Elden in 1351-1390

Het jaar 1351

Er is sprake van een zeer strenge winter. De pestepidemie is voorbij.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1352

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1353

Quitantie van 20 maart 1353 ter zake van de lossing van 's Hertogenland te Elden. Jan, heer van Hoemoet, ridder, richter in de Averbetuwe, oorkondt op 19 maart 1353 "opter Praest", dat Giele van Dreiden en Dyederic van Dreiden, haar zoon, overgedragen hebben aan Noute, den snijder, 2 stukken land op Eldenre Weyde, welk land door Noute aan hen in erfpacht is teruggegeven voor 5 pond kleinpenningen 's jaars. Jan, heer van Hoemoet, ridder, richter in de Overbetuwe, oorkondt op 19 maart 1353 "opter Praest" dat Dyderic van der Laer, Jan, diens zoon, en Giele van Dreiden overgedragen hebben aan Noute, den snijder, eenige morgen land op Eldenre Weyden, welk land door Noute aan hen in erfpacht is teruggegeven voor 2 pond en 10 schellingen kleinpenningen 's jaars

BRONNENarchievenGA Arnhem Oud Archief toegangsnr. 2000, nr. 3.1. Regesten, nrs. 130-131overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1354

Gherardus dye Gruuther en Hermannus dye Scriver, schepenen te Arnhem, oorkonden op 16 maart 1354 dat Gherardus Mulert heeft beloofd aan Henricus Hellensoen en Berys Pape voor de richter van Betuwe te zullen overdragen een huis en erf in Meynerswijc ten behoeve van de Broederschap. Henricus van der Hellen en Hermannus dye Scriver, schepenen te Arnhem, oorkonden op 2 juli 1354 dat Gherardus Mulert belooft aan Johannes Lewe en Symon Puelken voor de richter van Betuwe te zullen overdragen een huis en erf c.a. in Meynerswijc, ten behoeve van de Broederschap. Begin van 1354 een zeer koude winter. Rond 1354 wordt het Sint Petersgasthuis gebouwd

BRONNENarchievenGelders Archief 2072 St. Nicolai Broederschap te Arnhem 2.3.2. Betuwe district nr. 756, nrs. 15 en 18overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1355

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1356

Hertog Reinoud III van Gelre geeft op 27 maart 1356 vergunning om het Veluwse kustgebied tussen Nijkerk en Putten te bedijken. Zo ontstaat in de volgende jaren de Polder Arkemheen

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1357

15 maart 1357 De oude tiende (1434: grof) en de smalle in (1434: het kerspel) Elden (1393: met toebehoren) zonder de gift van de kerk van Elden. Akte van overdracht uit 5 maart 1357 aan de domproost van de tienden te Elden met toebehoren door Willam, heer van de Bergh en Bylant, met zijn vrouw Sophye, ten behoeve van heer Otto van Bylant, met desbetreffende verklaring door laatstgenoemde.

BRONNENarchievenRepertorium op de lenen en tijnsen van de proosdij Ten Dom, 1174-1660literatuuroverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1358

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1359

Een vroege vermelding van de latere Hervormde kerk te Elden is uit 1359 Op 6 april 1359 koopt Godefridus Monetarius, ook aangeduid als Cort, een stuk grond van acht morgen "opten Griete" en in het Westerveld achter de kerk te Elden. Op 6 april 1359 oorkonden Otto Doeus de Lole en Godefridus van den Gruuthuus, schepenen te Arnhem, dat Henricus Snoy en Johannes van der Weyden hebben verkocht, namens de kinderen van wijlen Berniri (?) de Elden, aan Godefridus den Munter acht morgen land opten Griete en in den Westervelde achter de kerk van Elden. In 1359 koopt Godefridus Monetarius, ook Cort, een stuk grond "opten Griete" en in het Westerveld achter de kerk van Elden, terwijl hij voor de helft van een ander stuk in dezelfde parochie werd gevrijwaard

BRONNENliteratuurLoeff, Het archief der Commanderij van St. Jan, blz. 152, nr. 151) overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1360

De notaris Johannes Wolterus' zoon te Arnhem instrumenteert op 22 mei 1360, dat Wynandus, onmondige oudste zoon van heer Theodericus de Arnhem, ridder, bijgestaan door diens voogd Gerardus de Arnhem, verklaart in leen ontvangen te hebben van deken en kapittel van St. Petrus te Traiectum de helft van het veer te Arnhem, gelijk zijn vader dat in leen had gehad.

