- Ἡ ἀποστασία τῆς Εὐρώπης

«Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη!» (Ματθ. 17,17). Ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Κύριος εἶπε αὐτὸ τὸ λόγο, πέρασαν 20 αἰῶνες. Ἀλλὰ ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται καὶ ὁ λόγος του θὰ ταίριαζε νὰ λεχθῇ καὶ στοὺς ἀνθρώπους τῆς γενεᾶς μας. Ποιός μπορεῖ νὰ περιγράψῃ τὸ μεγάλο ἔγκλημα ποὺ διέπραξε ἡ ἀνθρωπότης καὶ μάλιστα ἡ Εὐρώπη; Ἦταν ἡ ἤπειρος ποὺ ἀπ᾽ τοὺς πρώτους δέχτηκε τοὺς ἀποστόλους καὶ εὐαγγελιστὰς τῆς Χριστιανικῆς πίστεως. ῾Ρώμη, Ἀθήνα καὶ πρὸ παντὸς τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξαν τὰ μεγάλα κέντρα τοῦ χριστιανισμοῦ. Λαοὶ βάρβαροι, ποὺ ἔκαναν ἀνθρωποθυσίες, ἀφ᾿ ὅτου πίστεψαν στὸ Χριστὸ καὶ ὕψωσαν ὡς λάβαρό τους τὸν τίμιο σταυρό, σημείωσαν μεταβολὴ καὶ ἄρχισαν νὰ γράφουν ἱστορία πολιτισμοῦ. Αὐτοὶ ποὺ κατοικοῦσαν «ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου» (Ματθ. 4,16), εἶδαν φῶς ἐξαίσιο, ποὺ ἐξέπεμπαν μεγάλες ἱεραποστολικὲς φυσιογνωμίες. Μοναστήρια, σχολεῖα καὶ πανεπιστήμια ὑπῆρξαν τὰ ἔργα τους. Γι᾽ αὐτὸ ἡ Εὐρώπη, ποὺ ἄκουσε καὶ εἶδε τὴ δύναμι τοῦ Χριστοῦ, θὰ ἔπρεπε νὰ μείνῃ γιὰ πάντα μαζί του καὶ κανένα σκάνδαλο ἀπὸ ἀναξίους ἐκπροσώπους του –ποὺ ποτέ δὲν ἔλειψαν– δὲν θά ᾽πρεπε νὰ τὴν κλονίσῃ.

Ἀλλ᾽ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς δευτέρας χιλιετίας, στὰ χρόνια τοῦ σχίσματος, τῆς διαμαρτυρήσεως καὶ τοῦ λεγομένου διαφωτισμοῦ, ἡ Εὐρώπη ἀποστατεῖ. Στὶς μεγάλες εὐρωπαϊκὲς πόλεις ἐμφανίστηκαν νεώτεροι γραμματεῖς, ποὺ συνέχισαν τὸ ἔργο τῶν πρώτων ἐκείνων γραμματέων τοῦ Εὐαγγελίου. Ἄλλοι ἀμαύρωσαν τὸ καθαρὸ φῶς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως μὲ τὶς πλάνες τους κι ἄλλοι ἔθεσαν ὡς πρόγραμμά τους νὰ σβήσουν τελείως τὸ χριστιανικὸ φῶς, νὰ κατεβάσουν ἀπὸ τοὺς ναοὺς τὸ σταυρὸ καὶ νὰ ὑψώσουν τὰ δικά τους σύμβολα. Καὶ ἄρχισε ἡ διαφώτισις! Διαφώτισις δὲ στὸ δικό τους λεξικὸ = συσκότισις τῆς ἀληθείας, διαβολὴ καὶ κατασυκοφάντησις τοῦ χριστιανισμοῦ.

Καὶ τί δὲν εἶπαν κ᾽ ἔγραψαν! Τὸ μῖσος τους κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀπερίγραπτο. Κανένα δόγμα, καμμιά ἀλήθεια, καμμιά σελίδα τοῦ Εὐαγγελίου δὲν ἔμειναν ἀπρόσβλητα. Κι αὐτὴ ἀκόμη ἡ ἱστορικὴ ὕπαρξι τοῦ Χριστοῦ ἀμφισβητήθηκε. Καὶ τὰ πάντα ἔγιναν ἐν ὀνόματι τῆς ἐπιστήμης, ποὺ καυχόταν πὼς αὐτὴ θὰ θάψῃ τὸ Χριστό. Βιβλία ἀντιχριστιανικὰ τυπώθηκαν, μεταφράστηκαν καὶ κυκλοφόρησαν κατὰ ἑκατομμύρια, φανατικοὶ κήρυκες τῶν ἰδεῶν τους κατέκλυσαν τὶς χῶρες.

