- «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (cd 81ο - 85ο)

γέρων ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ – Ἀθήνα

81α΄. ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΣὉμολογουμένως, χρειάζεται ἀρκετὴ δύναμι ὁ ταπεινὸς δοῦλος τοῦ Θεοῦ, εἴτε ἄντρας εἴτε γυναίκα, γιὰ νὰ καταφρονήσῃ τὰ δελεάσματα ἑνὸς φαντασμένου κόσμου καὶ νὰ συνεχίσῃ ἀταλάντευτα καὶ ἀπτόητα τὸ δρόμο τῆς τιμιότητος ποὺ ἀκολουθεῖ. Καὶ ποῦ ἀλλοῦ θὰ βρῇ τὸ σθένος αὐτό; Τέτοια ἐνίσχυσι, στὶς δύσκολες στιγμὲς τοῦ καθημερινοῦ ἀγῶνος, ὅταν δοκιμάζονται οἱ χαρακτῆρες, μπορεῖ νὰ προσφέρῃ μὲ τὴ διδαχή της μόνο ἡ Ἐκκλησία. Ἀντιπροσωπευτικὸ δεῖγμα τέτοιου λόγου ἀποτελεῖ ἡ ὁμιλία τοῦ ἱεροκήρυκα τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστίνου Καντιώτη ποὺ θ᾽ ἀκούσουμε τώρα. Κηρύττει ἐπὶ τοῦ ἀποστόλου στὸ Αἰγάλεω, στὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Σπυρίδωνος. Εἶνε Κυριακὴ 16 Ἰουνίου 1963. Τί κι ἂν πέρασε ἀπὸ τότε μισὸς αἰώνας; Ἡ διαπίστωσι εἶνε, ὅτι ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται. Καὶ τότε κρίσι, καὶ τότε προκλήσεις, καὶ τότε διλήμματα… διάρκεια ὁμιλίας 20΄:01΄΄81β΄. Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥΚαὶ τὴν ἑπόμενη Κυριακή, 23 Ἰουνίου 1963, ὁ π. Αὐγουστῖνος συνεχίζει νὰ κηρύττῃ στὰ δυτικὰ προάστια τῶν Ἀθηνῶν (ἡ Πάρνηθα, ποὺ ἀναφέρει, εἶνε γνωστὸ βουνὸ τοῦ λεκανοπεδίου). Κηρύττει ἐπὶ τοῦ ἀποστόλου στὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς Χαϊδαρίου. Τὸν ἐνοχλεῖ ἡ ψυχρότης καὶ ἀδιαφορία, γι᾽ αὐτὸ παρατηρεῖ κάποιον ποὺ μένει ἔξω ἀπὸ τὴν ἐκκλησία καὶ γελάει. Χρειάζονται κάποιες ἐξηγήσεις. Ὅταν λέει «Πουλιέται ἡ Ἑλλάδα…», ἐννοεῖ τὸ νησάκι Σκορπιὸς ποὺ ἀγόρασε ὁ ἐφοπλιστὴς Ὠνάσης. «Ἂν πᾶνε στὸ φεγγάρι, πρέπει νά ᾽χουν μαζί τους μπουκάλες μὲ ὀξυγόνο», λέει, γιατὶ οἱ διαστημικὲς πτήσεις εἶνε σὲ ἐξέλιξι. Ὅταν μιλάῃ ἐλεύθερα γιὰ τοὺς βασιλιᾶδες, διευκρινίζει «Δὲν εἴμαστε ἀναρχικοί». Καὶ ἡ λύπη του; «Πήραμε τὸ πνεῦμα τῆς Δύσεως καὶ τὴ διαφθορά…». διάρκεια ὁμιλίας 26΄:06΄΄82α΄. ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕ ΒΟΗΘΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ

