เรื่อง ตันวีน

เรื่อง ตันวีน

بسم الله الرحمن الرحيم

التنوين : نون ساكنة زائدة تلحق أواخر الأسماء لفظا وتفارقها خطا ووقعا

ตันวีน คือ นูนที่ตายและเพิ่ม (نْ) ซึ่งมันจะติดตามอยู่ที่ท้ายของคำนาม ในการออกเสียงคำ และ มันจะแยกตัวออกจากท้ายของคำนาม ในการเขียน และ การอ่านหยุด.

ประเภทของตันวีน

التنوين عشرة أقسام

١- تنوين تمكين (امكنية)، ويسمى تنوين الصرف

٢- تنوين تنكير

٣- تنوين مقابلة

٤- تنوين عوض (تعويض)

٥- تنوين ضرورة

٦- تنوين زيادة، ويسمى تنوين المناسبة

٧- تنوين شذوذ، ويسمى تنوين تكثير وسماه بعضهم تنوين الهمزة

٨- تنوين حكاية

٩- تنوين ترنم

١٠- تنوين غلو (غالى)

ทุกตัวจำกัดเฉพาะให้คำนาม (الإسم) ยกเว้น 2 สุดท้าย

* มันจะมี 4 ประเภทเป็นที่รู้จัก และพูดถึงบ่อยในกีตาบทั่วไป คือ

1- تنوين التمكين : وهو اللاحق للأسماء المعربة كرجلٍ وكتابٍ

ตันวีน ตัมกีน : ตันวีนที่ตามอยู่ใน อาส์มาอ์ อัลมูอัรรอบะฮ์ ( คำนามต่างๆๆที่สามารถเปลี่ยนแปลงสระท้ายคำได้ ) เช่น رَجُلٍ و كِتَابٍ

2- تنوين التنكير : وهو ما يلحق بعض الأسماء المبنية كاسم الفعل والعلم المختوم به ( ويه ) فرقا بين المعرفة منهما والنكرة فما نون كان نكرة وما لم ينون كان معرفة مثل : صَهْ صهٍ و بسيبويهِ وسيبويهٍ

ตันวีน ตันกีร : ตันวีนที่ติดตามจากส่วนหนึ่งของ อาส์มาอ์ อัลมับนีย์ ( คำนามต่างๆๆที่สระท้ายของมันไม่เปลี่ยนแปลง ) เช่น : อีสมูล แฟแอล และ อีสมูล อาลัม ที่ลงท้ายด้วยคำว่า (وَيْهِ) ความแตกต่างระหว่าง มะรีฟะฮ์ และ นากีเราะฮ์ ของทั้งสองคำนี้คือ คำนามที่มีตันวีนนั้น คือ นากีเราะฮ์ และ คำนามที่ไม่ตันวีนนั้น คือ มะรีฟะฮ์ ตัวอย่างเช่น : صَهْ ( จงหยุดจากคำพูดที่ท่านกำลังพูดอยู่นั้น ) แต่ถ้าท่านกล่าวว่า صَهٍ ( ท่านจงหยุดพูดจากทุกๆๆคำพูด )

และตัวอย่างของ อีสมูล อาลัม ที่ลงท้ายด้วยคำว่า ( وَيْهِ ) เช่น سِيْبَوَيْهِ ( ชื่อของอุลามะอ์นาฮูท่านหนึ่ง ) แต่ถ้าหากท่านกล่าวโดยใส่ตันวีน سِيْبَوَيْهٍ ( คนๆหนึ่งที่ชำนาญวิชานาฮู )

ดังนั้น ถ้าเราสังเกตดีๆๆในสองตัวอย่างนั้น เราจะเห็นทันที่เลยว่า ทั้งสองคำนั้น มีคำที่ใส่ ตันวีน และ ไม่ใส่ตันวีน ซึ่งคำที่ใส่ตันวีนนั้นแหละที่เรียกว่า ( ตันวีน ตันกีร)

3- تنوين المقابلة : وهو اللاحق لجمع المؤنث السالم نحو : فَاطِمَاتٍ و مُسْلِمَاتٍ

ตันวีน ตันกีร : ตันวีนที่ตามอยู่ใน ยาเมาะ มูอันนัส ซาลีม ( คำนามพหุพจน์ เพศหญิง ) ตัวอย่างเช่น : فَاطِمَاتٍ และ مُسْلِمَاتٍ

4- تنوين العوض : وهو على ثلاثة أقسام

- إما أن يكون عوضا من مفرد

- إما أن يكون عوضا من جملة

- إما أن يكون عوضا من حرف

ตันวีน อีวัด : มันจะแบ่งออกเป็นสามประเภทด้วยกัน

- บางทีมันแทนมาจากมุฟรัต

- บางทีมันแทนมาจากยุมเลาะ

- บางทีมันแทนมาจากฮัรฟุน

(1) أن يكون عوضا من مفرد :

