- ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ ΜΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Μὲ τὴν συμπλήρωσιν δύο ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἐκδημίαν του

Β΄

τοῦ κ. Βασιλείου Ν. Θεοτοκάτου, δικηγόρου,

προέδρου τῆς Ἀνωτάτης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ἑλλάδος

Προασπιζόμενος τὶς ἀρχές του δὲν ἄργησε καὶ ἡ σύγκρουσι μὲ τὸ καθεστὼς τῆς δικτατορίας. Ἀρχὲς τοῦ ἔτους 1968 ἔπεισε τοὺς δημοτικοὺς ἄρχοντες τῆς πόλεως τοῦ Ἀμυνταίου Φλωρίνης νὰ μὴ διοργανώσουν τὶς κατ᾽ ἔτος καρναβαλικὲς ἑορτές. Πληροφορήθηκε αὐτὸ ὁ τότε ὑπουργὸς Βορείου Ἑλλάδος τῆς δικτατορίας στρατηγὸς Πατίλης καὶ ἀξίωσε ἀπὸ τὸν Δήμαρχο Ἀμυνταίου νὰ διοργανώσῃ τὶς καρναβαλικὲς ἑορτές, πρᾶγμα βεβαίως ποὺ δέχθηκε ὁ τελευταῖος. Ὅταν ὁ Μητροπολίτης ἔμαθε αὐτὴ τὴν ἐξέλιξι δήλωσε ὅτι τὴν Κυριακή, ποὺ θὰ ἐλάμβαναν χώρα οἱ ἑορτές, θὰ κατέβῃ στὸ Ἀμύνταιο, ὅπου καὶ θὰ μιλήσῃ στὸν Μητροπολιτικὸ Ἱ. Ναό. Στὴ συνέχεια ὁ ὑπουργὸς πληροφορηθεὶς αὐτὲς τὶς δηλώσεις τοῦ Μητροπολίτη τοῦ τηλεφώνησε καὶ ἀφοῦ εἶπαν τὰ προκαταρκτικά, διεξήχθη ὁ ἀκόλουθος διάλογος μεταξὺ τοῦ ἐν λόγῳ ὑπουργοῦ καὶ τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου:

Ὑπουργός: Πληροφορήθηκα, Σεβασμιώτατε, ὅτι τὴν Κυριακὴ θὰ πᾶτε στὸ Ἀμύνταιο καὶ πρόκειται νὰ ἐκφωνήσετε λόγο.

Μητροπολίτης: Βεβαίως καὶ θὰ πάω.

Ὑπουργός: Γνωρίζετε ὅτι αὐτὸ ποὺ κάνετε ἀντιστρατεύεται στὶς ἀρχὲς τῆς 21ης Ἀπριλίου;

Μητροπολίτης: Δὲν γνώριζα ὅτι ἡ 21η Ἀπριλίου ἐνδύθηκε τὸ ἔνδυμα τοῦ καρναβάλου!

Ἀκολούθως τοῦ προσέθεσε τὰ ἑξῆς: «Ἀκοῦστε, μέχρι τώρα σᾶς μιλοῦσα ὡς Μητροπολίτης πρὸς ὑπουργό, τώρα ξεχάστε ὅτι σᾶς ὁμιλεῖ ὁ Μητροπολίτης καὶ σᾶς ὁμιλεῖ ὁ