Τὸ 1963 ἡ ἑορτὴ τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων (30 Ἰουνίου) ἔπεφτε ἡμέρα Κυριακή. Ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης μίλησε στὸ ναὸ τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου τοῦ κέντρου τῶν Ἀθηνῶν ποὺ εἶνε γνωστὸς μὲ τὸ ὄνομα Χρυσοσπηλιώτισσα. Ἦταν ἡ χρονιὰ ποὺ ἑωρταζόταν ἡ χιλιετία τοῦ Ἁγ. Ὄρους (963-1963). Τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ βυζαντινὴ ἁγιογραφία, χάρις στὸν Φώτη Κόντογλου, εἶχε ἐπανέλθει• ὡρισμένοι ὅμως ἐπιδίδονταν σ᾽ ἕνα ἄσχημο ἐμπόριο, τὸ ὁποῖο ὁ κήρυκας θὰ ἐλέγξῃ. Τὰ χρόνια ἐκεῖνα ὑπῆρχε πολιτικὴ ἀστάθεια καὶ τὰ κομματικὰ πάθη βρίσκονταν σὲ ἔξαψι• γι᾽ αὐτὸ τὸν ἀκοῦμε συχνά, ὅπως κ᾽ ἐδῶ, νὰ ἀπευθύνεται ἑνωτικὰ στοὺς ἀνθρώπους «ὅλων τῶν χρωμάτων καὶ ἀποχρώσεων». Ἡ παρατήρησί του γιὰ ἐκείνους ποὺ ἀντὶ τῆς λατρείας προτιμοῦν τὴ θάλασσα καὶ τὶς ἐκδρομὲς ἐξηγεῖται λόγῳ τοῦ θέρους. διάρκεια ὁμιλίας 23΄:10΄΄

82β΄. ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ

Στὶς 7 Ἰουλίου 1963 ἑώρταζε ἡ ἁγία Κυριακή, ἦταν δὲ καὶ ἡμέρα Κυριακή. Ὁ π. Αὐγουστῖνος μίλησε ἐπὶ τοῦ ἀποστόλου τῆς ἑορτῆς τῆς ἁγίας. Δυστυχῶς, παρὰ τὴν ἔρευνα ποὺ προηγήθηκε, δὲν κατέστη δυνατὸ νὰ μάθουμε σὲ ποιό ναὸ ἔγινε τὸ κήρυγμα αὐτό• οὔτε ἀπὸ κάποια ἐσωτερικὴ μαρτυρία τῆς ὁμιλίας παρέχεται βοηθητικὸς προσδιορισμός. Κατὰ πᾶσαν πιθανότητα ἦταν σὲ κάποιο ναὸ τῶν Ἀθηνῶν, μὲ μόνη τὴν πληροφορία ὅτι ἡ ἐνορία εἶχε 2.000 οἰκογένειες καὶ περίπου 10.000 πληθυσμό. Τὸ θέμα ὅμως τῆς ὁμιλίας, ὅπως διαπιστώνει κάθε ἀκροατής, δὲν ἀφορᾷ τὴν συγκεκριμένη μόνο ἐνορία οὔτε μόνο ἐκείνη τὴν ἐποχή• εἶνε δι-ανθρώπινο καὶ δια-χρονικό. Σήμερα μάλιστα μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἀνήκει στὰ φλέγοντα ζητήματα ποὺ ταλανίζουν τὸ πλήρωμά μας. διάρκεια ὁμιλίας 16΄:41΄΄

83α΄. Η ΣΤΑΣΙ ΜΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ

Καλοκαίρι τοῦ 1963, 14 Ἰουλίου, Κυριακὴ τῶν Πατέρων τῆς Δ΄ Οἰκουμ. Συνόδου καὶ μνήμη τοῦ ἁγ. Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης κηρύττει ζωηρὰ στὸ ναὸ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Καλλιθέας, ὅπου προΐστατο ὁ –μακαριστὸς τώρα– π. Βασίλειος Κονίδας. Θὰ διατρίψῃ γιὰ λίγο ἐπάνω στὸ δογματικὸ περιεχόμενο τῆς ἡμέρας, γιὰ νὰ δώσῃ κατόπιν στοὺς πιστοὺς συγκεκριμένες ὁδηγίες πῶς ν᾽ ἀντιμετωπίσουν τὶς προσηλυτιστικὲς ἐφόδους τῶν αἱρετικῶν. Δὲν θὰ παραλείψῃ τὴν ἀναγκαία αὐτοκριτική. Θὰ πῇ, ὅτι ὁ μὲν ὀρθόδοξος λαὸς συχνὰ δὲν ἔχει συνεπῆ ζωὴ καὶ ἔμπρακτη ἀγάπη, ὁ κλῆρος παρουσιάζει σκάνδαλα, οἱ θρησκεύοντες διαιρέσεις, οἱ δὲ ἄρχοντες ποὺ οἱ ψάλτες τοὺς πολυχρονίζουν στοὺς ναοὺς ἀδρανοῦν ἐμπρὸς στὶς αἱρετικὲς ἀπειλές. Μιλάει μὲ πόνο. διάρκεια ὁμιλίας 23΄:13΄΄

