Zeeland

Provincie in Nederland

algemeen=in 513 breiden de Franken hun gebied uit met de Zeeuwse eilanden (van der Aa I, blz. 8).=Dirk IV, graaf van Holland volgde zijn vader in de regering op in het jaar 1039. Er ontstaan bloedige twisten tussen Holland en =Vlaanderen over het bezit van Zeeland, twisten die vierhonderd jaren geduurd hebben [AaBio4, blz. 187]=in 1289 noemt graaf Floris V zich voor het eerst graaf van Holland en Zeeland.[van den Bergh II, nr. 679]=Beloften, gedaan te Dordrecht op 23 februari 1357 en 26 februari 1358, op welke Hertog Albert van Beijeren, de Landen van Henegouwen, van Holland, van Zeeland en Friesland, voor zijn zieke broeder, Graaf Willem, zal regeren  [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 18]=op 25 april 1676 wordt in Delft de Unie tussen Holland en Zeeland gesloten [AaBio 1, blz. 128] =in 1826 is Middelburg de hoofdplaats van de provincie. De provincie bestaat uit 9 steden en 5 plattelandsdistricten. De negen steden zijn Middelburg, Vlissingen, Zierikzee, Goes, Axel, Tholen, Hulst, Sluis en Veere. Er wonen 38.870 mensen. De vijf plattelandsdistricten zijn Middelburg (19), Zierikzee (25), Goes (30), Sluis (17) en Hulst (17). Er wonen in 108 gemeenten 83.951 mensen [Gosselin, blz. XLIII]
belastingenalgemeen=in 1425 volgt Philips de Goede Jan van Beijeren op. Hij wordt ruwaard van Holland en Zeeland. Hij beperkt de vrijdom van belasting voor de geestelijkheid [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 81
ambtenaren=in 1839 is J. van der Hucht provinciaal inspecteur [Aa, Aard2, blz. V]
bede=rekeningen van de domeinen en beden van Zeeland uit de 14e eeuw en de 15e eeuw 1345-1361, 1361-1385, 1385-1397 en 1397-1408 [AR, Verslagen 1888, blz. 168] =Hertog Jan van Brabant en Gravin Jacoba bekennen op 23 augustus 1418 schuldig te zijn, aan den Heer van Kuilenburg, 26.000 gouden kronen, en verzekeren hem de betaling daarvan uit de bede van Zeeland (Nijhoff, blz. 14).=de onwil om heffingen toe te staan en inkomsten af te staan aan de generaliteit voor het voeren van een gecoördineerde strijd in de hele Nederlanden is .. een euvel waaraan niet alleen Vlaanderen of Holland, maar ook alle andere gewesten zich schuldig maken. ... Volgens de taxatie, vastgesteld door de Staten-Generaal op 29 april 1579, moet Vlaanderen ..voor ruim een derde van alle lasten instaan, namelijk 34%, Holland en Zeeland dienen 15% op te brengen, Brabant 12% Gelderland 12% en Friesland 5%, de andere gewesten tussen 1-2,5%. Vlaanderen is wat de financiën betreft de grootste contribuant.   [Decavele, Mislukking, blz. 648]. =Crawford Lomas voert de Engelse gezant Fremyn op die op 24 februari 1584 aan sir Francis Walsingham schrijft: "But everyone wishes to command in his town and province, without taking his Excellency's advice,... every town and province wishes to manage the money destined for the war at their will, giving the principal offices to themselves and their relations, both of State and war...If the resources of this State designed for the war were well and faithfully administered, it would not be necessary to seek for help outside. There would have been enough to entertain 6.000 horse and 20.000 foot for ten years and more.." [Crawford Lomas, Calendar, blz. 353-354]=in 1597 maant thesaurier-generaal Joris de Bie de Staten van Zeeland ernstig om op te brengen hun quota in de ordinaris consenten benodigd voor de kosten van een veldleger en voor de beloofde hulp aan de koning van Frankrijk [AaBio 2-1, blz. 161, 525]=in 1600 reist Hendrik van Brienen met Johan van Mathenes naar Middelburg om de Staten van Zeeland te manen tot het aannemen van de Staat van Oorlog [AaBio 2, blz. 402]=in 1617 reizen Joris de Bye en Frederik van Vervou naar Zeeland voor het oplossen van de geschillen over de quota [AaBio 2-2, blz. 1684]
departement van financiën en onderzoek=in 1797 wordt Cornelis Gerrit Byleveld aangesteld tot lid van het Departement van Financiën en onderzoek in Zeeland  [AaBio 2, blz. 526]
directeur der registratie, enz=in 1814 wordt jkhr mr. Willem Maurits de Brauw Directeur der Registratie, Zegel en Hypotheekrechten in Zeeland [AaBio 2, blz. 372]
generaliteitsmiddelen=uit een rapport van de stad Antwerpen van 7 november 1578 volgt dat, ziende naar de generaliteitsmiddelen over de periode januari 1578 t/m oktober 1578, is bij Holland en Zeeland "meer affectie dan effectuele daet in dese extraordinaire zaecken te verhopene" [Decavele, Mislukking, blz. 649]. 