Καντιώτης, τὴν Κυριακὴ θὰ κατέβω στὸ Ἀμύνταιο καὶ νὰ πᾶτε νὰ κάνετε ὅ,τι θέλετε». Καὶ τοῦ κλείνει τὸ τηλέφωνο! Βέβαια τὸ τηλέφωνο τοῦ Μητροπολίτη ἦταν ὑπὸ παρακολούθησι καὶ οἱ ὑπάλληλοι τοῦ Ο.Τ.Ε., ποὺ τὸ παρακολουθοῦσαν, ἄκουγαν ὅλη τὴ συνομιλία, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διαρρεύσῃ τὸ περιεχόμενο τῆς συνομιλίας. Μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἐξέλιξι καὶ ἐπειδὴ ἀπὸ διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος ἄρχισαν προετοιμασίες, γιὰ νὰ μεταβοῦν πιστοὶ στὸ Ἀμύνταιο, ἡ δικτατορία φρόντισε ν᾽ ἀσκῇ ἀσφυκτικὸ ἔλεγχο σ᾽ ὅλα τὰ Ι.Χ. καὶ τὰ λεωφορεῖα, ποὺ εἶχαν προορισμὸ τὴ Φλώρινα καὶ νὰ τοὺς ἀπαγορεύῃ τὴν μετάβασί τους. Τὴν Κυριακὴ πράγματι ὁ Μητροπολίτης μετέβη στὸ Ἀμύνταιο, ὅπου εἶχε συρρεύσει πλῆθος κόσμου γιὰ νὰ τὸν ἀκούσῃ, καὶ ἐξεφώνησε πύρινο λόγο ἀρχίζοντας τὴν ὁμιλία του μὲ αὐτὰ τὰ λόγια· «Σήμερα τὰ Ἀμύνταιο χωρίσθηκε σὲ Ἀνατολικὸ καὶ Δυτικὸ Βερολῖνο. Ἀπὸ ἐκεῖ εἶναι τὸ Ἀνατολικὸ Βερολῖνο, οἱ δυνάμεις τῆς βίας, καὶ ἀπὸ ἐδῶ εἶναι τὸ Δυτικὸ Βερολῖνο, οἱ δυνάμεις τῆς Ἐλευθερίας»! Ἡ σύγκρουσι μὲ τὴ δικτατορία εἶχε καὶ συνέχεια· πλησίαζε τὸ ἴδιο ἔτος 1968 ἡ ἑορτὴ τῆς 25ης Μαρτίου καὶ ὁ Νομάρχης ζήτησε νὰ ἐκφωνήσῃ τὸν πανηγυρικὸ τῆς ἡμέρας κατὰ τὴν δοξολογία στὸν Μητροπολιτικὸ Ἱ. Ναό. Ὁ Μητροπολίτης τοῦ ζήτησε νὰ τοῦ ὑποβάλῃ τὴν ὁμιλία του (γιατὶ δὲν ἤθελε ὁ Ἱ. Ναὸς νὰ μεταβληθῇ σὲ βῆμα προπαγάνδας τῆς 21ης Ἀπριλίου) καὶ ἀφοῦ τὴν ἐλέγξῃ τότε θὰ τοῦ ἐπέτρεπε. Φυσικὰ ὁ Νομάρχης δὲν δέχθηκε κάτι τέτοιο. Ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες ὁ Μητροπολίτης εὑρίσκετο στὴν Ἀθήνα. Ἕνα πρωῒ τοῦ τηλεφώνησε ὁ ἐκ τῆς τριανδρίας τῆς δικτατορίας ὑπουργὸς Ἐσωτερικῶν Παττακός. Ἀπὸ τὴ συνομιλία ποὺ εἶχαν, ὁ Μητροπολίτης κατάλαβε ὅτι κάτι τοῦ ἑτοιμάζουν καὶ μόλις τελείωσε ἡ συνομιλία τους, λέει στὸν ὁδηγό του· «Γρήγορα νὰ φύγουμε ἀμέσως γιὰ τὴ Φλώρινα. Αὐτοὶ κάτι μοῦ ἑτοιμάζουν. Τὸ λιοντάρι εἶναι ἰσχυρό, ὅταν βρίσκεται στὴ φωλιά του καὶ ὄχι ὅταν εἶναι μακριὰ ἀπὸ τὴ φωλιά του», καὶ ἀμέσως ἔφυγε γιὰ τὴ Φλώρινα. Ἡ συνέχεια ἦταν νὰ ἐνταθοῦν οἱ ἀφόρητες πιέσεις γιὰ νὰ μιλήσῃ ὁ Νομάρχης, πλὴν ὅμως ὁ Μητροπολίτης ἦταν ἀνένδοτος καὶ δὲν δεχόταν. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ ὑποχωρήσουν οἱ τῆς δικτατορίας καὶ τελικῶς συμφώνησαν νὰ ἐκφωνήσῃ τὸν πανηγυρικὸ τῆς ἡμέρας ἕνας ἐπιθεωρητὴς τῆς Δημοσίας Διοικήσεως ἀπὸ τὴν Ἀθήνα. Εἶχε λάβει τέτοια ἔκτασι ἡ διάστασι μὲ τὸν Νομάρχη, ἀφοῦ καὶ μέσα στὰ λεωφορεῖα οἱ πολῖτες διεχωρίζοντο ποιός εἶναι μὲ τὸ Νομάρχη καὶ ποιός μὲ τὸν Μητροπολίτη, ἡ δὲ δικτατορία, ἐπειδὴ οἱ πολῖτες εἶχαν κατακλύσει τὸν Ο.Τ.Ε. καὶ ἔστελναν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας κατὰ ἑκατοντάδες, ἀπηγόρευσε τὴν ἀποστολὴ τέτοιων τηλεγραφημάτων! Στὴ συνέχεια, ἡ δικτατορία προσπάθησε νὰ ἐπιτύχῃ τὴν ἀπομάκρυνσί του ἀπὸ τὴ Μητρόπολη Φλωρίνης, ἀποστέλλοντας τρεῖς ἰατροὺς – καθηγητὲς Πανεπιστημίου καὶ μίσθαρνα ὄργανά της φυσικά, προκειμένου νὰ τὸν ἐξετάσουν καὶ νὰ ἀποφανθοῦν ὅτι δὲν μπορεῖ ν᾽ ἀσκῇ τὰ καθήκοντά του, θεωρώντας τὸν Μητροπολίτη ὡς «τρελλό»! Ὅταν μετέβησαν ἕνα βράδυ (νύχτα) οἱ ἰατροὶ στὴ Μητρόπολι Φλωρίνης, τὴν ὁποία ἡ δικτατορία εἶχε περικυκλώσει μὲ στρατὸ περιμένοντας τὸ πόρισμα τῶν ἰατρῶν, ὁ Μητροπολίτης, ποὺ βρισκόταν στὸν πρῶτο ὄροφο, τοὺς ἔστειλε στὸ ἰσόγειο τὸν πρωτοσύγκελλό του, δηλώνοντάς τους τὰ ἑξῆς. «Ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης, ποὺ δέχθηκε καὶ τὸν τελευταῖο πολίτη αὐτῆς τῆς πόλεως, ἀρνεῖται νὰ σᾶς δεχθῇ καὶ νὰ σηκωθῆτε ἀμέσως νὰ φύγετε». Πρᾶγμα βεβαίως καὶ ποὺ ἔπραξαν. Ἔτσι ματαιώθηκε ἡ προσπάθεια ἐκθρονίσεώς του. Μετὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐξελίξεις τότε ἦταν ποὺ ὁ Παττακὸς εἶπε τὴν φράσι «Κυριαρχοῦμε σ᾽ ὅλη τὴν Ἑλλάδα, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Φλώρινα ποὺ κυβερνάει ὁ Καντιώτης»!

Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ὁ Μητροπολίτης Αὐγουστῖνος εἶχε καὶ μία συνάντησι μὲ τοὺς Συνοδικοὺς Ἱεράρχες, ἐξ αἰτίας τῶν παραπάνω γεγονότων, στοὺς ὁποίους πρότεινε· «Δέχομαι νὰ γίνῃ δημοψήφισμα στὴ Μητρόπολί μου· καὶ ἐὰν λάβω ποσοστὸ κάτω τοῦ 75%, τότε θὰ παραιτηθῶ. Ἐὰν λάβω ποσοστὸ 100%, καὶ πάλι θὰ παραιτηθῶ». Οἱ Συνοδικοί τοῦ ἀπήντησαν· «Ἀντιλαμβανόμαστε τὸ νὰ παραιτηθῇς ὅταν λάβῃς ποσοστὸ κάτω τοῦ 75%, ἀλλὰ γιὰ ποιό λόγο νὰ παραιτηθῇς ὅταν λάβῃς ποσοστὸ 100%;». Καὶ ἡ ἀπάντησι τοῦ Φλωρίνης· «Γιατὶ αὐτὸ θὰ σημαίνῃ ὅτι ἔχω καὶ τοὺς φαύλους μαζί μου»! Πραγματικὸς ἄνδρας ἀρχῶν!

