01 มัตตันอุมมุลบารอฮีน ตอนที่ 1

มัตตันอุมมุลบารอฮีน

متن أم البراهين

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله

وبعد

ด้วยพระนามแห่งอัลลอฮ์ ผู้ทรงยิ่งในความเมตตา( ต่อมนุษย์ทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นกาเฟร หรือมุอ์มิน ). ผู้ทรงยิ่งในความกรุณา ( เฉพาะคนมุอ์มิน ให้เขาเหล่านั้นได้รับเนียะอ์ที่ละเอียดอ่อน เช่น อิมาน มะริฟัต หรือได้รับสรวงสวรรค์)

มวลการสรรเสริญ ทั้งหมด เป็นเอกสิทธิ์สำหรับอัลลอฮ์แต่เพียงผู้เดียว

ขอพระองค์ทรงประทานเราะห์มัต ( ความเมตตา ) และสลาม(ความปลอดภัย ) แก่ท่านรอซูล ( นาบีมุฮัมหมัด ซ็อลลอลลอฮุอะลัยฮิ วะซัลลัม )

หลังจากนั้น ( หลังจากกล่าว บัสมาละห์ ฮัมดะละห์. ซอลาวาต และสลาม )

اِعْلَمْ أَنَّ الْحُكْمَ الْعَقْلِى يَنْحَصَرُ فِى ثَلاَثَةِ أَقْسَامٍ, الوُجُوبِ, وَالإسْتِحَالَةِ, وَالْجَوَازِ

พึงทราบเถิด ฮุกุมอากาลนั้นได้ถูกแบ่งออกเป็น 3 ประภทด้วยกัน( ถูกจำกัดอยู่เฉพาะในสามประเภทนี้เท่านั้น ไม่มีนอกเหนือจากนี้ )

ได้แก่ วูยุบ คือ จำต้องจริง สติปัญญาไม่สามารถยอมรับได้ว่าสิ่งนั้นไม่มีหรือสิ่งนั้นไม่จริง

อิสติฮาละห์ คือ จำต้องไม่จริง สติปัญญาไม่สามารถยอมรับได้ว่าสิ่งนั้นมีหรือสิ่งนั้นจริง

ยาวาซ คือ เป็นไปได้ที่สติปัญญาจะปฏิเสธหรือยอมรับ การไม่มีหรือไม่จริง

فَالوَاجِبُ مَا لاَ يَتَصَوَّرُ فِي الْعَقْلِ عَدَمُهُ

นิยามของสิ่งที่วายิบ สิ่งที่วายิบคือ สิ่งที่สติปัญญาไม่สามารถยอมรับได้ว่า สิ่งนั้นไม่มี ( หรือสิ่งนั้นไม่จริง )

หรือ อีกสำนวนคือ

สิ่งที่สติปัญญาไม่สามารถพินิจพิเคราะห์ให้เห็นว่าสิ่งนั้นไม่มี

สรุปคือ

วายิบ คือ สิ่งที่จำต้องมี หรือ จำต้องจริง

.......................

มีคำถาม ต่อไปนี้ อะไรคือ วายิบ ในทางอากาล

1. กินข้าวมากๆ ต้องอิ่ม

2. มนุษย์ทุกคนต้องตาย

3. ผู้หญิง ตั้งครรภมีบุตร

4. หินก้อนหนึ่ง เอาที่ว่างในอากาศ

ตอบ

ข้อ 1

การกินข้าว มากๆ ผ่านการเกิดขึ้นซ้ำๆ ปรากฎว่าพอกินมาก มันก็อิ่ม

จึงสรุปว่า เป็นวายิบอาดัต

แต่เพื่อพิจารณาตาฮุกมอากาล จะอิ่ม หรือไม่อิ่มก็ได้ เพราะการอิ่มนั้น เป็นผลงานของอัลลอฮ์ ไม่ใช่เป็นเพราะกินข้าว ดังนั้น จึงฮารุสในทางอากาล ที่กินมากแล้วจะอิ่ม หรือจะไม่อิ่มก็ได้

ข้อ 2

มนุษยทุกคน และทุกๆชีวิต ถ้าพิจารณาตามอาดัตแล้ว ทุกคนต้องตาย แต่เมื่อ พิจารณาตามฮุกม อากาลแล้ว การตายของมนุษยนั้น ฮารุส ในทางอากาล โดยอัศลีย์ เพราะ จะตายหรือไม่ตาย ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของอัลลอฮ์ แต่ เนื่องด้วย อัลลอฮ์ ได้บอกไว้ หรือสัญญาไว้ในอัลกุรอ่าน ว่าทุกๆชีวิต จะต้องตาย ดังนั้น จากฮารุส จึงกลายเป็นวายิบ อากาล ที่ทุกชีวิตจะต้องตาย แต่เป็นวายิบ อาริฎีย์ เพราะสิ่งที่อัลลอฮ์บอกไว้ต้องจริงเสมอ

ข้อ3

ผู้หญิงตั้งครรภ์ และมีบุตรเป็นสิ่งที่ฮารุสในทางอากาล เพราะ จริงก็ได้ หรือไม่จริงก็ได้ เป็นไปได้ทั้งสองทาง

ข้อ 4

หินก้อนหนึ่ง เอาที่ว่าง

หินเป็นสสาร หรือ ญิเรม ทุกๆ ญิเรม ต้องการที่ว่างเท่าตัวของมันเอง ดังนั้น

หินเอาที่ว่าง เท่าตัวของมันเอง จึงเป็นวายิบอากาล ชนิด วายิบ ฎอรูรีย์

คำว่าในอากาศ ความจริงแล้ว ถ้าหินอยู่ในดิน หินนั้นก็เอาที่ว่างในดิน ถ้าหินอยู่ในน้ำ หินนั้นก็เอาที่ว่างในน้ำ

วายิบฎอรูรีย คือสิ่งที่รู้ได้ว่ามันจำต้องจริง โดยที่ไม่ต้องคิด ต่างกับวายิบ นาซอรีย ต้องคิดก่อน

.......................

วาญิบอารีฎีย์คืออะไร

คือวายิบ ที่เพิ่งจะเกิดเป็นวายิบทีหลังด้วยสาเหตอื่น เช่น การตายของทุกๆชีวิต โดยอัศลีย์แล้วการตาย เป็นสิ่งฮารุสอากาล ก็คือจะตายก็ได้ หรือจะไม่ตายก็ได้ เป็นไปได้ทั้งสอง แต่เมื่อพิจารณาด้วยฮุกมอาดัต การตายนั้น วายิบในทางอาดัต เพราะเราจะเห็นว่าไม่มีสิ่งมีชีวิตใดที่ไม่ตาย แต่ เมื่อมีการสัญญาของอัลลอฮ์ ว่าทุกๆชีวิตต้องตาย เลยทำให้แต่เดิมที่อัศลีย์ คือ การตาย เป็นสิ่งฮารุสอากาล กลายเป็น วายิบอากาล เพราะอัลลอฮ์สัญญาไว้ วายิบอากาล ที่เพิ่งเกิดใหม่นี้แหละ เรียกว่าวาญิบอารีฎีย์