بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
วิชาเตาฮีดนั้นคือ ใจความจากประมวลการยึดมั่น( เอี๊ยะติกอด ) (1) ทางศาสนาที่นํามาจากหลักฐานที่แน่นอน(2) วิชานี้เป็นวิชาที่ว่าด้วยเรื่อง ซ๊าตของอัลเลาะห์(3) ในเรื่องเกี่ยวกับ ( วาญิบ) สิ่งที่จําเป็นต้องมี และ ( มุสต้าฮี้ล ) สิ่งที่ปัญญาไม่ยอมรับว่ามี ตลอดจนสิ่งที่อาจมีหรือไม่มี ( ฮาโรส) (4) ณ. เบื้องอัลลอฮ์และร่อซู้ลของพระองค์(5) ตลอดจนว่าด้วยคําสอนต่าง ๆ ที่ร่อซู้ลนํามาสั่งสอน เช่น เรื่องของวันกิยามะฮ์และอื่น ๆประโยชน์ของวิชานี้ คือผู้ศึกษา(6) จะมีความสุข (7) ประสบโชคดีตลอดกาล (8)
อธิบาย
(1)คือการรวมสิ่งต่างๆหรือฮูก่มต่างๆ ที่ต้องยึดมั่นด้วยหัวใจ อนึ่งความหมายของเตาฮีดนั้น คือการให้ความเป็นเอกภาพของอัลลอฮ์ เนื่องจากวิชานี้จะเน้นหนักในเรื่องเอกภาพของอัลลอฮ์ ฉะนั้นจึงเรียกว่าวิชาเตาฮีด แต่ในวิชาเตาฮีดนั้น ยังมีเรื่องอื่นๆ อยู่ด้วย เช่นเรื่อง นรก สวรรค์ เรื่องวันกียามะห์ เป็นต้น ซึ่งเรื่องเหล่านี้ได้รวบรวมไว้ในบรรดาสิ่งที่เราต้องยึดมั่นด้วยหัวใจ
(2)หลักฐานที่แน่นอน ซึ่งเป็นที่มาของวิชานี้คือ อัลกรุอ่าน ฮาดิษ อิจมาอ์ ( มติปวงปราชญ์) และกิยาส (การเทียบเคียง)
(3)ไม่ได้ศึกษาว่าเนื้อแท้ของอัลลอฮ์เป็นอย่างไร เช่น ศึกษาว่าซ๊าตอัลลอฮ์ เป็น เงิน หรือ เป็นทอง หรืออื่น แบบนั้นไม่ใช่จุดมุงหมายของการศึกษา เพราะไม่ใช่สิ่งที่เราจะรู้ได้
(4)คือสิ่งที่เป็นไปได้ทั้ง 2 ทาง เช่น อัลลอฮ์ จะสร้าง หรือไม่สร้างโลกนี้ก็ได้
(5)เกี่ยวกับ (วาญิบ) สิ่งที่จําเป็นต้องมี และ( มุสตะฮี้ล) สิ่งที่ปัญญาไม่ยอมรับว่ามีตลอดจนสิ่งที่อาจมีหรือไม่มี ( ฮาโรส) สำหรับรอซู้ล
(6)คือผู้ที่รู้วิชานี้ นอกจากรู้แล้วต้องยึดมั่นด้วย การรู้อย่างเดียวแต่ไม่ยึดมั่น เช่น กาเฟร ในสมัยรอซูลลุลลอฮ์ มูฮัมมัด (ซ.ล.) เขารู้ว่าอัลลอฮ์มี อัลลอฮ์ทรงถาวร อัลลอฮ์ทรงต่างกับของใหม่ แต่ด้วยทิฐิ มานะ ทำให้เขาไม่ยอมรับในนบี การรู้แบบนี้ แต่ไม่ยึดถือ ยึดมั่น ก็ไม่นับเข้าในกลุ่มผู้ที่ประสบโชคดี และไม่ได้เข้าสววรค์
(7)คือรอดพ้นจากการถูกลงโทษในนรก ถ้าเราเอียะติกอด อย่างถูกต้องแล้ว แม้ว่าเรามีความผิดต้องถูกลงโทษในนรก สุดท้ายแล้วก็จะออกจากนรก ได้เข้าสวรรค์ ไม่ต้องถูกลงโทษในนรกตลอดกาล
(8)ประสบโชคดี ทั้งดุนยา และ อาคิเราะฮ์