BRONNENarchievenGA Oud Archief toegangsnr. 2000, nr. 3.1. Regesten, nr. 187overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1361

Op 26 februari 1361, de nacht waarin Willem van Gulik, hertog van Gelre, sterft, staat de hemel als het ware in brand. Hiermee wordt vrijwel zeker noorderlicht bedoeld. De zomer is zeer warm, uitlopend op zware regenval. Reinoud van Gelre wordt gevangen genomen bij Tiel door zijn jongere broer Eduard. Eduard treedt daarna op als hertog.

BRONNENinternethttp://maurikonderzoek.weebly.com/barre-tijden-in-de-betuwe.html; overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1362

Staat van de leengoederen afhangende van de graaf van Gelre en Zutphen; extracten voor wat betreft het Overkwartier. "Dit siin de ghene de her Reijnaut, greve van Gelren, verleent hevet na sijns vaders doijt, de begraven waert in 't jaer ons heren MCCCXXVI opter heijlger elfdusent magededach te Nijencloester ende bi egelijc stet gescreven alsulc guet als hi van hem haut te leene."

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1363

In 1363 is er een slechte zomer. Henric van Jamerlo en Dideric die Velic, schepenen in Arnhem, verklaren in 1363 dat Gesa Sassen beschikt heeft dat na haar dood Ghiselbert Sas en zijn echtgenote Lutgart enerzijds en Willam van Steynbergen en zijn echtgenote Johanna anderzijds, elk de helft zullen erven van haar goederen gelegen te Elden. Indien Johanna mocht overlijden zonder wettige afstammelingen dan erft Ghiselbert Sas en Lutgart het gehele goed.

BRONNENinternethttp://www.cartusiana.org/files/StuCa%201%20offprint_Prosopografie%20Monichusen%20bij%20Arnhem.pdfoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1364

In het Heilig Roomse Rijk wordt een nieuwe methode om bier te brouwen ("Novus Modus Fermentadi Cervisiam") ingevoerd. Voortaan wordt bederf voorkomende hop gebruikt. Op 15 oktober 1364 draagt Jutte Ditgers, dochter van Arnhem, 19 morgen en 2 hont land in het kerspel Malburgen over aan "heren Peter Bijerwisch provisoer tSente Katherinen tot Arnhem, tot behoef des Gaetshuijs tSente Katherinen voerscreven". Er is een grote brand in de stad Arnhem. Er werken arbeiders uit Elden aan een weg door het Broek. Begin 1364 is er een strenge winter in de Betuwe en een matige zomer.

BRONNENliteratuurLeppink/Wientjes, Sint, blz. 242overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1365

De bouw van de Walburgiskerk wordt voltooid. Het jaar 1365 is een hongerjaar in de Betuwe. De latere Reinoud IV van Gelre wordt geboren. Hij regeert van 1402-1423

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1366

Matige tot slechte zomer. Het jaar 1366 is een hongerjaar in de Betuwe.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1367

Matige tot slechte zomer. Het jaar 1367 is een hongerjaar in de Betuwe. Evenzoo 1367 ibid p 570 en 679 Elden Valburgh Balveren ende Baerle mit tynsen pechten weyden wyeren vyscheryen beemden tienden mit allen lande ende brueken

BRONNENliteratuurBakhuizen, Piscatio, blz. 34overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1368

Stukken betreffende de overdracht door Theodericus de Loepen aan Godefridus Tolleken van een stuk land, genaamd de Breyde te Elden, alsmede een erfpacht van 3 pond en 1 vette gans 's jaars uit een stuk land te Elden, 1368.

Heynric van Hoemoet, richter in Overbetuwe, oorkondt op 19 juni 1368 dat Didderic van Loepen heeft overgedragen aan Godert Tulleken 1 morgen land, genaamd "die Breyde", gelegen in het kerspel Elden tussen de landerijen van de kinderen van Bernier van Elden en van Reyner Pin, een erfpacht van 3 pond en 1 vette gans tijns 's jaars, gaande uit een erf bij de Paelgraft onder Elden, waaraan in het oosten Heynric van Jamerloe en in het westen Wolf die Zadelmaker geland zijn.

