ἡμεῖς Χριστοῦ» (Φιλ. 4,13. Α΄ Κορ. 11,1). Εἶνε οἱ ἅγιοι Πάντες.

* * *

Οἱ ἅγιοι, ἀγαπητοί μου, δὲν ἦταν ἐξ ἀρχῆς ἅγιοι. Κανείς δὲν γεννιέται ἅγιος. Ὁ ἄνθρωπος, κάθε ἄνθρωπος, πέφτει ἀπ᾽ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας του σὰν ἕνας καρπὸς ποὺ κλείνει μέσα του τὰ σπέρματα ὅλων τῶν κακιῶν, σὰν ἕνα μῖγμα εὐγενοῦς μετάλλου ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὰ σπλάχνα τῆς γῆς ἀνακατεμένο μὲ ἀκάθαρτη ὕλη. Νά γιατί ὁ Δαυῒδ ὀδύρεται λέγοντας· «Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην, καὶ ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου» (Ψαλμ. 50,7).Αὐτὸ τὸ λόγο μποροῦσαν νὰ ἐπαναλάβουν καὶ οἱ ἅγιοι Πάντες. Γεννήθηκαν κι αὐτοὶ μὲ τὴ βαρειὰ κληρονομικότητα ποὺ ἔχει τὴ ῥίζα της στὸ ἁμάρτημα τῶν πρωτοπλάστων. Ἀπὸ τὴ μολυσμένη ἐκείνη πηγὴ ἔφεραν μέσα τους τὰ μικρόβια τῆς κακίας, ποὺ μόλυνε καὶ διέφθειρε τὴν ἁγνὴ καρδιὰ ποὺ ἔδωσε ὁ Πλάστης. Γι᾽ αὐτὸ ὡς πανανθρώπινη κραυγὴ γιὰ τὴ δηλητηρίασι τῆς καρδιᾶς, θεωρεῖται κι ὁ ἄλλος στίχος τοῦ ἴδιου ψαλμοῦ, τὸν ὁποῖο καὶ ἄπιστοι ὅπως ὁ Βολταῖρος θαύμασαν γιὰ τὸ ὕψος του· «Καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοί, ὁ Θεός, καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου» (Ψαλμ. 50,12).Σὰν ἄνθρωποι λοιπὸν καὶ οἱ ἅγιοι, προτοῦ γνωρίσουν τὸν Σωτῆρα Χριστὸ δὲν εἶχαν καθαρὴ τὴν καρδιά• ἡ καρδιά τους ἦταν μολυσμένη ἐξ αἰτίας ὄχι μόνο τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος ἀλλὰ καὶ προσωπικῶν ἁμαρτημάτων. Ψέματα, κατάρες, βλασφημίες, κλοπές, μοιχεῖες, πορνεῖες, φόνοι…, νά ὁ ἀκάθαρτος ποταμὸς τῆς ζωῆς πολλῶν ἀπ᾽ αὐτούς.Ἀλλὰ κάποια εὐλογημένη στιγμὴ ὁ ποταμὸς τῆς ζωῆς τους ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸν μυστηριώδη ἐκεῖνο ποταμὸ τοῦ Ἰεζεκιήλ (στὸ 47ο κεφ. τῆς προφητείας του). Τὰ νερά του, ποὺ ἀναβλύζουν ἀπ᾽ τὸ Γολγοθᾶ, εἶνε θαυματουργά, ἀναζωογονοῦν τὰ πάντα. Σ᾽ αὐτὰ τὰ νερὰ καλεῖ ὁ προφήτης Ἠσαΐας λέγοντας· «Λούσασθε καὶ καθαροὶ γίνεσθε» (Ἠσ. 1,16). Καὶ μία ἀκόμη σταγόνα τους μπορεῖ νὰ καθαρίσῃ τὸν ἄνθρωπο!

Δὲν εἶνε αὐτὸ ποίησις καὶ φαντασία δική μου. Ὅσοι ἀμφιβάλλουν ἂς ἀνοίξουν τὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, ἂς μελετήσουν τοὺς βίους τῶν ἁγίων, καὶ θὰ δοῦν σὲ μύριες περιπτώσεις ὅτι ἡ δύναμις τοῦ σταυροῦ, ἀγγίζοντας τὴν καρδιὰ λῃστῶν καὶ κακούργων, τοὺς μετέβαλε.

Καὶ ἡ δύναμις τοῦ σταυροῦ μένει πάντοτε ἀμείωτη. Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶνε στεῖρα• γεννᾷ καὶ σήμερα ἁγίους. Ἡ παράταξι τῶν ἁγίων δὲν ἔκλεισε, ὁ κατάλογος στὰ μητρῷα τῆς αἰωνιότητος δὲν σφραγίστηκε ἀκόμα. Ἡ ἁγιότης δὲν σταμάτησε στὸ 50, 300, 500, 600, 1.500 μ.Χ.. Ὄχι!