83β΄. ΔΙΑ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΓΩ ΣΤΗΝ ΟΜΟΝΟΙΑ

Τὴν ἑπομένη Κυριακή, 21 Ἰουλίου 1963, ὁ π. Αὐγουστῖνος κηρύττει στὸ ναὸ τῆς Φανερωμένης Χολαργοῦ - Ἀθηνῶν. Ἡ ψαλμῳδία πρέπει νὰ ἦταν εὐρωπαϊκή, κ᾽ ἐκεῖνος λέει ὅτι στὴ λατρεία μόνο ἡ βυζαντινὴ μουσική, ἡ ταπεινὴ καὶ κατανυκτική, ἔχει θέσι. Θὰ θίξῃ μεγάλα ζητήματα ποὺ ταλανίζουν τὴ ζωὴ τῆς οἰκογενείας καὶ τῆς ἐκκλησίας. Ἡ Ἀνδρομέδα, ποὺ ἀναφέρει κάπου μεταφορικῶς, εἶνε ἀστερισμὸς τοῦ βορείου ἡμισφαιρίου καὶ σημαίνει μιὰ ζωὴ ὀνειρώδη. Γιὰ τὴν πληγὴ τῶν διαζυγίων τολμᾷ νὰ καταλογίσῃ εὐθῦνες στοὺς ἐπισκόπους, κάνοντας ὑπαινιγμοὺς καὶ σὲ ἄλλες ἐκκλησιαστικὲς πληγές (σκάνδαλα καὶ διαιρέσεις). Διαμαρτύρεται καὶ πάλι ἔντονα γιὰ τὸ σχεδιαζόμενο στὴν Ἀθήνα διεθνὲς συνέδριο τῶν χιλιαστῶν καὶ προετοιμάζει τὸ ἐκκλησίασμα γιὰ δυναμικὴ ἀντίδρασι. διάρκεια ὁμιλίας 23΄:36΄΄

84α΄. ΔΙΧΟΝΟΙΑ

Στὸ ὡραῖο προάστιο τῆς Ἁγ. Παρασκευῆς - Ἀττικῆς, στὸ ναὸ τοῦ Προφήτου Ἠλιού, κηρύττει τὴν Κυριακὴ 28 Ἰουλίου 1963 ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης. Ἔχει κατὰ νοῦν τὴν κρίσι στὴν οἰκογένεια (νόμους ποὺ εὐνοοῦν τὸ διαζύγιο), τὰ χάσματα στὴν κοινωνία, τὴν πόλωσι στὴν πολιτικὴ ζωή (παραίτησι πρωθυπουργοῦ Καραμανλῆ, ὑπηρεσιακὴ κυβέρνησι Πιπινέλλη, προκήρυξι ἐκλογῶν γιὰ τὸ φθινόπωρο), τὶς διαφορὲς ποὺ ἀναφύονται σὲ ἐνορίες ἢ μητροπόλεις, τὴν πρόσφατη διάστασι μεταξὺ θρησκευτικῶν συλλόγων. Ἐνῷ ὁ πόλεμος τελείωσε, λέει (ἐννοώντας τὴ ἰταλο-γερμανικὴ κατοχὴ καὶ τὸν τελευταῖο ἐμφύλιο), ἐδῶ συνεχίζεται. Τὸ εὐχάριστο εἶνε, ὅτι ματαιώθηκε τὸ συνέδριο τῶν χιλιαστῶν στὴν Ἀθήνα. Προσκαλεῖ δὲ καὶ στὴν βραδινὴ ὁμιλία του στὴν αἴθουσα τῆς ὁδ. Ζωοδ. Πηγῆς 44 (εἶχε θέμα τὸν χιλιασμό). διάρκεια ὁμιλίας 22΄:02΄΄

