Edelen-Exuerecht
edelenalgemeen=Een misdaad tegen een edele wordt strenger bestraft dan één gepleegd tegen een onedele. Een onedele had ook niet altijd het recht om een edele aan te klagen [Kok13, blz. 91] .=Ook in ons land droegen vele edelen de naam van baron, zoals in het geslacht der Lyndens, Heeckerens, Golsteins, Randwijks en andere waarin die titel veelvuldig voorkomt , ofschoon betwijfeld moet worden of in ons land daaraan zodanige vaste attributen waren verbonden, als bijvoorbeeld in En eland [Navorscher]
belastingEdelen zijn schotvrij [Kok13, blz. 91]Vlg Res. 30 september 1654 edelen terecht gesteld i.v.m. belastingen [Kok13, blz. 91]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurNavorscher deel 2, 1852, blz. 76
belastingEdelen zijn schotvrij [Kok13, blz. 91]Vlg Res. 30 september 1654 edelen terecht gesteld i.v.m. belastingen [Kok13, blz. 91]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurNavorscher deel 2, 1852, blz. 76
eerste levensbehoeften Al vrij vroeg is beseft dat het heffen van belastingen op de meest essentiële levensbehoeften zoveel mogelijk achterwege moet blijven, althans gemitigeerd dient te worden, omdat in zoverre geen draagkracht voor het betalen van belastingen bestaat.
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurAnoniem, Belastingen, blz. 45, 47, 109Blok, Rekeningen, blz. XVIIPoel, Sijmen, blz. 117Economist I, blz. 221 (19e e)Engels, Geschiedenis, blz. 177 (1798)Engelsman, Ontstaan, blz. 133 (1812)Jansen, Middeleeuwse, blz. 198Mellink, Poging, blz. 183-184 (1889)Merkus, Schets, blz. 86, 92, 99Muller, Tegenstand, blz. 405 (1578)Rengers, Schtes I, blz. 69 (1851)Schaik, Prijs, blz. 215Sickenga, Omwenteling, blz. 9, 45, 49, 57, 64, 66, 69, 71-72, 111Thorbecke, Staatsinrigting, blz. 85-86W.D.B.I.U.A. 22 november 1873; 20 juni 1874
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurAnoniem, Belastingen, blz. 45, 47, 109Blok, Rekeningen, blz. XVIIPoel, Sijmen, blz. 117Economist I, blz. 221 (19e e)Engels, Geschiedenis, blz. 177 (1798)Engelsman, Ontstaan, blz. 133 (1812)Jansen, Middeleeuwse, blz. 198Mellink, Poging, blz. 183-184 (1889)Merkus, Schets, blz. 86, 92, 99Muller, Tegenstand, blz. 405 (1578)Rengers, Schtes I, blz. 69 (1851)Schaik, Prijs, blz. 215Sickenga, Omwenteling, blz. 9, 45, 49, 57, 64, 66, 69, 71-72, 111Thorbecke, Staatsinrigting, blz. 85-86W.D.B.I.U.A. 22 november 1873; 20 juni 1874
eerste nationale vergadering leden-Van 1 maart 1796 t/m 31 augustus 1797 is dr Theodorus Aaninck [1760-1818] lid van de vergadering namens district Amsterdam IV [Repertorium]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuur
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuur
eeuwig edictOvereenkomst van 12 februari 1577 in Marche-en -Famenne tussen Don Juan van Oostenrijk en de Staten-Generaal.algemeenAfgekondigd op 27 februari 1577. Men zal de Pacificatie van Gent eerbiedigen. [Wikipedia]financiënVoor de Staten-Generaal heeft het Edict tot gevolg dat het reguliere leger van Spanjaarden en Italianen door hen moet worden betaald. Het gaat om 600.000 pond van 40 groten. Bovendien zullen ze de Hoogduitse knechten voldoen. Philips II zal voor zijn rekening nemen "de penningen, ten tijde der beroerten, door de Staaten geligt, van wie 't ook ware, met naame van de Koninginne van Engeland [Kok13, blz. 92]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuur
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuur
effectenbelastingaangifteDe aangifte voor de effectenbelasting door hen, die onder de bepalingen van de wet op de vermogens- of onder die van de wet op de inkomstenbelasting vallen, worden gedaan op het aangiftebiljet voor deze belasting [Meester, Treub, blz. 479]
belastingplichtigenBinnenlandse natuurlijke en rechtspersonen [Meester, Treub, blz. 478]
cumulatie van belastingBij een belening of prolongatie niet twee maal heffen Ook vrijstelling handelsvoorraad bij effectenhandelaars [Meester, Treub, blz. 477-478]
grondslagHet gaat om effecten en vorderingen uit geldlening, altijddurende renten en lijfrenten.. Aandelen in een N.V. vallen onder de dividend- en tantiemebelasting [Meester, Treub, blz. 477]