Goswinus van den Gruthuus en Godefridus van den Gruthuus, schepenen te Arnhem, oorkonden op 1 juli 1368 dat Theodericus de Loepen beloofd heeft aan Godefridus Tolleken het bezit van het goed, gelegen te Elden, te zullen garanderen.

Dit jaar is een hongerjaar in de Betuwe. Huissen, Malburgen, Hulhuizen en, tot 1368, Ressen is Kleefs gebied. Van 1368 tot 1371 behoort Huissen bij het hertogdom Kleef.

Rodolphus van Velu en Jacobus Lamberti, schepenen van Arnhem, verklaren in 1368 dat Ghiselbertus Sasse en Lutgardis zijn echtgenote, aan Wilhelmus van Steenbergen overgedragen hebben hun goed in de Betua in de parochie van Elden volgens een brief bezegeld door Henricus van Homoet en waarbij de borgen Goswinus van den Gruthuus, Arnoldus van den Gruthuus, Henricus van Herwen, Henricus van Aller, Gerardus Noerdonc en Wolterus van der Lynden zich hoofdelijk verantwoordelijk stellen en zich bereid verklaren zo nodig te Arnhem in een herberg in leisting te gaan

BRONNENarchievenGelders Archief nr. 2072 St. Nicolai Broederschap, nr. 920; Gelders Archief nr. 2072 St. Nicolai Broederschap, nr. 43; internethttp://www.cartusiana.org/files/StuCa%201%20offprint_Prosopografie%20Monichusen%20bij%20Arnhem.pdf;literatuuroverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1369

Dit jaar is een hongerjaar in de Betuwe. P.N. van Doornick schrijft in 1903 over de "Schatting van den Lande van Gelre voor het Overkwartier en de Betuwe van 1369". Elden komt daarin voor.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats


Het jaar 1370

Dit jaar is een hongerjaar in de Betuwe. Van 1370-1373 verblijft Geert Groote in het klooster Monnikenhuizen.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1371

Bij Malburgen (de twee huisjes even ten zuiden van de Rijnbocht, geheel rechts op de kaart) is een veer (oudste vermelding 1371), dat de reizigers naar Huissen bracht en om via Bemmel en Lent in Nijmegen te komen. Om Arnhem te bereiken zijn er drie pontveren; een over de IJssel naar Westervoort en twee over de Rijn, namelijk bij de Praets (Meinerswijk) en het Malburgse veer. De oudste belening van het Malburgse veer dateert van 22 januari 1371. De Hertog van Kleef beleent dan Wijnand van Arnhem, zoon van heer Diderick van Arnhem ermee. Het veer zal tot aan het einde van de 15e eeuw in leen blijven. Door veranderingen in de Rijnloop is het veer en veerhuis in de loop der eeuwen naar het westen toe verplaatst. Tussen 1371 en 1561 wordt locale elite beleend met "dat verstaat tot Malborg" die het op hun beurt weer verpachtten aan de veerman. Op 4 december 1371 sterft Reinoud, hertog van Gelre. De Gelderse Successieoorlog begint. Het jaar 1371 is een hongerjaar in de Betuwe. Otto van Ewic ruilt in 1371 met Monnikhuizen een stuk land in Elter Velt voor een perceel elders Er wordt in de bodem van Elden een groot .... gevonden uit de regeerperiode van Reinoud III hertog van Gelderland (1343-1371).

