Rotterdam
RotterdamOok Rotterdamme
algemeen=In 1270 worden de stadsrechten door Floris V vernieuwd [Kronyk, blz. 1]
=In 1296 volgt graaf Jan zijn vader Floris V op [Kronyk, blz. 4]
=in 1299 komt het graafschap Holland van de Aquitaniërs in handen van het huis Henegouwen [Kronyk, blz. 5]
=In 1303 neemt Jan van Renesse met hulp van Gwie van Vlaanderen de steden Rotterdam, Delft, Leiden, Haarlem, Gouda, Schoonhoven en Utrecht in. Maar in 1304 worden de steden ontzet door Witte van Haamstede. In augustus 1304 nemen een groot aantal Rotterdammers aan boord van enige schepen samen met de Franse vloot deel aan de bevrijding van Zierikzee. van de Vlamingen [Kronyk, blz. 5]
=In 1305 wordt de stad door Willem III of Willem van Henegouwen uit dankbaarheid vereerd met het wapen van Hengouwen [Kronyk, blz. 6].
=In 1316 is een grote komeet te zien. Daarna is er sprake van schaarste aan levensmiddelen en daardoor hongersnood. Ook breekt de pest uit, waardoor een groot aantal mensen stierven [Kronyk, blz. 7]
=In 1328 richt een zware storm flinke schade aan in de stad [Kronyk, blz. 8]
=Op 2 januari 1342 is er een aardbeving [Kronyk, blz. 11]
=In 1343 is graaf Willem IV aan de macht en is Jan van Henegouwen, heer van Beaumont, stadhouder [Kronyk, blz. 11].
=Op 26 september 1345 overlijdt Willem IV. Hij wordt opgevolgd door zijn zus, Margaretha van Henegouwen, echtgenote van keizer Lodewijk [Kronyk, blz. 12]
=In 1348 wordt de stad aan de oostkant vergroot met Nieuwehaven [Kronyk, blz. 12]
=Margaretha treedt af en wordt volgens een handvest van 5 januari 1349 met goedvinden van edelen en de gemene steden opgevolgd door haar zoon Willem van Beieren, paltsgraaf van Oostervant [Kronyk, blz. 14] Na een jaar doet hij afstand en wordt het bewind van Margaretha voortgezet [Kronyk, blz. 15]
=In de strijd die dan ontstaat vormen zich twee kampen. Aan de ene kant de steden Dordrecht, Rotterdam, Delft, Haarlem en Gorinchem die onder aanvoering van de heer van Egmond hertog Willem, de zoon van Margaretha, aan de macht willen [Kabeljauwen] en aan de andere kant Leiden en andere steden die onder aanvoering van de heer van Brederode met Margaretha verder willen [Hoeken]. De Kabeljauwse edelen halen hertog Willem als graaf naar Holland en sluiten op 23 mei 1350 een verbond met hem tegen de Hoeken. Het huis Henegouwen maakt zo plaats voor het huis Beieren [Kronyk, blz. 16]
=Koning Eduard van Engeland bemiddelt tussen beiden. Op 7 december 1354 wordt overeengekomen dat Holland, Zeeland en Friesland aan Willem worden afgestaan en dat Margaretha in het bezit blijft van Henegouwen. Margaretha overlijdt op 30 september 1355 in Valenciennes [Kronyk, blz. 16]
=Op 13 mei 1355 bevestigde Willem alle oude rechten van de stad [Kronyk, blz. 17]
=In 1357 wordt Willem krankzinnig en opgesloten. Er ontbrandt een strijd tussen H. en K. De K. willen Willem's echtgenote, Magtild van Lankaster aan de macht; de H. willen hertog Aalbrecht als ruwaart [Kronyk, blz. 18]
=In 1358 legt hertog Aalbrecht in Rotterdam de eed af als ruwaard van Holland, als een soort voogd voor zijn broer Willem [Kronyk, blz. 18].
=In 1358 wordt de stad vergroot. Daarvoor moeten werkzaamheden plaatsvinden in Cool, het ambacht van Willem van de Wateringe. Hij behoudt het recht voor om de 3e penning te blijven heffen binnen gebied dat in de stad komt te vallen [Kronyk, blz. 19].
=In 1359 geeft de graaf de dobbelschool aan zijn maarschalk Henrik Koenraadszn, daarna aan zijn kok Jan Neevon [Kronyk, blz. 20]
=In 1376 koopt R. aan de oostzijde van de stad een stuk land van 30 hond in het ambacht van Schie van Jan Huigen Scha..den, eertijds leengoed van de abt van Egmond [Kronyk, blz. 22]
=In 1377 wordt Hertog Aalbrecht als graaf van Holland ingehuldigd [Kronyk, blz. 22]
=In 1383 verkrijgt R. voor een canon van 6 oude schilden in erfpacht het Nieuwe of 's Gravenland aan de westzijde van de haven van de stad [Kronyk, blz. 24]
=In 1386 overlijdt Aalbrechts vrouw Margaretha van Brieg. Hij heeft daarna frequent contact met de maitresse Aleid van Poelgeest [Kronyk, blz. 24-25]
=In 1389 overlijdt Aalbrechts broer Willem; Aalbrecht is dan niet langer als voogd van Willem graaf van Holland maarop eigen titel; de stad wordt bevestigd in al haar rechten [Kronyk, blz. 25]
=In 1389 geeft de graaf toestemming voor het graven van een vaart van Overschie tot in de Maas . Voorts om daar een sluis te leggen en huizen te bouwen. Dat is het begin van Delfshaven [Kronyk, blz. 25]
-In 1390 wordt Aleid van Poelgeest met de hofmeester van de graaf vermoord. Gesteld wordt dat Aalbrechts zoon, W/illem van Oostervant in de opzet een werkzaam aandeel had [Kronyk, blz. 25]
=In 1394 trouwt Aalbrecht met Margaretha van Kleef [Kronyk, blz. 25]
=In 1395 wordt de dobbelschool aan de stad geschonken [Kronyk, blz. 26]
=In 1398 vecht de graaf tegen de Friezen. Rotterdam moet 200 goed bewapende mannen, vier smeden en vier metselaars leveren [Kronyk, blz. 27]
=In 1400 wordt de hoofdkerk van R. door een Keulse kanunnik overgedragen aan de stad [Kronyk, blz. 27]
=Op 12 december 1404 overlijdt hertog Aalbrecht [Kronyk, blz. 29]
=In 1405 wordt Willem van Oostervant ingehuldigd tot graaf van Holland [Kronyk, blz. 30]
=In 1405 levert R. 70 mannen. Iedere edelman of leenman moest 2, 3 of meer mannen bezorgen, ook de plattelanders moesten een zeker aantal manschappen leveren [Kronyk, blz. 30]
=In 1412 wordt het stadsrecht uitgebreid tot halverwege de Maas, worden verkregen de rechten op gebied langs de Rotte en het ambacht Rubroek [Kronyk, blz. 32]
=In 1417 overlijdt in Bouchain Willem VI ; zijn dochter Jacoba wordt tot gravin van Holland ingehuldigd en, behalve in Dordrecht, in alle overige steden erkend. Een oom van Jacoba, Jan de Elect, eerder bisschop van Luik, spande samen met de Kabeljauwsen en werpt zich op als graaf en ruwaard. Dordrecht en Den Briel erkennen hem [Kronyk, blz. 33-34]
=In 1418 trouwt Jacoba met haar volle neef hertog Jan van Brabant. Hij wordt ingehuldigd tot graaf van Holland en Zeeland. Ze leent 529 Engelse nobels op lijfrenten. Rotterdam doet mee [Kronyk, blz. 34]
=Op 10 oktober 1418 neemt Jan van Beieren de stad in. In 1419 sluit hij een verdrag met zijn nicht Jacoba waarbij aan hem het gehele gebied van Zuid-Holland wordt afgestaan [Kronyk, blz. 35]
=In 1420 verlaat Jacoba haar man en trouwt met de broer van de Engelse koning Henrik V, Humphri, hertog van Glochester [Kronyk, blz. 35-36]
=In 1421 is de Sint Elisabethsvloed; van de 72 dorpen die overstroomden zijn 20 dorpen voorgoed verloren geraakt [Kronyk, blz. 36]
=In 1424 wordt Jan van Brabant ingehuldigd als heer en voogd van Holland. Jacob van Gaasbeek wordt stadhouder [Kronyk, blz. 41]
=In 1425 trekt de stadhouder met een legertje met o.a. veel Rotterdammers, op naar het door Jacoba bezette Schoonhoven om dit te heroveren. De steden Gouda, Oudewater, Den Briel en Zierikzee zstaan aan de kant van Jacoba. De -uiteindelijk mislukte- belegering duurde 24 weken. Op 29 augustus 1425 breken ze op en laten Schoonhoven aan Jacoba [Kronyk, blz. 41-42]
=In 1425 wordt hertog Philips van Bourgondië in R. ingehuldigd tot landvoogd [Kronyk, blz. 42]
=In 1426 trekt de door Jacoba tot hoofdman over de Kennemers benoemde Willem van der Nagel, baljuw van de Kennemers, met de Gouwenaars en Stichtenaren plunderend en verwoestend door Holland. In R. sneuvelen de sloten Hilgersberg, Kralingen, Spanje, Starrenburg, Kappelle, Spieringshoek en Wena [Kronyk, blz. 42]
=In 1427 sluit het leger van hertog Philips zijn nicht Jacoba in Gouda in. Het dwingt haar op 4 mei 1428 tot het sluiten van vrede [Kronyk, blz. 42-43]
=In 1433 blijkt de hertog dat Jacoba heimelijk en i.s.m. de afspraak is gehuwd met Frank van Borselen. Philips neemt de man gevangen en laat hem afvoeren naar slot Rupelmonde [Kronyk, blz. 44]
=In 1435 bemiddelt Frederik, de graaf van Meurs . Van Borselen komt vrij en Jacoba doet afstand van Henegouwen, Holland, Zeeland en Westfriesland en van de titel "gravin". Ze behoudt de heerlijkheden Voorne, Tholen en Zuid-Beveland en de tollen van Holland en Zeeland. Mocht zij Philips overleven dan zou ze de graafschappen weer in bezit krijgen [Kronyk, blz. 45-46]
In 1435 verwerft Frank van Borselen het houtvesterschap van de Haarlemmerhout en de wildernissen in Holland. In mei 1435 wordt Philips in R. ingehuldigd in aanwezigheid van Jacoba. Ze overlijdt, 36 jaar oud en kinderloos, op 8 oktober 1436 aan tbc Aan het Beierse huis komt zo een einde ten gunste van het Bourgondische huis [Kronyk, blz. 46]
=In 1436 verdeelt Philips Schieland in 10 dorpen, 12 heerlijkheden, wee kapellen en een deel van Waddinxveen. Daarna vertrekt hij met Isabella en zoon Karel [Kronyk, blz. 46]
=In 1436 nemen de Rotterdammers deel aan de belegering van Calis. ze worden met grote verliezen verslagen [Kronyk, blz. 46]
=In 1438 draagt R. 8 schepen bij aan een vloot van 120 voor de strijd van Holland en Zeeland tegen Danzig, Lubeck, Denemarken, enz. Deze oorlog duurde 3 jaar en was succesvol [Kronyk, blz. 48]
=De oorlog leidt tot een gebrek aan granen. In R. vindt een opstand plaats waarbij doden vallen [Kronyk, blz. 49]
=Tot 1447 is Gozewyn de Wilde stadhouder van Holland. Hij wordt opgevolgd door Jan van Lanoy [Kronyk, blz. 51]
=In 1454 trekken vele Rotterdammers met edelen en de baljuw van Schieland, Simon Arentszoon naar Gorinchem i.v.m. een geschil over de visserij op de Merwe [Kronyk, blz. 52]
=In 1454 wordt Karel graaf van Charolois , zoon van hertog Philips benoemd tot landvoogd. Hij laat een stuk land bedijken en noemt dat Charolois [Kronyk, blz. 54]
=In 1455 nemen Rotterdammers deel aan een oorlog met die van Utrecht omdat de hertog zijn bastaardzoon David van Bourgondië tot bisschop benoemd wil zien, hetgeen gelukte [Kronyk, blz. 52]
=Op 15 juli 1467 overlijdt hertog Philips in Brugge, 62 jaar oud [Kronyk, blz. 54]
=In 1467 wordt Erasmus [Gerard Gerards] in Rotterdam geboren [Kronyk, blz. 55]
=Op 21 juli 1468 wordt Karel I ingehuldigd. Hij bevestigt de rechten van de stad [Kronyk, blz. 61]
=Op 5 januari 1477 sneuvelt de graaf, 44 jaar oud, in de strijd tegen de Zwitsers. Hij laat na een dochter "een verwarde Regeering, beroerde Onderzaaten, en eene ledige schatkist" Dochter Maria volgt hem op. Wolfert van der Veere is stadhouder van Holland [Kronyk, blz. 63]
=Maria trouwt in 1477 met Maximiliaan, de zoon van keizer Frederik III. Daarmee komt een einde aan de regering van het Bourgindische Huis en treedt daarvoor het Oostenrijkse huis in de plaats [Kronyk, blz. 64]
=Op 12 mei 1480 is hertog Maximiliaan in R. Hij vervangt stadhouder Wolfert van der Veere door Joost van Lalein. Joris van Brederode wordt benoemd tot gouverneur van de stad. De Kabeljauwen nemen de sleutels en het bestuur over de stad van hem af en geven het bestuur in handen van Philips van Braband [Kronyk, blz. 65]
=In 1481 is R. een verzamelplaats van krijgslieden [Kronyk, blz. 66]
=In de lente van 1482 overlijdt Maria door een val van haar paard. Philips II, nog pas 4 jaar, volgt haar op. Maximiliaan wordt in Holland en Zeeland erkend als voogd [Kronyk, blz. 67-68]
=In 1484 overlijdt Joost van Lalein bij de belegering van Utrecht. Als stadhouder van Holland, Zeeland en Friesland wordt dan benoemd Jan van Egmond [Kronyk, blz. 68]
=In 1486 wordt hertog Maximiliaan verheven tot Rooms koning [Kronyk, blz. 69]
=In 1487 laaien de Hoekse en Kabeljauwse twisten weer op. De Hoeken met als veldheer Frank van Brederoode, geboren 12 maart 1466. Hij verovert in 1488 R. [Kronyk, blz. 69-70]
Op 26 november 1488 moest ieder die werken kon van Brederoode helpen aan de verdedigingswerken. De stad herbergt langzaamaan vele Hoekse vluchtelingen [Kronyk, blz. 71-72]
Begin januari 1489 gaat de stadsvoogd jonker Frans van Brederoode vanuit R. met 400 man brandschattend over het omringende platteland zgn om buit voor de naderende vijand weg te kapen. Schiedam zit in het vijandelijk kamp en weet diverse aanslagen van de Rotterdammers succesvol af te slaan. Ze weten de officier Joris van Brederoode gevangen te nemen. Als 3 Prinsenruiters worden gepakt verneemt men dat Maximiliaan in Schiedam en Overschie veel krijgsvolk bijeen heeft gebracht [Kronyk, blz. 77-81]
=Op 9 februari 1489 laat Maximiliaan troepen onder bevel van de Zeeuwse Maarten Poelhain via Delft naar Rotterdam trekken om die stad te belegeren. Op 11 februari 1489 vertrekt Poelhain naar Gouda en wijst Jan van Egmond als bevelhebber aan. De stad is ingesloten door 17.400 man voetvolk en 2200 ruiters [Kronyk, blz. 82]
Bij een aanslag van de Rotterdammers tegen Schiedam worden neef Jan van Brederoode en hoofdman Lepeltak gevangen genomen. Er volgt een aanslag vanuit Bleiswijk op Hillegersberg en Crooswijk. Er wordt geplunderd en gebrandschat [Kronyk, blz. 83-85]
Bij een actie tegen de troepen van de in Delft verblijvende stadhouder Jan van Egmond wordt een overwinning behaald al konden de gevangen van Brederoode en Lepeltak niet worden bevrijd [Kronyk, blz. 90-91]
Op 27 februari 1489 wordt de Rotterdammers gevraagd te capituleren. Op 6 maart vallen de Rotterdammers met succes Overschie aan en vervolgen hun weg naar de polder Watering. Ze vallen ook de dorpen in Delfland aan en brandschatten die [Kronyk, blz. 92-95]
Om het brandschatten van Den Haag te voorkomen wordt dit afgekocht. Een Haagse afgezant en de Rotterdamse veldoversten komen overeen dat aan de Rotterdammers 200 Rijnse guldens per maand zullen worden betaald. Er wordt later wel geklaagd over de grootte van het bedrag. maar er wordt betaald. Ook kloosters en godshuizen op het platteland kochten vrijheidsbrieven. Dirk van Hodenpijl zet de roof- en plundertochten voort in Vlaardingen en Maasland [Kronyk, blz. 95-96]
Op 24 maart 1489 zendt de stadhouder van Holland enkele afgezanten naar jonker Frans van Brederoode om "in 't vrindlyke" met elkaar te spreken. De onderhandelingen vinden plaats in Capelle en leveren niets op [Kronyk, blz. 97-98]
Op 30 maart 1489 worden door de Delvenaars enkele krijgsgevangen Rotterdammers voor "eene groote somme gelds" vrijgekocht [Kronyk, blz. 98]
Op 31 maart 1489 wordt door de Rotterdammers een aanval gedaan op Geertruidenberg bij Oosterhout [Kronyk, blz. 98]
Op 14 april 1489 wordt de omgeving van Breda geplunderd en gebrandschat [Kronyk, blz. 99].