وهو ما يلحق ( كُل ٌّو بَعْض ٌ) عوضا مما تضاف إليه نحو : (كُلٌّ يَمُوٍتُ) أي : كُلُّ إنسانٍ يموت و (بَعْضُهُمْ على بَعْضٍ) أي : بعضهم على بَعْضِهِمْ

(1) มันแทนมาจากมุฟรัต :

ตันวีนที่ตามอยู่ในคำ ( كُلٌّ ) หรือ ( بَعْضٌ ) ซึ่งมันแทนมาจากคำที่ถูกพาดพิงไปยังมัน ตัวอย่างเช่น : كُلٌّ يَمُوْتُ หมายถึง كُلُّ إنِْسَانٍ يَمُوْتُ

หรือ بَعْضُهُمْ على بَعْضٍ หมายถึง بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضِهِمْ

อธิบาย : ถ้าเราสังเกตดีๆๆในคำ كُلٌّ เราจะเห็นทันที่เลยว่า มันมีตันวีนอยู่ ซึ่งตันวีนนั้น มันได้แทนมาจากคำที่ถูกพาดพิงไปยังจะมัน ซึ่งมันได้ถูกลบออก นั้นก็คือ إنسان ดังนั้น เพราะมันแทนมาจากคำที่ถูกพาดพิงไปยังมัน ที่ถูกลบออกนี้แหละ มันจึงอ่าน แบบมี ตันวีน ( كُلٌّ ) ซึ่งตันวีน ถูกเรียกว่า ( ตันวีน อีวัด )

และคำ بَعْضٍ ก็เช่นเดียวกัน.

(2) أن يكون عوضا من جملة

وهو ما يلحق ( إِذْ ) عوضا من جملة تكون بعدها كقوله تعالى ( فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الحُلْقُومَ وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُون َ) أي : حِيْنَ إِذْ بلغت الروح الحلقوم

(2) มันแทนมาจากยุมเลาะ :

ตันวีนที่ตามอยู่ในคำ ( إِذْ ) ซึ่งมันแทนมาจากยุมเลาะ ( ประโยค ) ที่ตกอยู่หลังจากมัน เช่น อายัตอัลกุรอานที่ว่า : فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الحُلْقُومَ وَأَنْتُمْ حِيْنئِذٍ تَنْظُرُوْنَ หมายถึง حِيْنَ إِذْ بَلَغَتِ الرُوْحُ الحُلْقُوْمَ

อธิบาย : ถ้าเราสังเกตดีดีในคำ حَيْنَئِذٍ เราจะเห็นทันที่เลยว่า มันมีตันวีนอยู่ ซึ่งตันวีนนั้น มันได้แทนมาจากยุมเลาะ ( ประโยค ) ที่ตกหลังจากมัน ซึ่งมันได้ถูกลบออก นั้นก็คือ حِيْنَ إِذْ بَلَغَتِ الرُوحُ الحُلْقُوْمَ ดังนั้น เพราะเหตุนี้มันจึ่งอ่าน แบบมีตันวีน حِيْنَئِذٍ ซึ่งตันวีนนั่น ถูกเรียกว่า ( ตันวีน อีวัด )

(3) أن يكون عوضا من حرف

وهو ما يلحق الأسماء المنقوصة الممنوعة من الصرف في حالتي الرفع والجر عوضا من آخرها المحذوف : كَجَوَارٍ و غَوَاشٍ فتنوينها ليس تنوين صرف كتنوين الأسماء المنصرفة لأنها ممنوعة منه وإنما هو عوض من الياء المحذوفة والأصل : جَوَارِيْ و غَوَاشِي.

(3) มันแทนมาจากฮัรฟุน :

ตันวีนที่ตามอยู่ในคำ อาสมาอ์ อัลมังกูเซาะ อัลมัมนูอะ มินัส ซอรฟี ( คำนามต่างๆๆที่ลงท้ายด้วย ฮูรุฟ ยาอ์ และคำนั้น มาจากคำนามที่ห้ามใส่ตันวีน ) ในสองสภาพด้วยกัน คือ ตอนอ่านสระ มัรฟุอ์ และ มัจรูรุน ซึ่งมันนั้นแทนมาจากฮัรฟุนที่อยู่ท้ายของมันที่ถูกลบออก เช่น جَوَارٍ و غَوَاشٍ ซึ่งตันวีนของมันนั้น ไม่ใช่ตันวีนซอรฟี อย่างตันวีนที่อยู่ในคำนามต่างๆๆที่สามารถเปลี่ยนแปลงสระท้ายคำได้ ก็เพราะมันนั้น มาจากคำนามที่ห้ามใส่ตันวีน แท้จริงแล้วนั้น มันคือ ตันวีนที่แทนมาจากฮัรฟุน ยาอ์ ที่ถูกลบออก ซึ่งคำเดิมของนั้นคือ جَوَارِيْ غَوَاشِيْ

