ตอนที่ 2 متممة الاجروميمة
บทว่าด้วยเรื่องการเอียะรอบ
باب الإعراب والبناء:
บทว่าด้วยเรื่องคำที่มีการเปลี่ยนแปลงท้ายคำ (الاعراب) แะคำที่คงรูปท้ายคำ (البناء)
الإعراب تغيير أواخر الكلم لاختلاف العوامل الداخلة عليها لفضا أو تقديراً، وأقسامه أربعة: رفع ونصب وخفض وجزم،
การเอียะรอบ คือการเปลี่ยนการอ่านที่ส่วนท้ายของคำ ด้วยสาเหตที่มีคำซึ่งบังคับ ได้เข้าไปอยู่หน้าคำนั้น โดยการเปลี่ยนแปลงนั้นจะปรากฎให้เห็นที่คำนั้นเลย หรืออาจจะไม่ปรากฎการเปลี่ยนแปลงแต่อาศัยการสมมติขึ้น ประเภทของการเอียะรอบนั้นมี 4 ประเภท คือ
1การ رفع
2 การ نصب
3 การ خفض
4 การ جزم
فللأسماء من ذلك الرفع والنصب والخفض ولا جزم فيهان وللأفعال من ذلك
الرفع والنصب والجزم ولا خفض فيها.
สำหรับคำนามนั้นมีการเอียะรอบ เพียง 3 ประเภทคือ رفع،نصب،خفض ไม่มีการ جزم
ปละสำหรับคำกริยามีการเอียะรอบ 3 ประเภทคือ رفع،نصب،جزم ไม่มีการ خفض
والبناء لزوم أواخر الكلم حركة أو سكوناً، وأنواعه أربعة ضم وفتح وكسر وسكون.
คำที่บินาอ์ จะคงรูปที่ส่วนท้ายของคำ ซึ่งการคงรูปนั้นมี 4 ประเภท คือ
1 คงรูปด้วยสระ ضمة
2 คงรูปด้วยสระ فتح
3 คงรูปด้วยสระ كسرة
4 คงรูปด้วยสระ سكون