Op 25 april 1489 komt er een verdrag; de Bredanaars betalen 2000 schilden van 16 stuivers en de Rotterdammers ontruimen Geertruidenberg [Kronyk, blz. 99].
In mei 1489 trekt een legertje van 900 man op naar Schiedam. Er vielen vele doden aan beide zijden maar een beslissing bleef uit. Een deel van het leger eist van Vlaardingen een brandschatting. Op het platteland van Voorne, Heenvliet, Zwartewaal en Spijkenisse worden boeren gedwongen hun graan. Abbenbroeker boeren weigeren hun graan naar Geervliet te brengen, het dorp wordt vrijwel volledig door brand verwoest. Op 5 mei 1489 keert de troep in R. terug met graan [Kronyk, blz. 100-101].
Op 11 mei 1489 gaat de wapenstilstand in die door Woerden en Montfoort met de stadhouder is overeengekomen. De Rotterdammers weigeren. De stadhouder is vertoornd en onderneemt op 2 juni 1489 zonder veel succes actie met een vloot en veel krijgsvolk [Kronyk, blz. 101-102].
Op 5 juni 1489 treffen een Rotterdamsche en Koninklijke vloot elkaar. De Rotterdammers komen als verliezers uit de strijd [Kronyk, blz. 103-105].
In juni 1489 haalt een Rotterdamse vloot 100 lasten koren en vaten wijn. De stadhouder verhindert dat die goederen de stad bereiken. De Rotterdammers verliezen smadelijk. De stadhouder poogt in een brief de vrede te herstellen door algemene amnestie aan te kondigen. De burgers van R. gaan met die brief naar van Brederoode In Capelle komt men bijeen en tot overeenstemming. Het verdrag wordt op 24 juni 1489 afgekondigd. De stad geeft zich over, het krijgsvolk zal binnen 6 dagen de stad verlaten, alle eden aan van Brederoode gedaan zijn van onwaarde en gevangenen worden vrijgelaten. De stadhouder Jan van Egmond arriveert op 25 juni 1489 [Kronyk, blz. 107-111]. Op 26 juni 1489 geeft van Brederoode aan de stalmeester van de koning, de heer van Polhain, de sleutels van de stad over. Brederoode vertrekt naar Sluis. Er vinden nadien veel onthoofdingen plaats [Kronyk, blz. 112].
In 1490 komt Aalbregt van Saksen naar Rotterdam om over de klachten van de Hollandse steden te spreken [Kronyk, blz. 113].
In 1492 opstand van het Kaas-en Broodvolk [Kronyk, blz. 114].
Eind juni 1497 wordt hertog Philips in Rotterdam ingehuldigd. [Kronyk, blz. 114].
In 1506 is 18 dagen lang een komeet te zien [Kronyk, blz. 114].
Op 22 september 1549 wordt in R. Philips ingehuldigd. Hij laat gouden en zilveren penningen in het publiek strooien. Hij is vergezeld van Maria van Hongarije. De Staten van Holland geven hem een geschenk van 37.500 kronen [Kronyk, blz. 124].
Op 25 oktober 1555 doet Karel V afstand [Kronyk, blz. 125].
Op 25 augustus 1559 vertrekt Philips vanuit Vlissingen naar Spanje [Kronyk, blz. 127].
Op 10 juli 1563 is er een grote brand, begonnen in de West Molensteeg bij een kuiper. en door de wind begunstigd. Vele huizen en 60 schepen gaan verloren. Philips schiet te hulp met een aantal maatregelen [Kronyk, blz. 128].
Op 19 april 1572 ligt de Spaanse veldoverste graaf Bossu met een 12 vaandels groot leger voor de stad. De poorten blijven gesloten, zgn. vanwege de vrees voor baldadigheid van de krijgslieden. Uiteindelijk mogen er telkens 50 door de stad, nadat de vorige 50 daaruit weer zijn vertrokken Maar Bossu hield zich eenmaal binnen niet aan de afspraak. Ze stromen al moordend de stad binnen Enige tijd daarna nemen de Watergeuzen Delfshaven en het slot Spangen in bezit en worden daar ook weer verdreven [Kronyk, blz. 136-138].
Op 18 juli 1572 zijn de Staten van Holland bijeen. Willem van Oranje wordt als de wettige stadhouder erkend. De omvang van het leger wordt bepaald op 7000 ruiters en 17000 voetknechten [Kronyk, blz. 142].
De Spanjaarden verlaten op 21 juli 1572 de stad. De stad wordt daarna aanmerkelijk vergroot en versterkt [Kronyk, blz. 143].
In 1573 doen ongeveer 280 Rotterdammers mee in het leger dat Haarlem wil bevrijden van de Spanjaarden. Er keren slechts 70 man terug [Kronyk, blz. 145-146].
Alva neemt en krijgt ontslag. Op 28 december 1573 vertrekt hij na ruim zes jaar uit Nederland. Don Requesens volgt hem op [Kronyk, blz. 147].
In 1574 wordt de uitvoer van levensmiddelen naar het platteland verboden om de Spanjaarden te hinderen die Leiden hebben belegerd. De Prins komt naar Rotterdam [Kronyk, blz. 147].
Op 16 juni 1575 komt de prins naar Rotterdam met zijn nieuwe echtgenote Charlotte de Bourbon Op 1 augustus 1575 verlaat hij Rotterdam [Kronyk, blz. 150-151].
Op 9 november 1577 wordt een staartster waargenomen [Kronyk, blz. 152].
Op 16 augustus 1579 wordt de Unie van Utrecht in Rotterdam afgekondigd [Kronyk, blz. 152].
=op 6 april 1580 is er sprake van een aardbeving [Kronyk, blz. 153].
Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje vermoord [Kronyk, blz. 154].
In 1585 wordt de oppervoogdij opgedragen aan Leicester; prins Maurits wordt stadhouder [Kronyk, blz. 155].
="Op dit jaer [1588, La] quamen veel uitgeweekene van Hollant met vrouwen en kinderen tot Rotterdam, en daer wert veel getimmert" [Nav1870. 395; Kronyk, blz. 155].
In 1590 krijgt R. een stem in de Gecommitteerde Raden [Kronyk, blz. 156].
Op 13 augustus 1597 worden door Maurits en de Staten vijf admiraliteitscolleges ingesteld [Kronyk, blz. 158].
In 1599 overlijdt Philips II [Kronyk, blz. 160].
Op 17 juni 1600 is prins Maurits in Rotterdam [Kronyk, blz. 160].
In 1603 is er een grote sterfte, Vrouwen mogen niet naar een begrafenis [Kronyk, blz. 161].
In januari 1608 komt de Spaanse markies Ambrosio Spinola in Rotterdam aan voor in Den Haag te houden vredesonderhandelingen [Kronyk, blz. 163].
In deze jaren worden vele infrastructurele werken uitgevoerd. In 1608 zijn er inmiddels 78 bruggen in de stad. Er worden meerdere stukken grond verkocht met de voorwaarde dat deze op straffe van een boete van 600 gulden, binnen 9 jaar bebouwd moesten zijn [Kronyk, blz. 164-165].
Op 5 mei 1609 wordt een 12-jarig bestand gesloten [Kronyk, blz. 165].
...Jan Govertsz van Beaumont, raet in het Collegie ter Admiraliteyt, benoemt tot erfgenamen....(Not. Arch. 3 oktober 1621)
Er zijn in 1622 bij elkaar 5065 gezinnen met 19559 personen in 4686 huizen en in 1625 4770 huizen [Kronyk, blz. 174].
Op 23 april 1625 overlijdt prins Maurits in Den Haag. Hij wordt opgevolgd door zijn broer Frederik Hendrik [Kronyk, blz. 174].
In de periode 7-9 juni 1625 komen veel vluchtelingen waaronder een aantal visverkopers naar R. uit het na een belegering van 26 augustus 1624 tot 5 juni 1625 door de Spanjaarden bezette Breda. Ze krijgen het burgerrecht om niet [Kronyk, blz. 175-176].
In 1626 blijkt dat een aantal leden van de Admiraliteit geld hadden verduisterd waardoor de zeelieden slecht betaald werden. Die lui weken uit naar Duinkerekn of liepen over naar de Spanjaarden en brachten de handel in hun dienst grote schade toe. De Admiraliteitsleden werden gevangen genomen en berecht door een vanwege de SG ingestelde rechtbank [Kronyk, blz. 176].
Op 15 januari 1628 wordt na octrooi van de Staten een vredemakerskamer opgericht met als eerste leden oud burgemeester A. de Reus, oud schepen P. Timmers en uit de burgerij J.P. Rijsoort [Kronyk, blz. 177].
In 1629 komt Piet Hein terug met de buit van de Spaanse zilvervloot: 182340 pond zilver, 2998 staven zilver, 3735 huiden en een partij ongezuiverd goud [Kronyk, blz. 177].
In 1630 is het een dure tijd. Een last rogge kost 312 goudguldens, een zak Zeeuwse tarwe 52 schellingen en een last Brabantse rogge 331 goudguldens [Kronyk, blz. 178].
In 1634 stort de Goudse poort van ouderdom in; hij wordt in 1641 herbouwd [Kronyk, blz. 184].
In 1637 e.v. zijn er hevige onlusten tussen burgers van Delft en Delfshaven. Veel gezinnen uit Delfshaven verhuizen met hun schepen naar R. Ze krijgen door de stad grond geschonken en renteloze leningen voor 10 jaar vanwege hun belang [Kronyk, blz. 181-182].
In 1639 wordt een vloot van 112 zeilen volledig uitgerust voor Tromp, die daarmee op 21 oktober 1639 de Spaanse vloot [67 schepen en 24000 man] verslaat [Kronyk, blz. 183].
Op 25 maart 1640 is er een aardbeving [Kronyk, blz. 183].
In 1643 wordt het Admiraliteitshof gebouwd waar voortaan de vergaderingen van het Ed. Mog. Collegie worden gehouden. Daarvoor vonden die plaats in het Sint Agneetenklooster [Kronyk, blz. 184].
In 1648 is de nieuwe Schiedamse poort voltooid en komt er een einde aan de 80-jarige oorlog [Kronyk, blz. 185].
In 1649 vlucht Karel II koning van Engeland naar Nederland met de hertogen van York en Clouchester vanuit Den Haag naar R. op doortocht naar Breda [Kronyk, blz. 185].
Op 27 mei 1654 wordt met Engeland vrede gesloten. De handelt herleeft weldra [Kronyk, blz. 188].
In 1655 heerst de pest in het land. In 6 maanden tijd vallen in enkele steden zo'n 30000 slachtoffers [Kronyk, blz. 189].
In 1663 zijn er veel doden door de rot- of pestkoorts [Kronyk, blz. 198].
Op 12 december 1664 is er een komeetster te zien [Kronyk, blz. 198].
In 1666 is prins Willem III in Rotterdam [Kronyk, blz. 200].
Op 5 augustus 1666 is een staartster te zien [Kronyk, blz. 202].
=Rotterdam bezat aan het einde van de Republiek door aankoop de hoge heerlijkheden Bleiswijk en Benthuizen en de ambachtsheerlijkheden Hillegersberg, Moordrecht, Beukelsdijk en Cool, Kralingen, Moercapelle en en Katendrecht. Als ambachtsheer kon de stad alle plaatselijke regenten benoemen. Charlois heeft de stad niet kunnen verkrijgen [Ripperda, Politie25]
belastingenalgemeen=in 1427 legt hertog Philips van Bourgondië zware schattingen op aan de steden [Kronyk, blz. 42]=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden[Kronyk, blz. 129].=in 1585 wordt Leicester benoemd; prins Maurits is stadhouder. Holland maakt bij de benoeming ven Leicester het voorbehoud dat geschillen over belastingen worden beslist door de prins en enkelen uit de provinciale raad [Kronyk, blz. 155]. =Op 1 juli 1664 wordt een werk- of tuchthuis geopend. De gilden moeten via een jaarlijkse belasting het huis onderhouden. De eerste regenten zijn Dirk Daniel van der Heiden, Willem Bastiaanse , Izaak Elzevier, Hillebrand van der Walle en Adriaan Ambrosius [Kronyk, blz. 198].=In 1666 wordt verlof verleend 's avonds doden te begraven. Buiten de andere kosten moet f 25 voor en kind en f 50 voor een volwassene [Kronyk, blz. 200].
bede=In 1468 vordert Karel I van de gewesten een bede van 532.800 schilden. Holland en Westfriesland moeten opbrengen 372.800 schilden , Zeeland 160.000. Rotterdam staat op 2560 ponden Hollands Kronyk, blz. ]. =Op 23 juli 1540 komt keizer Karel V naar Rotterdam en vraagt van Holland en Zeeland een bede van 600.000 gulden. De bede wordt ingewilligd. Karel reist met zijn zus, hertoginne Maria, door naar Utrecht [Kronyk, blz. 123]
burgerrechtgeldzie poortergeld
convoyen en licentenadmiraliteit op de Maas=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....] wordt in 1788 ontvanger-generaal [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]commies=Cornelis van Alkemade is eerste commies der convoijen en licenten in Rotterdam. Is daarnaast historicus [Kobus/Rivecourt1.28]controleur=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1768 controleur van de convoyen en licenten [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
duizendste penning=in oktober 1653 wordt door het hele land de 1000e penning geheven "tot goedmaking van de kosten ter zee" [Kronyk, blz. 187].
hoofdgeld=in 1622 wordt het hoofdgeld ingevoerd, tarief ieder mens een gulden. Er zijn 5065 gezinnen met 19559 personen in 4686 huizen [Kronyk, blz. 174].
pondgeld=In 1473 krijgt de stad van de graaf terug het pondgeld, een heffing op het mijnen van vis
poortergeld=In 1454 verlenen de steden R. en Delft elkaar over en weer vrijdom van poortergeld. Daarna volgden meerdere steden [Kronyk, blz. 51-52]
rantsoengeld=in 1613 zijn voor f 400 erven te koop voor het opzetten van een scheepstimmerwerf. Iedere koper van zo een erf betaalt van iedere gulden een blank rantsoengeld en de 80e penning [Kronyk, blz. 168].
stalgeld=op 20 september 1611 wordt op de hoek van de Torenstraat een slepersstal gemaakt. Iedere sleper betaalt 2 stuivers stalgeld per week voor zijn paard [Kronyk, blz. 166].
tachtigste penning=in 1613 zijn voor f 400 erven te koop voor het opzetten van een scheepstimmerwerf. Iedere koper van zo een erf betaalt van iedere gulden een blank rantsoengeld en de 80e penning [Kronyk, blz. 168].
tiende penning=in 1553 werd een tiende penning geheven [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=in 1571 eist Alva de 10e en 20e penning [Kronyk, blz. 133].
twintigste penning of Sint Pieterspenning=een heffing van 5% op vis geheven in het Sint Pietershuisje ten behoeve van de heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 36]=in 1571 eist Alva de 10e en 20e penning [Kronyk, blz. 133].
veertigste penning=in 1598 wordt in alle steden van Holland de 40e penning ingevoerd [Kronyk, blz. 160].
verponding=in 1515, het jaar van de inauguratie van Karel V, wordt de verponding op landerijen geheven. In 1516 is hij in Rotterdam om de eed te doen en af te nemen [Kronyk, blz. 117].
vijftigste penning =in 1582 wordt de 50e penning ingevoerd om geld te hebben voor de strijd tegen de Spanjaarden [Kronyk, blz. 153]. vrijdom=in 1305 verleent graaf Willem III aan de edelen van Holland vrijdom van alle schattingen en tollen als waardering voor hun trouw en dapperheid in de strijd tegen de Vlamingen [Kronyk, blz. 7]=als in 1340 Rubroek onder de stedelijke jurisdictie wordt gebracht krijgen de inwoners vrijdom van tollen in Holland, Zeeland en Friesland [Kronyk, blz. 10]=in 1412 krijgen burgers van R. het recht om zonder het betalen van bruggelden of tollen naar de markten te varen [Kronyk, blz. 32]=in 1460 geven de burgemeesters, schepenen en raden van R. vrijdom van impost voor de heren Hoogheemraden en hun huisgezinnen met als tegenprestatie dat zij de stad zo nodig met goede raad te hulp zullen komen [Kronyk, blz. 53-54]. Ook de zusters van Sint Augustyn krijgen vrijdom van imposten [Kronyk, blz. 54]=in 1525 legt Holland aan de landvoogdes de vraag voor of het niet oneerlijk is dat geestelijken en kloosterlingen "geen burgerlijke lasten willen dragen" terwijl ze brouwen en allerlei andere neringen uitoefenen. Daarover zijn in sommige steden onlusten ontstaan [Kronyk, blz. 120]=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden [Kronyk, blz. 129].
bestuuralgemeen=n 1340 wordt Rubroek onder de jurisdictie van de stad gebracht. De burgerij mag zeven schepenen kiezen die de rechtspraak verzorgen [Kronyk, blz. 10]
=In 1439 ordonneert Philips dat jaarlijks op 1 mei de Gecommitteerden van Holland in Rotterdam zullen kiezen 2 burgemeesters en 7 schepenen. Ze treden na twee jaar af en zijn daarna twee jaar lang niet verkiesbaar. Ieder moet tenminste 27 jaar zijn en over minimaal 100 nobels vermogen beschikken. Directe familie kan niet tezelfdertijd in de rechtbank zitten. Wel kan een vader burgemeester en de zoon schepen zijn. Bij overlijden van een burgemeester of schepen moeten de Gecommitteerden binnen 14 dagen een ander aanstellen. De ambtsdragers moeten onder ede bij de oudste vertrekkende burgemeester verklaren dat ze geen giften hebben gedaan om het ambt te verwerven [Kronyk, blz. 49-50]
=Maria van Bourgondië geeft op 14 maart 1477 een ordonnantie waarin is vastgelegd dat ambten alleen mogen worden bekleed door in Holland geborenen. Bovendien mag niemand meer dan twee ambten hebben. [Kronyk, blz. 63]
=in 1479 gebiedt Maximiliaan dat in R. jaarlijks uit de 40 raden bij loting met witte en zwarte bonen 7 boonheren worden gekozen. Die benoemen een dubbel getal aan burgemeesters en schepenen. Deze nominatie wordt aan de stadhouder gezonden om daaruit twee burgemeesters en zeven schepenen te kiezen [Kronyk, blz. 65]
=in 1479 stelt de stadhouder een opzichter aan over de steden Rotterdam. Gouda en Dordrecht, heer Joris, een bastaardzoon van Brederode [Kronyk, blz. 65]
=op 7 mei 1555 staat de keizer de stad toe dat vreemdelingen in de stad geen ambt kunnen vervullen, alleen in R geborenen die goed Duits spreken, behalve de stadhouders en de ridders van het Gulden Vlies [Kronyk, blz. 124].
