Ellemeet-Ezinge


Ellemeet

Dorp in Zeeland bij Serooskerke.

heerlijkheid

Cornelis de Jonge is heer van Ellemeet vanaf 8 februari 1696, na opdracht door jkhr Nicolaas van der Duyn [Leeuw1883, blz. 45]. Cornelis is ontvanger-generaal van de Verenigde Nederlanden [Kok, blz. 264]Dochter Maria de Jonge van Ellemeet trouwt met Adolf Julius, baron van Hufel en eertijds Landdrost van Zalland [Kok, blz. 264] 
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 318Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 264W.D.B.I.U.A. 1872, 21 september, p. 3

Ellewoutsdijk

Dorp in Zeeland op Zuid Beveland

heerlijkheid

Eertijds een slot toebehorend aan de heer van Ellewoutsdijk [Kok, blz. 264]In 1785 behoort de heerlijkheid tot de familie Perponcher Sedlinitzky [Kok, blz. 264]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 264

Ellingen

Eertijds plaats in Gelderland bij Arnhem

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265

Elmpt

Dorp in Gelderland bij Montfoort. Ook Elempt en Elmp


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 251, 265Venner, Inventaris, pp. 107 (1672),109 (1682), 111 (1692), 166 (1789)

Elsen

Buurtschap in Rijssen

algemeen

Rijssen is één van de gerichten van TwentheBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265
ElshoutDorp in het land van Heusden bij Baardwijkalgemeen
belastingenfamiliegeld=in 1673-1674 is hier een Hollands familiegeld geheven met een tarief van 0,5 procent [Stasse, Meeuwen, blz. 186-187]
heerlijkheidIn 1814 is Maurits Calixtus Franciscus Johannes de Rotte, heer van Oudheusden, Hulten en Elshout [Adel1925, blz. 182]
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 437 e.v. (1514)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Stasse, Arie Jan, Het familiegeld van Meeuwen, Onsenoort en Oudheusden en Elshout, in: Ons Voorgeslacht , jrg 79, april 2024, blz. 184-187


  Elshout

Buurschap onder Lekkerland in de Alblasserwaard.

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265

Elsloo (Li)

BRONNENliteratuurNeve, Rijkskamergerecht, p. 304 (1559)

Elsloo [Fr]

Eén dorp in Friesland. Ook Eelslo of Elslo

algemeen

Eén van de 13 dorpen in de grietenij Stellingwerf-Oosteinde

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 129, 265

Elspeet

Dorp in Gelderland  bij Nunspeet

economie

Belangrijk is de landbouw.
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Sloet, Brieven, p. 317 (1386)

Elst

Plaats in Gelderland in de Overbetuwe. Ook Elista, Eliste, Marithaime

algemeen

Bezat een hofstede [Marithaime] waar keizer Hendrik II in 1003 met zijn gevolg zou hebben verbleven. Geschonken aan de Utrechtse kerk door de grootvader van Karel de Grote. In 1225 is de hofstede door ruiling door de bisschop afgestaan aan de Geldersen [Kok, blz. 234]

financiën

gemeente

burgemeesterjhr Rudolf Willem Jacob van Pabst van Bingerden [Leeuw1883, blz. 26]

godsdienst

=De hofmeier Karel Martel schenkt op 9 juli 726 aan de kerk van St. Salvator en St. Maria te Marithaime in de Betuwe de villa Elst en de andere goederen van Everhard in deze gouw, ten behoeve van bisschop Willibrord  [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 36, blz. 26; [Groot Charterboek deel 1 blz. 38].=Koning Zwentibold laat in 896, op verzoek van bisschop Odilbald, Odburg,  een horige van de kerk in Elst, vrij  [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 89, blz. 96].

heerlijkheid

In 1614 is N. van Bloemendaal heer van Elst [Leeuw1883, blz. 69]In 1785 is Caspar baron van Lynden heer van Elst

rechtspraak

In 1839 is J.M. Baron van Pabst tot Bingerden kantonrechter is Elst [Aa, Aard1, blz. XXVII]
BRONNENliteratuurAa, A.J. van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorcum 1839, deel I, blz. XXVIIMartens van Sevenhoven,  Geldersche, pp. 487 e.v. (1577)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 234, 266
EltenPlaats bij Lobithalgemeen=Op 29 juni 968 schenkt keizer Otto op verzoek van zijn vrouw Adelheid aan het klooster te Elten het gebied van Urk en alles wat graaf Wichman in het graafschap Naerdinckland en Eemland bezat.  Op 3 augustus 970 wordt dit door Otto I bevestigd. Op 18 december 996 door Otto III bevestigd [Groot Charterboek deel 1 blz. 40]=Eertijds een drostambt behorende tot het graafschap Zutphen [Kok, blz. 266]=Karel van Bourgondië schenkt het aan de vorst van Kleef [Kok, blz. 266]
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 120 (m.e.)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 266
ElverdingeDorp in 