84β΄. ΤΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τὴν ἑπομένη Κυριακή, 4 Αὐγούστου 1963 καὶ ἑορτὴ τῶν ἁγίων Ἑπτὰ Παίδων, ὁ π. Αὐγουστῖνος κηρύττει πάλι σὲ ναὸ τοῦ Προφήτου Ἠλιού, αὐτὴ τὴ φορὰ ὅμως στὰ νότια προάστια, στὶς Τζιτζιφιὲς τῶν Ἀθηνῶν (τὸ Φάληρο, ποὺ ἀναφέρει, εἶνε γειτονικὴ παραθαλάσσια περιοχή). Ὁ ναὸς σήμερα λέγεται Παντάνασσα Τζιτζιφιῶν. Τὸ θέμα του ἐπιλέγει σὲ καιρὸ οἰκοδομικοῦ ὀργασμοῦ στὴν πρωτεύουσα, ἀλλὰ καὶ προσφάτου καταστρεπτικοῦ σεισμοῦ στὰ Σκόπια. Ὁ ὁρμητικὸς λόγος του θὰ βρῇ ἀφορμὲς μὲ παρεκβάσεις νὰ ἐλέγξῃ τὰ κοσμικὰ ἀναγνώσματα σὲ ἑβδομαδιαῖα περιοδικά, τὴν ἀπουσία ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμὸ σὲ θερινὲς ἐκδρομὲς μὲ πούλμαν γιὰ μπάνια, τὴν περιφορὰ δίσκου στὴν ἱερώτερη ὥρα τῆς λατρείας, τὴν ἀσεβῆ παρουσία γυναικῶν στὸ ναό. διάρκεια ὁμιλίας 26΄:07΄΄

85α΄. ΟΙ ΠΙΣΤΟΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΝΤΑΙ

Ἡ ὁμιλία ποὺ θ᾽ ἀκούσουμε ἐκφωνήθηκε ἀπὸ τὸν ἱεροκήρυκα τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστῖνο Καντιώτη πρὶν πενήντα καὶ πλέον χρόνια σὲ ἕνα ναὸ τῶν δυτικῶν προαστίων τῆς πρωτευούσης, ποὺ σήμερα ὑπάγεται στὴν ἱ. μητρόπολι Νικαίας. Περιφερόταν δίσκος τὴν ὥρα τῆς λατρείας καὶ ὁ ὁμιλητὴς ζητάει νὰ σταματήσῃ ἡ περιφορά. Τὸν ἀκοῦμε νὰ κάνῃ λόγο γιὰ ἕνα καταστρεπτικὸ σεισμό, ποὺ εἶχε συμβῆ ἐκεῖνο τὸν καιρὸ στὰ Σκόπια τῆς τότε Γιουγκοσλαβίας. Ὅπως καὶ σὲ ἄλλα κηρύγματά του ἔτσι κ᾽ ἐδῶ καυτηριάζει τὰ ἄσεμνα ἀναγνώσματα. «Ρομάντζο» εἶνε ὁ τίτλος γνωστοῦ κοσμικοῦ περιοδικοῦ• ἀπὸ αὐτό, γενικεύοντας τὴν ὀνομασία, ὀνομάζει «ρομάντζα» ὅλα τὰ παρόμοια. Εἶνε 11 Αὐγούστου 1963 καὶ ἡ ὁμιλία γίνεται στὸ ναὸ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Χαϊδαρίου. Ὁ Σκαραμαγκᾶς, ποὺ ἀναφέρει, εἶνε κοντινὸ τοπωνύμιο. διάρκεια ὁμιλίας 23΄:08΄΄

85β΄. ΘΥΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΜΑΣ

Τὴν ἑπομένη Κυριακή, 18 Αὐγούστου 1963 –κι ἀφοῦ μεσολάβησε ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, κατὰ τὴν ὁποία βρέθηκε στὴν Θήβα–, ὁ π. Αὐγουστῖνος κηρύττει στὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Γερασίμου Ἄνω Ἰλισίων - Ἀθηνῶν, ἑώρταζε δὲ καὶ ὁ νεομάρτυς ἅγ. Δημήτριος ὁ ἐκ Σαμαρίνης. Ἐνῷ ὁ στόχος τοῦ κήρυκα εἶνε πολὺ ὑψηλά, ἀρχίζει ἀπὸ χαμηλά. Συλλαμβάνει τὸν πόνο τῶν ἐργαζομένων, ποὺ συχνὰ ἀδικοῦνται. Τὸ Σάββατο ἦταν τότε ἐργάσιμο καὶ ἡμέρα πληρωμῆς τοῦ βδομαδιάτικου. Ἀκοῦμε πόσο ἦταν τὸ μεροκάματο π.χ. μιᾶς νοσοκόμας (200 δραχμ.). Μαθαίνουμε ὅμως καὶ ὅτι οἱ φτωχοὶ ξώδευαν παίζοντας Προ-πό, πλούτιζαν τὸν Φὶξ πίνοντας μπίρα, καὶ οἱ γυναῖκες ἔχασκαν στὶς βιτρίνες τῆς ὁδοῦ Ἑρμοῦ. Ἐν τῷ μεταξὺ ἡ μετανάστευσι μάστιζε τὸν τόπο. διάρκεια ὁμιλίας 24΄:32΄΄