=op 16 augustus 1579 wordt de Unie van Utrecht in Rotterdam afgekondigd [Kronyk, blz. 152].
=in 1580 krijgt de stad het recht om 32 raden te kiezen en 3 burgemeesters [Kronyk, blz. 153].
=op 30 oktober 1618 wordt de stadsregering door de prins gewijzigd. Dat gebeurt in alle Hollandse steden [Kronyk, blz. 171].
=in 1636 wordt de stad het recht gegeven om vier i.p.v. drie burgemeesters te kiezen [Kronyk, blz. 181].
=in 1658 besluiten de Staten dat niemand voor z'n 27e jaar verkiesbaar is als vroedschap. Bij overlijden van een vroedschap moet binnen 6 weken die plaats weer vervuld zijn [Kronyk, blz. 191].
functionarissen die direct of indirect het bestuur van de stad vormen.
baljuw van Delfland en Schieland =in 1343 bekleedt Daniel van Roodenrys die functie [Kronyk, blz. 12]
baljuw van Schieland=in 1454 is Simon Arentsz de baljuw [Kronyk, blz. 52]
baljuw van Rotterdam=in 1479 is Jan van Remmerswaal stadsbaljuw [Kronyk, blz. 641=op 14 februari 1576 koopt de stad het baljuwschap van de stad voor f 2500 en dat van Rijnland voor f 4000 [Kronyk, blz. 151].=Jacob van Zuylen van Nyevelt is in 1692 baljuw van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=Engelbert van Berckel is tussen 1728 en 1748 baljuw in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]=Isaac van Alphen is van 1761-1763 baljuw van de stad [NNBW 1911, blz. 89]
baljuw van Rotterdam en Schieland =rond 1489 is Willem Riemerswaal de bekleder van dit ambt. Hij vlucht voor de Hoeken. [Kronyk, blz. 72]=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1768 baljuw en dijkgraaf [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
bode=In 1357 gaf hertog Willem Rotterdam het recht van bode-ambt. Dit ambt was door de baljuw van Schieland, Hendrik Croonenburg, aan de stad ontnomen. De hertog beveelt de baljuw de stad daarin niet meer te hinderen [Kronyk, blz. 18]
bruggemeester=in 1346 moeten alle steden van Holland in vier delen worden gesplitst. R. is dan nog niet volledig ommuurd. In 1366 komt men daar in R. aan toe. Er worden vier bruggen met wangen [wijken met straten] gemaakt met elk een bruggemeester, die toezicht houdt in de brugge. Iedere wijk moet zelf haar bruggen onderhouden. In 1373 verscheen daarover een nadere ordonnantie [Kronyk, blz. 21]
burgemeester=Elias de Lint is burgemeester en zoon van de ter dood gebrachte, beweerdelijk Wederdoopster Anne Jans [Kronyk, blz. 123]=in april 1572 zijn Roos en Duifhuis burgemeester [Kronyk, blz. 135].=mr. Bartholomeus van den Velde is burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 2, 5 juli 1883, blz. 3]=in 16…. is Willem Jansz van der Aa secretaris [Aa, Bio1, blz. 11]=Adriaen Besumer is burgemeester [NNBW 1911, blz. 265]=in 1654 is Paulus Verschuer burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=in 1666 is Johan Kividt burgemeester. Hij wordt wegens verraad vervolgd. Op 22 december wordt hij ter dood veroordeeld [Kronyk, blz. 201-203].=in 1672-1673 is Willem van der Aa burgemeester en vroedschap [Verwoert, Handwoordenboek 1, blz 1; Kok1, blz. 6]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1688, 1706-1707 burgemeester van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=mr. Johan Kievit is raad en burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Gualterus Hennequin is burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 299]=Walter Senserff was burgemeester van Rotterdam [Navorscher 1852, blz. 195]=Josua van Belle [...-1710] is in 1705-1706 burgemeester[NNBW 1911, blz. 283]=Pieter Meerman [1743-.....] is raad en regerend burgemeester van Rotterdam [Leeuw1883, blz. 84]=Isaac van Alphen is tussen 1775 en 1785 meermalen burgemeester [NNBW 1911, blz. 89]=Engelbert Francois van Berkel is burgemeester van Rotterdam [Chalmot2.345]=Engelbert van Berckel is tussen 1734-1735 en 1744-1745 burgemeester in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]=Jan Bichon [1716-1801] was in de periode 1753-1793 meermalen burgemeester van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 345]=Marinus Cornelis Bichon van IJsselmonde [1781-1845] is burgemeester van 1824-1845 [NNBW 1911, blz. 345]=Willem van der Aa is burgemeester en vroedschap in Rotterdam [Kobus/Rivecourt1.2]-mr. Jacob van der Heim is raad en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 54]-Jhr mr. Anthony van der Heim is schepen en burgemeester van R [Roelants, Gulden, blz. 62]
Gecommitteerde Raden van Holland in het Zuiderkwartier [1590-1795]=van 1 mei 1648 t/m 30 april 1651 is Mauringh Cornelisz van der Aa [...-1662] gecommitteerde [Repertorium]=van 1 mei 1657 t/m 30 april 1659 is Mauringh Cornelisz van der Aa [...-1662] gecommitteerde [Repertorium]=van 22 september 1666 t/m 31 januari 1667 is mr. Willem van der Aa gecomitteerde namens Rotterdam [Repertorium; NNBW 1911, blz. 8]
pensionaris=van 1576-1586 is Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619), heer van Berkel en Rodenrijs (1600), Gunterstein (1611) and Bakkum (1613) pensionaris van Rotterdam [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 27]. Als zodanig verscheen hij voortaan in de vergadering der Staten van Holland [Fruin, Tien, blz. 63]=in 1614 wordt Hugo de Groot [1583-1645] pensionaris van Rotterdam [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 53; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 259]=na de gevangenneming van De Groot is de vacature onvervuld; in 1626 besloot de stad de vacature te vervullen. Het duurde tot 1634 alvorens Simon van Beaumont werd benoemd [NNBW 1911, blz. 263]. =Mr. Simon van Beaumont is in de periode 1634-29 april 1649 pensionaris van Rotterdam [Chalmot2.184; Kobus/Rivecourt1.112; Kronyk, blz. 179; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 39; NNBW 1911, blz. 263]. =Jan van der Does [1644-1704] is pensionaris [Roelants, Gulden, blz. ,261]=Samuel Beyer [1627-1692] was pensionaris van Rotterdam in 1672-1692 [NNBW 1911, blz. 333]=in 1692 werd Isaac van Hoornbeek [1656-1727] pensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 325]=mr. Gerard Meerman is pensionaris [Navorscher 1851, blz. 320; [Groot Charterboek deel 1 blz. 30]=Cornelis Boeij [1686-1759] is van 1720-1736 pensionaris van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 375]
raad=in 1382 gelast hertog Aalbrecht de baljuw nooit iemand tot raad te kiezen die niet 5 jaar achtereen burger en inwoner van de stad is geweest [Kronyk, blz. 23-24]=op 16 november 1524 krijgt R het recht 24 vroedschappen of raden te kiezen [Kronyk, blz. 120].=in 1645 is Willem Jansz van der Aa raad [Aa, Bio1, blz. 11]=van 1653 tot 1666 is Ewout Pietersz van der Horst raad in de vroedschap [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=mr. Johan Kievit is raad en burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Engelbert Francois van Berkel is raad van Rotterdam=Johan Voorburg is raad en schepen van de stad [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 2, 5 juli 1883, blz. 2]=Pieter Meerman [1743-.....] is raad en regerend burgemeester van Rotterdam [Leeuw1883, blz. 84]=mr. Jacob van der Heim is raad en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 54]=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1774 raad in de vroedschap [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
raadpensionaris=in 1614 wordt mr. Hugo de Groot tot raadpensionaris aangesteld [en vervult dit ambt tot 1634 [Kronyk, blz. 168-169, 179]. =in 1787 wordt mr. Gijsbert Karel van Hogendorp [1762-1834] raadpensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 313]
rentmeester van Noord-Holland =In 1343 bekleedt Gerrit Heyne die functie [Kronyk, blz. 12]
schepen=In 1382 gelast hertog Aalbrecht de baljuw nooit iemand tot schepen te kiezen die niet 5 jaar achtereen burger en inwoner van de stad is geweest [Kronyk, blz. 23-24]=in 1412 krijgen schepenen het recht om alle rechtszaken te behandelen [Kronyk, blz. 33]=Op 9 juni 1415 zijn in Rotterdam schepen Pieter Vrancken van Woerden, Claes Hobbenzn, Jacob Willemsz en Dirk de Visscher [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 4, 10 juli 1883, blz. 1]=Ludolph Roesterman is schepen van Rotterdam=Jacob Gaal is schepen van Rotterdam [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 215]=Samuel Beyer [1627-1692] was schepen van Rotterdam in 1656-1657 en 1672-1673 [NNBW 1911, blz. 332-333]=Jacobus Loys is in 1664-1665 schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=Samuel Loys is van 1684 tot 1686 schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=in 1685 is Leonard van Herzeele schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1685-1686 schepen van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=In 1729 is Arnoud Leers schepen. Hij koopt de heerlijkheid Ameide van de Staten en heeft het recht van aanstelling van de schout en de secretaris in Ameide [Aa, Aard1, blz. 131]=Isaac van Alphen wordt in 1750 schepen [NNBW 1911, blz. 89]=Jhr mr. Anthony van der Heim [1756-1831] is schepen en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 62]
schout=in 1380 is Loef Eynge schout van de stad [Kronyk, blz. 23]=op 9 juni 1415 is Wolfaert van der Duyn schout in Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 4, 10 juli 1883, blz. 1]=hoofdschout W. van Reymerswaal keert op 26 juni 1489 in de stad terug en wordt in zijn ambt hersteld [Kronyk, blz. 112]
secretaris=in 1628 wordt mr. Pieter van der Horst secretaris [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Andreas van Berlicom werd op 8 mei 1628 benoemd tot één van de secretarissen van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 317]=van 1640-1672 is Willem Jansz van der Aa secretaris [Aa, Bio1, blz. 11; NNBW 1911, blz. 8]=van 1709-1761 is mr. Jacob van Belle [1685-1762] secretaris [Epen, Geslacht, blz. 24; NNBW 1911, blz. 283]
tresorier=Josua van Belle [...-1710] is van 1707-1710 tresorier [NNBW 1911, blz. 283]=Engelbert van Berckel is tussen 1718 en 1744 tresorier in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]
veertigraad=In 1495 ingesteld en geldt totdat hertog Philips 25 jaar oud is. Stadsambten mogen alleen vergeven worden aan in R. geboren personen [Kronyk, blz. 120].
vredemakerSamuel Beyer [1627-1692] was vredemaker van Rotterdam in 1665-1666 [NNBW 1911, blz. 333]
vroedschap=in 1558 is Claes Willemszoon Clinckebel van Teylingen [Adel1925, blz. 219]=de Staten van Holland geven op 17 september 1615 de 24 heren vroedschappen de vrijheid om bij het overlijden van een van hen een ander te kiezen [Kronyk, blz. 170]. =van 1637-1653 is Willem Crijger of Krijger lid van de vroedschap [Navorscher 1852, blz. 270]=van 1645-1672 is mr. Willem van der Aa [1620-1678] lid van de vroedschap [Engelbrecht, Vroedschap, blz. 186; Repertorium Ambtsdragers; NNBW 1911, blz. 8]=op 24 januari 1670 worden de gevluchte Kividt en van der Horst in de vroedschap vervangen door Jacob Voorburg en Willem Bisschop [Kronyk, blz. 203].=Samuel Beyer [1627-1692] was lid van de vroedschap van Rotterdam in 1672-1673 [NNBW 1911, blz. 333]=in 1678 is mr. Johan Willem Vermuijden vroedschap [Navorscher 1852, blz. 126]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1685-1692 lid van de vroedschap van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=Josua van Belle [...-1710] is lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 283]=Cornelis Boeij [1686-1759] is in 1714-1715, 1718-1719 lid van de vroedschap in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 375]=Abraham Adriaen Du Bois is van 1747-1774 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 396]=Engelbert van Berckel is op 23 oktober 1748 door de Prins afgezet als lid van de vroedschap[NNBW 1911, blz. 309].=Isaac van Alphen is van 1756-1787 vroedschap [NNBW 1911, blz. 89]=in 1786 is mr. Jacob Reepmaker vroedschap in R. en heer van Strevelshoek [Chalmot1, blz. VII]BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch deel 2, blz. 184 Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 2, 112, 345
domein=In 1397 geeft Aalbrecht de visserij in een bepaald gebied van R. aan Otto van der Poorten [Kronyk, blz. 27]=Op 2 november 1590 koopt R. het Hof Weena met 7 morgen aangrenzend land van J.J. van Almonde [Kronyk, blz. 156].
economie=In 1340 krijgt de stad toestemming van de graaf om een vaart te graven van Rotterdam naar Overschie [Kronyk, blz. 10]. In 1342 eist Willem IV dat er voortgang moet worden gemaakt. De vaart komt er niet. Later, in 1380, meldt de graaf dat hij in deze kwestie verkeerd is onderricht [Kronyk, blz. 11-12]
=In 1361 sluit R. een verdrag met Zaltbommel waarbij aan burgers van R. wordt toegestaan om koren, turf en haring in te voeren [Kronyk, blz. 20]
=In 1391 zijn er problemen tussen de stad Dordrecht enerzijds en de andere steden en de onderzaten van de heer van Arkel anderzijds. Een over de kwestie belegde Statenvergadering biedt geen uitkomst, omdat Dordrecht niet verschijnt. [Kronyk, blz. 26]
=In 1409 worden Rotterdamse kooplieden uitgenodigd op de markt van Mechelen [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 krijgt R. het recht op twee vrije jaarmarkten [Kronyk, blz. 32]
=In 1446 is er opnieuw gedoe rond het Dordtse stapelrecht. In een ordonnantie wordt dit "" op een vasten voet" gebracht [Kronyk, blz. 51]
=In 1513 komen veel Zeeuwse kooplieden in R. wonen, waardoor de stad "in bloei en handel toenam" [Kronyk, blz. 117].
=In 1515 wordt Karel V ingehuldigd [Kronyk, blz. 117].
=In 1554 betaalt men voor een hoed kalk 11 stuivers en voor duizend metselstenen hetzelfde [Kronyk, blz. 124].
=Het jaar 1556 is een zeer duur jaar. Een brood van 6 pond kost 10,5 stuiver [Kronyk, blz. 125].
=In 1558 rust de stad enige oorlogsschepen uit om haar schepen te beveiligen die langs Calais varen. Er bestaat onmin met de Fransen [Kronyk, blz. 125].
=In 1561 kan men in de Hoogstraat een fraai huis huren voor 4 ponden Vlaams per jaar [Kronyk, blz. 127].
=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden[Kronyk, blz. 129].
=In augustus 1565 schenkt Philips de stad een jaarlijkse, vrije leermarkt die 10 dagen mag duren. In dit jaar is er grote schaarste aan levensmiddelen [Kronyk, blz. 130].