honderdste penning=in 1641 werd een 100e penning geheven [Kok14 blz. 521
morgengeld=een vermangeling of ruiling in 1310 tusschen den Deken en het Kapittel van St Pieter te Utrecht en den Graaf van Zeeland den cijns genaamd marghenghelt, mergen- of morgengeld ook morgentalen, dus genaamd naar de morgen of margen, zijnde zekere maat, naar welke de uitgestrektheid der landen, als ook der landelijke inkomsten berekend werden [Engels, blz. 30-31]
ontvanger-generaalZeeland=van 1667-1704 is mr. Johan van der Stringe ontvanger-generaal van Zeeland [Epen, Geslacht, blz. 13]=in 1753 is mr. Joh. Schorel ontvanger-generaal van Zeeland [Groot Charterboek deel 1 blz. 36]Unie=Wilhem van Citters (1723-..) werd Ontvanger-Generaal van de Unie. [AaBio3, blz. 369]
raad van finantien=in 1805 wordt Cornelis Gerrit Byleveld aangesteld tot lid van de Raad der Finantiën in Zeeland [AaBio 2, blz. 526]
registratie=Willem Maurits de Brauw wordt in 1814 Directeur der Registratie, Zegel en Hypotheekregten in Zeeland [AaBio2-2, blz. 1208]. Hij is dat nog in 1820  [Nieuwenhuis, Algemeen, A-B, blz. X]
rekenkamer=Koning Jakob I, verhief Jacob Boreel, bij open brieven, tot Ridder. Eindelijk werd hij in 1620, wegens de stad Middelburg, Raad en Rekenmeester van 's Lands en Graaflijkheids-Rekenkamer van Zeeland [AaBio2-1914]=in 1638 wordt Johan de Brune secretaris van de Provinciale Rekenkamer  [AaBio 2-2, blz. 1509]=Anthony de Jonge is lid en geheimschrijver in de rekenkamer [Verwoert, Handwoordenboek I, blz 351]=in 1655 is Michiel van Gogh gecommitteerde namens Vlissingen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 241]=in 1686 wordt Adriaan van Borssele van der Hooge gecommitteerde namens Vlissingen in de Provinciale Rekenkamer [AaBio 2, blz. 296]=Jan van Berchem is gecommitteerde in de rekenkamer van Zeeland=Cornelis van Citters (1717-1782) is gecommitteerde in de Provinciale Rekenkamer van Zeeland [AaBio3, blz. 367]=mr. Leonard Constantijn van Sonsbeeck [1739-1812] is gecommitteerde [Epen, Geslacht, blz. 32-33]=in 1753 is mr. Jacob Ockersse, secretaris van de rekenamer [Groot Charterboek deel 1 blz. 36]

rekenmeester=als in 1428 negen Raden en Rekenmeesters voor Holland, Zeeland en Friesland worden aangesteld is Hendrik van Borssele daarbij [AaBio 2, blz. 292]=Nicolaas Cau is in 1601 als vertegenwoordiger van Zierikzee rekenmeester van Zeeland [AaBio3, blz. 269]=Cornelis Fransz Eversdijk wordt op 15 maart 1635 gedeputeerde in de rekenkamer en blijft dat tot zijn overlijden op 19 december 1666 [Kok14 blz. 521]=mr. Iman Cau is voor de stad Zierikzee rekenmeester van Zeeland [AaBio3, blz. 272]=in 1742 is Abraham Duvelaar rekenmeester van Zeeland [Kok13, blz. 39]=Cornelis Kien van Citters (1732-1805) is rekenmeester van de domeinen bewesten Schelde [AaBio3, blz. 367]
rentmeester[-generaal]=in 1468 is ridder Guy van Baanst rentmeester van Zeeland.=Andries Andriessen van Brugge is  van 1501-1515 rentmeester van Zeeland Bewesterschelde [NNBW 1911, blz. 140] =Adriaan Hoffer [1589-1644] is rentmeester-generaal [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 312]=in ...is Frederik Huyssen heer van Ravels rentmeester-generaal van Zeeland Bewester Schelde [Epen, Geslacht, blz. 12]=Johan van der Meersche is rentmeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 133; AaBio3, blz. 688]
requisitieHet bestuur van Zeeland doet een rekwisitie van zijnentwege voor de Fransche troepen, te leveren in granen in natura, door de graanbouwers en graanhandelaars. Zeeland heft later nog eens een anticipatie op de gewone grondlasten, ter voorkoming der reeds dreigende executie wegens de kwote [Engels, blz. 10].
vrijdomRegister van afschriften van een brief van den Raadpensionaris De Witt , resoluties van de Staten van Holland, en notulen van de Staten van Zeeland, betreffende den vrijdom van de leden van het Huis Van Brederode van de landsimpositën van 1620-1658 [DDB]
bestuur
algemeen=op 25 april 1576 komt een Unie tot stand tussen Holland en Zeeland [AaBio2-1, blz. 743]=Samuel Boeye werd in het jaar 1801, door het Staatsbewind der Bataafse republiek gekozen tot Lid  van de Commissie tot het ontwerpen van een plan voor een bestuur van het departement Zeeland [AaBio2-1, blz. 760]
burggraaf=Dit was in tijden een openbare en zeer aanzienlijke bediening zijnde aan hen de bescherming der burgten of burgzaten toevertrouwd. De burggraven van Zeeland waren in oude tijden bij afwezigheid van de Graaf zijn stadhouders [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 106]=Dirk VI, graaf van Holland, is getrouwd met Sophia, dochter van Otto, paltsgraaf op de Rijn. Dirk vertrekt in 1139 naar het Heilige Land. Hij krijgt daar met Sophia een zoon, gedoopt in de Jordaan en genaamd Pelgrim van Holland. Dirk overlijdt op 5 augustus 1157. Pelgrim wordt later heer van Voorne en burggraaf van Zeeland [Leeuw 1883, blz. 19]=Hendrik van Voorne [1200-1259] is burggraaf van Zeeland [AaBio1, blz. 357]=Jan van Cruiningen is burggraaf [AaBio3, blz. 895]=Joos van Cruiningen voert de titel burggraaf [AaBio3, blz. 895]
commissaris van de koningVan 1850-1852 is Ewout van Vredenburch [1779-1861] commissaris [Wikipedia]In 1860 is mr. Rudolf Willem graaf van Lynden commissaris van de koning [Roelants, Gulden, blz. 59-60]
gecommitteerde raden van Zeeland=in mei 1578 ingesteld [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 220]=nieuwe instructie 13 oktober 1586; bestaat uit een uit de eerste edelen en één uit ieder van de zes steden [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 220]-Eduard van Couwerven is gecommitteerde raad van Zeeland (1578-1579)-In 1578 wordt Nicolaas Blancx eerste Gecommitteerde Raad van Zeeland [AaBio 2-1, blz. 179, 583]-Op 23 mei 1582 wordt Johan Pietersse van den Brande Gecommitteerde Raad van Zeeland namens Tholen [AaBio 2-2, blz. 1176]=In 1584 was Barradot een der vier Afgevaardigden uit Zeeland naar de Staatsvergadering van Holland, welke toestemden om de Hooge Overheid aan Willem I, Prins van Oranje, op te dragen, ofschoon zij daartoe waarschijnlijk geen last van hunne Heeren en Meesters hadden [AaBio2, blz. 142]=Diderik Buisero, heer van Heeraartheiningen, is gecommitteerde namens Zeeland in de Admiraliteit op de Maze [AaBio1, blz. 325]=Simon van Beaumont wordt in 1625 gecommitteerde voor Zeeland in de Staten-Generaal [AaBio2, blz. 218, 517]=Jacob van Berchem is in 1629 gecommitteerde voor Zeeland in de Staten-Generaal [AaBio2-1, blz. 347]=Willem de Beveren is in 1650 lid van het admiraliteitscollege van Zeeland [AaBio2-1, blz. 486]=Adriaan van Borssele van der Hooge werd in 1686 vanwege de stad Vlissingen Gecommitteerde in de Provinciale Rekenkamer van Zeeland en in 1687namens Zeeland in de in de Generaliteits-Rekenkamer te 's Gravenhage [AaBio2-2, blz. 965]=Filips Jacob van Borssele werd op16 april 1728 hij door de Staten van Zeeland aangesteld tot hun gewone gedeputeerde in de vergadering van Hun Hoog Mogenden, welke aanzienlijke post hij bekleed heeft tot aan zijn overlijden op 5 maart 1735 [AaBio2-2, blz. 964].=Willem Arnoud de Beveren is in 1783 gecommitteerde van Zeeland in de Staten-Generaal [AaBio2-1, blz. 489]=Cornelis Gerrit Byleveld werd na 1795 wegens Zeeland afgevaardigde in de Algemene Staatsvergadering [AaBio2-2, blz. 1708]=mr. Iman Cau [1716-...] werd in het jaar 1757, vanwege de provincie Zeeland, Gedeputeerde in de Generaliteitsrekenkamer te 's Gravenhage en vervolgens ter vergadering van de Algemene Staten afgevaardigd [AaBio3, blz. 274].