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, pp. 176-179 (1551)Verlinden, Balfart, p. 120 (1350-70)

Elwerweer

Dorp in Groningen bij de Dollard.

algemeen

=in 1277 door het water verslonden [Kok14, blz. 571]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 571

Elzenoort

Plaats op Walcheren in de Lieve Vrouwe Polder 

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 267

Emael

algemeen

heerlijkheid

In 1685 is Daniel Wolff von Dopff heer van Eben, Emael, Agimont, Nedercanne, Hartelstein en Ruyff [Adel1925, blz. 55]
BRONNENliteratuur

Emden 

Ook Embden, Emetha en Marktvlek

algemeen

Rond 1300 beginnen kasteel en dorp meer bekend te worden 

bestuur

burgemeesterIn 1786 is H. Loefing burgemeester [Chalmot1, blz. VI]
drostWillem Bentink, zoon van Andries Bentink, is drost in Emden [ChalmotBio2.301]
raadsheerIn 1786 is J.J. Meder raadsheer in Embden [Chalmot1, blz. VI]In 1786 is J. Tholen raadsheer in Embden [Chalmot1, blz. VIII]
veertigcollegieIn 1786 is J.J. Mourenbrecher praeses van het veertigcollegie [Chalmot1, blz. VI]In 1786 is A. Schuirman praeses van het veertigcollegie [Chalmot1, blz. VII]
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 301 [Willem]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273-274

Emeliepolder

Ten zuiden van de Biesbosch

algemeen

heerlijkheid

Eén van de hoge heerlijkheden van de Prins van Oranje en Nassau [Kok, blz. 273]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273

Emelisse

Vroeger dorp in Zeeland op Noord-Beveland

algemeen

In 1530 onder water verdwenen [Kok, blz. 273]
BRONNENliteratuur Engels, Geschiedenis, pp. 44-45 (1358)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273Rees, Geschiedenis I, p. 85 (1358)

Emelwaarde

Zie Emmeloord

Emmeklaar

Plaats in Eemland, Utrecht. Ook Emiclaer.

algemeen

heerlijkheid

Het betreft een vrije heerlijkheid in 1749 wordt Everard Wittert ermee beleend [Kok13, blz. 279]In 1778 is Everard Bonifacius Wittert heer van Hoogland, Emiclaer, Coelhorst enz. [Adel1925, blz. 242]In 1815 is mr. Adriaan Cornelis Wittert  heer van Hoogland en Emiclaer [Adel1925, blz. 242]In 1848 is jhr Everardus Bonifacius Wittert  heer van Hoogland en Emiclaer [Adel1925, blz. 242]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 279

Emmeloord

Stad in de Noordoostpolder. 

algemeen

Eertijds een eilandje, gedeelte van Schokland [Kok, blz. 276]In 1632 begroot op 100 morgen land [Kok, blz. 276]In 1749 gaan 34 huizen in vlammen op [Kok, blz. 277]

belastingen

ankergeldBij Resolutie 13 juli 1711 worden de burgemeesters van Amsterdam door de Staten van Holland gemachtigd om een ankergeld te vorderen wegens Emmeloord. Het gaat om 30 stuivers van ieder schip dat in Emmeloord aanlegt en niet behoren tot Holland, Friesland en Overijssel [Kok. blz. 277]
verpondingIn 1632 zijn er 47 huizen [Kok, blz. 276]

economie

De bevolking drijft handel in granen en geneert zich met visvangst [Kok, blz. 277]

heerlijkheid

Emmeloord vormt tesamen met Urk een ambachtsheerlijkheid, eigendom van de stad Amsterdam [Kok, blz. 277]=in 1496 is Gerrit Entszoon burgemeester. Hij is heer van Urk, Ens en Emmeloord [Kok13, blz. 322]
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 55 (1132)Doorninck/Uitterdijk, Bijdragen V, p. 153 (1415)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 276-277T.S. Overijssel II, p. 56 (17e e); IV, p. 188 (1711)