=De haringvaart werd een goudmijn: ‘meer goud en zilver dan andere volken met zwaren arbeid uit den grond delven, visschen de Hollanders uit de zee,’ zegt Keizer Karel's lijfarts, Marliani. ‘Hoe zal ik de voordeelen der haringvaart naar waarde beschrijven,’ vraagt Hadrianus Juniuns, een halve eeuw later, ‘daaraan hangt het heil en het bestaan van niet maar een enkele stad, maar van vele steden; Oudewater, Woerden, Rotterdam, Schiedam, Den Briel, geen onaanzienlijke plaatsen voorwaar, leven meest van deze nering, van het varen, van het uitrusten der schepen, van het touwslaan en het netten breien. Naar de vangst goed of kwalijk uitvalt, vaart de menigte insgelijks goed of kwalijk’. - De jaarlijksche opbrengst der visscherij wordt door Guicciardini op een half millioen. ponden Vlaamsch berekend [Fruin, tien, blz.192] .
=Er worden na 1600 veel woningen gebouwd. De verkoopprijzen dalen daardoor. Een fraai huis aan de Hoogstraat was in 1598 f 7000 waard en in 1611 f 3600 [Kronyk, blz. 160].
=In 1602 wordt de Oostindische Compagnie , opgericht door enkele kooplieden met een maatschappelijk kapitaal van 66 tonnen gouds. Ze verkrijgen van de Staten van Holland octrooi om alleen met uitsluiting van anderen met Oost indie te mogen handelen. In 6 jaar tijd groeit het kapitaal tot meer dan 300 ton gouds. Er zijn vijf colleges of kamers, in Rotterdam, Delft , Amsterdam, Hoorn en Middelburg [Kronyk, blz. 161].
=Op 1 oktober 1613 bepaalt de regering van de stad Dordrecht dat vruchten in de omringende dorpen geteeld eerst op de Dordtse markt moeten worden gebracht alvorens ze op andere markten mogen worden verkocht. Rotterdam geeft daarop aan alle landlieden de vrijheid om hun waren in R. Gorinchem en Schoonhoven te markten voordat ze dat in Dordrecht hebben gedaan [Kronyk, blz. 168].
In 1622 wordt de Westindische Compagnie geoctrooieerd. Er is een kapitaal van 80 tonnen gouds bijeengebracht [Kronyk, blz. 174].
In 1637 zijn er in R. 28 brouwerijen waarvan sommige 7 tot 9 brouwsels per week maken [Kronyk, blz. 181].
In 1656 ontzetten 42 schepen met de admiraals de Ruiter en Opdam het door de Zweden bezette Danzig [Kronyk, blz. 189].
In 1657 is er in R. een nieuwe sekte, de Quakers. Onvermogende lieden o.l.v. een koekebakker, een houwtwerker en een schoppemaker . Ze prediken gemeenschap van goederen en inkomensherverdeling [Kronyk, blz. 189-190].financiën=In 1270 verleent Floris V de stad het recht om het burgerrecht te verkopen [Kronyk, blz. 1]
=Als in 1340 Rubroek onder de stedelijke jurisdictie wordt gebracht betaalt de stad aan Jan van Leijden 100 ponden groot. Graaf Willem geeft daarvoor kwijting [Kronyk, blz. 11]
=In 1340 wordt de schepenen bevolen om de Lombarden vrijheidsbrieven te geven [Kronyk, blz. 11].
=Paltsgraaf Willem van Beieren belooft de Statenvergadering jaarlijks 10.000 oude Franse schilden uit te keren. Bij niet-betaling moet hij afstand doen. Een jaar nadien was hij niet in staat om te betalen en deed afstand waarna het bewind weer aan zijn moeder toekwam [Kronyk, blz. 14-15]
=In 1351 sluit Willem een verbonden met zijn moeie, Johanna, hertogin van Brabant. O.M. over het betalen van enige schulden, ten laste van sommige steden, waaronder Rotterdam. In dat jaar worden de steden Delft, Haarlem, Leiden, Amsterdam, Alkmaar, Schiedam en Rotterdam gekweten voor de betaling van een schuld van 3100 pond schellingen, die de steden aan de bisschop van Utrecht hadden betaald [Kronyk, blz. 17]
In 1355 geeft Willem een acte van indemniteit aan de stad wegens een bedrag dat de stad voor hem had betaald [Kronyk, blz. 18]
=In 1380 krijgt men toestemming voor het aanleggen van een heul. Voor dat recht betaalt de stad aan de hertog 500 Vrankrijksche franken van goud of de tegenwaarde [Kronyk, blz. 23]
=In 1401 leent de stad 1500 gouden schilden aan hertog Aalbrecht. Jaarlijkse rente 150 schilden. Te betalen door het bedrag dat jaarlijks aan Aalbrecht aan belasting moet worden betaald, de 28 pond die de hertog jaarlijks ontvangt van de Oostwindmolen, de zes pond van Westnieuwland buitendijks, tien schellingen van een erf achter het Gasthuis, de jaarlijkse huur van de waag, maten en gruiten. Overschrijden deze opbrengsten de 150 schilden dan is het surplus voor de hertog; een tekort zal hij aanzuiveren. Aalbrecht gebruikt het geld voor een oorlog tegen zijn vroegere rentmeester Jan van Arckel. Van Arckel die weigert rekening en verantwoording af te leggen [Kronyk, blz. 27-28]
=In 1402 ontvangt R. uit erkentelijkheid voor de hulp tegen van Arckel het ambacht Bierbergen en het schrijfambacht, kosterijen en de school. Eerder werden deze ambten vergeven door de graaf [Kronyk, blz. 28-29]
=In 1403 neemt een groot aantal Rotterdammers deel aan de belegering van Gorinchem [Kronyk, blz. 29]
=In 1407 lenen de Hollandse steden waaronder R. Willem VI 1050 Engelse nobels op lijfrenten [Kronyk, blz. 30]
=In 1410 leent de stad op obligatie 200 Franse kronen aan de graaf. Borg staat Gerrit van Strijen van Zevenbergen [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 krijgt R. twee vrije jaarmarkten voor een jaarlijks bedrag van 6 ponden Hollands. [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 wordt het doen van nering binnen een kring van 300 gaarden om de gehele stad verboden op straffe van een boete van 50 ponden, waarvan de graaf en de stad ieder de helft ontvangen [Kronyk, blz. 33]
=In 1439 keurt Philips goed dat geen vervolging plaatsvindt van de oproermakers, maar eist dat de stad aan de rentmeester-generaal 500 rijders betaalt en een belasting van 3500 schilden, op het baljuwschap, rentmeesterschap en gericht van Rotterdam gevestigd, aflost. Hieruit moet de schade betaald worden [Kronyk, blz. 49]
=In 1446 krijgt de stad het recht om 40 personen te kiezen, uit wie er 4 gekozen zullen worden tot thesaurier van de stad [Kronyk, blz. 51]
=Zo bezorgd was het stadsbestuur voor de behoorlijke uitoefening der kerkmuziek, dat er niet slechts in 1537 vrijheid verleend werd om de kerkrenten en een gedeelte van het zilverwerk te verkopen, ter betaling van den zangmeester en der priesters die de getijden zongen, maar dat men zelfs in 1550 octrooi zocht te erlangen, om hierin uit de goederen der stad tegemoet te komen; in 1547, een geldlening tot dit einde toestond; vijf jaren later daarvoor van de jaarlijkse huur van een lijnbaan afstand deed, en in 1555 in den raad besloot: "dat de ghetijdemeesters tot proufyte van de muzijcke binnen dese voirz. kercke sullen genieten de proufyte van die vleesbancke en die kelder onder ‘t stadhuis.” [Nav1870]
=In 1558 rust de stad enige oorlogsschepen uit om schepen te beveiligen die langs Calais varen. Er bestaat onmin met de Fransen [Kronyk, blz. 125].
In 1613 is de Schiedamsche poort voor de slop verkocht voor f 350 [Kronyk, blz. 167].
In 1620 wordt de stadsregering eigenaar van Hof Bulgerstein door aankoop van de Sasbouten uit Delft [Kronyk, blz. 172].
Op 1 mei 1635 wordt de lommerd veranderd in een stadsleenbank. Hier kunnen panden worden beleend van 10 stuivers tot f 100 [tarief per week een penning per gulden], van f 100 tot f 500 [tarief per maand 10 stuivers per f 100] f 500 en daarboven [elk half vierendeel 's jaars 10 stuivers per f 100] [Kronyk, blz. 180].
In 1636 wordt de Wisselbank opgericht. De bank van lening komt gereed; commissarissen zijn Pieter Uithoek en C. van Schie [Kronyk, blz. 181].
In 1766 wordt de Delftsche Poort voor de sloop verkocht voor f 1525
BRONNENliteratuurNavorscher 1870, blz. 518gemeenteraadslidmr. Rudolf Adriaan Mees [1789-1866] is raadslid [Roelants, Gulden, blz. 322]Pieter Cornelis Meerburg [1811-1886] is arts en lid van de raad [Roelants, Gulden, blz. 127]mr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is raadslid [Roelants, Gulden, blz. 317]
wethoudermr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is wethouder [Roelants, Gulden, blz. 180, 317]BRONNEN literatuur
gemeenteraadslidMarinus Cornelis Bichon van IJsselmonde [1781-1845] is raadslid van 1814-1824 [NNBW 1911, blz. 345]
heerlijkheidKralingen=In 1364 is er een heer van Kralingen. Hij is verplicht jaarlijks een koe te weiden ten behoeve van het Stadsgasthuis [Kronyk, blz. 21]
Rotterdam=De 20e penning, een heffing van 5% op vis geheven in het Sint Pietershuisje ten behoeve van de heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 36]=Ridder Dirk Boekel is de laatste heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 8]. Ook Dirc Bokel.
WenaIn 1661 koopt de stad de ambachtsheerlijkheid Wena [Kronyk, blz. 196].
Westnieuwland=In 1327 geeft de graaf aan Dirk Boekel een brief waarin staat dat diens ambachtsheerlijkheden, behalve Westnieuwland, na zijn dood versterven op zijn dochter Agniese Boekel [Kronyk, blz. 8]. Agniese is getrouwd met Simon van Benthem, heer van Teilingen. Ze hebben een dochter Janne van Teylingen, vrouwe van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 292]
rechtspraakalgemeen=Op 9 december 1328 stelt de graaf van Holland tot wederopzeggens zeven gezworenen aan als rechters, die samen met de baljuw van Schieland het recht moeten handhaven [Kronyk, blz. 8]=In 1346 geeft keizerin Margaretha aan alle steden van Noord-Holland waaronder Rotterdam een brief met 18 artikelen inzake de rechtspleging [Kronyk, blz. 12]=Op 14 juni 1655 wordt de zeerechtkamer in R. gevestigd [Kronyk, blz. 188].hoofdofficier=Engelbert van Berckel is in 1748 hoofdofficier in Rotterdam. Hij werd hij in 1748 beschuldigd zich boeten te hebben toegeëigend, die de armen toekwamen en geld te hebben ontvangen van de roomsen voor het onbelemmerd toestaan van hun godsdienstoefeningen [NNBW 1911, blz. 309].
rechtbank=Jhr mr. Anthony van der Heim [1756-1831] is lid van de rechtbank [Roelants, Gulden, blz. 62]=mr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is rechter in de rechtbank [Roelants, Gulden, blz. 180]waterstaat=Op 14 december 1285 is er een overstroming die veel schade toebrengt [Kronyk, blz. 2]=In 1322 is er opnieuw een grote overstroming waardoor een groot deel van de oogst verloren gaat [Kronyk, blz. 7] =In november 1334 veroorzaakt een zware storm een overstroming, die mensen en vee het leven kostte [Kronyk, blz. 9]=In 1361 komen bij een zware storm met een watersnood als gevolg, mensen en vee om [Kronyk, blz. 21]=Eind 1403 is er opnieuw een zware storm die een watersnood veroorzaakt [Kronyk, blz. 29]=In 1446 zijn er na onstuimig weer dijkdoorbraken die veel vee en mensenlevens kosten [Kronyk, blz. 51]=In 1501 storm en watervloed [Kronyk, blz. 114].=In 1509 is er een enorme watervloed [Kronyk, blz. 115].=In 1523 is er een geweldig onweer en overstromingen [Kronyk, blz. 119].=In 1530 verdrinken in de diverse gewesten 400 dorpen door grote overstromingen [Kronyk, blz. 120]=In 1532 is er opnieuw wateroverlast en breken er besmettelijke ziekten uit [Kronyk, blz. 120]=In 1633 veroorzaakt een watervloed veel schade [Kronyk, blz. 174].
BRONNENliteratuurANF 1883, 16 augustus, p. 4 (18e-19e e); 23 augustus, p. 1 (1553); 2 oktober, p. 2 (1589); 24 november, p. 1 (1583); 29 november, p. 5 (19e e); 1884, 5 januari, p. 1 (19e e); 1 maart, p. 2 (id); 4 maart, p. 5 (id); 1889, p. 63 (1742)Alberts, Bijdrage, p. 346 (1426-27)Assen, Collegie, p. 96 (1635)Bal, Michel, Rotterdamse ambachtslieden, chirurgijns en kasteleins, 2022Becht, Statistische, pp. 45 (Rep), 51 (id), 58 (1652-57), 59 (1641-78), 62 (1645), 140 e.v. (1584)Beijerman, Gebeurtenissen, p. 273 (1813)Blécourt, Bewijsstukken, p. 444 (1340)Blécourt, Heerlijkheden, pp. 500 (1795), 514 (1800)Blok, Financiën, p. 64 (1389)Chalmot, J.A, de, Vervolg op M. Noël Chomel. Algemeen Huihoudelyk-, Natuur-, Zedekundig- en Konst-Woordenboek, deel 1, Campen/Amsterdam 1786, ....blz. Diepeveen, Vervening, pp. 113 e.v. (16e e),122e.v. (id)Dillen, Stukken, pp. 72(1681), 76 (id)Dobbelaar, Opgaven (18e e)Dobbelaar, Statistiek, p. 211 (1753)Doorman, Brouwerij, p. 78 (1340)Economist I, pp. 291-292 (1852); II, pp. 91-98 (19e e) Engels, Geschiedenis, pp. 23, 37 (1340), 39-40 (1340; 1359), 42 (m.e.), 43 (1407), 49 (1443-44), 51 (1553), 66 (1557), 67 (1454),118 (1605), 124 (1792), 143 (1791), 241 (1845), 25b (1844-45), 264-265 (id) Fruin, Informacie, pp. 326 (1514), 371 (id), 459-469 (id) Fruin, Oudste I, p. 22 (1454) Fruin, Informacie, blz. XIV (1481), 9 (1480-1490), 39 (1514), 43 (id), 48 (id)Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz. 192GA Rotterdam Notariële Archieven 1599-1622 (1621)Goes, Register I, pp. 36 (1526), 60 (id), 195(1528), 198 (id), 360 (1532); IV, pp. 45 (1555), 74 (id); V, pp. 93 (1557), 173 (id) Gosses, Stadsbezit, pp. 13 (1330), 18 (m.e.), 28(1408-14) Gosses, Vorming, p. 304 (1340) Gosses, Welgeborenen, pp. 50 (1340), 186(id) Hall, Stedelijke, p. 578 (1340) Halma, TooneelI,p. 423 (1427; 1468) Jansma, Raad, p. 162 (1444) Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 28Kok, Jacobus, Vaderlandsch woordenboek, Eerste deel [AA-AD], 2e druk, Amsterdam, Johannes Allart 1785, blz. 6Kronyk der stad Rotterdam uit de beste schryveren byeen verzameld, beginnende met den Jare 1270, en eindigende met het Jaar 1670, Gerrit Manheer, Rotterdam 1783, 208 blz. Kruisheer, Oorkonden, p. 411 (1299) Meerkamp van Embden, Goudsche, pp. 102 (1525), 108 (id), 124 (1526), 145 (1528), 240(1539) Meyroos, Onze, p. 13 (1515) Moll, Gemeentearchieven, p. 111 (1665) Moquette, Strijd, p. 43 (1588) Navorscher VI, pp. 206 (1712), 346 (1668); XV, p. 261 (17e e) Oldewelt, Beroepsstructuur, pp. 90-91 (1674), 99 (1742), 112 e.v. (1674), 232 e.v.(1742) Rees, Geschiedenis I, p. 74 (1505) Roever, Geslacht, p. 126 (18e e) Schevichaven, Rijkstol, p. 33 (1803) Sickenga, Omwenteling, p. 94 (18e- 19e e) Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 7 (1470), 251 (1491), 280 (1494), 353 (1501), 389 (1503), 468 (1501-02) T.S. Zeeland I,p. 217 (16e e) Unger/Bezemer, Oudste (m.e.)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 39, 131Voorthuysen, Mercantilisme, p. 34 Vries, Economische (Graf.), p. 6 (1690-1805) Vries, Geschapen, p. 338 (1747) W.D.B.I.U.A. 1873, 19 juli, p.3 Wijnpersse, Statistiek, p. 382 (1854), 395 (1853)
algemeen=In 1270 worden de stadsrechten door Floris V vernieuwd [Kronyk, blz. 1]
=In 1296 volgt graaf Jan zijn vader Floris V op [Kronyk, blz. 4]
=in 1299 komt het graafschap Holland van de Aquitaniërs in handen van het huis Henegouwen [Kronyk, blz. 5]
=In 1303 neemt Jan van Renesse met hulp van Gwie van Vlaanderen de steden Rotterdam, Delft, Leiden, Haarlem, Gouda, Schoonhoven en Utrecht in. Maar in 1304 worden de steden ontzet door Witte van Haamstede. In augustus 1304 nemen een groot aantal Rotterdammers aan boord van enige schepen samen met de Franse vloot deel aan de bevrijding van Zierikzee. van de Vlamingen [Kronyk, blz. 5]
=In 1305 wordt de stad door Willem III of Willem van Henegouwen uit dankbaarheid vereerd met het wapen van Hengouwen [Kronyk, blz. 6].