gouverneurJacob Hendrik Schorer is gouverneur [AaBio2-2, blz. 1101]Voor 1826 is H.J. baron van Doorn van Westcapelle gouverneur van ZeelandVan 1826-1850 is Ewout van Vredenburch [1779-1861] Gouverneur van Zeeland (Aa, Aard 1, blz. XXXI)
graaf -In 1203 na de dood van Dirk VII, graaf van Holland, is dochter Ada de vanzelfsprekende opvolgster. Haar moeder, Adelheid van Kleef, zelf uit op de macht, huwelijkt de 17-jarige Ada uit aan Lodewijk, graaf van Loon. Ze wordt in die opzet gesteund door een oom van Dirk, Otto, graaf van Bentheim en door enige edelen. Ze trouwen snel na het overlijden van Dirk en nog voordat hij begraven is. Van Lodewijk wordt verwacht dat hij geen beslissing zal nemen zonder de instemming van Adelheid. Vele edelen zijn daarvoor beducht en besluiten om Dirk's broer Willem naar Holland te halen. De Zeeuwen dragen hem het grafelijk bewind op [Aabio1, blz. 15].-In 1258 overlijdt Floris de Voogd. Zijn zuster Aleid, dochter van Floris IV, neemt de voogdij op zich van haar neef, de jonge Floris V, en oefent het bestuur uit. Ze noemt zichzelf "voogdes van Holland en Zeeland". Na een mislukte poging om Hendrik VI, hertog van Brabant, als medevoogd te laten optreden, wordt haar in 1262 door keizer Richard de voogdij verleend over Holland en Zeeland De Hollandse edelen bieden Otto III, graaf van Gelre, het voogdijschap aan. In een gevecht door troepen van beide zijden zegeviert Otto. Adelheid werd van de voogdij ontheven [AaBio1, blz 20-21]Rond 1300 is Jan van Arkel burggraaf van Zeeland [AaBio1. blz. 109].In 1312 is Willem III graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen [AaBio 2, blz. 16]Nog verder ging Keizer Lodewijk in 1330 wanneer hij aan Graaf Willem al de regten afstaat die het Rijk op Holland Zeeland en Vriesland heeft, uitgezonderd het regt van manschap [Engels, blz. 8]In 1433 komt Filips de Goede, hertog van Bourgondië, naar Zeeland om daar gehuldigd te worden [AaBio 2, blz. 164]In 1468 wordt Karel de Stoute in Zeeland tot graaf van Zeeland ingehuldigd [AaBio 2, blz. 380]In 1505 is Filips van Bourgondië koning van Spanje, tevens graaf van Holland en Zeeland [AaBio 2, blz. 295]Op 20 september 1549 wordt Filips II in Reimerswaal als graaf van Zeeland gehuldigd [AaBio 2, blz. 296]
landdrost=Abraham van Doorn is landdrost van Zeeland [AaBio4, blz. 268]
lid tweede Kamer voor Zeeland=F.C. de Jonge is lid [TK 8e vergadering 14 juni 1814, blz. 17]
raadpensionaris-in 1615 wordt Bonifacius de Jonge [....-1625] secretaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz 351]-in 1625 wordt Jan Boreel [1557-1629] raadpensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 70]-In 1643 is Cornelis van Stavenisse raadpensionaris van Zeeland [AaBio2-1, blz. 159, 518]-In 1649 wordt Johan de Brune [1589-.....] raadpensionaris van Zeeland  [AaBio2-2. blz. 1509; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 101; Navorscher 1851, blz. 131]-mr. Johan Boreel is raadpensionaris [Navorscher 1852, blz. 131]-Peter de Huybert [1622-1697] was pensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 336]-mr. Caspar van Citters is vanaf 1718 raadpensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 124; AaBio3, blz. 366]-in 1734 wordt Dignus Keetlaer raadpensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 363]-In 1756 wordt Jacob du Bon benoemd tot Raadpensionaris van Zeeland [AaBio2-1, blz. 818]=Johannes Marinus Chalmers [1720-....] werd in 1770 raadpensionaris [AaBio3, blz. 305]-In 1783 wordt Willem Hendrik de Beveren pensionaris van Zeeland [AaBio2.150]=Willem Arnoud de Beveren is in 1783 pensionaris van Zeeland [AaBio2-1, blz. 489]-In 1786 is mr. Laurens Pieter van de Spiegel raadpensionaris van Zeeland [Chalmot1, blz. VII]-In 1795 wordt mr. Jean Henri Appelius [1767-1829] benoemd tot raadpensionaris van Zeeland [AaBio1.103,335; Kobus/Rivecourt1.50; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 20]=Wilhem van Citters (1723-..) werd in 1760 tot raadpensionaris aangesteld . [AaBio3, blz. 368]=Mr. Willem Aarnout van Citters (1741-..) is van 1786-1795 raadpensionaris [AaBio3, blz. 369]
ridderschap-in 1814 wordt mr Aarnoud Constantijn van Citters in de ridderschap benoemd [Adel1925, blz 42; voorts Frederik Adriaan Graf von der Goltz [Adel1925, blz. 77], mr Jan Cornelis Reinier van Hoorn [Adel1925, blz. 102], mr. Willem Jacob Huyssen van Kattendijke [Adel1925, blz. 105], mr. Willem Adriaan de Jonge [Adel1925, blz. 111], Arend Jacob Diederik de Perponcher Sedlnitsky [Adel1925, blz. 153], mr. Jacob Hendrik Schorer [Adel1925, blz. 193] mr. Nicolaas Steengracht [Adel1925, blz. 208], mr. Johan Willem Thibaut [Adel1925, blz. 219], Carel Emanuel van Tuyl van Serooskerken tot Zuylen [Adel1925, blz. 224]-In 1816 wordt mr. Johan Steengracht in de ridderschap benoemd [Adel1925, blz. 208]
