بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدُ للإلهِ ذي الجلالِ وشارِعِ الحرامِ والحلالِ
(1) มวลการสรรเสริญ(ก) เป็นเอกสิทธิ์สำหรับพระเจ้า(ข) ผู้ซึ่งเป็นเจ้าแห่งความยิ่งใหญ่
อีกทั้งทรงเป็นผู้ซึ่งชี้แจง สิ่งที่ฮาราม และสิ่งที่ฮาลาล(ค)
(ก)ความหมายของการสรรเสริญ ทางภาษาคือ การพูดถึงความสวยงาม ต่อผู้ที่มีคุณลักษณะที่สวยงาม ในหนทางที่เป็นการให้ความยิ่งใหญ่ ส่วนความหมายในทางอุรุฟ (ความเข้าใจของคนส่วนใหญ่) คือ การกระทำซึ่งบ่งชี้ถึงการให้ความยิ่งใหญ่ ต่อผู้ที่ประทานเนียะมัต โดยคำนึงว่า พระองค์ทรงประทานเนียะมัตให้ทั้งผู้สรรเสริญเอง และให้ผู้อื่นด้วย
ผู้เขียนได้เริ่ม ด้วยการเริ่มที่แท้จริง حقيقي คือ บัสมาละห์ และตามด้วย การเริ่ม อิฎอฟีย์ (การเริ่มที่มีสิ่งอื่นนำมาก่อน ) นั้นก็คือ ฮัมดาละห์ ทั้งนี้เพราะได้ดำเนินตาม อัลกุรอ่าน และฮาดิษ ที่ว่า
كل امر ذي بال لا يبداء فيه ببسم الله الرحمن الرحيم فهو اقطع
“ทุกการงานที่มีคุณค่าในทางชาเราะอ์ถ้าไม่เริ่มต้นด้วยบิสมิลละห์ การงานนั้นถูกตัด(ลดทอน)ความบารอกัต“
(ข) คำว่า اله หมายถึงพระเจ้าผู้ซึ่งถูกกราบไหว้ที่แท้จริง
(ค)ประโยคนี้ เป็น براعة الاستهلال คือการกล่าวถึงสิ่งที่ บ่งชี้ถึงจุดมุ่งหมายของตำราเล่มนี้
คำว่า الا له ذي الجلال บ่งบอกว่าจะพูดถึง อุซูลุดดีน และ شارع الحرام والحلال บ่งบอกว่าจะพูดถึงวิชาฟิกห์ จึงเริ่มต้นคำกล่าวด้วยคำว่า ฮาลาล และ ฮารอม
ثمَّ صلاة ُاللهِ مَعْ سلامِي على النَّبي المُصطفى التِّهامِي
(2) หลังจากนั้น ข้าพเจ้าได้ขอจากพระองค์อัลลอฮ์ ให้พระองค์ทรงประทานเราะห์มัต(ฆ) และสลาม(ความปลอดภัย)(ง) แด่ท่านนบี(จ) ผู้ซึ่งได้ถูกคัดสรร(ฉ) อีกทั้งท่านนั้น เป็นชาวมักกะห์(ช)
(ฆ) ซอลาวาต ถ้ามาจากอัลลอฮ์ หมายถึงเราะห์มัต พร้อมกับการให้ความยิ่งใหญ่ ถ้าหากมาจากมะลาอิกัต นั้นหมายถึงการขออภัยโทษ แต่ถ้าซอละวาต จากมนุษย์ นั้นคือ การถ่อมต้นพร้อมด้วยกับการขอดุอาอ์ แต่ถ้ามาจากสิ่งที่ ญามิด (เช่น ก้อนหิน ต้นไม้ ) นั่นหมายถึงการตัสเบียะห์
(ง)ความหมายของสลาม คือ การปลอดภัยจากบรรดาข้อบกพร่องทั้งหลาย
(จ)คุณสมบัติของผู้ที่เป็นนบี คือ
- เป็นมนุษย์
- ผู้ชาย
- เป็นอิสระชน
- ได้รับบัญชา (วะห์ญูู) ด้วยบทบัญญัติ (ชาเราะอ์) แต่ไม่ถูกสั่งใช้ให้เผยแพร่ต่อมนุษย์
แต่ถ้าหาก ถูกสั่งใช้ให้เผยแพร่ต่อมนุษย์ด้วย จะเรียกว่า รอซูล ซึ่งรอซูลทุกคนต้องเป็นนบี แต่นบีทุกคนไม่ได้เป็นรอซูล
อุลามาอ์ มีความเห็นที่ต่างกัน ของผู้หญิง 6 คน(อุลามาอ์บางส่วน มีความเห็นว่า เป็นนบี) ได้แก่