=In 1316 is een grote komeet te zien. Daarna is er sprake van schaarste aan levensmiddelen en daardoor hongersnood. Ook breekt de pest uit, waardoor een groot aantal mensen stierven [Kronyk, blz. 7]
=In 1328 richt een zware storm flinke schade aan in de stad [Kronyk, blz. 8]
=Op 2 januari 1342 is er een aardbeving [Kronyk, blz. 11]
=In 1343 is graaf Willem IV aan de macht en is Jan van Henegouwen, heer van Beaumont, stadhouder [Kronyk, blz. 11].
=Op 26 september 1345 overlijdt Willem IV. Hij wordt opgevolgd door zijn zus, Margaretha van Henegouwen, echtgenote van keizer Lodewijk [Kronyk, blz. 12]
=In 1348 wordt de stad aan de oostkant vergroot met Nieuwehaven [Kronyk, blz. 12]
=Margaretha treedt af en wordt volgens een handvest van 5 januari 1349 met goedvinden van edelen en de gemene steden opgevolgd door haar zoon Willem van Beieren, paltsgraaf van Oostervant [Kronyk, blz. 14] Na een jaar doet hij afstand en wordt het bewind van Margaretha voortgezet [Kronyk, blz. 15]
=In de strijd die dan ontstaat vormen zich twee kampen. Aan de ene kant de steden Dordrecht, Rotterdam, Delft, Haarlem en Gorinchem die onder aanvoering van de heer van Egmond hertog Willem, de zoon van Margaretha, aan de macht willen [Kabeljauwen] en aan de andere kant Leiden en andere steden die onder aanvoering van de heer van Brederode met Margaretha verder willen [Hoeken]. De Kabeljauwse edelen halen hertog Willem als graaf naar Holland en sluiten op 23 mei 1350 een verbond met hem tegen de Hoeken. Het huis Henegouwen maakt zo plaats voor het huis Beieren [Kronyk, blz. 16]
=Koning Eduard van Engeland bemiddelt tussen beiden. Op 7 december 1354 wordt overeengekomen dat Holland, Zeeland en Friesland aan Willem worden afgestaan en dat Margaretha in het bezit blijft van Henegouwen. Margaretha overlijdt op 30 september 1355 in Valenciennes [Kronyk, blz. 16]
=Op 13 mei 1355 bevestigde Willem alle oude rechten van de stad [Kronyk, blz. 17]
=In 1357 wordt Willem krankzinnig en opgesloten. Er ontbrandt een strijd tussen H. en K. De K. willen Willem's echtgenote, Magtild van Lankaster aan de macht; de H. willen hertog Aalbrecht als ruwaart [Kronyk, blz. 18]
=In 1358 legt hertog Aalbrecht in Rotterdam de eed af als ruwaard van Holland, als een soort voogd voor zijn broer Willem [Kronyk, blz. 18].
=In 1358 wordt de stad vergroot. Daarvoor moeten werkzaamheden plaatsvinden in Cool, het ambacht van Willem van de Wateringe. Hij behoudt het recht voor om de 3e penning te blijven heffen binnen gebied dat in de stad komt te vallen [Kronyk, blz. 19].
=In 1359 geeft de graaf de dobbelschool aan zijn maarschalk Henrik Koenraadszn, daarna aan zijn kok Jan Neevon [Kronyk, blz. 20]
=In 1376 koopt R. aan de oostzijde van de stad een stuk land van 30 hond in het ambacht van Schie van Jan Huigen Scha..den, eertijds leengoed van de abt van Egmond [Kronyk, blz. 22]
=In 1377 wordt Hertog Aalbrecht als graaf van Holland ingehuldigd [Kronyk, blz. 22]
=In 1383 verkrijgt R. voor een canon van 6 oude schilden in erfpacht het Nieuwe of 's Gravenland aan de westzijde van de haven van de stad [Kronyk, blz. 24]
=In 1386 overlijdt Aalbrechts vrouw Margaretha van Brieg. Hij heeft daarna frequent contact met de maitresse Aleid van Poelgeest [Kronyk, blz. 24-25]
=In 1389 overlijdt Aalbrechts broer Willem; Aalbrecht is dan niet langer als voogd van Willem graaf van Holland maarop eigen titel; de stad wordt bevestigd in al haar rechten [Kronyk, blz. 25]
=In 1389 geeft de graaf toestemming voor het graven van een vaart van Overschie tot in de Maas . Voorts om daar een sluis te leggen en huizen te bouwen. Dat is het begin van Delfshaven [Kronyk, blz. 25]
-In 1390 wordt Aleid van Poelgeest met de hofmeester van de graaf vermoord. Gesteld wordt dat Aalbrechts zoon, W/illem van Oostervant in de opzet een werkzaam aandeel had [Kronyk, blz. 25]
=In 1394 trouwt Aalbrecht met Margaretha van Kleef [Kronyk, blz. 25]
=In 1395 wordt de dobbelschool aan de stad geschonken [Kronyk, blz. 26]
=In 1398 vecht de graaf tegen de Friezen. Rotterdam moet 200 goed bewapende mannen, vier smeden en vier metselaars leveren [Kronyk, blz. 27]
=In 1400 wordt de hoofdkerk van R. door een Keulse kanunnik overgedragen aan de stad [Kronyk, blz. 27]
=Op 12 december 1404 overlijdt hertog Aalbrecht [Kronyk, blz. 29]
=In 1405 wordt Willem van Oostervant ingehuldigd tot graaf van Holland [Kronyk, blz. 30]
=In 1405 levert R. 70 mannen. Iedere edelman of leenman moest 2, 3 of meer mannen bezorgen, ook de plattelanders moesten een zeker aantal manschappen leveren [Kronyk, blz. 30]
=In 1412 wordt het stadsrecht uitgebreid tot halverwege de Maas, worden verkregen de rechten op gebied langs de Rotte en het ambacht Rubroek [Kronyk, blz. 32]
=In 1417 overlijdt in Bouchain Willem VI ; zijn dochter Jacoba wordt tot gravin van Holland ingehuldigd en, behalve in Dordrecht, in alle overige steden erkend. Een oom van Jacoba, Jan de Elect, eerder bisschop van Luik, spande samen met de Kabeljauwsen en werpt zich op als graaf en ruwaard. Dordrecht en Den Briel erkennen hem [Kronyk, blz. 33-34]
=In 1418 trouwt Jacoba met haar volle neef hertog Jan van Brabant. Hij wordt ingehuldigd tot graaf van Holland en Zeeland. Ze leent 529 Engelse nobels op lijfrenten. Rotterdam doet mee [Kronyk, blz. 34]
=Op 10 oktober 1418 neemt Jan van Beieren de stad in. In 1419 sluit hij een verdrag met zijn nicht Jacoba waarbij aan hem het gehele gebied van Zuid-Holland wordt afgestaan [Kronyk, blz. 35]
=In 1420 verlaat Jacoba haar man en trouwt met de broer van de Engelse koning Henrik V, Humphri, hertog van Glochester [Kronyk, blz. 35-36]
=In 1421 is de Sint Elisabethsvloed; van de 72 dorpen die overstroomden zijn 20 dorpen voorgoed verloren geraakt [Kronyk, blz. 36]
=In 1424 wordt Jan van Brabant ingehuldigd als heer en voogd van Holland. Jacob van Gaasbeek wordt stadhouder [Kronyk, blz. 41]
=In 1425 trekt de stadhouder met een legertje met o.a. veel Rotterdammers, op naar het door Jacoba bezette Schoonhoven om dit te heroveren. De steden Gouda, Oudewater, Den Briel en Zierikzee zstaan aan de kant van Jacoba. De -uiteindelijk mislukte- belegering duurde 24 weken. Op 29 augustus 1425 breken ze op en laten Schoonhoven aan Jacoba [Kronyk, blz. 41-42]
=In 1425 wordt hertog Philips van Bourgondië in R. ingehuldigd tot landvoogd [Kronyk, blz. 42]
=In 1426 trekt de door Jacoba tot hoofdman over de Kennemers benoemde Willem van der Nagel, baljuw van de Kennemers, met de Gouwenaars en Stichtenaren plunderend en verwoestend door Holland. In R. sneuvelen de sloten Hilgersberg, Kralingen, Spanje, Starrenburg, Kappelle, Spieringshoek en Wena [Kronyk, blz. 42]
=In 1427 sluit het leger van hertog Philips zijn nicht Jacoba in Gouda in. Het dwingt haar op 4 mei 1428 tot het sluiten van vrede [Kronyk, blz. 42-43]
=In 1433 blijkt de hertog dat Jacoba heimelijk en i.s.m. de afspraak is gehuwd met Frank van Borselen. Philips neemt de man gevangen en laat hem afvoeren naar slot Rupelmonde [Kronyk, blz. 44]
=In 1435 bemiddelt Frederik, de graaf van Meurs . Van Borselen komt vrij en Jacoba doet afstand van Henegouwen, Holland, Zeeland en Westfriesland en van de titel "gravin". Ze behoudt de heerlijkheden Voorne, Tholen en Zuid-Beveland en de tollen van Holland en Zeeland. Mocht zij Philips overleven dan zou ze de graafschappen weer in bezit krijgen [Kronyk, blz. 45-46]
In 1435 verwerft Frank van Borselen het houtvesterschap van de Haarlemmerhout en de wildernissen in Holland. In mei 1435 wordt Philips in R. ingehuldigd in aanwezigheid van Jacoba. Ze overlijdt, 36 jaar oud en kinderloos, op 8 oktober 1436 aan tbc Aan het Beierse huis komt zo een einde ten gunste van het Bourgondische huis [Kronyk, blz. 46]
=In 1436 verdeelt Philips Schieland in 10 dorpen, 12 heerlijkheden, wee kapellen en een deel van Waddinxveen. Daarna vertrekt hij met Isabella en zoon Karel [Kronyk, blz. 46]
=In 1436 nemen de Rotterdammers deel aan de belegering van Calis. ze worden met grote verliezen verslagen [Kronyk, blz. 46]
=In 1438 draagt R. 8 schepen bij aan een vloot van 120 voor de strijd van Holland en Zeeland tegen Danzig, Lubeck, Denemarken, enz. Deze oorlog duurde 3 jaar en was succesvol [Kronyk, blz. 48]
=De oorlog leidt tot een gebrek aan granen. In R. vindt een opstand plaats waarbij doden vallen [Kronyk, blz. 49]
=Tot 1447 is Gozewyn de Wilde stadhouder van Holland. Hij wordt opgevolgd door Jan van Lanoy [Kronyk, blz. 51]
=In 1454 trekken vele Rotterdammers met edelen en de baljuw van Schieland, Simon Arentszoon naar Gorinchem i.v.m. een geschil over de visserij op de Merwe [Kronyk, blz. 52]
=In 1454 wordt Karel graaf van Charolois , zoon van hertog Philips benoemd tot landvoogd. Hij laat een stuk land bedijken en noemt dat Charolois [Kronyk, blz. 54]
=In 1455 nemen Rotterdammers deel aan een oorlog met die van Utrecht omdat de hertog zijn bastaardzoon David van Bourgondië tot bisschop benoemd wil zien, hetgeen gelukte [Kronyk, blz. 52]
=Op 15 juli 1467 overlijdt hertog Philips in Brugge, 62 jaar oud [Kronyk, blz. 54]
=In 1467 wordt Erasmus [Gerard Gerards] in Rotterdam geboren [Kronyk, blz. 55]
=Op 21 juli 1468 wordt Karel I ingehuldigd. Hij bevestigt de rechten van de stad [Kronyk, blz. 61]
=Op 5 januari 1477 sneuvelt de graaf, 44 jaar oud, in de strijd tegen de Zwitsers. Hij laat na een dochter "een verwarde Regeering, beroerde Onderzaaten, en eene ledige schatkist" Dochter Maria volgt hem op. Wolfert van der Veere is stadhouder van Holland [Kronyk, blz. 63]
=Maria trouwt in 1477 met Maximiliaan, de zoon van keizer Frederik III. Daarmee komt een einde aan de regering van het Bourgindische Huis en treedt daarvoor het Oostenrijkse huis in de plaats [Kronyk, blz. 64]
=Op 12 mei 1480 is hertog Maximiliaan in R. Hij vervangt stadhouder Wolfert van der Veere door Joost van Lalein. Joris van Brederode wordt benoemd tot gouverneur van de stad. De Kabeljauwen nemen de sleutels en het bestuur over de stad van hem af en geven het bestuur in handen van Philips van Braband [Kronyk, blz. 65]
=In 1481 is R. een verzamelplaats van krijgslieden [Kronyk, blz. 66]
=In de lente van 1482 overlijdt Maria door een val van haar paard. Philips II, nog pas 4 jaar, volgt haar op. Maximiliaan wordt in Holland en Zeeland erkend als voogd [Kronyk, blz. 67-68]
=In 1484 overlijdt Joost van Lalein bij de belegering van Utrecht. Als stadhouder van Holland, Zeeland en Friesland wordt dan benoemd Jan van Egmond [Kronyk, blz. 68]
=In 1486 wordt hertog Maximiliaan verheven tot Rooms koning [Kronyk, blz. 69]
=In 1487 laaien de Hoekse en Kabeljauwse twisten weer op. De Hoeken met als veldheer Frank van Brederoode, geboren 12 maart 1466. Hij verovert in 1488 R. [Kronyk, blz. 69-70]
Op 26 november 1488 moest ieder die werken kon van Brederoode helpen aan de verdedigingswerken. De stad herbergt langzaamaan vele Hoekse vluchtelingen [Kronyk, blz. 71-72]
Begin januari 1489 gaat de stadsvoogd jonker Frans van Brederoode vanuit R. met 400 man brandschattend over het omringende platteland zgn om buit voor de naderende vijand weg te kapen. Schiedam zit in het vijandelijk kamp en weet diverse aanslagen van de Rotterdammers succesvol af te slaan. Ze weten de officier Joris van Brederoode gevangen te nemen. Als 3 Prinsenruiters worden gepakt verneemt men dat Maximiliaan in Schiedam en Overschie veel krijgsvolk bijeen heeft gebracht [Kronyk, blz. 77-81]
=Op 9 februari 1489 laat Maximiliaan troepen onder bevel van de Zeeuwse Maarten Poelhain via Delft naar Rotterdam trekken om die stad te belegeren. Op 11 februari 1489 vertrekt Poelhain naar Gouda en wijst Jan van Egmond als bevelhebber aan. De stad is ingesloten door 17.400 man voetvolk en 2200 ruiters [Kronyk, blz. 82]
Bij een aanslag van de Rotterdammers tegen Schiedam worden neef Jan van Brederoode en hoofdman Lepeltak gevangen genomen. Er volgt een aanslag vanuit Bleiswijk op Hillegersberg en Crooswijk. Er wordt geplunderd en gebrandschat [Kronyk, blz. 83-85]
Bij een actie tegen de troepen van de in Delft verblijvende stadhouder Jan van Egmond wordt een overwinning behaald al konden de gevangen van Brederoode en Lepeltak niet worden bevrijd [Kronyk, blz. 90-91]
Op 27 februari 1489 wordt de Rotterdammers gevraagd te capituleren. Op 6 maart vallen de Rotterdammers met succes Overschie aan en vervolgen hun weg naar de polder Watering. Ze vallen ook de dorpen in Delfland aan en brandschatten die [Kronyk, blz. 92-95]
Om het brandschatten van Den Haag te voorkomen wordt dit afgekocht. Een Haagse afgezant en de Rotterdamse veldoversten komen overeen dat aan de Rotterdammers 200 Rijnse guldens per maand zullen worden betaald. Er wordt later wel geklaagd over de grootte van het bedrag. maar er wordt betaald. Ook kloosters en godshuizen op het platteland kochten vrijheidsbrieven. Dirk van Hodenpijl zet de roof- en plundertochten voort in Vlaardingen en Maasland [Kronyk, blz. 95-96]
Op 24 maart 1489 zendt de stadhouder van Holland enkele afgezanten naar jonker Frans van Brederoode om "in 't vrindlyke" met elkaar te spreken. De onderhandelingen vinden plaats in Capelle en leveren niets op [Kronyk, blz. 97-98]
Op 30 maart 1489 worden door de Delvenaars enkele krijgsgevangen Rotterdammers voor "eene groote somme gelds" vrijgekocht [Kronyk, blz. 98]
Op 31 maart 1489 wordt door de Rotterdammers een aanval gedaan op Geertruidenberg bij Oosterhout [Kronyk, blz. 98]
Op 14 april 1489 wordt de omgeving van Breda geplunderd en gebrandschat [Kronyk, blz. 99].
Op 25 april 1489 komt er een verdrag; de Bredanaars betalen 2000 schilden van 16 stuivers en de Rotterdammers ontruimen Geertruidenberg [Kronyk, blz. 99].