ruwaardin 1425 wordt Philips de Goede, erfgenaam van Jan van Beijeren, ruwaard van Holland en Zeeland [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 81]
secretarisin 1753 mr. David Verwout Noiret secretaris [Groot Charterboek deel 1 blz. 36]
stadhouder-In 1430 wordt Frank van Borssele door Filips de Goede benoemd tot stadhouder van Holland en Zeeland [AaBio 2, blz. 293]-In 1477 wordt Wolfert van Borssele tot stadhouder van Holland, Zeeland en Friesland benoemd door Maria van Bourgondië [AaBio 2, blz. 294]=Patent 26 mei 1480 über die Ernennung des Jobst von Lalaing zum Statthalter von Holland, Zeeland und Friesland [DDB]-In 1556 wordt Antonis van Bourgondie [.....-1573] door Filips II bevestigd als stadhouder over Holland, Zeeland en Utrecht [AaBio 2, blz. 336; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 80]-In 1567 is Karel van Brimeu, graaf van Megen, stadhouder van Zeeland [AaBio 2-2, blz. 1092]-Rond 1568 wordt Anthonie van Bourgondië stadhouder van Zeeland [AaBio 2, blz. 336]-Van 1650-1668 is het Eerste stadhouderloze tijdperk-Van 1702-1747 is het Tweede stadhouderkloze tijdperk-In 1786 is Hendrik Franse stadhouder Bewester Schelde [Chalmot1, blz. IV]
economieeconomieZeeland telt in 1562 tweehonderd boten in de haringvloot [Fruin, Tien, blz. 193]
Op 5 juni 1594 vertrekken drie schepen, vergezeld door een jacht uit Terschelling, met Willem Barentsz met het doel om via de Noordkant een weg naar Oost-Indië te zoeken. Een van de schepen is uitgereed door Zeeland [AaBio 2, blz. 38].Jan Pietersz Coen vertrok, na Pieter Carpentier  tot zijn opvolger benoemd te hebben, op de 31 januari 1623, aan boord van het schip Dordrecht, en kwam op 19 september 1623, met vijf rijk beladen schepen in Zeeland binnen. Alleen de peper, welke deze schepen aan boord hadden, werd berekend op 19,000 balen, die voor vijf en veertig tonnen gouds verkocht werden [AaBio3, blz. 584]

financiënrekenkamer=op 19 oktober 1722 wordt Gerard Isebree secretaris van de provinciale rekenkamer [ANF1888, blz. 22]=Johannes Marinus Chalmers [1720-....] werd in 1751 secretaris van de Rekenkamer van Zeeland en maakte zich zeer verdienstelijk, zoo door het vervaardigen van nauwkeurige registers op de notulen en zoogenoemde copulaatboeken van de Rekenkamer, als door zeer belangrijke adviezen en rapporten bij de staatsstukken van Zeeland bewaard [AaBio3, blz. 305]

Raad van FinantienCornelis Gerrit Byleveld wordt in 1805 lid van die Raad [AaBio2-2, blz. 1709]
Staat van Oorlog=in 1600 reisde Hendrik van Brienen met Johan van Mathenes, Heer van Riviere, naar Zeeland om de Staten van Zeeland aan te manen tot aanneming van den Staat van Oorlog [AaBio2-2, blz. 1306-1307]
geestelijkheid=Eindelijk waren niet weinige leengoederen in handen van geestelijken. De Abt van Middelburg vertegenwoordigde, reeds lang voor dat te dier stede een bisdom gevestigd was, als de aanzienlijkste der grondeigenaren, de brede geërfden. Zijne abdij alleen bezat meer dan 3541 gemeten ambachts, en deze waren het minste deel der goederen. Hoogst belangrijk waren hare tienden (Dresselhuis, blz. 78- 79). =Kort nadat Nicolaas de Castro, eigenlijk Nicolaas Verburgh of van der Burgh, in 1563 de bisschopszetel in bezit had genomen, ontstond er tussen hem en de Domproost van het domkapittel van Utrecht, een zwaar geschil over het kerkelijke rechtsgebied in Zeeland, welke twist eerst, na vele vergeefse pogingen, door de Landvoogdes, in 1564, beslist werd [AaBio3, blz.230]
graafschap=in 1203 overlijdt Dirk VII, graaf van Holland. Zijn vrouw Adelheide van Kleef bewerkt dat haar dochter Ada, nog vóór haar man is begraven, trouwt met Lodewijk, graaf van Loon. Vele edelen zijn hierover verbolgen.Ze besloten om Dirks broer Willem in Holland te ontbieden en leiden het ertoe dat deze het grafelijk bewind kreeg [AaBio1, blz. 46-47]=in 1257 wordt Adelheide, dochter van Floris IV, graaf van Holland, weduwe. Ze was getrouwd met Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen. Ze hebben een zoon, Jan. Adelheide voedt ook haar neef graaf Floris V op. Ze noemt zich voogdes van Holland en Zeeland. In 1262 krijgt ze van keizer Richard het verlij van de voogdij in Holland en Zeeland. Hollandse edelen bieden Otto III, graaf van Gelre de voogdij aan. Otto weet dit met een gevecht bij de Vernouts-ee ook af te dwingen  [AaBio1, blz. 65] =Filips II, wordt op 20 september 1549 te Reimerswaal, als Graaf van Zeeland gehuldigd [AaBio2-2, blz. 962]