Καὶ στὸν αἰῶνα μας, αἰῶνα προδρομικὸ τοῦ ἀντιχρίστου, ἡ ἁγιότης ἀνθίζει. Ἄντρες καὶ γυναῖκες βαδίζουν καὶ σήμερα στὰ ἴχνη τῶν μαρτύρων τῶν προηγουμένων γενεῶν. Παρ᾿ ὅλες τὶς εἰρωνεῖες, τοὺς διωγμούς, τὰ μαρτύρια, δὲν προδίδουν τὴν πίστι, δὲν προσκυνοῦν τὰ νεώτερα εἴδωλα• μὲ τὸ βλέμμα στὸν οὐρανὸ ὅπως ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος ἀγωνίζονται νὰ φανοῦν ἄξιοι υἱοὶ καὶ θυγατέρες τῶν προγόνων ἐκείνων, ποὺ θυσίασαν τὰ πάντα γιὰ τὴν πίστι τοῦ Χριστοῦ.

Συνάντησα στὴ Βόρειο Ἑλλάδα μιὰ γερόντισσα πρόσφυγα ἀπὸ τὸν Πόντο. Ἡ οἰκογένειά της εἶχε ἐξολοθρευθῆ. Αὐτὴ ἦρθε μόνη ἐδῶ, ἀλλὰ ἔμελλε στὰ γηρατειά της νὰ δῇ νέους διωγμοὺς ἀπὸ σκοτεινὲς δυνάμεις. «Δὲν προδίδω», μοῦ ἔλεγε, «τὴν πίστι στὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἀγάπη στὴν πατρίδα. Θὰ μείνω Χριστιανὴ Ἑλληνίδα. Θέλω, ὅταν πάω στὸν ἄλλο κόσμο, οἱ πρόγονοί μου ποὺ θυσιάστηκαν νὰ μὲ ὑποδεχθοῦν καὶ νὰ ποῦν· Καλῶς τὴν κορούλα μας! Ἔκανες ὅ,τι κάναμε κ᾽ ἐμεῖς. Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου».

Αὐτὴ ἡ μνήμη τῶν ἁγίων εἶνε τὸ ἰσχυρότερο ἐλατήριο ποὺ ὠθεῖ σὲ ἠθικὰ μεγαλουργήματα. Ἡ Ἑλλάδα εἶνε χώρα ἁγίων. Πάνω της αἰωρεῖται ἕνα φωτεινὸ νέφος μαρτύρων. Καμμιά χώρα δὲν ἔχει τόσους ἁγίους. Γι᾽ αὐτὸ ἕνας ἐκκλησιαστικὸς ῥήτωρ, ὁ Φραγκῖσκος Σκοῦφος, (17ος αἰώνας) ἔγραφε γιὰ τὴν πατρίδα μας•

«Μίλησε κ᾽ ἐσύ, οὐρανέ· πὲς κ᾽ ἐσὺ μὲ τὴν ἀκτινοβόλο γλῶσσα τὶς δόξες τῆς χριστιανικῆς Ἑλλάδος. Ποῦ εἶδες γιὰ πρώτη φορὰ ἀνθρώπους νὰ ζοῦν μέσα στὶς ἐρήμους ζωὴ τῶν ἀγγέλων καὶ ν᾽ ἀντιλαλοῦν ἀπὸ θεϊκοὺς ὕμνους ἐκεῖνα τὰ δάση ὅπου δὲν ἀκούγονται παρὰ οἱ ἄγριες φωνὲς τῶν θηρίων; Ποῦ εἶδες τὰ πετρώδη καὶ ἄκαρπα βουνὰ νὰ βλαστάνουν ἄνθη ἀρετῶν; …Ἀπὸ ποῦ ἔκοψες τόσους κρίνους γιὰ νὰ στολίσῃς τοὺς κήπους σου; Ἀπὸ ποῦ τρύγησες τόσα ῥόδα γιὰ νὰ εὐωδιάσῃ μ᾿ ἐκεῖνα ὁ Παράδεισος; Ἀπὸ ποῦ μάζεψες τόσους φοίνικες, τόσες δάφνες, γιὰ νὰ ῥαντίσῃς καὶ νὰ στεφανώσῃς τὸ θρόνο τοῦ μεγάλου βασιλέως; Ποιός ἐκτὸς ἀπ᾽ τὴν Ἑλλάδα σοῦ χάρισε τὰ πιὸ φωτεινὰ ἄστρα ποὺ ν᾽ ἀστράφτουν στὸ στερέωμά σου;… Ἂν ὁ Ἑωσφόρος σὲ γύμνωσε ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους, τὸ Ἑλληνικὸ γένος σοῦ ἔδωσε τόσους ἁγίους ποὺ δὲν φαίνεσαι πλέον οὐρανός, ἀλλά, χωρὶς ὑπερβολή, φαίνεσαι ὅλος ὅλος μία Ἑλλάδα».