In mei 1489 trekt een legertje van 900 man op naar Schiedam. Er vielen vele doden aan beide zijden maar een beslissing bleef uit. Een deel van het leger eist van Vlaardingen een brandschatting. Op het platteland van Voorne, Heenvliet, Zwartewaal en Spijkenisse worden boeren gedwongen hun graan. Abbenbroeker boeren weigeren hun graan naar Geervliet te brengen, het dorp wordt vrijwel volledig door brand verwoest. Op 5 mei 1489 keert de troep in R. terug met graan [Kronyk, blz. 100-101].
Op 11 mei 1489 gaat de wapenstilstand in die door Woerden en Montfoort met de stadhouder is overeengekomen. De Rotterdammers weigeren. De stadhouder is vertoornd en onderneemt op 2 juni 1489 zonder veel succes actie met een vloot en veel krijgsvolk [Kronyk, blz. 101-102].
Op 5 juni 1489 treffen een Rotterdamsche en Koninklijke vloot elkaar. De Rotterdammers komen als verliezers uit de strijd [Kronyk, blz. 103-105].
In juni 1489 haalt een Rotterdamse vloot 100 lasten koren en vaten wijn. De stadhouder verhindert dat die goederen de stad bereiken. De Rotterdammers verliezen smadelijk. De stadhouder poogt in een brief de vrede te herstellen door algemene amnestie aan te kondigen. De burgers van R. gaan met die brief naar van Brederoode In Capelle komt men bijeen en tot overeenstemming. Het verdrag wordt op 24 juni 1489 afgekondigd. De stad geeft zich over, het krijgsvolk zal binnen 6 dagen de stad verlaten, alle eden aan van Brederoode gedaan zijn van onwaarde en gevangenen worden vrijgelaten. De stadhouder Jan van Egmond arriveert op 25 juni 1489 [Kronyk, blz. 107-111]. Op 26 juni 1489 geeft van Brederoode aan de stalmeester van de koning, de heer van Polhain, de sleutels van de stad over. Brederoode vertrekt naar Sluis. Er vinden nadien veel onthoofdingen plaats [Kronyk, blz. 112].
In 1490 komt Aalbregt van Saksen naar Rotterdam om over de klachten van de Hollandse steden te spreken [Kronyk, blz. 113].
In 1492 opstand van het Kaas-en Broodvolk [Kronyk, blz. 114].
Eind juni 1497 wordt hertog Philips in Rotterdam ingehuldigd. [Kronyk, blz. 114].
In 1506 is 18 dagen lang een komeet te zien [Kronyk, blz. 114].
Op 22 september 1549 wordt in R. Philips ingehuldigd. Hij laat gouden en zilveren penningen in het publiek strooien. Hij is vergezeld van Maria van Hongarije. De Staten van Holland geven hem een geschenk van 37.500 kronen [Kronyk, blz. 124].
Op 25 oktober 1555 doet Karel V afstand [Kronyk, blz. 125].
Op 25 augustus 1559 vertrekt Philips vanuit Vlissingen naar Spanje [Kronyk, blz. 127].
Op 10 juli 1563 is er een grote brand, begonnen in de West Molensteeg bij een kuiper. en door de wind begunstigd. Vele huizen en 60 schepen gaan verloren. Philips schiet te hulp met een aantal maatregelen [Kronyk, blz. 128].
Op 19 april 1572 ligt de Spaanse veldoverste graaf Bossu met een 12 vaandels groot leger voor de stad. De poorten blijven gesloten, zgn. vanwege de vrees voor baldadigheid van de krijgslieden. Uiteindelijk mogen er telkens 50 door de stad, nadat de vorige 50 daaruit weer zijn vertrokken Maar Bossu hield zich eenmaal binnen niet aan de afspraak. Ze stromen al moordend de stad binnen Enige tijd daarna nemen de Watergeuzen Delfshaven en het slot Spangen in bezit en worden daar ook weer verdreven [Kronyk, blz. 136-138].
Op 18 juli 1572 zijn de Staten van Holland bijeen. Willem van Oranje wordt als de wettige stadhouder erkend. De omvang van het leger wordt bepaald op 7000 ruiters en 17000 voetknechten [Kronyk, blz. 142].
De Spanjaarden verlaten op 21 juli 1572 de stad. De stad wordt daarna aanmerkelijk vergroot en versterkt [Kronyk, blz. 143].
In 1573 doen ongeveer 280 Rotterdammers mee in het leger dat Haarlem wil bevrijden van de Spanjaarden. Er keren slechts 70 man terug [Kronyk, blz. 145-146].
Alva neemt en krijgt ontslag. Op 28 december 1573 vertrekt hij na ruim zes jaar uit Nederland. Don Requesens volgt hem op [Kronyk, blz. 147].
In 1574 wordt de uitvoer van levensmiddelen naar het platteland verboden om de Spanjaarden te hinderen die Leiden hebben belegerd. De Prins komt naar Rotterdam [Kronyk, blz. 147].
Op 16 juni 1575 komt de prins naar Rotterdam met zijn nieuwe echtgenote Charlotte de Bourbon Op 1 augustus 1575 verlaat hij Rotterdam [Kronyk, blz. 150-151].
Op 9 november 1577 wordt een staartster waargenomen [Kronyk, blz. 152].
Op 16 augustus 1579 wordt de Unie van Utrecht in Rotterdam afgekondigd [Kronyk, blz. 152].
=op 6 april 1580 is er sprake van een aardbeving [Kronyk, blz. 153].
Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje vermoord [Kronyk, blz. 154].
In 1585 wordt de oppervoogdij opgedragen aan Leicester; prins Maurits wordt stadhouder [Kronyk, blz. 155].
="Op dit jaer [1588, La] quamen veel uitgeweekene van Hollant met vrouwen en kinderen tot Rotterdam, en daer wert veel getimmert" [Nav1870. 395; Kronyk, blz. 155].
In 1590 krijgt R. een stem in de Gecommitteerde Raden [Kronyk, blz. 156].
Op 13 augustus 1597 worden door Maurits en de Staten vijf admiraliteitscolleges ingesteld [Kronyk, blz. 158].
In 1599 overlijdt Philips II [Kronyk, blz. 160].
Op 17 juni 1600 is prins Maurits in Rotterdam [Kronyk, blz. 160].
In 1603 is er een grote sterfte, Vrouwen mogen niet naar een begrafenis [Kronyk, blz. 161].
In januari 1608 komt de Spaanse markies Ambrosio Spinola in Rotterdam aan voor in Den Haag te houden vredesonderhandelingen [Kronyk, blz. 163].
In deze jaren worden vele infrastructurele werken uitgevoerd. In 1608 zijn er inmiddels 78 bruggen in de stad. Er worden meerdere stukken grond verkocht met de voorwaarde dat deze op straffe van een boete van 600 gulden, binnen 9 jaar bebouwd moesten zijn [Kronyk, blz. 164-165].
Op 5 mei 1609 wordt een 12-jarig bestand gesloten [Kronyk, blz. 165].
...Jan Govertsz van Beaumont, raet in het Collegie ter Admiraliteyt, benoemt tot erfgenamen....(Not. Arch. 3 oktober 1621)
Er zijn in 1622 bij elkaar 5065 gezinnen met 19559 personen in 4686 huizen en in 1625 4770 huizen [Kronyk, blz. 174].
Op 23 april 1625 overlijdt prins Maurits in Den Haag. Hij wordt opgevolgd door zijn broer Frederik Hendrik [Kronyk, blz. 174].
In de periode 7-9 juni 1625 komen veel vluchtelingen waaronder een aantal visverkopers naar R. uit het na een belegering van 26 augustus 1624 tot 5 juni 1625 door de Spanjaarden bezette Breda. Ze krijgen het burgerrecht om niet [Kronyk, blz. 175-176].
In 1626 blijkt dat een aantal leden van de Admiraliteit geld hadden verduisterd waardoor de zeelieden slecht betaald werden. Die lui weken uit naar Duinkerekn of liepen over naar de Spanjaarden en brachten de handel in hun dienst grote schade toe. De Admiraliteitsleden werden gevangen genomen en berecht door een vanwege de SG ingestelde rechtbank [Kronyk, blz. 176].
Op 15 januari 1628 wordt na octrooi van de Staten een vredemakerskamer opgericht met als eerste leden oud burgemeester A. de Reus, oud schepen P. Timmers en uit de burgerij J.P. Rijsoort [Kronyk, blz. 177].
In 1629 komt Piet Hein terug met de buit van de Spaanse zilvervloot: 182340 pond zilver, 2998 staven zilver, 3735 huiden en een partij ongezuiverd goud [Kronyk, blz. 177].
In 1630 is het een dure tijd. Een last rogge kost 312 goudguldens, een zak Zeeuwse tarwe 52 schellingen en een last Brabantse rogge 331 goudguldens [Kronyk, blz. 178].
In 1634 stort de Goudse poort van ouderdom in; hij wordt in 1641 herbouwd [Kronyk, blz. 184].
In 1637 e.v. zijn er hevige onlusten tussen burgers van Delft en Delfshaven. Veel gezinnen uit Delfshaven verhuizen met hun schepen naar R. Ze krijgen door de stad grond geschonken en renteloze leningen voor 10 jaar vanwege hun belang [Kronyk, blz. 181-182].
In 1639 wordt een vloot van 112 zeilen volledig uitgerust voor Tromp, die daarmee op 21 oktober 1639 de Spaanse vloot [67 schepen en 24000 man] verslaat [Kronyk, blz. 183].
Op 25 maart 1640 is er een aardbeving [Kronyk, blz. 183].
In 1643 wordt het Admiraliteitshof gebouwd waar voortaan de vergaderingen van het Ed. Mog. Collegie worden gehouden. Daarvoor vonden die plaats in het Sint Agneetenklooster [Kronyk, blz. 184].
In 1648 is de nieuwe Schiedamse poort voltooid en komt er een einde aan de 80-jarige oorlog [Kronyk, blz. 185].
In 1649 vlucht Karel II koning van Engeland naar Nederland met de hertogen van York en Clouchester vanuit Den Haag naar R. op doortocht naar Breda [Kronyk, blz. 185].
Op 27 mei 1654 wordt met Engeland vrede gesloten. De handelt herleeft weldra [Kronyk, blz. 188].
In 1655 heerst de pest in het land. In 6 maanden tijd vallen in enkele steden zo'n 30000 slachtoffers [Kronyk, blz. 189].
In 1663 zijn er veel doden door de rot- of pestkoorts [Kronyk, blz. 198].
Op 12 december 1664 is er een komeetster te zien [Kronyk, blz. 198].
In 1666 is prins Willem III in Rotterdam [Kronyk, blz. 200].
Op 5 augustus 1666 is een staartster te zien [Kronyk, blz. 202].
=Rotterdam bezat aan het einde van de Republiek door aankoop de hoge heerlijkheden Bleiswijk en Benthuizen en de ambachtsheerlijkheden Hillegersberg, Moordrecht, Beukelsdijk en Cool, Kralingen, Moercapelle en en Katendrecht. Als ambachtsheer kon de stad alle plaatselijke regenten benoemen. Charlois heeft de stad niet kunnen verkrijgen [Ripperda, Politie25]
belastingenalgemeen=in 1427 legt hertog Philips van Bourgondië zware schattingen op aan de steden [Kronyk, blz. 42]=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden[Kronyk, blz. 129].=in 1585 wordt Leicester benoemd; prins Maurits is stadhouder. Holland maakt bij de benoeming ven Leicester het voorbehoud dat geschillen over belastingen worden beslist door de prins en enkelen uit de provinciale raad [Kronyk, blz. 155]. =Op 1 juli 1664 wordt een werk- of tuchthuis geopend. De gilden moeten via een jaarlijkse belasting het huis onderhouden. De eerste regenten zijn Dirk Daniel van der Heiden, Willem Bastiaanse , Izaak Elzevier, Hillebrand van der Walle en Adriaan Ambrosius [Kronyk, blz. 198].=In 1666 wordt verlof verleend 's avonds doden te begraven. Buiten de andere kosten moet f 25 voor en kind en f 50 voor een volwassene [Kronyk, blz. 200].
bede=In 1468 vordert Karel I van de gewesten een bede van 532.800 schilden. Holland en Westfriesland moeten opbrengen 372.800 schilden , Zeeland 160.000. Rotterdam staat op 2560 ponden Hollands Kronyk, blz. ]. =Op 23 juli 1540 komt keizer Karel V naar Rotterdam en vraagt van Holland en Zeeland een bede van 600.000 gulden. De bede wordt ingewilligd. Karel reist met zijn zus, hertoginne Maria, door naar Utrecht [Kronyk, blz. 123]
burgerrechtgeldzie poortergeld
convoyen en licentenadmiraliteit op de Maas=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....] wordt in 1788 ontvanger-generaal [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]commies=Cornelis van Alkemade is eerste commies der convoijen en licenten in Rotterdam. Is daarnaast historicus [Kobus/Rivecourt1.28]controleur=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1768 controleur van de convoyen en licenten [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
duizendste penning=in oktober 1653 wordt door het hele land de 1000e penning geheven "tot goedmaking van de kosten ter zee" [Kronyk, blz. 187].
hoofdgeld=in 1622 wordt het hoofdgeld ingevoerd, tarief ieder mens een gulden. Er zijn 5065 gezinnen met 19559 personen in 4686 huizen [Kronyk, blz. 174].
pondgeld=In 1473 krijgt de stad van de graaf terug het pondgeld, een heffing op het mijnen van vis
poortergeld=In 1454 verlenen de steden R. en Delft elkaar over en weer vrijdom van poortergeld. Daarna volgden meerdere steden [Kronyk, blz. 51-52]
rantsoengeld=in 1613 zijn voor f 400 erven te koop voor het opzetten van een scheepstimmerwerf. Iedere koper van zo een erf betaalt van iedere gulden een blank rantsoengeld en de 80e penning [Kronyk, blz. 168].
stalgeld=op 20 september 1611 wordt op de hoek van de Torenstraat een slepersstal gemaakt. Iedere sleper betaalt 2 stuivers stalgeld per week voor zijn paard [Kronyk, blz. 166].
tachtigste penning=in 1613 zijn voor f 400 erven te koop voor het opzetten van een scheepstimmerwerf. Iedere koper van zo een erf betaalt van iedere gulden een blank rantsoengeld en de 80e penning [Kronyk, blz. 168].
tiende penning=in 1553 werd een tiende penning geheven [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=in 1571 eist Alva de 10e en 20e penning [Kronyk, blz. 133].
twintigste penning of Sint Pieterspenning=een heffing van 5% op vis geheven in het Sint Pietershuisje ten behoeve van de heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 36]=in 1571 eist Alva de 10e en 20e penning [Kronyk, blz. 133].
veertigste penning=in 1598 wordt in alle steden van Holland de 40e penning ingevoerd [Kronyk, blz. 160].
verponding=in 1515, het jaar van de inauguratie van Karel V, wordt de verponding op landerijen geheven. In 1516 is hij in Rotterdam om de eed te doen en af te nemen [Kronyk, blz. 117].
vijftigste penning =in 1582 wordt de 50e penning ingevoerd om geld te hebben voor de strijd tegen de Spanjaarden [Kronyk, blz. 153]. vrijdom=in 1305 verleent graaf Willem III aan de edelen van Holland vrijdom van alle schattingen en tollen als waardering voor hun trouw en dapperheid in de strijd tegen de Vlamingen [Kronyk, blz. 7]=als in 1340 Rubroek onder de stedelijke jurisdictie wordt gebracht krijgen de inwoners vrijdom van tollen in Holland, Zeeland en Friesland [Kronyk, blz. 10]=in 1412 krijgen burgers van R. het recht om zonder het betalen van bruggelden of tollen naar de markten te varen [Kronyk, blz. 32]=in 1460 geven de burgemeesters, schepenen en raden van R. vrijdom van impost voor de heren Hoogheemraden en hun huisgezinnen met als tegenprestatie dat zij de stad zo nodig met goede raad te hulp zullen komen [Kronyk, blz. 53-54]. Ook de zusters van Sint Augustyn krijgen vrijdom van imposten [Kronyk, blz. 54]=in 1525 legt Holland aan de landvoogdes de vraag voor of het niet oneerlijk is dat geestelijken en kloosterlingen "geen burgerlijke lasten willen dragen" terwijl ze brouwen en allerlei andere neringen uitoefenen. Daarover zijn in sommige steden onlusten ontstaan [Kronyk, blz. 120]=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden [Kronyk, blz. 129].
bestuuralgemeen=n 1340 wordt Rubroek onder de jurisdictie van de stad gebracht. De burgerij mag zeven schepenen kiezen die de rechtspraak verzorgen [Kronyk, blz. 10]
=In 1439 ordonneert Philips dat jaarlijks op 1 mei de Gecommitteerden van Holland in Rotterdam zullen kiezen 2 burgemeesters en 7 schepenen. Ze treden na twee jaar af en zijn daarna twee jaar lang niet verkiesbaar. Ieder moet tenminste 27 jaar zijn en over minimaal 100 nobels vermogen beschikken. Directe familie kan niet tezelfdertijd in de rechtbank zitten. Wel kan een vader burgemeester en de zoon schepen zijn. Bij overlijden van een burgemeester of schepen moeten de Gecommitteerden binnen 14 dagen een ander aanstellen. De ambtsdragers moeten onder ede bij de oudste vertrekkende burgemeester verklaren dat ze geen giften hebben gedaan om het ambt te verwerven [Kronyk, blz. 49-50]
=Maria van Bourgondië geeft op 14 maart 1477 een ordonnantie waarin is vastgelegd dat ambten alleen mogen worden bekleed door in Holland geborenen. Bovendien mag niemand meer dan twee ambten hebben. [Kronyk, blz. 63]
=in 1479 gebiedt Maximiliaan dat in R. jaarlijks uit de 40 raden bij loting met witte en zwarte bonen 7 boonheren worden gekozen. Die benoemen een dubbel getal aan burgemeesters en schepenen. Deze nominatie wordt aan de stadhouder gezonden om daaruit twee burgemeesters en zeven schepenen te kiezen [Kronyk, blz. 65]
=in 1479 stelt de stadhouder een opzichter aan over de steden Rotterdam. Gouda en Dordrecht, heer Joris, een bastaardzoon van Brederode [Kronyk, blz. 65]
=op 7 mei 1555 staat de keizer de stad toe dat vreemdelingen in de stad geen ambt kunnen vervullen, alleen in R geborenen die goed Duits spreken, behalve de stadhouders en de ridders van het Gulden Vlies [Kronyk, blz. 124].