oorlog-In 1302 probeert Willem, graaf van Oostervant, de Vlamingen te beletten om Zeeland binnen te vallen [AaBio 2-1, blz. 582]=Frank van Borssele is in 1426 generaal en overste kapitein van Zeeland [AaBio2-1, blz. 953]-Willem van Cats is admiraal van Zeeland [AaBio3, blz. 262]-In juni 1492, nadat het de opstand van het Kaas-en Broodvolk is neergeslagen, verplaatsen de troepen van hertog Albert zich naar Zeeland. Ze overmeesteren de stad Zierikzee bij verrassing [AaBio1, blz. 44, 142]=Hendrik van Borssele is in 1470 admiraal van Zeeland [AaBio2-1, blz. 952]=Lodewijk van Boisot , heer van Ruart, wordt admiraal van Zeeland na het overlijden van Boudewijn Ewontz [AaBio2-1, blz. 790]=Aarnout van Citters, geboren te Middelburg in 1661, Kolonel van een regiment ter repartitie van Zeeland [AaBio3, blz. 365=in 1695 wordt Andries de Boer benoemd tot schout bij nacht van Zeeland en in 1707 tot vice-admiraal [AaBio2-1, blz. 719]=in 1809 landen de Engelsen in Zeeland [AaBio2-1, blz. 706]=in 1793 wordt aan Cornelis de Brauw het bevel over de landkmacht in Zeeland gegeven [Aa,Bio2-2, blz. 1207=Frederich Ludwig Behr [1796-...] wordt in 1826 provinciaal commandant van Zeeland [AaBio2, blz. 269]=Reynier Claeszen is vice-admiraal van Zeeland [AaBio3, blz. 385] 
rechtspraak=in 1582 wordt een Hoge Raad voor Holland, Zeeland en West-Friesland opgericht [AaBio 2, blz. 28].=in 1631 wordt Willem van Alphen (23 jaar) secretaris van het Hof van Holland, Zeeland en Friesland [AaBio1, blz. 64].=in 1645 wordt Cornelis Haga (....-12 augustus 1654) benoemd tot voorzitter van het college (WP)=in 1795 wordt Casparus Byleveld aangesteld als Raad in het Hof van Justitie van Holland en Zeeland [AaBio 2, blz. 526]=R. van Dam woont in 's Gravenpolder. Hij is in 1839 oud raadsheer in het voormalig Departementaal Geregtshof van Zeeland (Aa, Aard1, blz. XXI). Dit hof heeft bestaan van =Johannes Jacobus Berdenis van Berlekom [1794-1846] was griffier in dit gerechtshof [AaBio2-1, blz. 420]=Het Provinciaal Gerechtshof van Zeeland heeft bestaan van 1838-1861 [Repertorium]=Van 27 september 1838 t/m 10 mei 1849 is Gerardus Jacobus Ackermans  [....-1849] procureur-generaal [Repertorium]=vanaf  1836 is J.J. Berdenis van Berlekom raadsheer in het Provinciaal Geregtshof van Zeeland (Aa, Aard 1, blz. XVIII; AaBio2-1, blz. 420].=In 1839 zijn W.N. Lambrechtsen (Aa, Aard1, blz. XXV) en S. Schuurbeke Boeije (Aa, Aard1, blz. XXIX) raadsheer bij het Provinciaal Gerechtshof van Zeeland. 
regelgevingin 1495 wordt door de aartshertog Philips van Oostenrijk de "Keure van den lande van Zeeland" bekend gemaakt  [Navorscher 1852, blz. 128]

staten van zeelandalgemeenIn de graventijd bestaan de Staten uit drie leden: de Eerste Edele, de breed geërfden en de steden (Middelburg, Zierikzee, Reimerswaal, Goes en Tholen. Vanaf 1555 uit: de prelaat, de Eerste Edele en de steden. In 1574 verdwijnt de prelaatsfunctie, nadat de bisschop van Middelburg is verjaagd,  Het overstroomde Reimerswaal is na 1578 niet meer vertegenwoordigd. Veere en Vlissingen worden toegevoegd, zodat de Staten dan bestaan uit de Eerste Edele en de zes steden. 
eerste edeleAls enkele edelen rond 1555 uitwijken wordt de functie van Eerste Edele vacant  De functie komt dan vervolgens aan de navolgende personen. De Eerste Edele treedt niet zelf op maar laat zich vertegenwoordigen (representant)Maximiliaan II van Bourgondië [1555-1558] Filips Willem van Oranje [1562-1609], vertegenwoordigd door Adolf van Borssele [1562-1578], Arend van Dorp [1578-1579], Pieter de Rijcke [1579-1596], Jacob van Maldere [1597-1609] [AaBio4, blz. 283]Maurits van Oranje [1609-1625], vertegenwoordigd door Jacob van Malderen [1609-1617] en Adriaan de Manmaker [1618-1625] [AaBio 2-1, blz. 329,350]Frederik Hendrik [1625-1647], vertegenwoordigd door Adriaan de Manmaker [1625-1631] en Johan de Knuyt [1631-1647] [AaBio2-1, blz. 347]Willem II [1648-1650], vertegenwoordigd door Johan de Knuyt [1648-1650]Willem III [1668-1702], vertegenwoordigd door Willem Adriaan van Nassau [1668-1702]=mr. Wilhelm van Citters (1685-....) stond wegens kunde en deugd in zo hoge achting bij de Prins, dat deze hem in 1747 zocht over te halen om hem, als Eerste Edele van Zeeland te vertegenwoordigen, maar om zijne klimmende jaren en toenemende zwakheid wees hij het herhaald aanbod van de hand [AaBio3, blz. 367]Willem IV [1747-1751], vertegenwoordigd door Jan van Borssele van der Hooghe [1747-1751 Bij resolutie van de Staten van dat gewest, van 18 mei 1747, was de waardigheid van Eerste Edele op de gewone voorwaarden aan hem opgedragen, en voorts onder beding: ‘dat 's Prinsen persoon zou verbeeld worden, door lieden den Staten aangenaam, in Zeeland geboren, en behoorlijk gegoed, van de ware Hervormde Godsdienst, en geene krijgsambten bekleedende" [AaaBio2-2, blz. 965] Willem V [1751-1795], vertegenwoordigd door Jan van Borssele van der Hooghe [1751-1764], Wilhelm van Sitters [1764-1767], Johan van der Perre [1768-1779] en Willem Carel Hendrik van Lynden van Blitterswijk [1779-1795]In de 17e eeuw en is meermalen door enkele edelen tevergeefs geprobeerd om tot de Staten toegelaten te worden. Eerder, in 1582 beklaagde Jacob van Cats zich, dat hij, die tot de aanzienlijkste adel van Zeeland behoorde, niet onder de Zeeuwse Edelen beschreven was [AaBio3, blz. 263].  