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1372

Het jaar 1372 is een hongerjaar in de Betuwe.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1373

Het jaar 1373 is een hongerjaar in de Betuwe.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1374

De Tielse Kroniek meldt dat de oude stad in 1374 onder water staat en dat vele huizen zijn ingestort. Een groot deel van Zuid-Holland blijft langer dan een jaar onder water staan. Over overlast door de Rijn wordt niet gesproken, maar die is wel waarschijnlijk. Tot overmaat van ramp volg een strenge winter.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1375

Op 2 februari 1375 komt de Zutphense Landvrede tot stand. Niemand herinnert zich dat er ooit zo'n hitte in de zomer is geweest. Op 10 oktober 1375 waait er een verschrikkelijke storm, die veel schade veroorzaakt.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1376

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1377

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1378

December 1378 is in een groot deel van West-Europa een erg koude maand. De Hollandse gulden wordt in omloop gebracht.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1379

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1380

Thomas a Kempis wordt geboren. Tegen het midden van januari 1380 gaat het overal hard winteren. Stroomopwaarts gaat de Rijn vrij plotseling dicht. De Wenghe: In 1380 is sprake van een stuk land" geheeten de Wenghe, gelegen in het kerspel Malborgen" Johan Gruter Dircxsoen wordt in 1380 beleend met 24 morgen land in Elderweide, die hij in 1381 aan zijn vrouw Beerte vermaakte. Het land wordt dan Grutersweide genoemd. Willem van Gulik, hertog van Gelre enz., bevestigt op 3 april 1380 een vroeger gemaakte overeenkomst, waarbij het bouwen van huizen op korte afstand buiten de stadsmuren verboden is.

BRONNENarchievenGA Oud Archief toegangsnr. 2000, nr. 3.1. Regesten, nr. 320;literatuurVerkerk, Coulissen, blz. 576overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1381

Johan Gruter Dircxsoen wordt in 1380 beleend met 24 morgen land in Elderweide, die hij in 1381 aan zijn vrouw Beerte vermaakte. Hert land wordt dan Grutersweide genoemd.

BRONNENliteratuurVerkerk, Coulissen, blz. 576overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1382

De Domtoren in Utrecht wordt voltooid. Rekening van Peter Mijss van ontvangsten uit de schatting in de Overbetuwe 1382 (fol 77-80), 1382 c. nov. 11-11-1382. In het hoofd een omschrijving in de trant van de onder I vermelde; na het jaartal "ommetrynt sente Mertens misse" (= 11 nov.). De ontvangsten zijn afkomstig uit Doornenburg, Angeren, Bemmel, Gendt, Herwen, Aerdt, Valburg, "Ewich", Oosterhout, Lent, Andelst, Zetten, Herveld, Driel, Randwijk, Heteren, Elst, Elden.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1383

De zomer is in 1383 in West-Europa erg warm en tevens zeer droog. In ruim twintig jaar is het niet zo droog en warm geweest. Zeker vanaf 1383, maar vermoedelijk al eerder bevindt zich op de Praets de klaarbank van de Over-Betuwe. Hier houdt de graaf, later hertog van Gelre of zijn plaatsvervanger de zittingen in hoger beroep (appèlbank). De uitspraken van de klaarbank zijn bindend! De zittingen worden gehouden in de open lucht op een weideveld ‘De Praets’ De landbrief van 1383 spreekt van de aansprakelijkheid der ‘kerspelen’ voor verlaten dijkvakken en vereenzelvigt daarbij kerspelen en buurtschappen.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1384