=op 16 augustus 1579 wordt de Unie van Utrecht in Rotterdam afgekondigd [Kronyk, blz. 152].
=in 1580 krijgt de stad het recht om 32 raden te kiezen en 3 burgemeesters [Kronyk, blz. 153].
=op 30 oktober 1618 wordt de stadsregering door de prins gewijzigd. Dat gebeurt in alle Hollandse steden [Kronyk, blz. 171].
=in 1636 wordt de stad het recht gegeven om vier i.p.v. drie burgemeesters te kiezen [Kronyk, blz. 181].
=in 1658 besluiten de Staten dat niemand voor z'n 27e jaar verkiesbaar is als vroedschap. Bij overlijden van een vroedschap moet binnen 6 weken die plaats weer vervuld zijn [Kronyk, blz. 191].
functionarissen die direct of indirect het bestuur van de stad vormen.
baljuw van Delfland en Schieland =in 1343 bekleedt Daniel van Roodenrys die functie [Kronyk, blz. 12]
baljuw van Schieland=in 1454 is Simon Arentsz de baljuw [Kronyk, blz. 52]
baljuw van Rotterdam=in 1479 is Jan van Remmerswaal stadsbaljuw [Kronyk, blz. 641=op 14 februari 1576 koopt de stad het baljuwschap van de stad voor f 2500 en dat van Rijnland voor f 4000 [Kronyk, blz. 151].=Jacob van Zuylen van Nyevelt is in 1692 baljuw van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=Engelbert van Berckel is tussen 1728 en 1748 baljuw in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]=Isaac van Alphen is van 1761-1763 baljuw van de stad [NNBW 1911, blz. 89]
baljuw van Rotterdam en Schieland =rond 1489 is Willem Riemerswaal de bekleder van dit ambt. Hij vlucht voor de Hoeken. [Kronyk, blz. 72]=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1768 baljuw en dijkgraaf [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
bode=In 1357 gaf hertog Willem Rotterdam het recht van bode-ambt. Dit ambt was door de baljuw van Schieland, Hendrik Croonenburg, aan de stad ontnomen. De hertog beveelt de baljuw de stad daarin niet meer te hinderen [Kronyk, blz. 18]
bruggemeester=in 1346 moeten alle steden van Holland in vier delen worden gesplitst. R. is dan nog niet volledig ommuurd. In 1366 komt men daar in R. aan toe. Er worden vier bruggen met wangen [wijken met straten] gemaakt met elk een bruggemeester, die toezicht houdt in de brugge. Iedere wijk moet zelf haar bruggen onderhouden. In 1373 verscheen daarover een nadere ordonnantie [Kronyk, blz. 21]
burgemeester=Elias de Lint is burgemeester en zoon van de ter dood gebrachte, beweerdelijk Wederdoopster Anne Jans [Kronyk, blz. 123]=in april 1572 zijn Roos en Duifhuis burgemeester [Kronyk, blz. 135].=mr. Bartholomeus van den Velde is burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 2, 5 juli 1883, blz. 3]=in 16…. is Willem Jansz van der Aa secretaris [Aa, Bio1, blz. 11]=Adriaen Besumer is burgemeester [NNBW 1911, blz. 265]=in 1654 is Paulus Verschuer burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=in 1666 is Johan Kividt burgemeester. Hij wordt wegens verraad vervolgd. Op 22 december wordt hij ter dood veroordeeld [Kronyk, blz. 201-203].=in 1672-1673 is Willem van der Aa burgemeester en vroedschap [Verwoert, Handwoordenboek 1, blz 1; Kok1, blz. 6]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1688, 1706-1707 burgemeester van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=mr. Johan Kievit is raad en burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Gualterus Hennequin is burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 299]=Walter Senserff was burgemeester van Rotterdam [Navorscher 1852, blz. 195]=Josua van Belle [...-1710] is in 1705-1706 burgemeester[NNBW 1911, blz. 283]=Pieter Meerman [1743-.....] is raad en regerend burgemeester van Rotterdam [Leeuw1883, blz. 84]=Isaac van Alphen is tussen 1775 en 1785 meermalen burgemeester [NNBW 1911, blz. 89]=Engelbert Francois van Berkel is burgemeester van Rotterdam [Chalmot2.345]=Engelbert van Berckel is tussen 1734-1735 en 1744-1745 burgemeester in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]=Jan Bichon [1716-1801] was in de periode 1753-1793 meermalen burgemeester van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 345]=Marinus Cornelis Bichon van IJsselmonde [1781-1845] is burgemeester van 1824-1845 [NNBW 1911, blz. 345]=Willem van der Aa is burgemeester en vroedschap in Rotterdam [Kobus/Rivecourt1.2]-mr. Jacob van der Heim is raad en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 54]-Jhr mr. Anthony van der Heim is schepen en burgemeester van R [Roelants, Gulden, blz. 62]
Gecommitteerde Raden van Holland in het Zuiderkwartier [1590-1795]=van 1 mei 1648 t/m 30 april 1651 is Mauringh Cornelisz van der Aa [...-1662] gecommitteerde [Repertorium]=van 1 mei 1657 t/m 30 april 1659 is Mauringh Cornelisz van der Aa [...-1662] gecommitteerde [Repertorium]=van 22 september 1666 t/m 31 januari 1667 is mr. Willem van der Aa gecomitteerde namens Rotterdam [Repertorium; NNBW 1911, blz. 8]
pensionaris=van 1576-1586 is Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619), heer van Berkel en Rodenrijs (1600), Gunterstein (1611) and Bakkum (1613) pensionaris van Rotterdam [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 27]. Als zodanig verscheen hij voortaan in de vergadering der Staten van Holland [Fruin, Tien, blz. 63]=in 1614 wordt Hugo de Groot [1583-1645] pensionaris van Rotterdam [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 53; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 259]=na de gevangenneming van De Groot is de vacature onvervuld; in 1626 besloot de stad de vacature te vervullen. Het duurde tot 1634 alvorens Simon van Beaumont werd benoemd [NNBW 1911, blz. 263]. =Mr. Simon van Beaumont is in de periode 1634-29 april 1649 pensionaris van Rotterdam [Chalmot2.184; Kobus/Rivecourt1.112; Kronyk, blz. 179; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 39; NNBW 1911, blz. 263]. =Jan van der Does [1644-1704] is pensionaris [Roelants, Gulden, blz. ,261]=Samuel Beyer [1627-1692] was pensionaris van Rotterdam in 1672-1692 [NNBW 1911, blz. 333]=in 1692 werd Isaac van Hoornbeek [1656-1727] pensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 325]=mr. Gerard Meerman is pensionaris [Navorscher 1851, blz. 320; [Groot Charterboek deel 1 blz. 30]=Cornelis Boeij [1686-1759] is van 1720-1736 pensionaris van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 375]
raad=in 1382 gelast hertog Aalbrecht de baljuw nooit iemand tot raad te kiezen die niet 5 jaar achtereen burger en inwoner van de stad is geweest [Kronyk, blz. 23-24]=op 16 november 1524 krijgt R het recht 24 vroedschappen of raden te kiezen [Kronyk, blz. 120].=in 1645 is Willem Jansz van der Aa raad [Aa, Bio1, blz. 11]=van 1653 tot 1666 is Ewout Pietersz van der Horst raad in de vroedschap [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=mr. Johan Kievit is raad en burgemeester van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Engelbert Francois van Berkel is raad van Rotterdam=Johan Voorburg is raad en schepen van de stad [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 2, 5 juli 1883, blz. 2]=Pieter Meerman [1743-.....] is raad en regerend burgemeester van Rotterdam [Leeuw1883, blz. 84]=mr. Jacob van der Heim is raad en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 54]=Johan Marte Collot d'Escury [1742-....]wordt in 1774 raad in de vroedschap [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 131]
raadpensionaris=in 1614 wordt mr. Hugo de Groot tot raadpensionaris aangesteld [en vervult dit ambt tot 1634 [Kronyk, blz. 168-169, 179]. =in 1787 wordt mr. Gijsbert Karel van Hogendorp [1762-1834] raadpensionaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 313]
rentmeester van Noord-Holland =In 1343 bekleedt Gerrit Heyne die functie [Kronyk, blz. 12]
schepen=In 1382 gelast hertog Aalbrecht de baljuw nooit iemand tot schepen te kiezen die niet 5 jaar achtereen burger en inwoner van de stad is geweest [Kronyk, blz. 23-24]=in 1412 krijgen schepenen het recht om alle rechtszaken te behandelen [Kronyk, blz. 33]=Op 9 juni 1415 zijn in Rotterdam schepen Pieter Vrancken van Woerden, Claes Hobbenzn, Jacob Willemsz en Dirk de Visscher [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 4, 10 juli 1883, blz. 1]=Ludolph Roesterman is schepen van Rotterdam=Jacob Gaal is schepen van Rotterdam [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 215]=Samuel Beyer [1627-1692] was schepen van Rotterdam in 1656-1657 en 1672-1673 [NNBW 1911, blz. 332-333]=Jacobus Loys is in 1664-1665 schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=Samuel Loys is van 1684 tot 1686 schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr.1, 3 juli 1883, blz. 2]=in 1685 is Leonard van Herzeele schepen van Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1685-1686 schepen van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=In 1729 is Arnoud Leers schepen. Hij koopt de heerlijkheid Ameide van de Staten en heeft het recht van aanstelling van de schout en de secretaris in Ameide [Aa, Aard1, blz. 131]=Isaac van Alphen wordt in 1750 schepen [NNBW 1911, blz. 89]=Jhr mr. Anthony van der Heim [1756-1831] is schepen en burgemeester van R. [Roelants, Gulden, blz. 62]
schout=in 1380 is Loef Eynge schout van de stad [Kronyk, blz. 23]=op 9 juni 1415 is Wolfaert van der Duyn schout in Rotterdam [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 4, 10 juli 1883, blz. 1]=hoofdschout W. van Reymerswaal keert op 26 juni 1489 in de stad terug en wordt in zijn ambt hersteld [Kronyk, blz. 112]
secretaris=in 1628 wordt mr. Pieter van der Horst secretaris [ANF deel 1, 1883-1884, nr. 3, 7 juli 1883, blz. 3]=Andreas van Berlicom werd op 8 mei 1628 benoemd tot één van de secretarissen van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 317]=van 1640-1672 is Willem Jansz van der Aa secretaris [Aa, Bio1, blz. 11; NNBW 1911, blz. 8]=van 1709-1761 is mr. Jacob van Belle [1685-1762] secretaris [Epen, Geslacht, blz. 24; NNBW 1911, blz. 283]
tresorier=Josua van Belle [...-1710] is van 1707-1710 tresorier [NNBW 1911, blz. 283]=Engelbert van Berckel is tussen 1718 en 1744 tresorier in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 309]
veertigraad=In 1495 ingesteld en geldt totdat hertog Philips 25 jaar oud is. Stadsambten mogen alleen vergeven worden aan in R. geboren personen [Kronyk, blz. 120].
vredemakerSamuel Beyer [1627-1692] was vredemaker van Rotterdam in 1665-1666 [NNBW 1911, blz. 333]
vroedschap=in 1558 is Claes Willemszoon Clinckebel van Teylingen [Adel1925, blz. 219]=de Staten van Holland geven op 17 september 1615 de 24 heren vroedschappen de vrijheid om bij het overlijden van een van hen een ander te kiezen [Kronyk, blz. 170]. =van 1637-1653 is Willem Crijger of Krijger lid van de vroedschap [Navorscher 1852, blz. 270]=van 1645-1672 is mr. Willem van der Aa [1620-1678] lid van de vroedschap [Engelbrecht, Vroedschap, blz. 186; Repertorium Ambtsdragers; NNBW 1911, blz. 8]=op 24 januari 1670 worden de gevluchte Kividt en van der Horst in de vroedschap vervangen door Jacob Voorburg en Willem Bisschop [Kronyk, blz. 203].=Samuel Beyer [1627-1692] was lid van de vroedschap van Rotterdam in 1672-1673 [NNBW 1911, blz. 333]=in 1678 is mr. Johan Willem Vermuijden vroedschap [Navorscher 1852, blz. 126]=Samuel Beyer [1657-1729] was in 1685-1692 lid van de vroedschap van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 333]=Josua van Belle [...-1710] is lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 283]=Cornelis Boeij [1686-1759] is in 1714-1715, 1718-1719 lid van de vroedschap in Rotterdam [NNBW 1911, blz. 375]=Abraham Adriaen Du Bois is van 1747-1774 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 396]=Engelbert van Berckel is op 23 oktober 1748 door de Prins afgezet als lid van de vroedschap[NNBW 1911, blz. 309].=Isaac van Alphen is van 1756-1787 vroedschap [NNBW 1911, blz. 89]=in 1786 is mr. Jacob Reepmaker vroedschap in R. en heer van Strevelshoek [Chalmot1, blz. VII]BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch deel 2, blz. 184 Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 2, 112, 345
domein=In 1397 geeft Aalbrecht de visserij in een bepaald gebied van R. aan Otto van der Poorten [Kronyk, blz. 27]=Op 2 november 1590 koopt R. het Hof Weena met 7 morgen aangrenzend land van J.J. van Almonde [Kronyk, blz. 156].
economie=In 1340 krijgt de stad toestemming van de graaf om een vaart te graven van Rotterdam naar Overschie [Kronyk, blz. 10]. In 1342 eist Willem IV dat er voortgang moet worden gemaakt. De vaart komt er niet. Later, in 1380, meldt de graaf dat hij in deze kwestie verkeerd is onderricht [Kronyk, blz. 11-12]
=In 1361 sluit R. een verdrag met Zaltbommel waarbij aan burgers van R. wordt toegestaan om koren, turf en haring in te voeren [Kronyk, blz. 20]
=In 1391 zijn er problemen tussen de stad Dordrecht enerzijds en de andere steden en de onderzaten van de heer van Arkel anderzijds. Een over de kwestie belegde Statenvergadering biedt geen uitkomst, omdat Dordrecht niet verschijnt. [Kronyk, blz. 26]
=In 1409 worden Rotterdamse kooplieden uitgenodigd op de markt van Mechelen [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 krijgt R. het recht op twee vrije jaarmarkten [Kronyk, blz. 32]
=In 1446 is er opnieuw gedoe rond het Dordtse stapelrecht. In een ordonnantie wordt dit "" op een vasten voet" gebracht [Kronyk, blz. 51]
=In 1513 komen veel Zeeuwse kooplieden in R. wonen, waardoor de stad "in bloei en handel toenam" [Kronyk, blz. 117].
=In 1515 wordt Karel V ingehuldigd [Kronyk, blz. 117].
=In 1554 betaalt men voor een hoed kalk 11 stuivers en voor duizend metselstenen hetzelfde [Kronyk, blz. 124].
=Het jaar 1556 is een zeer duur jaar. Een brood van 6 pond kost 10,5 stuiver [Kronyk, blz. 125].
=In 1558 rust de stad enige oorlogsschepen uit om haar schepen te beveiligen die langs Calais varen. Er bestaat onmin met de Fransen [Kronyk, blz. 125].
=In 1561 kan men in de Hoogstraat een fraai huis huren voor 4 ponden Vlaams per jaar [Kronyk, blz. 127].
=op 31 augustus 1563 na de brand komt Philips de stad tegemoet: [1] de stad wordt voor de helft 14 jaar lang ontheven van een belasting die 1030 ponden van 40 groten bedraagt, [2] de stad mag de bieraccijns naar goeddunken verminderen, behalve voor tappers en herbergiers [3] voor burgers waarvan het huis is verbrand wordt de betaling van schulden en het doen van aflossingen 4 jaar uitgesteld op voorwaarde dat de huizen weer opgebouwd worden, [4] degenen die geen schade hebben kunnen tegemoet gekomen worden als ze aan de noodlijdenden aanmerkelijke ondersteuning en hulp hebben gegeven, [5] de stad mag de erven opkopen als het in het voordeel van de stad is en tegen een behoorlijke -door de wethouder te waarderen-prijs, [6] de Rotterdamse binnenschippers mogen gedurende drie achtereenvolgende jaren voor alle anderen laden[Kronyk, blz. 129].
=In augustus 1565 schenkt Philips de stad een jaarlijkse, vrije leermarkt die 10 dagen mag duren. In dit jaar is er grote schaarste aan levensmiddelen [Kronyk, blz. 130].