Emmen

Stad in Drenthe

algemeen

In 1228 geheel geplunderd  [Kok, blz. 277-278]

gemeente

burgemeesterJ.J. Willinge is burgemeester [Wal, Bijdragen 1842, blz. XI]
BRONNENliteratuurGosses, Organisatie, pp. 72 (16e e),147 (1633)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 277-278T.S. Drenthe, p. 79 (Rep)W.D.B.I.U.A. 1873, 3 mei, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854)EmmerikStad in Duitsland aan de Rijn. Ook Embrica VillaalgemeenKeizer Lodewijk de Godvruchtige hield er rond 828 enige tijd zijn hof [Kok13, blz. 276]Reinald IV staat in 1379 Emmerik af aan Adolf van Kleef ter kwijting van een losgeld [Kok13, blz. 280]In 1598 verovert prins Maurits de stad op de Spanjaarden en gaf de stad terug aan de hertog van Gulik en Kleef [Kok13, blz. 284In 1609 overlijdt kinderloos Jan Willem, hertog van Guli, Kleef en Berg.[Kok13, blz. 280]Otto van Gent is gouverneur van Emmerik [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 228]Wolter van Brienen [....-1630] is gouverneur van Emmerik [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 94]Omdat de keurvorst van Brandenburg niet in staat is de oorlogskosten van de te hulp geschoten Staten te betalen blijft het enige tijd in Staatse handen.[Kok13, blz. 280]De Franse inval in 1672 wordt besloten met een vrede tussen de keurvorst van Brandenburg en Lodewijk XI waarbij de Staten geen enkele vergoeding krijgen en Emden in handen komt van de keurvorst [Kok13, blz. 280]In 1785 in bezit van een nazaat van de keurvorst, de koning van Pruisen [Kok13, blz. 283]gemeenteIn 1820 is J. Schreijer raad van de gemeente te Emmerik   [Nieuwenhuis, Algemeen, A-B, blz.XXVBRONNENliteratuur Becht, Statistische, p. 140 (1624)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 272, 279-280Nieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XXVSchevichaven, Rijkstol, p. 8 (1354)

Emmikhoven

Plaats in het Land van Altena. Ook Emmichoven

algemeen

 

heerlijkheid

Emmikhoven, Ganswijk en Waardhuizen vormen in 1785 tesamen één heerlijkheid [Kok13, blz. 284]mr Pieter Beelaerts is in 1785 oud raad en burgemeester van Dordrecht en heer van Emmichoven, Ganswijk en Waardhuyzen [Leeuw1883, blz. 87; Kok13, blz. 284]
BRONNENliteratuurSmidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 299 (1523)Wijnpersse, Statistiek, p. 380 (1854)

Empel

Dorp in Brabant tegenover Engelen

algemeen

Empel beslaat 1248 morgen land vooral geschikt als weiland [Kok13,, blz. 288]

bestuur

In 1785 bestaande uit de drossaart, zeven schepenen en één secretaris, allen aangesteld door de heer van Empel [Kok13,, blz. 288]

economie

De bevolking leeft in 1785 van veefokkerij, hooibouw, visserij en dijkwerkers [Kok13, blz. 288]

heerlijkheid

Eertijds in bezit van de abdij Sint Krispijn [Kok13, blz. 287]In 1673 wordt de kerk door de Fransen in brand gestoken [Kok13, blz. 288]In 1785 zijn er drie buurten: Kerkbuurt, Gewanden en Meerwijk [Kok13, blz. 287]In 1830 is Willem Hendrik van Thye Hannes heer van Empel en Meerwijk [Adel1925, blz. 85]
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 77 [1146]W.D.B.I.U.A. 1873, 13 september, p. 3

Endegeest

Eertijds slot bij Leiden

algemeen

René Descartes woonde er enige tijd [Kok13, blz. 290]in 1785 bewoond door de graaf van Gronsveld, heer van Werkendam [Kok13, blz. 290]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 290

Engeland

Buurschap in Beekbergen

algemeen

Twee polders die tesamen een ambachtsheerlijkheid vormen [Kok13, blz. 290]

tienden

In 1503 wordt Johan Bentink beleende met de tienden van EngelandIn 1543 wordt Adolf Bentink tot Loo beleend met de tienden van Engeland in BeekbergenBRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 280 [1543]; 290 [1503]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 290

Engelbert

Dorp in de Groninger Ommelanden

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 297

Engelen

Dorp in het Land van Heusden

algemeen

=schans gelegen bij het fort Crevecoeur [Kok13, blz.. 298]=er zijn in 1785 45 huizen [Kok13, blz. 298]

heerlijkheid

In 1785 is Martinus van Barneveld heer van Engelen [Kok13, blz. 298]

oorlog

=in 1672 wordt de schans door de Fransen onder Turenne aangevallen en in 1673 deels geslecht [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 453-456 (1514)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 298W.D.B.I.U.A.1873, 30 augustus, p. 2; 13 september, p. 3

Engelenburg

heerlijkheid

Jakob Schimmelpenning is in 1610 heer van Engelenburg en Kell Andries Bikker (..Amsterdam-1652) was heer van Engelenburg.In 1785 is Alexander Schimmelpenning van der Oyen is heer van Engelenburg [Kok13, blz. 298]BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 281 [1610], 285 [Alexander]Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz. 158 [Bikker]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 298

Engeren

Dorp in het Land van Heusden.