Ὅταν παραιτήθηκε ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος καὶ τὸ δικτατορικὸ καθεστὼς τοῦ Ἰωαννίδη ἐπέβαλε ὡς Ἀρχιεπίσκοπο τὸν Μητροπολίτη Ἰωαννίνων Σεραφείμ, ἀποκλείοντας ἀπὸ τὴ σύνθεσι τῆς Ἱεραρχίας τοὺς περισσότερους Μητροπολῖτες, τὸ καθεστὼς τὸ ὁποῖο χωρὶς ἀπολύτως καμμία διαδικασία ἐξεδίωξε δώδεκα ἀνεπίληπτους Μητροπολῖτες, τότε ὁ Φλωρίνης Αὐγουστῖνος πρότεινε στοὺς ἀποκλεισθέντες ἀπὸ τὴ σύνοδο Ἱεράρχες τ᾽ ἀκόλουθα. «Ἐλᾶτε ὅλοι στὴ Θεσσαλονίκη νὰ συγκαλέσουμε δική μας Σύνοδο Ἱεραρχίας καὶ νὰ ἐκλέξουμε δικό μας Ἀρχιεπίσκοπο. Ἐκ προοιμίου σᾶς δηλώνω, ὅτι προσωπικῶς δὲν ἐπιθυμῶ νὰ ἐκλεγῶ. Συγχρόνως μὲ τὴν ἐκλογὴ ἀπὸ ἐμᾶς τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου θὰ καταγγείλουμε καὶ τὸ δικτατορικὸ καθεστώς. Τὸ καθεστὼς δὲν πρόκειται νὰ μᾶς συλλάβῃ, γιατὶ ἐὰν ἀποτολμήσῃ κάτι τέτοιο, τότε θὰ ξεσπάσῃ τέτοιος παγκόσμιος σάλος ὅτι συνέλαβε 36 Μητροπολῖτες, ποὺ θὰ ἔχῃ ὡς ἀποτέλεσμα τὴν πτῶσι του». Δυστυχῶς οἱ Μητροπολῖτες δὲν ἐδέχθησαν αὐτὴ τὴν πρότασι, ἡ ὁποία ἐὰν ἐπραγματοποιεῖτο εἶναι σχεδὸν βέβαιο ὅτι ἄλλη θὰ ἦταν ἡ ἐξέλιξι τῶν ἐθνικῶν μας θεμάτων, ἀφοῦ θὰ εἶχε δημιουργηθῆ στὸ ἐσωτερικὸ τέτοια κατάστασι, ποὺ εἶναι ἀμφίβολο ἐὰν τὸ δικτατορικὸ καθεστὼς Ἰωαννίδη θὰ ἀποτολμοῦσε τὸ πραξικόπημα στὴν Κύπρο.

Αὐτὸς ὑπῆρξε ὁ Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ἕνα στιγμιότυπο κατὰ τὴν πορεία του πρὸς τὴν Φλώρινα γιὰ τὴν ἐνθρόνισί του. Μιλώντας στὸ λαὸ τοῦ Ἀμυνταίου, ποὺ εἶχε συρρεύσει στὸν Καθεδρικὸ Ἱ. Ναό, ἀναφέρθηκε στὴν θυσία, κατὰ τὴν ἔναρξι τῶν βαλκανικῶν πολέμων (1912), τῶν ἡρωϊκῶν λοχαγῶν τοῦ Κοσκινᾶ καὶ τοῦ Δελλαπόρτα, οἱ ὁποῖοι ἔπεσαν μαχόμενοι στὴν περιοχὴ τοῦ Ἀμυνταίου, ἀντιστεκόμενοι μὲ τὴν πυροβολαρχία τους στὴν ἐπίθεσι τῶν Τούρκων. Τότε ἕνας γέρος ἀπὸ τὸ πλῆθος τοῦ φώναξε· «Μπράβο, βρὲ λεβέντη, ὅλα τὰ ξέρεις»! Ἡ λαοθάλασσα ποὺ τὸν συνώδευσε στὴν χειροτονία ὡς Μητροπολίτη Φλωρίνης στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου Ὁμονοίας, ἡ ἴδια λαοθάλασσα τὸν συνώδευσε καὶ στὴν ἐξόδιο ἀκολουθία του εἰς μνημόσυνον αἰώνιον. Πράγματι γιὰ τὸν φλογερὸ Ἱεράρχη ὑπῆρξε «Ἰσχύς του ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ».

[ἀπὸ τὴν ἐφημ. «Ὀρθόδοξος Τύπος», φ. 1940/7-9-2012, σ. 6]