opbrengstVerwachte opbrengst Treub 3 miljoen [Meester, Treub, blz. 479]
schuldenIn beginsel geen aftrek schulden vanwege karakter van zakelijke belasting. Geen rekening houden met subjectieve factoren [Meester, Treub, blz. 477]
tariefTarief voor binnenlandse fondsen en een hoger voor buitenlandse [Meester, Treub, blz. 478]
waardebegripGeheven naar beurswaarde of geschatte waarde [Meester, Treub, blz. 477]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurBoudewijnse, Regeering, blz. 24 (1879)Dillen, Rijkdom, blz. 277Haar, Romeyn, blz. 165 (1693)Meester, Th. de, Treub’s belastingvoorstellen, in De Gids 1916, blz. 476-491Navorscher VII, blz. 20-21 (1687)
belastingplichtigenBinnenlandse natuurlijke en rechtspersonen [Meester, Treub, blz. 478]
cumulatie van belastingBij een belening of prolongatie niet twee maal heffen Ook vrijstelling handelsvoorraad bij effectenhandelaars [Meester, Treub, blz. 477-478]
grondslagHet gaat om effecten en vorderingen uit geldlening, altijddurende renten en lijfrenten.. Aandelen in een N.V. vallen onder de dividend- en tantiemebelasting [Meester, Treub, blz. 477]
opbrengstVerwachte opbrengst Treub 3 miljoen [Meester, Treub, blz. 479]
schuldenIn beginsel geen aftrek schulden vanwege karakter van zakelijke belasting. Geen rekening houden met subjectieve factoren [Meester, Treub, blz. 477]
tariefTarief voor binnenlandse fondsen en een hoger voor buitenlandse [Meester, Treub, blz. 478]
waardebegripGeheven naar beurswaarde of geschatte waarde [Meester, Treub, blz. 477]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurBoudewijnse, Regeering, blz. 24 (1879)Dillen, Rijkdom, blz. 277Haar, Romeyn, blz. 165 (1693)Meester, Th. de, Treub’s belastingvoorstellen, in De Gids 1916, blz. 476-491Navorscher VII, blz. 20-21 (1687)
elle-accijnsBRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-internetkrantenliteratuurFruin, Informacie, blz. 403 (1514), 412 (id), 676 (id)
ensergeldIedere schipper die Overijssel in of uit vaart dient een stuiver belasting te betalen. De schipper krijgt een bakenloodje als betalingsbewijs. De opbrengst is bestemd voor de bouw, het onderhoud en de bemanning van het vuurbaken, later de vuurtoren op de Zuidpunt van Schokland. De oudste aanwijzing voor het bestaan van die bestemmingsheffing dateert uit 1634.
algemeenTrends in the amount of fees paid by Hasselt skippers, the so-calles Ensergeld, which we may regard as an indicator of the development of shipping, also suggests this same pattern of growth and decline [Lucassen, blz. 151] ..Here too changes in the number of skippers agrees with changes in the amount of Ensergeld - but not with Passagegeld (sharing this discrepancy with Hasselt) [Lucassen, blz. 297]-Een lijst van opbrengsten van het Ensergeld van 1682 tot en met 1795
personeel-Hendrik Queisen is Ontvanger van het Ensergeld [Streng]-In een notariële akte onder nr. 108: Burgemeester B. van Marle en zijn echtgenote Susanna Fokkema staan borg voor hun zoon dr. Helmich van Marle, Ontvanger van het Ensergeld, door het in onderpand geven van twee huizen aan de Vloeddijk en de Broederweg
verpachting-In de Oude archieven van Kuinre en Blankenham zijn akten van verpachting van turftol en Ensergeld voorhanden voor de jaren 1647-1651, 1655, 1665, 1666, 1669-1672-In het gemeentearchief van Hasselt zijn stukken over het Ensergeld aanwezig voor i.i.g. de jaren 1754 en 1812-In de Inventaris van het archief van de onderprefect van Zwolle (1811-1814) worden genoemd stukken uit 1813 betreffende de inning van het Ensergeld-In de inventaris van de archieven van de Staten van Overijssel wordt vermeld dat in 1779 een proces loopt tussen de Ontvanger A.N. Fabius en de pachter en collecteur in Kampen, die allebei de pachtsom niet zouden hebben betaald. In 1789 een proces van de pachter in Zwolle tegen Vrouw Waenders, pachteres in Genemuiden en Zwartsluis. Zij of haar zoon zou i.s.m. de ordonnantie de pacht hebben overgedaan aan iemand uit Genemuiden-In de Apostillen van Campen en haar Jurisdictie (1624-1809) wordt onder nr. 51 vermeld een zaak van Ontvanger Fabius tegen H. Credier, die zijn pacht niet zou hebben betaald.