* * *

Ἀγαπητέ μου ἀδελφέ, ἐπίτρεψέ μου νὰ σὲ ρωτήσω· Πιστεύεις στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν; πιστεύεις ἀπόλυτα; Ἐὰν ναί, τότε, ὅσο σκληρὲς κι ἂν εἶνε οἱ συνθῆκες, μὴν πῇς «Ἀδύνατον νὰ ζήσω κατὰ Χριστόν». Ὄχι. Μακριὰ ἡ δειλία! Μπορεῖς νὰ δώσῃς μαρτυρία Χριστοῦ, ὅποιο κι ἂν εἶνε τὸ ἔργο καὶ τὸ ἐπάγγελμά σου.

῾Ρίξε ἕνα βλέμμα στὴν παράταξι τῶν ἁγίων Πάντων, καὶ θὰ διακρίνῃς συναδέλφους σου. Ὑπάρχουν ἅγιοι ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἐπαγγέλματα• ὅλοι ἔζησαν κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ Θεανθρώπου ποὺ εἶπε «Οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι» (Ματθ. 20,28). Ἂν εἶσαι κληρικός, δὲς ἱεράρχας, πρεσβυτέρους καὶ διακόνους. Ἂν εἶσαι ἐγγράμματος, δὲς τοὺς Βασιλείους, Γρηγορίους καὶ Χρυσοστόμους. Ἂν εἶσαι ἀξιωματικὸς ἢ στρατιώτης, δὲς τοὺς ἁγ. Δημητρίους, Γεωργίους, Θεοδώρους. Οἱ γεωργοὶ ἔχουν τοὺς ἁγ. Τρύφωνα, Παῦλο τὸν ἁπλοῦν• οἱ βοσκοὶ τοὺς ἁγ. Σπυρίδωνα, Σῴζοντα, Βλάσιο καὶ τοὺς ποιμένας τῆς Βηθλεέμ• οἱ κηπουροὶ τὸν ἅγ. Φωκᾶ, οἱ μάγειροι τὸν ἅγ. Εὐφρόσυνο, οἱ ῥάφτες καὶ οἱ βαφεῖς τὸν ἅγ. Μένιγνο, οἱ ὑποδηματοποιοὶ τὸν ἅγ. Ζαχαρία, οἱ ζωγράφοι τὸν εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ καὶ τὸν ὅσιο Ζαχαρία, οἱ χαράκτες τὸν ἅγ. Ἰωάννη τὸ νηστευτή, οἱ διδάσκαλοι τὸν ἅγ. Ἀρσένιο, οἱ γιατροὶ τοὺς ἁγ. Ἀναργύρους καὶ τὸν ἅγ. Παντελεήμονα, οἱ ἀστρονόμοι τοὺς τρεῖς μάγους, οἱ ἄρχοντες τοὺς ἁγ. Ἀμβρόσιο, Φιλογόνιο καὶ Ἀρτέμιο, οἱ δικασταὶ τοὺς ἁγ. Διονύσιο ἀρεοπαγίτη καὶ Ἱερόθεο, οἱ βουλευταὶ τὸν εὐσχήμονα Ἰωσήφ,… καὶ οἱ βασιλεῖς τοὺς ἁγ. Κωνσταντῖνο καὶ Ἑλένη.

Παντοῦ ἁπλώνεται ἡ ἁγιότης, γιὰ ν᾿ ἀποδειχθῇ ὅτι ὁ Χριστιανός, ὅπου καὶ ἂν ὑπηρετῇ, παρὰ τὰ ἐμπόδια, λαμβάνει ἄνωθεν δύναμι νὰ ζῇ τὴ μυστικὴ ἁγία ζωὴ τοῦ Πνεύματος. Συγκινητικὰ παραδείγματα βρίσκουμε στοὺς βίους τῶν ἁγίων, ποὺ δείχνουν ὅτι μέσα καὶ στὴν πιὸ διεφθαρμένη κοινωνία εἶνε δυνατὸν ν᾽ ἀνθήσουν τὰ ἄνθη τῆς ἀρετῆς. Διότι «τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν» (῾Ρωμ. 8,28).

Ἅγιοι Πάντες, πρεσβεύσατε ὑπὲρ ἡμῶν! Ἐσεῖς ἀγαπήσατε μὲ θεῖο ἔρωτα πάνω ἀπὸ κάθε ἐγκόσμιο τὸν Χριστό, ἀγωνιστήκατε στὴ γενεά σας καὶ νικήσατε. Καὶ τώρα παρακολουθεῖτε τοὺς σκληροὺς ἀγῶνες ποὺ διεξάγει ἡ σημερινὴ γενεὰ τῶν Χριστιανῶν ἐναντίον τοῦ ἀντιχρίστου. Μεγαλύτεροι ἀδελφοί μας• σπεύσατε, σᾶς παρακαλοῦμε, νὰ μᾶς βοηθήσετε. Μὴ παύσετε νὰ προσεύχεσθε, ὁ Κύριος νὰ δώσῃ τὴ νίκη σ᾽ ἐκείνους πού, ὅπως κ᾽ ἐσεῖς, ἀγωνίζονται ὑπὸ τὴν σκέπη τοῦ τιμίου σταυροῦ• ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ῥαδιοφωνικὴ ὁμιλία, ποὺ μετεδόθη ἀπὸ τὸν Σταθμὸ τῆς Λαρίσσης τὸ 1949)