- Στοιχειώδης λογικὴ... Ἀπομακρυνθῆτε ἀπὸ τὸ ναυάγιο!

Ἀκοῦμε γιὰ ναυάγια –ὅπως κι αὐτὲς τὶς ἅγιες μέρες γιὰ τὸ «Νόρμαν Ἀτλάντικ» στὴν Ἀδριατική–, καὶ ἡ ψυχὴ συνέχεται. Ὅλοι ἀπὸ τὰ ῥαδιόφωνα καὶ τὶς τηλεοράσεις παρακολουθοῦν, ἀγωνιοῦν μαζὶ μὲ τοὺς ἐπιβάτες ποὺ κινδυνεύουν, προσεύχονται, παρακαλοῦν τὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους νὰ σωθοῦν οἱ ἄνθρωποι - οἱ ψυχές, νὰ βγοῦν γεροὶ στὴ στεριά. Τί ἄλλο νὰ κάνουν, ἀφοῦ μὲ ἄλλο τρόπο δὲν μποροῦν νὰ βοηθήσουν; Κ᾽ εἶνε ἀλήθεια, ὅτι χάρις σὲ τέτοιες προσευχὲς τὰ θύματα μειώνονται καὶ πολλοὶ διασῴζονται. Ἕνα ἄψυχο σκάφος τέλος πάντων ἂς χαθῇ. Τί κρίμα! Εἶνε συγκλονιστικό, εἶνε τρομακτικό, ἐνῷ ἕνα ἐξωτερικὰ ὡραῖο πλοῖο ξεκινᾷ μὲ χαρὰ καὶ καλὲς ἐλπίδες πὼς θὰ φτάσῃ μὲ ἀσφάλεια στὸ λιμάνι τοῦ προορισμοῦ του, στὸ δρόμο νὰ τὸ περιμένῃ μιὰ τόσο μεγάλη περιπέτεια, ποὺ τὸ ἀποδεικνύει ἀνήμπορο νὰ τὴν ξεπεράσῃ, κάνει ἐπικίνδυνη τὴν παραμονὴ τῶν ἀνθρώπων πάνω σ᾽ αὐτό, τὸ μεταβάλλει τελικὰ σὲ πλοῖο - παγίδα γιὰ ὅσους τὸ ἐμπιστεύθηκαν κ᾽ἐπιβιβάσθηκαν. Τότε τὸ μόνο ποὺ σῴζει εἶνε νὰ τὸ ἐγκαταλείψουν ὅσο τὸ δυνατὸν συντομώτερα. Ὅταν ὅμως ἕνα πλοῖο βυθίζεται, τότε στὰ νερὰ ποὺ τὸ καταπίνουν δημιουργεῖται δίνη. Καὶ ἡ δίνη παρασύρει μαζί του στὸ βυθὸ ὅ,τι ἄλλο βρεθῇ ἐκεῖ κοντά. Γι᾽ αὐτὸ προσπάθεια τῶν ναυαγῶν ποὺ ἐγκαταλείπουν τὸ σκάφος εἶνε, νὰ βρεθοῦν γρήγορα σὲ ἀρκετὴ ἀπόστασι, ὥστε νὰ μπορέσουν ν᾽ἀποφύγουν τὴν ὀλέθρια ῥουφίχτρα καὶ νὰ διασωθοῦν. Τέτοια ὥρα εἶνε ἀφροσύνη, ἀπὸ λόγους συναισθηματικούς, ἀπὸ μιὰ ἀγάπη στὸ ὄμορφο σκαρί, νὰ μένουν δεμένοι μὲ τὸ πλεούμενο ποὺ τοὺς ἔφερε ὣς ἐκεῖ, ἐλπίζοντας πὼς κάτι θὰ γίνῃ καὶ τὰ πράγματα πάλι θ᾽ἀλλάξουν, θὰ ἐξελιχθοῦν αἰσίως, θὰ ξεπεραστῇ ἡ περιπέτεια καὶ τὸ ταξίδι θὰ συνεχισθῇ ὅπως μέχρι τώρα. Ἡ πραγματικὴ ἀγάπη στὶς ἀνεκτίμητες ἀνθρώπινες ζωές, ἐπιβάλλει, νὰ μὴ ἀφεθοῦν σὲ συναισθηματισμούς, νὰ βάλουν κατὰ μέρος τὸ συναίσθημα καὶ νὰ σκεφθοῦν ψύχραιμα, μὲ ὀρθοφροσύνη. Ἂς χαθῇ τὸ κουφάρι, νὰ σωθῇ τὸ ψυχομέτρι!