gedeputeerde staten=in 1815 in de Grondwet bepaald [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 220]=Hendrik Jacob baron van Doorn van Westcapelle werd op 6 oktober 1814 benoemd tot lid van GS [AaBio4, blz. 269]=in 1839 is J.J. Sprenger lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland in Middelburg (Aa, Aard1, blz. XXX)=mr. Adriaan Marinus Becius is lid van Gedeputeerde Staten  ....-1883  [Leeuw1883, blz. 31]
geheimschrijver van StaatPeter de Huybert [1622-1697] is geheimschrijver [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 336]
gouverneurE. van Vredenburch is in 1839 gouvernneur [Aa, Aard1, blz. XXXI]=J.H.Schorer is gouverneur van Zeeland [AaBio4, blz. 269]mr. Hendrik Jacob baron van Doorn is gouverneur van Z. en Oost-Vlaanderen [Roelants, Gulden, blz. 58]
provinciale staten [1814-1861]-Ernestus Petrus Cremer [1768-1846] is lid van PS [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 138]-Izaak van Adrichem is lid van PS van 5 juli 1825 tot 1 juli 1841 namens Zierikzee [Repertorium]-R. van Dam is in 1839 lid van PS [Aa, Aard1, blz. XXI]-mr. Francois Johan Nicolaas van Dam is vanaf 1896 lid van PS-mr. Francois Nicolaas van der Bilt [1786-1862] is lid van de Staten [Epen, Geslacht, blz. 39]Johannes Byleveld is lid van Provinciale Staten  [AaBio2-2, blz. 1709]Willem Callenfels  [1792-....] is lid van Provinciale Staten  [AaBio3, blz. 34]
ridderschapIn 1814 worden Anthony Willem van Borssele en Willem Zelandus van Borssele van der Hooghe benoemd in de ridderschap [Adel1925, blz. 27]
staten van zeeland [......-1813]afgevaardigdenIn 1698 is mr Willem Iman Cau afgevaardigde van Zierikzee in de Staten [AaBio3, blz. 273]
raadpensionarisin 1753 is mr. Joh. Pieter Rexstoot raadpensionaris [Groot Charterboek deel 1 blz. 35]
secretaris-in 1599 wordt Bonifacius de Jonge secretaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz 351]-Op 14 september 1615 wordt Johan Boreel secretaris van de Staten van Zeeland [AaBio 2-1, blz. 914]-In 1644 wordt Johan de Brune secretaris van de Staten van Zeeland  [AaBio 2-2, blz. 1509]=mr. Caspar van Citters (1674-...) werd in 1711 Secretaris van de Staten van Zeeland tot 1718 [AaBio3, blz. 366]-Justus de Huybert is secretaris van de Staten  [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 336]-in 1719 wordt Dignus Keetlaer secretaris  [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 363]=Willem Arnoud de Beveren is secretaris van de Staten van Zeeland [AaBio2-1, blz. 489]=Jacob du  Bon volgt in 1731 J.P. Rexstoot op als secretaris van de Staten [AaBio2-1, blz. 818]=Johannes Marinus Chalmers [1720-....] werd in 1766 secretaris [AaBio3, blz. 305]=Wilhelm van Citters (1723-..) werd in 1757 tot secretaris der Staten van Zeeland benoemd [AaBio3, blz. 368]

tiendenDie Staaten von Zeeland übertragen 30 juni 1612 dem Grafen Philipp Ernst von Hohenlohe-Langenburg die von seinem Onkel Graf Philipp von Hohenlohe-Neuenstein ererbten Zehnten von Nordbeveland und Oresande und schlichten einen darüber entstandenen Streit [DDB].

BRONNENgeraadpleegde bronnenDDB literatuurAa, A.J. van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorcum 1839, deel I, blz. XVIII, XXI, XXV, 8 (513)Ab Utrecht Dresselhuis, J., Onderzoek of, en in hoever, de Zeeuwen deel genomen hebben aan het Verbond der Edelen in 1565, in: BVGO 1837, 1e reeks, deel 1, blz. 75-92Abrahamsen, Isaäk, Kronyk-Register van de voornaamste Kerkelyke en Wereldlyke Geschiedenissen, van den beginne des Werelds, enz., Middelburg 1713ANF 1883, 19 juli, p. 5 (1661); 1884, 3 mei, p. 5 (17e e); 5 juni, p. 4 (1585) Ankum, Bijdrage, pp. 230-231 (18e e)Aurelius, Cornelius, Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant (Divisiekroniek), 1e druk 1517Avis, Directe, pp. 3 (14e e), 12 (1323)Baelde, Collaterale, p. 52 (1533)Baelde, Domeingoederen, pp. 24 (1551), 27 (id), 47-52 (16e e), 297-301 (1551)Baelde, Financiële, pp. 21 (1531-51), 28 (1534)Battus, Cornelis, Beaufort, Lieven Ferdinand de (1675-1730) ... Het Leven Van Willem De I., Prins van Oranje, Graef van Nassau, Stadthouder en Capitein Generael van Holland, Zeeland, Utrecht, en Vriesland, enz. enz. enz. ; delen 1-3 ... Leyden : Luchtmans [u.a.], 1732  Becht,   Statistische, pp. 49-55 (Rep), 73 (1572), 76 (17e e), 109-113 (16e-17e e), 114 (1580), 124-126 (1557), 134-135 (17e e), 141-142 (16e-17e e)Bergh, Handboek, blz. 118 (8e e), 223 (1269)Bergh, Laurent Philippe Charles van den, Oorkondenboek van Holland en Zeeland, 1e afdeling, 1e deel Amsterdam/Den Haag 1866; 1e afdeling, 2e deel, Amsterdam/Den Haag 1873 [DDB]Bericht Der Vergadering Van Zeventien, By De Provisionele Repræsentanten Des Volks Van Zeeland, den 22 September 1795 : Gerequireerd Op Het Decreet Der Provisionele Repræsentanten Des Volks Van Holland Van Den 15 Derzelve Maand, Aangaande Een Verandering In De Directie Der Generale Nederlandsche Oost-Indische Compagnie [DDB]Blaupot ten Cate, S., Geschiedenis der Doopsgezinden in Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland, 