- Μνήμη ἁγ. Χαραλάμπου: Ἡ γλῶσσα τοῦ θαύματος

Γράφει ὁ π. Ἠλίας Ὑφαντῆς

«Ἀνάγκα τε καὶ θεοὶ πείθονται», ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι. Κι ἀκόμη πὼς «τὴν προαίρεσι τῶν ἀνθρώπων οὔτε ὁ Δίας δὲν μπορεῖ νὰ τὴν ἀλλάξῃ». Στὸ χριστιανισμὸ ὅμως ἰσχύει τὸ ἀντίστροφο. Ἀφοῦ τὸ καθετὶ καὶ ὁ καθένας –καὶ ἡ ἀνάγκη καὶ ἡ προαίρεσι– ὑπακούουν στὴ θέλησι τοῦ Θεοῦ• ἀλλὰ καὶ στὴ μεσιτεία τῶν ἁγίων.

Ἰούλιος 1944. Οἱ ἀντάρτες στήνουν ἐνέδρα κοντὰ στὰ Φιλιατρὰ τῆς Μεσσηνίας καὶ σκοτώνουν μερικοὺς Γερμανούς. Οἱ Γερμανοὶ –σύμφωνα μὲ τὰ ναζιστικὰ ἀντίποινα– ἀποφασίζουν νὰ τουφεκιστοῦν 100 (ἑκατὸ) κάτοικοι τῶν Φιλιατρῶν καὶ νὰ καῇ ἡ μισὴ ἡ πόλι. Ἡ ἐκτέλεσι ἀποφασίστηκε νὰ γίνῃ στὶς 19 Ἰουλίου.

Τὸ βράδυ παρουσιάζεται στὸν ὕπνο τοῦ τοπικοῦ Γερμανοῦ διοικητῆ Κοντάου, ἀλλὰ καὶ τοῦ Γερμανοῦ στρατηγοῦ στὴν Τρίπολι, ἕνας γέροντας ἀσκητής, ποὺ ἀπαιτεῖ νὰ μὴν πραγματοποιηθῇ ἡ ἐκτέλεσι.

Οἱ Γερμανοὶ βέβαια εἶναι σκληροὶ καὶ ἀγέρωχοι. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἀσκητής, ἐπιβλητικὸς καὶ ἀπαιτητικός, δὲν ἐννοεῖ νὰ τοὺς ἀφήσῃ νὰ ἡσυχάσουν, ἂν δὲν τοὺς μεταπείσῃ νὰ ματαιώσουν τὸ κακούργημα, ποὺ ἔχουν ἀποφασίσει, ὑποσχόμενος ὅτι, ἔφ᾽ ὅσον ἱκανοποιήσουν τὸ αἴτημά του, θὰ τοὺς βοηθήσῃ νὰ ἐπιστρέψουν αὐτοὶ καὶ οἱ ἄνδρες τους σῶοι καὶ ἀβλαβεῖς στὴν πατρίδα τους.

Τὴν ἑπόμενη ὁ Γερμανὸς διοικητὴς Κοντάου συγκεντρώνει τοὺς ἱερεῖς τῆς πόλης, κι ἀφοῦ διαπιστώνει ὅτι ὁ καλόγερος δὲν ἦταν μεταξύ τους, περιέρχεται τοὺς ναοὺς προκειμένου νὰ διαπιστώσῃ ποιός ἦταν ποὺ τοὺς ἀναστάτωσε ὅλη τὴ νύχτα καὶ τοὺς ἔκαμε νὰ ἀλλάξουν τὴ σκληρή τους ἀπόφασι.

Καὶ νὰ ποὺ τὸν ἀναγνωρίζει στὴν εἰκόνα τοῦ πολιούχου τῆς πόλης ἁγίου Χαραλάμπους• μπροστὰ στὴν ὁποία γονατίζει καὶ προσεύχεται. Παρ᾽ ὅτι ὡς διαμαρτυρόμενος δὲν πίστευε, ὣς τότε, στὴ μεσιτεία ὄχι μόνο τῶν ἁγίων ἀλλὰ οὔτε καὶ τῆς Παναγίας.