Στὴν πνευματικὴ σφαῖρα τώρα. Ὁ Κύριος μᾶς συνιστᾷ νὰ μὴ ῥίχνουμε μόνοι μας τὸν ἑαυτό μας σὲ πειρασμὸ ἀπερίσκεπτα, ἀλλὰ μὲ κάθε τρόπο ν᾽ἀποφεύγουμε τὶς παγίδες κάνοντας ἐν ἀνάγκῃ θυσία καὶ τῶν πιὸ οἰκείων καὶ ἀναγκαίων μελῶν μας, ὅπως εἶνε τὸ πόδι ἢ τὸ μάτι ἢ τὸ δεξί μας χέρι, ἂν αὐτὰ μᾶς σκανδαλίζουν καὶ θέτουν σὲ κίνδυνο τὴ σωτηρία μας (βλ. Ματθ. 5,29· 18,8. Μᾶρκ. 9,45-47). Μᾶς δίδαξε ἀκόμα, νὰ ζητοῦμε νὰ μᾶς γλυτώνῃ ἀπὸ κάθε ἀκούσιο πειρασμὸ ποὺ ἔρχεται ἀπ᾽ἔξω· «καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ» (Ματθ. 6,13). Οἱ δὲ ἔμπειροι στὰ ζητήματα σωτηρίας τῶν ψυχῶν ἅγιοι πατέρες συμβουλεύουν, νὰ βοηθοῦμε μὲν τοὺς ἀδελφούς μας νὰ σωθοῦν κάνοντας γι᾽ αὐτοὺς τὸ πᾶν, ἂν ὅμως βλέπουμε ὅτι οἱ δυνάμεις μας εἶνε μικρές, νὰ ἔχουμε αὐτογνωσία καὶ νὰ μένουμε ταπεινὰ στὰ ὅριά μας, γιὰ νὰ μὴ γίνῃ μεγαλύτερο κακό, διπλῆ ζημιά. Ἂν κάποιος πνίγεται, λένε, μὴ τοῦ δίνεις τὸ χέρι σου, δός του τὸ μπαστούνι σου· καὶ ἂν δῇς ὅτι σὲ παρασύρει κάτω, ἄφησε τὸ μπαστούνι ἀπὸ τὸ χέρι σου, νὰ μὴν πνιγῆτε καὶ οἱ δύο ἀλλὰ νὰ γλυτώσῃ τοὐλάχιστον ὁ ἕνας. Ὡς σπάνιες ἐξαιρέσεις ἀναφέρονται στοὺς βίους τῶν ἁγίων παραδείγματα δυνατῶν Χριστιανῶν ποὺ ῥιψοκινδύνευσαν γιὰ νὰ σώσουν ψυχὲς ἁρπάζοντάς τις μέσα ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ λύκου, μέσα ἀπὸ οἴκους ἀνοχῆς καὶ ἄλλα καταγώγια διαφθορᾶς καὶ ἀκολασίας.

Καὶ στὴν ἐκκλησιαστική μας ζωὴ τέλος. Εἶδες ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἐπηρεάζεται ἀπὸ ἐξωχριστιανικὲς ἰδέες καὶ ἀρχίζει νὰ παρασύρεται ἀπὸ αἱρετικὲς διδασκαλίες καὶ προχωρεῖ σὲ ἐρωτοτροπίες μὲ ἀντιχριστιανικὲς κοινότητες καὶ ἐν γένει ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν ἁγία ποίμνη τοῦ Χριστοῦ; Μὴ διστάσῃς, ἀφοῦ νηστέψῃς καὶ προσευχηθῇς ἐκτενῶς γι᾽ αὐτόν, νὰ τοῦ μιλήσῃς· μὲ ἀγάπη καὶ πόνο, μὲ γνῶσι τῶν Γραφῶν καὶ τῶν δογμάτων, καλώντας καὶ ἄλλους δοκίμους στὴν πίστι ἀδελφοὺς εἰς βοήθειαν. Καὶ ἂν μὲν ἀκούσῃ, ἔχει καλῶς. Ἂν ὅμως φανῇ ἀμετάπειστος, τότε «μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος» (Τίτ. 3,11).

Τί γίνεται δὲ ὅταν ὁ καινοτομῶν περὶ τὴν πίστι καὶ τὴν κανονικὴ ἐκκλησιαστικὴ τάξι καὶ τὶς παραδόσεις τῶν πατέρων καὶ τῶν ἁγίων Συνόδων δὲν εἶνε ἕνας ἀδελφός σου, ἕνα ἁπλὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ κατέχῃ ἐξέχουσα ἡγετικὴ θέσι, εἶνε ποιμένας λαοῦ; Εἶδες δηλαδὴ ὅτι ὁ ἐφημέριός σου ἢ ὁ πνευματικός σου ἢ ὁ ἐπίσκοπός σου ἢ ὁ ἀρχιεπίσκοπος ἢ ὁ πατριάρχης σου, ὄχι μόνο δὲν σὲ ἀσφαλίζει, ὄχι μόνο δὲν σὲ οἰκοδομεῖ καὶ δὲν σὲ στηρίζει, ἀλλὰ καὶ σὲ σκανδαλίζει μὲ ὅσα λέει καὶ ὅσα τολμᾷ, μὲ τὶς ἀλλόκοτες ἀπόψεις καὶ τὶς καινοτόμες ἐνέργειές του; Μήπως ἐδῶ, λόγῳ τῆς ὑπεροχῆς τῆς θέσεώς του, δικαιολογεῖσαι νὰ σιωπήσῃς καὶ νὰ ἀνεχθῇς;