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 299

Engh, den

Riddermatige hofstad in Utrecht bij Vleuten

algemeen

heerlijkheid

=Op 27 oktober 1536 tot riddermatige hofstad  verklaard  [Kok13, blz. 300]=Behoorde lange tijd aan de familie Uten-Engh  [Kok13, blz. 300]=De eerst bekende is Nicolaas Uten-Engh. Daarna zijn dochter Elizabeth Uten-Engh=op 9 april 1423 opgedragen aan haar oom Amelis Uten-Engh =op 12 augustus 1425 diens zoon Beernd Uten Engh=op 21 augustus 1426 opgedragen aan zijn zoon Amelis Uten Engh=tijdens leven deed hij op 21 december 1466 afstand ten behoeve van zijn zoon Beerend Uten-Engh=hij wordt opgevolgd door zijn zoon op 5 april 1505=zijn zoon Amelis Uten Engh doet op 6 februari 1530 de leeneed=na zijn overlijden volgt dochter Philippota Uten Engh op6 september 1538=kort daarna staat ze de heerlijkheid af aan haar oom Amelis Uten Engh=Amelis staat de hh op 21 september 1546 af aan broer Beernd Uten Engh [Kok13, blz. 300]=hij staat de hh af aan kleinzoon Beernd Uten Engh [Kok13, blz. 301]=Beernd overlijd kinderloos; zus Anna Uten Engh wordt ermee beleend. Ze is getrouwd met Fredrik van Zuylen van Nijevelt, heer van Aartsbergen=Fredrik wordt er op 26 juni 1600 mee beleend=tot 1658 in de familie van Zuylen van Nijevelt =vervolgens tot 1678 in bezit van de familie Ruysch=in 1678 door Lucia Ruysch en haar man Jacob Taats van Amerongen opgedragen aan Cornelis van Egmond van der Nijenburg=in 1761 wordt daarmee beleend mr. Jan Cypriaan van Ewijck, heer van Themaat, oud schepen van Amsterdam [Kok13, blz. 301]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 299-301

Enghuizen

Adellijk huis in Gelderland bij Hummel

algemeen

heerlijkheid

Walraven van Heeckeren (1570-1646) is heer van Nettelhorst en Enghuizen Evert van Heeckeren (1614-1680) is heer van Nettelhorst, Enghuizen en BarlhamJacob Dirk van Heeckeren (1665-1748) is heer van Barlham. Enghuizen, Roderlo en BrandsenburgFrzen ans Jan van Heeckeren (1692-1767) is heer van Enghuizen, Beurse, Cloese, Langen en SuiderasEvert Frederik van Heeckeren [1755-1831] is heer van Enghuizen en Beurse [WP8.193]Hendrik Jacob Carel van Heeckeren [1785-....] is heer van Enghuizen, Beurse, Beverwaard en Odijk [WP8.193]In 1785 is Jacob Adolf van Heekeren heer van Enghuizen [Kok13, blz. 301]Lodewijk Evert baron van Heeckeren [1830-....] is heer van Enghuizen, Beverweerd en Odijk [Leeuw1883, blz. 64]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 191-193 (WP)

Englum

Dorp in Friesland

algemeen

Eén van de twaalf dorpen in de grietenij Menaldumadeel [Kok13, blz. 301]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301

Engwier

Dorp in Friesland bij Wons

algemeen

=gelegen in de grietenij Wonseradeel in het kwartier Westergo
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301

Engwierum

Dorp in het noordoosten van Friesland

algemeen

=gelegen in de grietenij Oostdongeradeel=het heeft in 1785 23 stemmen BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301-302

Engwirden

Dorp in Friesland. Ook Aengwirden, Ængwirden of Annewaerde

bestuur

grietmanJohannes Agricola is grietman van Engwirden van 1593-1605 [Repertorium]BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 97 (1551)

Enines

Baelde, Domeingoederen, p. 97 (1551)