=De haringvaart werd een goudmijn: ‘meer goud en zilver dan andere volken met zwaren arbeid uit den grond delven, visschen de Hollanders uit de zee,’ zegt Keizer Karel's lijfarts, Marliani. ‘Hoe zal ik de voordeelen der haringvaart naar waarde beschrijven,’ vraagt Hadrianus Juniuns, een halve eeuw later, ‘daaraan hangt het heil en het bestaan van niet maar een enkele stad, maar van vele steden; Oudewater, Woerden, Rotterdam, Schiedam, Den Briel, geen onaanzienlijke plaatsen voorwaar, leven meest van deze nering, van het varen, van het uitrusten der schepen, van het touwslaan en het netten breien. Naar de vangst goed of kwalijk uitvalt, vaart de menigte insgelijks goed of kwalijk’. - De jaarlijksche opbrengst der visscherij wordt door Guicciardini op een half millioen. ponden Vlaamsch berekend [Fruin, tien, blz.192] .
=Er worden na 1600 veel woningen gebouwd. De verkoopprijzen dalen daardoor. Een fraai huis aan de Hoogstraat was in 1598 f 7000 waard en in 1611 f 3600 [Kronyk, blz. 160].
=In 1602 wordt de Oostindische Compagnie , opgericht door enkele kooplieden met een maatschappelijk kapitaal van 66 tonnen gouds. Ze verkrijgen van de Staten van Holland octrooi om alleen met uitsluiting van anderen met Oost indie te mogen handelen. In 6 jaar tijd groeit het kapitaal tot meer dan 300 ton gouds. Er zijn vijf colleges of kamers, in Rotterdam, Delft , Amsterdam, Hoorn en Middelburg [Kronyk, blz. 161].
=Op 1 oktober 1613 bepaalt de regering van de stad Dordrecht dat vruchten in de omringende dorpen geteeld eerst op de Dordtse markt moeten worden gebracht alvorens ze op andere markten mogen worden verkocht. Rotterdam geeft daarop aan alle landlieden de vrijheid om hun waren in R. Gorinchem en Schoonhoven te markten voordat ze dat in Dordrecht hebben gedaan [Kronyk, blz. 168].
In 1622 wordt de Westindische Compagnie geoctrooieerd. Er is een kapitaal van 80 tonnen gouds bijeengebracht [Kronyk, blz. 174].
In 1637 zijn er in R. 28 brouwerijen waarvan sommige 7 tot 9 brouwsels per week maken [Kronyk, blz. 181].
In 1656 ontzetten 42 schepen met de admiraals de Ruiter en Opdam het door de Zweden bezette Danzig [Kronyk, blz. 189].
In 1657 is er in R. een nieuwe sekte, de Quakers. Onvermogende lieden o.l.v. een koekebakker, een houwtwerker en een schoppemaker . Ze prediken gemeenschap van goederen en inkomensherverdeling [Kronyk, blz. 189-190].financiën=In 1270 verleent Floris V de stad het recht om het burgerrecht te verkopen [Kronyk, blz. 1]
=Als in 1340 Rubroek onder de stedelijke jurisdictie wordt gebracht betaalt de stad aan Jan van Leijden 100 ponden groot. Graaf Willem geeft daarvoor kwijting [Kronyk, blz. 11]
=In 1340 wordt de schepenen bevolen om de Lombarden vrijheidsbrieven te geven [Kronyk, blz. 11].
=Paltsgraaf Willem van Beieren belooft de Statenvergadering jaarlijks 10.000 oude Franse schilden uit te keren. Bij niet-betaling moet hij afstand doen. Een jaar nadien was hij niet in staat om te betalen en deed afstand waarna het bewind weer aan zijn moeder toekwam [Kronyk, blz. 14-15]
=In 1351 sluit Willem een verbonden met zijn moeie, Johanna, hertogin van Brabant. O.M. over het betalen van enige schulden, ten laste van sommige steden, waaronder Rotterdam. In dat jaar worden de steden Delft, Haarlem, Leiden, Amsterdam, Alkmaar, Schiedam en Rotterdam gekweten voor de betaling van een schuld van 3100 pond schellingen, die de steden aan de bisschop van Utrecht hadden betaald [Kronyk, blz. 17]
In 1355 geeft Willem een acte van indemniteit aan de stad wegens een bedrag dat de stad voor hem had betaald [Kronyk, blz. 18]
=In 1380 krijgt men toestemming voor het aanleggen van een heul. Voor dat recht betaalt de stad aan de hertog 500 Vrankrijksche franken van goud of de tegenwaarde [Kronyk, blz. 23]
=In 1401 leent de stad 1500 gouden schilden aan hertog Aalbrecht. Jaarlijkse rente 150 schilden. Te betalen door het bedrag dat jaarlijks aan Aalbrecht aan belasting moet worden betaald, de 28 pond die de hertog jaarlijks ontvangt van de Oostwindmolen, de zes pond van Westnieuwland buitendijks, tien schellingen van een erf achter het Gasthuis, de jaarlijkse huur van de waag, maten en gruiten. Overschrijden deze opbrengsten de 150 schilden dan is het surplus voor de hertog; een tekort zal hij aanzuiveren. Aalbrecht gebruikt het geld voor een oorlog tegen zijn vroegere rentmeester Jan van Arckel. Van Arckel die weigert rekening en verantwoording af te leggen [Kronyk, blz. 27-28]
=In 1402 ontvangt R. uit erkentelijkheid voor de hulp tegen van Arckel het ambacht Bierbergen en het schrijfambacht, kosterijen en de school. Eerder werden deze ambten vergeven door de graaf [Kronyk, blz. 28-29]
=In 1403 neemt een groot aantal Rotterdammers deel aan de belegering van Gorinchem [Kronyk, blz. 29]
=In 1407 lenen de Hollandse steden waaronder R. Willem VI 1050 Engelse nobels op lijfrenten [Kronyk, blz. 30]
=In 1410 leent de stad op obligatie 200 Franse kronen aan de graaf. Borg staat Gerrit van Strijen van Zevenbergen [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 krijgt R. twee vrije jaarmarkten voor een jaarlijks bedrag van 6 ponden Hollands. [Kronyk, blz. 31]
=In 1412 wordt het doen van nering binnen een kring van 300 gaarden om de gehele stad verboden op straffe van een boete van 50 ponden, waarvan de graaf en de stad ieder de helft ontvangen [Kronyk, blz. 33]
=In 1439 keurt Philips goed dat geen vervolging plaatsvindt van de oproermakers, maar eist dat de stad aan de rentmeester-generaal 500 rijders betaalt en een belasting van 3500 schilden, op het baljuwschap, rentmeesterschap en gericht van Rotterdam gevestigd, aflost. Hieruit moet de schade betaald worden [Kronyk, blz. 49]
=In 1446 krijgt de stad het recht om 40 personen te kiezen, uit wie er 4 gekozen zullen worden tot thesaurier van de stad [Kronyk, blz. 51]
=Zo bezorgd was het stadsbestuur voor de behoorlijke uitoefening der kerkmuziek, dat er niet slechts in 1537 vrijheid verleend werd om de kerkrenten en een gedeelte van het zilverwerk te verkopen, ter betaling van den zangmeester en der priesters die de getijden zongen, maar dat men zelfs in 1550 octrooi zocht te erlangen, om hierin uit de goederen der stad tegemoet te komen; in 1547, een geldlening tot dit einde toestond; vijf jaren later daarvoor van de jaarlijkse huur van een lijnbaan afstand deed, en in 1555 in den raad besloot: "dat de ghetijdemeesters tot proufyte van de muzijcke binnen dese voirz. kercke sullen genieten de proufyte van die vleesbancke en die kelder onder ‘t stadhuis.” [Nav1870]
=In 1558 rust de stad enige oorlogsschepen uit om schepen te beveiligen die langs Calais varen. Er bestaat onmin met de Fransen [Kronyk, blz. 125].
In 1613 is de Schiedamsche poort voor de slop verkocht voor f 350 [Kronyk, blz. 167].
In 1620 wordt de stadsregering eigenaar van Hof Bulgerstein door aankoop van de Sasbouten uit Delft [Kronyk, blz. 172].
Op 1 mei 1635 wordt de lommerd veranderd in een stadsleenbank. Hier kunnen panden worden beleend van 10 stuivers tot f 100 [tarief per week een penning per gulden], van f 100 tot f 500 [tarief per maand 10 stuivers per f 100] f 500 en daarboven [elk half vierendeel 's jaars 10 stuivers per f 100] [Kronyk, blz. 180].
In 1636 wordt de Wisselbank opgericht. De bank van lening komt gereed; commissarissen zijn Pieter Uithoek en C. van Schie [Kronyk, blz. 181].
In 1766 wordt de Delftsche Poort voor de sloop verkocht voor f 1525
BRONNENliteratuurNavorscher 1870, blz. 518gemeenteraadslidmr. Rudolf Adriaan Mees [1789-1866] is raadslid [Roelants, Gulden, blz. 322]Pieter Cornelis Meerburg [1811-1886] is arts en lid van de raad [Roelants, Gulden, blz. 127]mr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is raadslid [Roelants, Gulden, blz. 317]
wethoudermr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is wethouder [Roelants, Gulden, blz. 180, 317]BRONNEN literatuur
gemeenteraadslidMarinus Cornelis Bichon van IJsselmonde [1781-1845] is raadslid van 1814-1824 [NNBW 1911, blz. 345]
heerlijkheidKralingen=In 1364 is er een heer van Kralingen. Hij is verplicht jaarlijks een koe te weiden ten behoeve van het Stadsgasthuis [Kronyk, blz. 21]
Rotterdam=De 20e penning, een heffing van 5% op vis geheven in het Sint Pietershuisje ten behoeve van de heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 36]=Ridder Dirk Boekel is de laatste heer van Rotterdam [Kronyk, blz. 8]. Ook Dirc Bokel.
WenaIn 1661 koopt de stad de ambachtsheerlijkheid Wena [Kronyk, blz. 196].
Westnieuwland=In 1327 geeft de graaf aan Dirk Boekel een brief waarin staat dat diens ambachtsheerlijkheden, behalve Westnieuwland, na zijn dood versterven op zijn dochter Agniese Boekel [Kronyk, blz. 8]. Agniese is getrouwd met Simon van Benthem, heer van Teilingen. Ze hebben een dochter Janne van Teylingen, vrouwe van Rotterdam [NNBW 1911, blz. 292]
rechtspraakalgemeen=Op 9 december 1328 stelt de graaf van Holland tot wederopzeggens zeven gezworenen aan als rechters, die samen met de baljuw van Schieland het recht moeten handhaven [Kronyk, blz. 8]=In 1346 geeft keizerin Margaretha aan alle steden van Noord-Holland waaronder Rotterdam een brief met 18 artikelen inzake de rechtspleging [Kronyk, blz. 12]=Op 14 juni 1655 wordt de zeerechtkamer in R. gevestigd [Kronyk, blz. 188].hoofdofficier=Engelbert van Berckel is in 1748 hoofdofficier in Rotterdam. Hij werd hij in 1748 beschuldigd zich boeten te hebben toegeëigend, die de armen toekwamen en geld te hebben ontvangen van de roomsen voor het onbelemmerd toestaan van hun godsdienstoefeningen [NNBW 1911, blz. 309].
rechtbank=Jhr mr. Anthony van der Heim [1756-1831] is lid van de rechtbank [Roelants, Gulden, blz. 62]=mr. Anthony Hoynck van Papendrecht [1819-1877] is rechter in de rechtbank [Roelants, Gulden, blz. 180]waterstaat=Op 14 december 1285 is er een overstroming die veel schade toebrengt [Kronyk, blz. 2]=In 1322 is er opnieuw een grote overstroming waardoor een groot deel van de oogst verloren gaat [Kronyk, blz. 7] =In november 1334 veroorzaakt een zware storm een overstroming, die mensen en vee het leven kostte [Kronyk, blz. 9]=In 1361 komen bij een zware storm met een watersnood als gevolg, mensen en vee om [Kronyk, blz. 21]=Eind 1403 is er opnieuw een zware storm die een watersnood veroorzaakt [Kronyk, blz. 29]=In 1446 zijn er na onstuimig weer dijkdoorbraken die veel vee en mensenlevens kosten [Kronyk, blz. 51]=In 1501 storm en watervloed [Kronyk, blz. 114].=In 1509 is er een enorme watervloed [Kronyk, blz. 115].=In 1523 is er een geweldig onweer en overstromingen [Kronyk, blz. 119].=In 1530 verdrinken in de diverse gewesten 400 dorpen door grote overstromingen [Kronyk, blz. 120]=In 1532 is er opnieuw wateroverlast en breken er besmettelijke ziekten uit [Kronyk, blz. 120]=In 1633 veroorzaakt een watervloed veel schade [Kronyk, blz. 174].
BRONNENliteratuurANF 1883, 16 augustus, p. 4 (18e-19e e); 23 augustus, p. 1 (1553); 2 oktober, p. 2 (1589); 24 november, p. 1 (1583); 29 november, p. 5 (19e e); 1884, 5 januari, p. 1 (19e e); 1 maart, p. 2 (id); 4 maart, p. 5 (id); 1889, p. 63 (1742)Alberts, Bijdrage, p. 346 (1426-27)Assen, Collegie, p. 96 (1635)Bal, Michel, Rotterdamse ambachtslieden, chirurgijns en kasteleins, 2022Becht, Statistische, pp. 45 (Rep), 51 (id), 58 (1652-57), 59 (1641-78), 62 (1645), 140 e.v. (1584)Beijerman, Gebeurtenissen, p. 273 (1813)Blécourt, Bewijsstukken, p. 444 (1340)Blécourt, Heerlijkheden, pp. 500 (1795), 514 (1800)Blok, Financiën, p. 64 (1389)Chalmot, J.A, de, Vervolg op M. Noël Chomel. Algemeen Huihoudelyk-, Natuur-, Zedekundig- en Konst-Woordenboek, deel 1, Campen/Amsterdam 1786, ....blz. Diepeveen, Vervening, pp. 113 e.v. (16e e),122e.v. (id)Dillen, Stukken, pp. 72(1681), 76 (id)Dobbelaar, Opgaven (18e e)Dobbelaar, Statistiek, p. 211 (1753)Doorman, Brouwerij, p. 78 (1340)Economist I, pp. 291-292 (1852); II, pp. 91-98 (19e e) Engels, Geschiedenis, pp. 23, 37 (1340), 39-40 (1340; 1359), 42 (m.e.), 43 (1407), 49 (1443-44), 51 (1553), 66 (1557), 67 (1454),118 (1605), 124 (1792), 143 (1791), 241 (1845), 25b (1844-45), 264-265 (id) Fruin, Informacie, pp. 326 (1514), 371 (id), 459-469 (id) Fruin, Oudste I, p. 22 (1454) Fruin, Informacie, blz. XIV (1481), 9 (1480-1490), 39 (1514), 43 (id), 48 (id)Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz. 192GA Rotterdam Notariële Archieven 1599-1622 (1621)Goes, Register I, pp. 36 (1526), 60 (id), 195(1528), 198 (id), 360 (1532); IV, pp. 45 (1555), 74 (id); V, pp. 93 (1557), 173 (id) Gosses, Stadsbezit, pp. 13 (1330), 18 (m.e.), 28(1408-14) Gosses, Vorming, p. 304 (1340) Gosses, Welgeborenen, pp. 50 (1340), 186(id) Hall, Stedelijke, p. 578 (1340) Halma, TooneelI,p. 423 (1427; 1468) Jansma, Raad, p. 162 (1444) Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 28Kok, Jacobus, Vaderlandsch woordenboek, Eerste deel [AA-AD], 2e druk, Amsterdam, Johannes Allart 1785, blz. 6Kronyk der stad Rotterdam uit de beste schryveren byeen verzameld, beginnende met den Jare 1270, en eindigende met het Jaar 1670, Gerrit Manheer, Rotterdam 1783, 208 blz. Kruisheer, Oorkonden, p. 411 (1299) Meerkamp van Embden, Goudsche, pp. 102 (1525), 108 (id), 124 (1526), 145 (1528), 240(1539) Meyroos, Onze, p. 13 (1515) Moll, Gemeentearchieven, p. 111 (1665) Moquette, Strijd, p. 43 (1588) Navorscher VI, pp. 206 (1712), 346 (1668); XV, p. 261 (17e e) Oldewelt, Beroepsstructuur, pp. 90-91 (1674), 99 (1742), 112 e.v. (1674), 232 e.v.(1742) Rees, Geschiedenis I, p. 74 (1505) Roever, Geslacht, p. 126 (18e e) Schevichaven, Rijkstol, p. 33 (1803) Sickenga, Omwenteling, p. 94 (18e- 19e e) Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 7 (1470), 251 (1491), 280 (1494), 353 (1501), 389 (1503), 468 (1501-02) T.S. Zeeland I,p. 217 (16e e) Unger/Bezemer, Oudste (m.e.)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 39, 131Voorthuysen, Mercantilisme, p. 34 Vries, Economische (Graf.), p. 6 (1690-1805) Vries, Geschapen, p. 338 (1747) W.D.B.I.U.A. 1873, 19 juli, p.3 Wijnpersse, Statistiek, p. 382 (1854), 395 (1853)