- พระนาง ฮะวาฮ์ ภรรยานบีอดัม
- พระนาง ซาเราะห์ ภรรยานบี ยะกู๊บ
- พระนาง ฮาญัร
- พระนาง อะซียะห์ ภรรยา ฟิรอูน
- พระนาง มัรยัม มารดานบีอีซา
- พระนาง ยูคอบิซ มารดา นบีมูซา
ตามทัศนะที่ถูกต้องแล้ว ไม่มีนบีที่เป็นผู้หญิง
(ฉ) นบีมุฮัมหมัด เป็นสิ่งที่ประเสริฐที่สุดจากบรรดาสิ่งถูกสร้าง โดยการเลือกสรรนบีนั้นคือ
_ เลือกจากสิ่งที่มีสติปัญญา
- บรรดาสิ่งที่มีสติปัญญา ก็เลือก มนุษย์ ไม่เลือกมะละอิกะห์ และญิน
- จากมนุษย์หลายชาติพันธุ์ เลือก ชาวอาหรับ
- ชาวอาหรับมีหลายเผ่า ก็ได้เลือกเผ่ากุรอยช์
- จากชนเผ่า กุรอยช์ ก็ได้เลือก ท่านนบี มุฮัมหมัด
(ช) คำว่า تهامى นั้นหมายถึงสถานที่ซึ่งอยู่ต่ำกว่า เมื่อเทียบกับสถานที่ซึ่งอยู่สูงกว่า นั่นก็คือ แคว้น نجد ดังนั้น จุดมุ่งหมายของสถานที่ตรงนี้นั้นก็คือ เมืองมักกะห์นั่นเอง
محمدِ الهادي من الضَّلال وأفضلِ الصَّحبِ وخيرِ آل
(3) นบีมุฮัมหมัด(ซ) ผู้ซึ่งชี้นำมนุษยชาติ ออกจากหนทางที่หลงผิด สู่หนทางที่เที่ยงตรง
และขอให้พระองค์ทรงประทานเราะห์มัต และสลาม แด่ซอฮาบะห์(ฌ)ผู้ประเสริฐ และเครือญาติ(ญ)ที่ดียิ่ง ของท่านนบี
(ซ) ชื่อนบี มุฮัมหมัด ท่านอับดุลมุตตอลิบ เป็นผู้ตั้งให้ ในวันที่เจ็ด หลังจากนบีถือกำเนิด ผู้คนก็ได้ถามท่าน ทำไมถึงตั้งชื่อซึ่งไม่มีบรรพบุรุษของท่านเคยมีมาก่อน และไม่มีใครในหมู่พวกท่านเคยมีชื่อนี้มาก่อน ท่านได้ตอบว่า ฉันหวังว่าเขาจะเป็นผู้ที่ถูกสรรเสริญ ทั้งในฟากฟ้า และแผ่นดิน แล้วพระองค์อัลลอฮ์ก็ทรงทำให้สิ่งนั้นเป็นจริง ดังเช่นที่อยู่ในความรู้ของพระองค์
(ฌ) ซอฮาบะห์ คือผู้ที่อยู่ร่วมกับนบีในขณะที่มีชีวิต โดยที่เขามีความศรัทธาต่อท่านนบี
ถ้าหากพบท่านนบีขณะที่ตายแล้ว แม้จะยังไม่ฝัง ก็ไม่นับว่าเป็นซอฮาบะห์ อุลามาอ์บางส่วนมีทัศนะว่า นบีอีซา เป็นซอฮาบะห์นบีด้วย เพราะได้พบกับนบีมุฮัมหมัด ในคืนอิสรออ์ เมียะรอจ
(ญ) จุดมุ่งหมายของคำว่าเครือญาตินบี ตามที่อิมามชาฟิอีย์ ได้กล่าวไว้ หมายถึง มุอ์มิน จาก บนีย์ ฮาชิม และ บนีย์ มุตตอลิบ บางส่วนจากอุลามาอ์มีความเห็นว่า หมายถึงบรรดาอุมมะห์นบี มุฮัมหมัด อิมามนวาวีย์กล่าวว่า หมายถึง มุอ์มินทุกคน ซึ่งมีความยำเกรงต่อัลลอฮ์
ท่าน อิบนุลก็อฏฏอล ซึ่งเป็นอุลามาอ์ มุตะอัคคิรีน(อุลามาอ์ยุคหลังจากอิมามนาวาวีย์ และอิมามรอฟิอีย์) กล่าวว่า จาก وافضل الصحب وخير آل ให้ความเข้าใจว่า แท้จริงแล้ว ซอฮาบะห์และเครือญาติ นบีมุฮัมหมัดนั้น มีความประเสริฐกว่าฮาบะห์และเครือญาติ ของนบีท่านอื่นๆ