Τὴν ἀπάντησι παίρνουμε ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, ἀπὸ τὰ παραδείγματα τῶν ἁγίων καὶ τῶν πατέρων μας, ποὺ ἀντιμετώπισαν παρόμοιες περιστάσεις. Εἶχε λόγον ὁ πιστὸς λαός, τὸ κάθε λαϊκὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας; ἢ ἔμενε ἄφωνο καὶ ἀνέκφραστο παρακολουθώντας παθητικὰ τὶς κινήσεις τοῦ παραπαίοντος ποιμένος;

Τὸ ποίμνιο εἶνε λογικό, ὄχι ἄλογο. Μιλάει καὶ ἐκφράζει τὸ φρόνημά του· καὶ ἐν τέλει, ὅπως εἶνε γνωστό, αὐτὸ ἐπικυρώνει ἢ ἀποδοκιμάζει τὶς ἀποφάσεις τῶν ποιμένων του ἀκόμη καὶ ἐν συνόδοις. Καὶ ὅταν ὁ ποιμὴν θίγεται ἀπὸ τὴν ἔκφρασι τοῦ φρονήματος τοῦ ποιμνίου καὶ δὲν εἰσακούῃ ἀλλὰ κωφεύῃ στὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ του καὶ φιμώνῃ τὸ στόμα τῶν πιστῶν οὔτε προωθῇ τὰ αἰτήματά του στὰ ἀνώτερα θεσμικὰ ὄργανα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας –ὅπως γίνεται σήμερα–, τότε τὸ πλήρωμα βρίσκει ἄλλους τρόπους νὰ ἐκφράζεται, πειθαρχημένα καὶ «συνοδικά». Καὶ δὲν εἶνε αὐτοὶ οἱ τρόποι καθόλου «τυρεία»–ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε μέσα στὸ πνεῦμα καὶ ὄχι ἁπλῶς στὸ γράμμα τῶν ἱερῶν κανόνων. «Τυρεία», ἀντιθέτως, ξέρετε ποιοί κάνουν; Οἱ μυστικῶς κινούμενοι ἀριστοκράτες τῶν ἀτελείωτων διαλόγων, οἱ ὁποῖοι ἀπαξιοῦν νὰ ἐνημερώνουν γιὰ τὶς κινήσεις τους καὶ δὲν ἀνακοινώνουν οὔτε στὴν ἱεραρχία οὔτε στὸ πλήρωμα ἀλλὰ κρύβουν ἐπιμελῶς ἀπὸ τοὺς ἁρμοδίους τὰ ὅσα οἱ ἴδιοι ἀπεργάζονται δεσμεύοντας τὶς τοπικὲς ἐκκλησίες ποὺ αὐτοὶ ἀντιπροσωπεύουν στοὺς διαλόγους.

Ἂν λοιπὸν σὺ ἀγαπᾷς σωστὰ τὸν ποιμένα σου, μὴ σιωπᾷς. Στεῖλε του τὸ μήνυμα ὅτι δὲν συμφωνεῖς. Πές του μὲ σεβασμὸ ἀλλὰ εἰλικρινὰ ὅτι σκανδαλίζεσαι. Κροῦσε του τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου. Προειδοποίησέ τον ὅτι δὲν θὰ μπορέσῃς νὰ συνεχίσῃς νὰ τὸν ἐμπιστεύεσαι καὶ νὰ τὸν ἀκολουθῇς. Πλοῖο εἶνε καὶ αὐτός, ποὺ ξεκίνησε ἴσως καλά, ἀλλὰ τώρα ἔχασε τὸν προσανατολισμό του, παραπαίει καὶ πάει γιὰ ναυάγιο. Φώναξε! Ἴσως ἡ φωνή σου, τὸ σωτήριο S.O.S., εἰσακουσθῇ! Ἀλλὰ καὶ ἂν δὲν εἰσακουσθῇς, ἐσὺ ἔκανες τὸ καθῆκόν σου. Μόνο μὴν ἐπαναπαυθῇς· μεῖνε ἄγρυπνος στὶς ἐπάλξεις (πρβλ. Μᾶρκ. 14, 38), διότι τὰ γεγονότα ἐξελίσσονται ραγδαίως. Ὁπωσδήποτε θὰ χρειασθῇ νὰ κάνουμε κάτι πιὸ γενναῖο!