vrijstelling-In de inventaris van de archieven van de Staten van Overijssel en de op hen volgende colleges (1578-1810) wordt rechtspraak genoemd. Een proces in 1701-1702 over beurt- en turfschippers uit de Overijsselse steden die op Amsterdam varen en claimen vrijgesteld te zijn.
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurAndreae/Downer, Plakkatenlijst, blz. 76 (1634), 77 (1635), 80 (1651)Lucassen, Migrant, blz. 151, 297Slicher van Bath, Landbouw, blz. 163 (Rep)Streng, Stemme, blz. 500 (1662)T.S. Overijssel IV, blz. 186 (1634)
algemeenTrends in the amount of fees paid by Hasselt skippers, the so-calles Ensergeld, which we may regard as an indicator of the development of shipping, also suggests this same pattern of growth and decline [Lucassen, blz. 151] ..Here too changes in the number of skippers agrees with changes in the amount of Ensergeld - but not with Passagegeld (sharing this discrepancy with Hasselt) [Lucassen, blz. 297]-Een lijst van opbrengsten van het Ensergeld van 1682 tot en met 1795
personeel-Hendrik Queisen is Ontvanger van het Ensergeld [Streng]-In een notariële akte onder nr. 108: Burgemeester B. van Marle en zijn echtgenote Susanna Fokkema staan borg voor hun zoon dr. Helmich van Marle, Ontvanger van het Ensergeld, door het in onderpand geven van twee huizen aan de Vloeddijk en de Broederweg
verpachting-In de Oude archieven van Kuinre en Blankenham zijn akten van verpachting van turftol en Ensergeld voorhanden voor de jaren 1647-1651, 1655, 1665, 1666, 1669-1672-In het gemeentearchief van Hasselt zijn stukken over het Ensergeld aanwezig voor i.i.g. de jaren 1754 en 1812-In de Inventaris van het archief van de onderprefect van Zwolle (1811-1814) worden genoemd stukken uit 1813 betreffende de inning van het Ensergeld-In de inventaris van de archieven van de Staten van Overijssel wordt vermeld dat in 1779 een proces loopt tussen de Ontvanger A.N. Fabius en de pachter en collecteur in Kampen, die allebei de pachtsom niet zouden hebben betaald. In 1789 een proces van de pachter in Zwolle tegen Vrouw Waenders, pachteres in Genemuiden en Zwartsluis. Zij of haar zoon zou i.s.m. de ordonnantie de pacht hebben overgedaan aan iemand uit Genemuiden-In de Apostillen van Campen en haar Jurisdictie (1624-1809) wordt onder nr. 51 vermeld een zaak van Ontvanger Fabius tegen H. Credier, die zijn pacht niet zou hebben betaald.
vrijstelling-In de inventaris van de archieven van de Staten van Overijssel en de op hen volgende colleges (1578-1810) wordt rechtspraak genoemd. Een proces in 1701-1702 over beurt- en turfschippers uit de Overijsselse steden die op Amsterdam varen en claimen vrijgesteld te zijn.
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurAndreae/Downer, Plakkatenlijst, blz. 76 (1634), 77 (1635), 80 (1651)Lucassen, Migrant, blz. 151, 297Slicher van Bath, Landbouw, blz. 163 (Rep)Streng, Stemme, blz. 500 (1662)T.S. Overijssel IV, blz. 186 (1634)
entrepotBRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurAnoniem, Belastingen, blz. 74-75
erfrenten
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurFruin, Informacie, blz. 8 (1514), 41 (id)
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurFruin, Informacie, blz. 8 (1514), 41 (id)
erfschot
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurFruin, Informacie, blz. 58 (1514)
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurFruin, Informacie, blz. 58 (1514)
esclanBRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurBaelde, Domeingoederen, blz. 165 (1551)
espargneBRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurANF 21 februari 1884
exactio
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurAlberts, Oudste, blz. 57 (1353)
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurAlberts, Oudste, blz. 57 (1353)
executieBRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurAvis, Directe, blz. 128-143 (14e-16e e)Blok, Holl. stad Bourg., blz. 159 (1475)Caan, Schets, blz. 89, 174Engels, Geschiedenis, blz. 38 (1411)Formsma, Wording, blz. 52 (1378; 1435)Goes, Register V, blz. 69 (1557), 75 (id), 118 (id)Gratema, Stadhouders, blz. 36 (1675)Kuile, Overijssel, blz. 277 (1737)Snijder van Wissenkerke, Privilegien (19e e)T.S. Overijssel III, blz. 24-25 (1711)Zuylen, Inventaris II, blz. 1997
executoirverklaring
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurFruin, Rechterlijke, blz. 20 (m.e.)
