มัตตันอุมมุล บารอเฮน ตอนที่ 23
وَكَذَا يَسْتَحِيلُ عَلَيْهِ تَعَالَى: الجَهْلُ وَمَا فِي مَعْنَاهُ بَمعْلُومٍ مَّا،
وَالمَوْتُ، وَالصَّمَمُ، وَالْعَمى وَالْبَكَمُ.
وَأَضْدَادُ الصِّفَاتٍ المَعْنَوِيَّةِ وَاضِحَةٌ مِنْ هَذِهِ.
และเป็นสิ่งที่มุสตะฮีลเช่นกัน สำหรับอัลลอฮ์ คือ การไม่รู้(ญาเฮล)ของพระองค์ และสิ่งซึ่งเหมือนกับการไม่รู้ นั้นก็คือ ชัก(شك) ซ็อน(ظن) วะฮัม(وهم) สิ่งเหล่านี้เช่นเดียวกับการญาเฮล อัลลอฮ์ ไม่มีซีฟัตเหล่านี้
การชัก( คือมีน้ำหนักเท่ากัน ระหว่างสองด้าน เช่น มี กับ ไม่มี เป็นไปได้เท่าๆกัน ) คือการไม่ยาเกน เช่น เราไปบ้านเพื่อนในตอนกลางคืน ไปถึงที่บ้าน หน้าบ้านมีรองเท้า รถมี แต่ไฟไม่เปิด เราก็เกิดความไม่แน่ใจว่าเพื่อนอยู่หรือไม่อยู่บ้าน หรือว่าที่หน้าบ้าน ไม่มีรองเท้า เป็นไปได้ว่าเพื่อนอยู่บ้าน หรือเพื่อนอาจจะเดินเท้า ออกไปนอกบ้าน เราก็เกิดความไม่แน่ใจอีกเช่นกันว่าเพื่อนอยู่หรือไม่อยู่ เป็นความไม่ยาเกน เช่นนี้เรียกว่าชัก
การซ็อน ก็เป็นความไม่ยาเกนเช่นกัน ถือว่าเป็นความญาเฮล โดยซ็อนนั้นต่างจากชัก คือ จะหนักไปทางด้านที่มี มากกว่าด้านไม่มี
ญาเฮล นั้นแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1.ญาเฮลมุร็อกกับ(مركب) คือ ญาเฮลหลายชั้น ซึ่งยากในการจะสอนให้เข้าใจ คือ รู้สิ่งที่ไม่ตรงกับความจริง อีกทั้งยึดมั่นว่าที่ตัวเองรู้นั้นถูกแล้ว เช่น คนหนึ่งเขาอ้างว่าเขารู้ว่าบัยตุลเลาะห์นั้นมีสองด้าน และมีผ้าคลุมสีขาว เมื่อมีคนมาบอกว่า ที่คุณรู้นั้นผิด แท้จริงแล้วบัยตุลลอฮ์มีสี่ด้าน และมีผ้าคลุมสีดำ เขาฟังแล้วก็ไม่เชื่อ และยังคงเชื่อมั่นว่าบัยตุลเลาะห์นั้นมีสองด้าน และมีผ้าคลุมสีขาว เหมือนเดิม นั้นคือไม่รู้ว่าสิ่งที่ถูกนั้นเป็นเช่นไร อีกทั้งเขากลับรู้ในสิ่งที่ผิด
2.ญาเฮล บาซีฏ (بسيط) คือการญาเฮลชั้นเดียว คือเขาไม่รู้ โดยที่เขารู้ตัวว่าเขาไม่รู้ ซึ่งสามารถสอนเขาได้
بَمعْلُومٍ مَّا
สิ่งต่างๆที่สามารถรู้ได้นั้น ไม่มีสิ่งที่พระองค์ไม่รู้ นั้นคือพระองค์ทรงรู้ทั้งหมด ไม่มีสิ่งใดที่พระองค์ไม่รู้ เช่น จำนวนเม็ดฝนที่ตกลงมา พระองค์ทรงรู้
สิ่งที่พระองค์ทรงรู้นั้น ก็คือ สิ่งที่วายิบ สิ่งที่มุสตะฮีล และสิ่งที่ญาอิซ ในทางอักลีย์
การรู้สิ่งที่วายิบคือ รู้ถึงซาต และซีฟัต ของพระองค์ ซึ่งเป็นสิ่งที่วายิบอักลีย์
รู้สิ่งที่มุสตาฮีล คือรู้ว่าสิ่งนั้นมุสตาฮีล เช่น รู้ว่าการมีพระเจ้าอีกองค์ เป็นสิ่งที่มุสตาฮีล รู้ว่าพระองค์ไม่มีบรรดาซีฟัตมุสตาฮีลทั้งหลาย เช่น บอด ใบ้ อ่อนแอ
รู้สิ่งที่ญาอิซ คือรู้ในบรรดาสิ่งที่เป็นสิ่งถูกสร้างทั้งหลาย
وَالمَوْتُ، وَالصَّمَمُ، وَالْعَمى وَالْبَكَمُ
และเป็นสิ่งที่มุสตะฮีลเช่นกัน สำหรับอัลลอฮ์ คือ การตายของพระองค์ ถ้าพระองค์ทรงตาย ต้องมีผู้ที่ทำให้พระองค์ตาย นั้นก็คือต้องมีพระเจ้าอีกองค์ ซึ่งมุสตาฮีล
และเป็นสิ่งที่มุสตะฮีลเช่นกัน สำหรับอัลลอฮ์ คือ การหนวกของพระองค์ ถ้าพระองค์ทรงหนวก ซึ่งเป็นความบกพร่อง นั้นคือพระองค์ไม่มีความสารถที่จะเอาความหนวกนั้นออกจากพระองค์ได้ ไฉนเลย ที่จะมีความสามารถสร้างมัคโลกได้ ดังนั้นการหนวกจึงมุสตะฮีลสำหรับพระองค์ เช่นเดียวกับการบอด และการใบ้ มุสตะฮีลเช่นกัน สำหรับอัลลอฮ์
وَأَضْدَادُ الصِّفَاتٍ المَعْنَوِيَّةِ وَاضِحَةٌ مِنْ هَذِهِ.
บรรดาซีฟัตที่ตรงข้าม สำหรับบรรดาซีฟัตมะนาวียะห์นั้น เป็นสิ่งที่ชัดแจ้งแล้วจากความเข้าใจซีฟัตซึ่งตรงข้ามกับซีฟัตมะอานีย์
เมื่อเราเข้าใจซีฟัตมุสตะฮีล ของบรรดาซีฟัตมะอานีย์ เราก็จะเข้าใจซีฟัตมุสะฮีลซึ่งตรงข้ามกับ ซีฟัตมะนาวียะห์นั่นเอง
17/46
วัลลอฮุอะลัม