Ἔτσι ἡ γενεὰ ποὺ ἄκουσε αὐτὰ ἔγινε ἄπιστη. Καὶ μιὰ γενεά, ποὺ ἀπέβαλε τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ καὶ ἔγινε «ἄπιστος», δὲν ἄργησε νὰ γίνῃ καὶ «διεστραμμένη». Καρπὸς τῆς ἀπιστίας εἶνε ἡ ἠθικὴ ἐξάρθρωσις, ἡ κοινωνικὴ διαφθορά.

Τί ἄλλο θὰ περίμενε κανείς; Μὴ ζητήσετε, εἶπε ὁ Κύριος, σῦκα ἀπὸ τριβόλια καὶ σταφύλια ἀπὸ ἀγκάθια (Ματθ. 7,16). Μὴ ζητήσετε δηλαδὴ ἁπλότητα καὶ εὐθύτητα, δικαιοσύνη καὶ ἔλεος ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ μέσα τους σκότωσαν τὴν πίστι. Καὶ ὅμως ὁ κόσμος ἀπὸ τὰ ἀντιχριστιανικὰ συστήματα, τὰ ἀγκάθια τοῦ Ἑωσφόρου, ἤλπισε ὅτι θὰ τρυγήσῃ …σταφύλια, καρποὺς κοινωνικῆς εὐδαιμονίας. Ἀλλ᾿ ἀπιστία καὶ ἀρετὴ δὲν μποροῦν νὰ συνυπάρξουν, ὅπως δὲν συνυπάρχει τὸ φῶς μὲ τὸ σκοτάδι. Οἱ ἄθεοι καὶ ἄπιστοι εἶνε ἱκανοὶ νὰ σταυρώσουν τὴν ἀλήθεια, νὰ διαπράξουν καὶ τὰ στυγερώτερα ἐγκλήματα, καὶ ν᾽ ἀνακηρύξουν ἥρωες καὶ εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητος ἐκείνους ποὺ τὰ χέρια τους στάζουν αἷμα ἀθῴων. Σὲ τέτοια διαφθορὰ καταντᾷ ὁ ἄνθρωπος ποὺ πῆρε διαζύγιο ἀπὸ τὴν πίστι.

Καὶ τέτοιος ἦταν κυρίως ὁ ἄνθρωπος τοῦ αἰῶνος μας. Διδάχθηκε τὴν ἀπιστία καὶ καρποφόρησε τὰ ἀπαίσια ἐγκλήματα. Καὶ ἦταν ὁ ἐγκληματίας ἄνθρωπος ἐπιστήμων! Διπλωματοῦχοι τῆς Γερμανίας δὲν κατασκεύασαν τοὺς περιβοήτους ἐκείνους κλιβάνους, μέσα στοὺς ὁποίους μὲ τὸ γύρισμα ἑνὸς διακόπτη ἔκαναν στάχτη χιλιάδες ἀνθρώπους; Νά τί τρύγησε ἡ ἀνθρωπότης ἀπὸ τὴν ἀθεΐα. Ἡ Εὐρώπη ἀποστάτησε καὶ δρέπει τοὺς καρποὺς τῆς ἀπιστίας. Ἐμπρὸς στὰ μάτια της θά ᾽νε ἡ ἀπαίσια εἰκόνα τῆς κοινωνικῆς κακοδαιμονίας, ὅπως τὴ ζωγράφισε ὁ προφήτης Ἠσαΐας στὸ 59ο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου του, τὸ ὁποῖο ὡς ἐπίκαιρο σᾶς τὸ συνιστῶ γιὰ μελέτη.

* * *

Ἀγαπητοί μου! Πιστὴ στὰ θεῖα ἦταν ἀνέκαθεν ἡ πατρίδα μας. Ἡ ἀθεΐα ἐτιμωρεῖτο ὡς τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα. Ἀλλὰ τελευταῖα μιὰ μερίδα λαοῦ παρασύρθηκε ἀπὸ ὑλιστικὲς θεωρίες καὶ ἀποστάτησε. Τὸν κίνδυνο αὐτὸν εἶχε διαβλέψει ὁ ἱστορικὸς Παῦλος Καρολίδης καὶ ἐπισφραγίζοντας τὴν Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους σημείωνε· «Μέγας εἶνε ὁ κίνδυνος ὁ ἐκ τοῦ κράτους τοῦ ὑλισμοῦ ἀπειλῶν τὴν ἠθικὴν ὑπόστασιν τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους». Ἐξέφραζε ὅμως καὶ τὴν πεποίθησι, ὅτι ἡ πίστι θὰ νικήσῃ τὴν ἀπιστία.

Μόνη ἐλπίδα ἡ ἐπάνοδος στὴν πίστι! Καὶ πράγματι, αὐτὴ σῴζει κάθε φορὰ τὸ ἔθνος θαυματουργικά, σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου· «Ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν» (Ματθ. 17,20).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

[ῥαδιοφωνικὴ ὁμιλία τοῦ 1949 ἀπὸ τὸν Σταθμὸ Λαρίσσης]