Ὕστερα ἀπὸ ἕνα χρόνο, ὅταν πιὰ ὁ Κοντάου εἶχε γυρίσει στὴν πατρίδα του, ὁ ἅγιος Χαράλαμπος καὶ πάλι παρουσιάζεται στὸ ὄνειρό του καὶ τοῦ ζητάει νὰ τὸν ἐπισκεφτῇ στὴ γιορτή του (10 Φεβρουαρίου).Ἐπίσκεψι καὶ προσκύνημα, ποὺ γινόταν κάθε χρόνο, ἐν ὅσῳ ὁ Κοντάου, ποὺ στὸ μεταξὺ ἔγινε ὀρθόδοξος, ζοῦσε, καί, ὅπως λέγεται, συνεχίζεται νὰ γίνεται ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους του, ποὺ κι αὐτοὶ ἔγιναν ὀρθόδοξοι.Τὸ θαῦμα αὐτὸ δὲν κυκλοφορήθηκε ἀπὸ κάποιες θρησκόληπτες γριοῦλες, οὔτε ἐπινοήθηκε ἀπὸ κάποιους ἐπαγγελματίες κληρικούς, οὔτε ἀνήκει σὲ κάποιο ἀβέβαιο καὶ μακρινὸ παρελθόν.Εἶναι τωρινό, πασίγνωστο καὶ πανθομολογούμενο. Καὶ βεβαιωμένο ἀπὸ ἀλλοεθνεῖς καὶ ἀλλόδοξους, ποὺ θὰ εἶχαν κάθε λόγο νὰ τὸ ἀμφισβητήσουν καὶ νὰ τὸ ἀπορρίψουν.Γι᾽ αὐτὸ εἶναι καὶ πομπὸς πολλαπλῶν μηνυμάτων:Πρῶτα-πρῶτα της ἀκατανίκητης δύναμης τῆς προσευχῆς. Ποὺ ἀσφαλῶς τὴ νύχτα ἐκείνη, μέσα στὸ καμίνι τοῦ ἀνείπωτου πόνου οἱ κάτοικοι τῶν Φιλιατρῶν, ὁμοθυμαδὸν καὶ ὁλονύκτια καὶ διάπυρη εἶχαν κάνει.Κι ἀκόμη τῆς ἀθανασίας τῶν ἁγίων καὶ πολλῶν ἄλλων κεκοιμημένων. Ποὺ εἶναι πολὺ περισσότερο ζωντανοὶ καὶ ἰσχυροὶ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς θεωρητικὰ ζωντανούς, ποὺ μπορεῖ νὰ εἴμαστε οὐσιαστικὰ νεκροὶ καὶ ἀνίσχυροι. Ἀφοῦ, καὶ ὅταν ζοῦν καὶ μετὰ τὸ βιολογικό τους τέλος, γνωρίζουν νὰ μιλοῦν τὴν πειστικώτερη ἀπ᾽ ὅλες τὶς γλῶσσες, ποὺ εἶναι ἡ γλῶσσα τοῦ θαύματος• στὴν ὁποία ὑπακούουν καὶ ὑποτάσσονται καὶ τὰ βουνὰ καὶ οἱ θάλασσες καὶ τὰ οὐράνια σώματα καὶ τὰ ζῷα. Ἀκόμη καὶ οἱ κακοῦργοι.Καὶ αὐτὴν ἀκριβῶς μίλησε καὶ ὁ ἅγιος Χαράλαμπος στοὺς Γερμανούς.«Κακῶς ἔκρινες δι᾽ ἕνα ἱερέα τοῦ Χριστοῦ ὑποθέσας, ὅτι θὰ τὸν φοβίσουν ἀπειλαὶ βασάνων καὶ θανάτου. Ταῦτα δι᾽ ἡμᾶς εἶναι τρυφὴ καὶ τὰ ποθοῦμεν, δὲν τὰ ἀποφεύγομεν. Ἔπειτα ἐγὼ ἐξώφλησα πλέον μὲ τὴν ζωήν. Ἔπρεπε νὰ εἶχα κοιμηθῆ πρὸ πολλοῦ. Δὲν θὰ μοὶ δώσῃς λοιπὸν διὰ τοῦ θανάτου παρὰ ὅ,τι περιμένω καθ᾽ ἡμέραν.Ἡμεῖς οἱ χριστιανοὶ εἴμεθα ἐξοικειωμένοι μὲ τοὺς ἀγῶνας καὶ τοὺς πολέμους καί, ὅπως οἱ γενναῖοι στρατιῶται, δὲν ἐπιθυμοῦμεν τὸν ἥσυχον θάνατον τῆς κλίνης, ἀλλὰ τὸν δοξασμένον τῆς μάχης. Εἰς ἐμὲ ὑπάρχει τὸ γῆρας. Ἀλλὰ νὰ μάθητε καλῶς, ὅτι εἰς τοὺς ἰδικούς μας ἀγῶνας τὸ πᾶν εἶναι ἡ ψυχή, ἡ ἀποφασιστικότης, ἡ αὐταπάρνησις. Ταῦτα δὲν καταπίπτουν μὲ τὴν ἡλικίαν, ἀλλὰ μένουν πάντοτε ἀνθηρὰ καὶ νέα. Ἀμφιβάλλεις, ἔπαρχε; Δοκίμασε. Θέλεις ἰδεῖ ὅτι, χάρις εἰς τὸν Κύριόν μου Ἰησοῦν Χριστόν, θὰ κουράσῃς ὅλους τους ἀκμαίους δημίους σου, χωρὶς ὁ ἱερεὺς Χαραλάμπης νὰ ζητήσῃ τὴν ἐπιείκειάν των».