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-krantenliteratuurFruin, Rechterlijke, blz. 20 (m.e.)
exuerechtBelasting betaald bij vertrek uit een dorp of stad. Ook issuerecht, uittogtgeld, pondgeldalgemeen=indien (on)roerende goederen vererven door een stedeling aan iemand van buiten moet dit recht worden betaald voordat ze mogen worden uitgevoerd of verlaten. Voorheen vervielen goederen van vreemden die hier te lande stierven aan de graaf, met uitsluiting van de bloedverwanten. De rechtsgrond is wel verwoord als "dat zulken die eenige erfenissen van hier wilden vervoeren , of met hun eigen goed vertrekken, vooraf hun aandeel droegen, van de lasten en kosten, in welke de Stad. ter oorzaake van de bewaaring en bescherming dier goederen, vervallen was" [Kok14, blz. 583]
Haarlem 1440Amsterdam x Groningen 1443 wederzijdse afschaffingAmsterdam x Haarlem 1464 wederzijdse afschaffingAmsterdam x Deventer 1470 wederzijdse afschaffingAmsterdam 1476Amsterdam 1495 18 april tarief 15e penningDelft 1540 27 maart tarief 20e penningAmsterdam 1539 hernieuwde invoerinngZes Waterlandse dorpen 1541Delft 1545 vernieuwing octrooiDordrecht x Amsterdam 1543 wederzijdse afschaffingAmsterdam 1561 tarief 10e penningAmsterdam 1726 18 april afschaffing [zie verder Kok14, blz. 585-589]
ambtenaren=in 1539 opnieuw gevorderd. Twee ontvangers mr. Cornelis Gerbrandsz en Gerrit Jacobsz Couckebacker [Kok14, blz. 584-588]
bestemming=in 1596 staat Amsterdam voor twee jaar de opbrengst af aan het mannentuchthuis
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurBaelde, Domeingoederen, blz. 166 e.v. (1551)Blécourt, Begrip, blz. 76 (m.e.), 79 (18e e)Blécourt, Bewijsstukken, blz. 438-439 (1747)Blécourt, Heerlijkheden, blz. 504-505 (1797)Blok, Geschiedenis I, blz. 260 (13e e)Blok Holl. stad Bourb., blz. 130-131 (15e-16e e)Boer, Zegels, blz. 187 (1457)Decavele, Gentse, blz. 64-66 (14e e)Engels, Geschiedenis, blz. 67 (16e e), 283 (19e e)Fruin, Informacie, blz. 8 (1514), 77 (id), 84 (id), 243 (id), 324 (id), 326 (id)Fruin, Oudste I, blz. 109 (1434), 122 (1454), 132 (1475), 142 (1525), 144 (1541), 177 (1543), 148 (1546-1547), 153 (1532-1553Gelder, Nederlandse, blz. 95 (16e e)Geuns, Proeve, blz. 49-55, 217-220Goes, Register I, blz. 32 (1525), 34 (1525), 604 (1540)Goor, Beschrijving, blz. 296 (1593)Gottschalk, Verval, blz. 21 e.v. (16e e)Hall, Nederlandsche, blz. 303 (Rep)Hallema, Financiële, blz. 95 (16e e)Henne, Histoire X, blz. 6-7 (1552)Houtte, Waarden, blz. 8Kerckhoffs-de Hey, Grote, blz. 97 (13e-16e e); Grote (Bio), blz. 100 (16e e)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580-589Meyroos, blz. 12 (1515)Muller, Middeleeuwse (Gl.), blz. 6 (m.e.), 12 (id), 26 (id); (Inl.), blz. 111 (1447)Nijhoff, Oud, blz. 135 (1689)Poel, Sijmen, blz. 39 Pols, Westfriesche I, blz. XLIV (15e-16e e); II, blz. 33 e.v. (15e e), 157 (1557), 161 (id), 175 e.v. (1553), 197 (15e e)Prevenier, Maatregel, blz. 400 (1201)Racer, Gedenkstukken, deel 2, p. 219-220 (1433)Rees, Geschiedenis I, blz. 93 (15e e)Rogghé, Italianen, bl. 204 (14e e)Sickenga, Omwenteling, blz. 56 (18e e)Smidt/Rompaey, Chronologische III, blz. 5 (1531), 173 (1535), 294-295 (1537)Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, blz. 37 (1506), 371 (1526)T.S. Zeeland I, blz. 217 (17e e), 397-398 (id); II, blz. 53 (1524), 189 (16e e), 364 (1566)Unger, Keuren, blz. 136 (1518)VanderLinden, Structure, blz. 273 (1555)Verbeemen, Buitenpoorterij, blz. 83 (m.e.)Zuylen, Inventaris II, blz. 2107-2108, 2119, 2123-2124, 2144