Johan Doys, richter in de Overbetuwe, oorkondt in 1384, dat Mechtelt, weduwe van Godert ten Eylse, haar zoon Derck, Rutger Pytsaert en diens vrouw Mechtelt, Derck van Persingen en diens vrouw Salme , alsmede Derick, Johan, Gijsbert en Arnt, kinderen van Godert ten Eylse, overgedragen hebben aan heer Gerrit Kersenmaecker ten behoeve van Mr. Johan van Arnhem, kanunnik van St. Peter Utrecht, de helft van 9 morgen land, gelegen op Eylderweyde, de helft van 14 morgen land in Eyldermate, de helft van 5 hond land op het Griete, de helft van een hofstede van 4 morgen land en een rente van 2 brabants 's jaars, gaande uit Rademaeckers hofstede, gelegen in het kerspel Elden. Gegeven int jaer ons Heeren duysent driehondert vierentachtentigh opten Donredach na Judica. Afschrift in inv. no. 23, fol. 209. Gegeven int jaer ons heren dusent driehondert vier ende tachtentich des wonsdaghes nae sente Mathys apostoli. Gheryt van Aernhem, ridder, Wynant van Aernhem Wynants soen, Alyt, echtgenote van voornoemde Wynant van Aernhem, Wynant van Aernhem Geryts soon en Willem van Aernhem gebroeders, verklaren dat zij aan Lyen Willem Gruters dochter verkochten een jaarlijkse erfrente van 13 lb. op sente Peters dach ad cathedram. Hiervan komen 11 lb. uit 4 morgen land gelegen in Eldenre mate dat boven paalt aan het land van de vrouw van Jan van Brienen en haar kinderen, beneden aan de Aernhemsche straat; en 2 lb. uit een hofstede te Elden met het ene eind aan het voorgenoemde land en met het ander eind aan de Aernhemse straat. Daar Willem nog geen zegel heeft verzoekt deze zijn vader Geryt, zijn oom Wynant en zijn broer Wynant de brief te willen zegelen. Vanaf de lente tot medio augustus 1384 is de warmte en droogte ondraaglijk. Daarna komt er een weersomslag. Te Tiel spreekt men van een zonsverduistering en een noodweer op 17 augustus, dat tamelijk lang duurt. Op de Waal zijn schepen vergaan. Opmerkelijke verschijnselen aan de hemel ontgaan geen enkele middeleeuwer. Op 27 september ziet men in veel steden een wonderlijke “planeet” door de lucht vliegen, met kleuren rood, groen, blauw, wit, zwart en saffraangeel.

BRONNENinternethttp://www.cartusiana.org/files/StuCa%201%20offprint_Prosopografie%20Monichusen%20bij%20Arnhem.pdfoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1385

In 1385 doen de steden Nijmegen, Roermond, Arnhem, Zutphen uitspraak in de geschillen tussen hertog Reinald en z'n broer. Op 5 oktober 1385 gaat Dybbout van Weli uit Elden met zijn echtgenote en dochter Aleid die al 3,5 jaar lam en "alvercropelt" is op bedevaart naar de Lieve Vrouwe van Den Bosch .

BRONNENliteratuurLucas van Elden, Parochiegeschiedenissen (36)overige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1386

In 1386 een akte waarbij Lambrecht Giesbertszoon aan de Commanderij in Arnhem overdraagt een rente van 18 grooten 's jaars, gaande uit het erf van Giesbrecht van Elden. De vijfde te warme zomer achtereen. Bij Keulen waadt men in 1386 door de Rijn. Voor de derde keer binnen tien jaar staat de Rijn extreem laag.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1387

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1388

Willem III van Gulik, de hertog van Gelre verpandt in 1388 de heerlijkheid Bredevoort aan Hendrik III van de Rijksheerlijkheid Gemen, wiens zoon en kleinzoon ook pandheer van Bredevoort waren. Testament, waarbij in 1388 ten behoeve der vicarissen van het kapittel van Sint Walburgis een jaarrente gevestigd wordt op goederen te Elden. De parochie van Elden is al heel oud. Wanneer ze als zodanig gesticht is, blijkt niet, doch ze komt al reeds bestaande voor in het jaar 1388. In het stadsarchief te Arnhem toch wordt een perkamenten oorkonde bewaard, gedateerd 13 april 1388, waarin Elburgis van Bryenen, weduwe, bij testamentaire beschikking een legaat maakt aan de Vicarissen van de St. Walburgiskerk te Arnhem. Deze oorkonde zegt woordelijk: dedit et lagavit vicario Ecclesiae Stae Walburgis Arnhemiensis unam libran annuam et omnibus bonis suis sitis in Parochie de Elden. Johan van Heteren bezit in 1388 een pandgoed in Elden

BRONNENarchievenGelders Archief, Kapittel van St. Walburg te Arnhem, nr. 0307, Renten 3.1.3.2., nr. 81internethttp://www.lucasvanelden.nl/snuffelarijen/deel1.htm; http://www.dbnl.nl/tekst/gel00418840101/gel004188401_01.pdfoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1389

In 1389 is Rutger van Randwijck ambtman van de Overbetuwe.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats

Het jaar 1390

In maart 1390 is er sprake van een hevige lentestorm, die veel schade aanricht. Van begin juni tot bijna september is het warm en droog. Met Kerstmis zijn er zware stormen in geheel West-Europa.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search boeken; Google Search jaar en plaats