อธิบาย : ถ้าเราสังเกตดีดีในคำ جَوَارٍ และ غَوَاشٍ เราจะเห็นทันทีเลยว่า มันมีตันวีนอยู่ ซึ่งตันวีนนั้น มันได้แทนมาจากฮัรฟุน ยาอ์ ที่ถูกลบออก ที่ตกอยู่หลังมัน นั้นก็คือ جَوَارِيْ และ غَوَاشِيْ ดังนั้น เพราะเหตุนี้มันจึงอ่านแบบมีตันวีน جَوَارٍ ซึ่งตันวีนนั่น ถูกเรียกว่า ( ตันวีน อีวัด )

* และในภาษาอาหรับ ก็ยังมีอีกหลายตันวีน ที่ไม่ค่อยเป็นที่รู้จัก เช่น

5- تنوين الضرورة

โดย ابن الخباز ได้กล่าวใน الجزولية

คือ ตันวีนที่ได้กล่าวใน منادى (ชื่อที่ถูกเรียก หลังจาก ฮูรุฟนิดาอฺ)

เช่น

١- سلام الله يا مطرٌ عليها

٢- مكان يا جملٌ

ซึ่งจากตัวอย่าง จะเห็นได้ว่า مطر และ جمل มีตันวีนที่มุนาดา เดิมมันต้องมับนีย์ด้วย ضمة (โดยไม่มีตันวีน)

6- تنوين الزيادة

และมีอีกชื่อว่า تنوين المناسبة

คือ ตันวีนที่นำมาใส่ที่ท้ายของอิเสมที่ไม่รับตันวีน (الاسم غير المنصرف) เพื่อให้สอดคล้องกับอิเสมอีกตัวที่อยู่ติดกัน

เช่น الآية (سلاسلاً واغلالا)

ตามการอ่านของ นาฟิอฺ, อัลกาสาอีย์, ฮีซาม จาก อิบนุอามิร, อาบูบักร จาก อาศิม และอบูญะฟัร

(อ่านเพิ่มเติมได้ ในหนังสือ อัตตัฮรีร วัตตันวีร)

7- تنوين الشذوذ

มีชื่ออีกว่า تنوين التكثير และ تنوين الهمز

คือ ตันวีนที่มาตามหลังอิเสมมับนีย์ บางตัว

ประโยชน์ของมัน คือ การเพิ่ม(ความหมาย)ของคำ

เช่น هؤلاءٍ قومك

สังเกตที่ هؤلاء จะมีตันวีนอยู่ ทั้งที่เดิมของมันมับนีย์ด้วย كسرة (โดยไม่มีตันวีน)

8- تنوين الحكاية

คือ ตันวีนที่นำมาใส่ที่คำที่เป็นตัวอย่างที่ที่เราจะนำไปเทียบกับวะซาน คือ الوزن مع الموزون เช่นเราพูดว่า

وعلى وزن مفعالٍ مضرابٍ

มิดรอบิน เราใส่ตันวีน ซึ่งความจริงแล้วเราต้องอ่านว่า มิดรอบุน เป็นมุบตะดามุอัคคอร แต่เราอ่านว่า มิดรอบิน เพื่อฮิกายะห์มาจากคำว่า มิฟอาลิน

* ทุกตันวีนที่กล่าวมาล้วนเป็นจำกัดเฉพาะให้คำนาม (الاختصاص بالأسماء) ยกเว้น 2 ตันวีน ต่อไปนี้

ดูเพิ่มเติม ได้ใน

الكواكب الدرية، ص:٣١

คือ

9- تنوين الترنم

คือ ตันวีนที่มาตามหลัง القوافي المطلقة (คือตัวอักษรอิลละห์) เช่น ا، ي، و

ตัวอย่าง

اقلى اللوم عاذل والعتابَنْ ** وقولي إن أصبت لقد أصابَنْ

ซึ่งตัวเดิมคือ العتابا กับ أصابا

10- التنوين الغالي

คือ ตัววีนที่มาตามหลัง القوافي المقيدة (คือเมื่อตัวสุดท้ายของคำ เป็น ฮูรุฟ ซอฮีฮ สูกูน)

ตัวอย่าง

وقاتم الأعماق خاوي المخترقْنْ

مشتبه الأعلام لماع الخفَقْنْ

สังเกตที่คำว่า المخترقن กับ الخفقن อันที่จริง ق ต้องอ่านด้วยมัจรูร เพราะอิอฺรอบเป็น مضاف إليه แต่ต้องสูกูน (เพราะกอฟียะห์ของบทกลอนอาหรับจะหยุดด้วยตัวอักษรที่มีสระไม่ได้) แล้วก็ได้มีการเพิ่ม ตันวีนที่ท้ายคำ

ตันวีนตัวนี้ จึงเรียกว่า تنوين غالي

والله أعلى أعلم