Haarlem 1440Amsterdam x Groningen 1443 wederzijdse afschaffingAmsterdam x Haarlem 1464 wederzijdse afschaffingAmsterdam x Deventer 1470 wederzijdse afschaffingAmsterdam 1476Amsterdam 1495 18 april tarief 15e penningDelft 1540 27 maart tarief 20e penningAmsterdam 1539 hernieuwde invoerinngZes Waterlandse dorpen 1541Delft 1545 vernieuwing octrooiDordrecht x Amsterdam 1543 wederzijdse afschaffingAmsterdam 1561 tarief 10e penningAmsterdam 1726 18 april afschaffing [zie verder Kok14, blz. 585-589]
ambtenaren=in 1539 opnieuw gevorderd. Twee ontvangers mr. Cornelis Gerbrandsz en Gerrit Jacobsz Couckebacker [Kok14, blz. 584-588]
bestemming=in 1596 staat Amsterdam voor twee jaar de opbrengst af aan het mannentuchthuis
BRONNENgeraadpleegde bronnenNavorscher 1-literatuurBaelde, Domeingoederen, blz. 166 e.v. (1551)Blécourt, Begrip, blz. 76 (m.e.), 79 (18e e)Blécourt, Bewijsstukken, blz. 438-439 (1747)Blécourt, Heerlijkheden, blz. 504-505 (1797)Blok, Geschiedenis I, blz. 260 (13e e)Blok Holl. stad Bourb., blz. 130-131 (15e-16e e)Boer, Zegels, blz. 187 (1457)Decavele, Gentse, blz. 64-66 (14e e)Engels, Geschiedenis, blz. 67 (16e e), 283 (19e e)Fruin, Informacie, blz. 8 (1514), 77 (id), 84 (id), 243 (id), 324 (id), 326 (id)Fruin, Oudste I, blz. 109 (1434), 122 (1454), 132 (1475), 142 (1525), 144 (1541), 177 (1543), 148 (1546-1547), 153 (1532-1553Gelder, Nederlandse, blz. 95 (16e e)Geuns, Proeve, blz. 49-55, 217-220Goes, Register I, blz. 32 (1525), 34 (1525), 604 (1540)Goor, Beschrijving, blz. 296 (1593)Gottschalk, Verval, blz. 21 e.v. (16e e)Hall, Nederlandsche, blz. 303 (Rep)Hallema, Financiële, blz. 95 (16e e)Henne, Histoire X, blz. 6-7 (1552)Houtte, Waarden, blz. 8Kerckhoffs-de Hey, Grote, blz. 97 (13e-16e e); Grote (Bio), blz. 100 (16e e)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580-589Meyroos, blz. 12 (1515)Muller, Middeleeuwse (Gl.), blz. 6 (m.e.), 12 (id), 26 (id); (Inl.), blz. 111 (1447)Nijhoff, Oud, blz. 135 (1689)Poel, Sijmen, blz. 39 Pols, Westfriesche I, blz. XLIV (15e-16e e); II, blz. 33 e.v. (15e e), 157 (1557), 161 (id), 175 e.v. (1553), 197 (15e e)Prevenier, Maatregel, blz. 400 (1201)Racer, Gedenkstukken, deel 2, p. 219-220 (1433)Rees, Geschiedenis I, blz. 93 (15e e)Rogghé, Italianen, bl. 204 (14e e)Sickenga, Omwenteling, blz. 56 (18e e)Smidt/Rompaey, Chronologische III, blz. 5 (1531), 173 (1535), 294-295 (1537)Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, blz. 37 (1506), 371 (1526)T.S. Zeeland I, blz. 217 (17e e), 397-398 (id); II, blz. 53 (1524), 189 (16e e), 364 (1566)Unger, Keuren, blz. 136 (1518)VanderLinden, Structure, blz. 273 (1555)Verbeemen, Buitenpoorterij, blz. 83 (m.e.)Zuylen, Inventaris II, blz. 2107-2108, 2119, 2123-2124, 2144
5 bladzijden