Μὲ αὐτὸ τὸ θάρρος ἀπάντησε στὸν ἔπαρχο Λουκιανὸ ὁ ὑπέργηρος τῶν 113 ἐτῶν ἱερεὺς τῆς Μαγνησίας τῆς Μ. Ἀσίας Χαραλάμπης.

Ὠργισμένος σφόδρα ἐκεῖνος, ἀμέσως διέταξε νὰ ἀρχίσῃ ἡ βάσανος τοῦ ἱερέως μὲ μίαν ἀπὸ τὰς ἀγριωτάτας μεθοδείας τῆς εἰδωλολατρικῆς ὠμότητος. Ἡ διαταγὴ ἦταν νὰ γυμνώσουν τὸν μάρτυρα καὶ νὰ τοῦ ἀποσπάσουν τὸ δέρμα του ὅλον. Ἡ φρικαλέα ἐκδορὰ ἐξετελέσθη μὲ θαυμαστὴ κυριαρχία τοῦ ἁγίου ἐπὶ τῶν πόνων. Διότι καθ᾽ ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ θηριώδους ἐκείνου ἔργου ἔψαλλεν ὑμνῶν τὸν Θεὸν καὶ εὐχαριστῶν Αὐτόν, διότι τοῦ παρεῖχε τὴν τιμητικὴν καὶ περιπόθητον εὐκαιρίαν νὰ καταταχθῇ μεταξὺ τῶν μαρτύρων του.

Ὁ μεγαλομάρτυς Χαράλαμπος, ὅπως τὸν περιγράφει ὁ ἱστορικός, παρὰ τὴν ἡλικία του, εἶχε ἀκατάβλητη δύναμι ψυχῆς, ποὺ τὴν μετέδιδε καὶ στὸ σῶμα. Καὶ ὄχι μόνο ἐξακολουθοῦσε τακτικὰ τὴν διδασκαλία, ἀλλὰ καὶ εἰς ἔργα φιλανθρωπίας προΐστατο, καὶ πλησίον εἰς τοὺς ἀσθενοῦντας καὶ πάσχοντας μετέβαινε, φέρων τὴν ἠθικὴν ἐνίσχυσιν καὶ παρηγορίαν, καὶ ἦτο ὡραιότατον καὶ ἐποικοδομητικώτατον τὸ θέαμα τοῦ σεβασμίου γέροντος ἱερέως ποὺ διετήρει ὅλην τὴν ψυχικήν του ζωτικότητα.

Τὸ μαρτύριό του ἐπετελέσθη τὸ 198 μ.Χ. ἐπὶ τοῦ σκληροῦ αὐτοκράτορος Σεπτιμίου Σεβήρου.

Ἡ τιμία κάρα τοῦ ἁγίου βρίσκεται μέχρι σήμερα στὰ Μετέωρα, στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου.

Νὰ ἔχουμε τὶς εὐχὲς καὶ τὶς προσευχὲς τοῦ μεγαλομάρτυρος καὶ θαυματουργοῦ ἁγίου Χαραλάμπους στὸν θρόνον Κυρίου Παντοκράτορος.