2 delen Amsterdam 1847Blécourt, Heerlijkheden, p. 501 (1795) Blécourt/Meijers, Memorialen, pp. 28 (1429), 48 (1430), 262Blink, Geschiedenis I, p. 288 (1736)Blok, Financiën, pp. 42 (1436), 65 (14e e), 69 (1452), 74 (1428-1430) Blok, Geschiedenis I, pp.  144 (12e e), 318 (id), 364 (1428) Blok, Holl. stad Bourg., p. 43 (1515) Borremans, Nikolaes, Historische Jaer-boecken van Holland en Zeeland..etc, Gorinchem 1677Bosboom-Toussaint, A.L.G., Het kasteel Westhoven in Zeeland, 1882Boxhorn, Chronycke van Zeeland deel 1Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 317 [Jan]Chijs, Munten, blz. 1-706Crawford LomasDecaveleDeursen, Raad, p. 18 (1598; 1602) Die Staaten von Zeeland danken 6 maart 1585 Graf Philipp von Hohenlohe-Neuenstein für die bisher geleisteten Dienste [DDB]Dillen, Naschrift, p. 17 (1681) Dillen, Stukken, pp. 72 e.v. (1681), 78 (1685), 92 (1681), 95 (id) Dirksen, Enige (17e-18e e) Donker, Iets, pp. 75-79 (19e e) E.H.J. XXIII, p. LIV (1629); XXV, p. XXVII (1680) Elias, Bijdrage, p. 42 (18e e) Engels, Geschiedenis, pp. 3, 8 (1330), 30-31 (1310), 41 (1323), 62 (1422), 76 (1575), 80 (1580), 81 (1586; 1596), 82-83 (1616;1672-73), 85 (1748), 90 (1725), 100 (1637), 175 (1842), 239 (1832), 240 (1835) Faber, Graanhandel, p. 537 (1681) Fruin, Rechterlijke, pp. 10, 26 (1310; 1316; 1456-1457), 29 (1469; 1477), 39-40, 86-87 (1546), 105 (m.e.)Fruin, Informacie, blz. 15 (1514)Fruin, Zeventien, pp. 11 (1569), 21 (1558) Fruin/Colenbrander,  Geschiedenis,  pp.  49 (1323), 50 (1462) Gallé, Beveiligd, pp. 44, 95-96, 99, 146, 160 e.v. (1460; 1469), 167, 168 (1428), 172 (14e-17e e), 188 (16e e) Gelder, Nederlandse, pp. 5 (16e e), 9 (1543; 1547) Goes, Register I, pp. 56 (1526), 228 (1530), 232 (1504), 281 (1530); II, pp. 624 (1549), 634 (id); IV,p. 157 (1555) Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XLIIIGosses, Stadsbezit, p. 15 (m.e.) Gouthoeven, W. van, d'Oude Chronijcke ende Historien van Holland (met West-Vriesland, van Zeeland ende van Utrecht , 2 delen, Verhaghen Dordrecht 1620 [DDB]Graf Reinald von Geldern verbindet sich seinem Schwager, dem Grafen Dietrich von Kleve, die eventuell eintretende Erbteilung zwischen dessen beiden Töchtern, Margarete, Gräfin von der Mark, und Elisabeth, Frau von Zeeland, zu leiten. Ghegheven 1333 des vryedaghes na onzer vrouwen dach de men heit assumptio (20 augustus 1333) [DDB]Grijpskerke, Jacob van, 't Graafschap van Zeeland ofte Corte representatie van de regeeringe van Zeeland onder haare graven tot den jaare 1579, behelsende zeer omstandigh den staat en recht van de Ridderschap en Edelen van Zeelandt, Middelburg 1882Groot Charterboek deel 1 [DDB]Halma, Tooneel I, pp. 126 (1269), 177-178 (16e e) Hamaker, Hendrik G., De rekeningen der grafelijkheid van Zeeland onder het Henegouwsche huis, deel 1, Kemink Utrecht 1879 [DDB]Hanserecesse, Band VIII, Leipzig 1897, blz. 749 [DDB]Hedendaagsche Historie, of tegenwoordige staat van alle volkeren : In opzigte hunner Landsgelegenheid, Personen, Klederen, Gebouwen, Zeden, Wetten, Gewoontens, Godsdienst, Regering, Konsten en Wetenschappen, Koophandel, Handwerken, Landbouw, Landziektens, Planten, Dieren, Mineralen en andere zaken tot de natuurlyke Historie dienende. XX. Deel, Vervolgende de Beschryving der vereenigde Nederlande, En wel int byzonder van Zeeland, Isaak Tirion Amsterdam 1753Heeringa, Beheer (16e e) Henne, Histoire I, pp. 88 (1506), 214 (1509); II, p. 366 (1521); III, pp. 14 (1522), 23-24 (id), 290 (1523), 291 (id), 306 (id), 313 (id), 355 (id); IV, pp. 7-8 (1524), 23 (id), 25 (id), 55 (1525), 111-112 (1526), 204 e.v. (1528), 230  (1529); V,  pp. 135  (1520-1530),150 (1531); VI, p. 163 (1536); VII, pp. 130 (1521), 134 (1536), 327 (1542); IX, pp. 125-126 (1551-52); X, pp. 18 (1553), 281 (1555)Hoeffer, Brieven, p. 293 (1614) Hollestelle, Belasting, p. 186 (17e-18e e) Houve, Matthijs van der Hantvest of chartre, Chronyck van de landen van Oud-Batavien, Oud-Vriesland, Oud-Franckenland, en Holland, Zeeland, West-Vriesland. deel  2,  Den Haag 1638 [DDB]Inventaris van het Oud-archief der Provincie Zeeland, 11, 2. 1119-1574. Middelburg, 1877 Iterson, Confiscatie, p. 553 (1735) Iacobine von Baiern, Gräfin von Hennegau, Holland, Friesland und Zeeland : Eine vaterländische Geschichte aus dem fünfzehenden Jahrhundert, Frankfurt 1791Jansen, Middeleeuwse, p. 247 (16e e) Jong, Hellevoeterland, p. 16 (14e e) Kerckhofïs-de Hey, Grote (Bio), pp. 22 (1479), 60 (1508), 116 (1495) Kooperberg, Margaretha,  pp.  234  (1507), 299 (1508) Kosters, Oude, pp. 54-56 (12e-14e e), 71 (12e e) Kruisheer, Oorkonden, pp. 247 (12e e), 299 (1256), 313 (1269), 341 (1280), 388 (1293) Kurze geographisch-historische Erläuterungen des Handels und der jezigen Lage der Oesterreichischen und denen vereinigten Niederlanden wegen Eröfnung der Schelde : nebst den hieher gehörigen drey Artikeln des Münsterischen Friedens 1648 und einer Special-Karte von Zeeland und der Schelde, Hamburg 1785 [DDB]Lanz, Correspondenz I, p. 278 (1528) Leeuw 1883, nr. 1, blz. 31Lemmink, Staten, pp. 37 (1297), 47 (1318-19), 48 e.v. (1320-1555), 121-122 (15e e) Limburg Brouwer, P.A.S. van, Boergoensche charters 1428-1482 [DDB]Meerkamp van Embden, Goudsche, pp. 161 (1530), 224 (1537), 232 (id), 353 (1559) Meilink, Gegevens (1543) Meilink, Rapporten, pp. 1-2 (16e e), 7 (1530), 9 (id), 13 (1536) Menalda, Behandeling, pp. 91 -100 (19e e) Merkus, Schets, pp. 43 e.v. (Rep), 66 (1597) Mieris, Frans van, Groot Charterboek Der Graaven Van Holland, Van Zeeland En Heeren Van Vriesland : Beginnende met de eerste en oudste Brieven van die Landstreeken, en eindigende met den dood van onze Graavinne, Vrouwe Jacoba van Beijere; Zynde Zoo met de verschillende leezingen der onderscheidene afschriften, als met eenige korte aanmerkingen opgehelderd, verzaameld. Eerste Deel  Leiden 1753 [DDB]Minuut van een verzoekschrift van Hedwig Agnes van Brederode aan de Staten van Zeeland, om kwijtschelding van de onkosten van het verheffen van ambachten en tienden, die zij geërfd had van haar broer Wolfert (1679) [DDB].Missive van syn Hoogheydt den Heere Prince van Orangie aan de Heeren Staten van Zeeland 1684 [DDB]Moll, Rechten, p. 47 (1339) Muller, Staat, pp. 146 (1576), 284 (1582), 354 (1584), 366 (1586), 545 (1592) Navorscher, Bijbl. IV, p. CII (1521-34); IV, p. 301 (1649-50); V, pp.  108 (m.e.), 331 (1581); XII, p. 49 (1594); XIII, p. 57 (16e-17e e); XIV, p. 101 (1813); XV, pp. 106 (1603), 236 (17e e); XVIII, p. 305 (1655); XLVI, p.30 (1556) Neve, Rijkskamergerecht, p. 140 (1431; 1491) Nieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XNieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XNijhoff, Oud, pp. 35 (1428), 66 (1530), 76 (1545) Nijhoff, I.A., Overzigt van het Archief, afkomstig van het Graafschap Kuilenburg, in: BVGO 1837, 1e reeks, deel 1, blz. 10Octrooi van de Staten van Zeeland voor Walraven, Heere te Brederode en Vianen, om van zijn goederen te disponeeren, 5 Juli 1594 [DDB]Octrooi van de Staten van Zeeland voor Johan Wolfaard van Brederode, om van zijn leenen te disponeeren, 16 Februari 1647 [DDB]Poel, Advocaat, pp. 9 (1666), 14 (1760) Poel, Particularisme (16e-19e e) Rees, Geschiedenis I, pp. 18 (1707), 51 (15e e), 55 (1389)Reyghersbergh, Chronijcke van Zeelandt Rue, P. de la, Geletterd Zeeland, 2e druk Rue, Pieter de la, Staatkundig en heldhaftig Zeeland: verdeeld in 2 afdelingen bevattende in zig de vermaardste mannen van staat en oorlog, die daar uit voortgesprooten zyn Callenfels Middelburg 1736Salmon, Thomas, Hedendaagsche Historie, of tegenwoordige staat van alle volkeren : In opzigte hunner Landsgelegenheid, Personen, Klederen, Gebouwen, Zeden, Wetten, Gewoontens, Godsdienst, Regering, Konsten en en Wetenschappen, Koophandel, Handwerken, Landbouw, Landziektens, Planten, Dieren, Mineralen en andere zaken tot de natuurlyke Historie dienende, Vervolgende de Beschryving der vereenigde Nederlanden, En wel int byzonder handelende van Zeeland, deel XIX, Amsterdam 1751; deel XX Amsterdam 1753 [DDB]Schaap, Philips, p. 37 (1480)Sickenga, Omwenteling, pp.  10 (1795;1797), 12-14, 16 (1796), 42 (1798), 78, 103 (18e-19ee) Sloet, Testamenten, pp. 244 (1555), 261 (id) Smallegange, M., Nieuwe Cronyk van Zeeland : Eerste Deel, vervattende devoor desen uitgegeven Cronyken van de Heeren, Jacobus Eyndius, en Johan Reygersberg, veel vermeerdert ontrent deses Landschaps Oudheden an Herkomsten, Wateren en Stroomen, Eilanden, Steden en Heerlykheden, 1e deel, Middelburg 1696Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 316 (1497), 331 (1489), 340 (1499) Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, pp. 314 (1524), 386 (1526), 471 (1529)Smit, Kamper (1439-1440) Smit, Prins, p. 76 (1598) Snijder  van  Wissenkerke, Privilegiën, pp. 111-115 (19e e) Spiegel, Laurens Pieter van de, Verhandeling over den Oorsprong en de Historie der vaderlandsche Rechten inzonderheid van Holland en Zeeland, Huysman Goes 1769 [DDB]Stoppelaar, J.H. de, Het papier in de Nederlanden gedurende de middeleeuwen, inzonderheid in Zeeland, Middelburg 1869Sturler, Empeschement, p. 158 (16e e) T.S. Zeeland I-II Thomas, Bespr. Jansma (15e e) Unger, Rekening, pp. 78-88 (15e e) Unger, Resolutiën, pp. 5-6 (16e e) Verhofstad, Regering, pp. 61 (1543), 63 (id), 42 (1558), 145 (id)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 20, 80Voorthuysen, Mercantilisme, pp. 31 (1588), 105 (1591), 106 (1599) Visvliet, J.P. van, Inventaris van het Oud Archief der Provincie Zeeland, deel 1, Middelburg 1874, deel 2 Middelburg 1878  [DDB]Vossius, Historisch Jaerboek van Holland en ZeelandVries, Geschapen, p. 344 (Rep) Vries, Ontduiking, pp. 352 (18e e), 356 (id), 358-361 (id) Water, te, Kort verhaal der Reformatie in ZeelandVerwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 70, 81, 106, 124, 133, 138Wessels, Biervliet Wie is dat, blz. 114 [1896]Wijnpersse, Statistiek (1848-1852; 1853; 1854)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 23 (WP)overige bronnenDDB; AaBio1