EnkhuizenStad in Noord-Hollandalgemeen=naam waarschijnlijk te herleiden naar "eng" en "huizen", als plaats waar de huizen dicht opeen stonden en weinig in aantal waren [Kok13, blz. 303]=de bewoners van Enkhuizen en omgeving werden "Dregter-Vriezen" genoemd. Ze deden in 1155 een inval in Kennemerland, doch door die van Haarlem teruggeslagen. Floris III sloot in 1161 een verdrag met hen. In 1288 werden ze door graaf Floris V onderworpen  [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 167]=Oudste vermelding bij Melis Stoke die noemt 1296 als jaar waarin de Westfriezen in Enkhuizen gelegerd waren=rond die tijd stookt de bisschop van Utrecht de Westfriezen op; ze ontmoeten op hun oorlogspad het leger van Jan van Avennes. Hij rukte op naar Friesland en zond de heren van Arkel en van Putten naar Enkhuizen dat snel werd overmeesterd en in brand gezet [Kok13, blz. 317]=in 1309 deden de Hollanders een inval in Friesland; in hun gelederen Westfriezen, die zich flink misdroegen. Uit wraak deden de Friezen een inval in E en richten veel schade aan.  E. ging op zoek naar de aanstokers en staken hun huizen in brand. Dat lokte een nieuwe aanval van de Friezen uit Er gingen in de stad 45 huizen in de brand  en men nam een grote buit mee [Kok13, blz. 317]=in 1346 genoemd als ambacht of ban =in 1355 na vereniging met Gommers kerspel tot stad verheven door Willem van Beijeren. Hij wilde dat de stad Enkhuizen zou worden genoemd=in 1361 wordt een haven gegraven=in de ruzie van Jacoba van Beijeren met ....... kiest E. de kant van de Kabeljauwsen. In 1426 overvalt Jacoba met een scheepsvloot de stad. Meer dan 100 aanzienlijke burgers worden onthoofd [Kok13, blz. 317]=in 1537 wilde hertog Karel van Gelre met vijf vol uitgeruste schepen E. innemen. Laag water verhinderde hun komst. Na enige tijd voor anker te hebben gelegen vertrok men  [Kok13, blz. 317]=in 1590 is de stad vergroot; toen een omvang van tussen 1350 Enkhuizer of Drechterlandse roeden en 1506 roeden en 3 voeten.=in 1572 kiest E. -nadat de burgemeesters lang hadden geprobeerd de Spanjaarden versterking binnen te laten brengen- de zijde van Willem van Oranje. Pieter Buiskens neemt 350 stedelingen in bezoldiging en vraagt graaf van der Mark om meer bezetting. Aan dat verzoek wordt voldaan. Admiraal Boshuizen wordt gevangen genomen, kerken en kloosters beroofd, priesters, monniken en religieuzen verjaagd. Er worden nieuwe burgemeesters aangesteld, die een eed afleggen ten behoeve van Willem van Oranje, als stadhouder van Philips II, en aan de stad. Ze keren zich tegen Alva, de 10e oenning en de Inquisitie [Kok13, blz. 319-321]=in 1591 is de stad meer dan de helft vergroot [Kok13, blz. 322]=in 1703 worden door de Fransen meer dan 100 haringbuizen in brand gezet [Kok13, blz. 322]=in 1732 zijn er 2605 huizen en wonen er 10.000-11.000 mensen=de omwenteling van 1747 verloopt "zonder merkelijke beweeging", enige beweging was er bij het afschaffen van de verpachting [Kok13, blz. 323]belastingenaccijnzen =een deel van de waag is in 1785 in gebruik als "Stads Exchijnshuis" [Kok13, blz 308]
admiraliteit=zetelt beurtelings in Hoorn en Enkhuizen
exuerecht=in de jaren 1562-1563 komt E. met de steden Amsterdam, Alkmaar, Hoorn en Monnikendam overeen dat het recht wordt afgeschaft voor de burgers die over en weer in die steden woonplaats kiezen [Kok13, blz. 313]
ontvanger=In 1826 is D.A. de Vries ontvanger der registratie en domeinen in Enkhuizen [Gosselin, blz. XXII]
paalkiste=op 9 februari 1573 door Willem 1 afgenomen van Amsterdam en aan E. verleend om het toen nog Spaanse Amsterdam te straffen. Van alle schepen moest een vuur- en paalgeld worden betaald. Op 8 januari 1578 in dit recht bevestigd, terwijl toen Amsterdam reeds de zijde van Oranje had gekozen. Kort daarna komen de beide steden overeen dat ze elk een aandeel in de opbrengst zoufden genieten. Amsterdam zal dan de vuurbakens onderhouden en Enkhuizen de zeebakens en tonnen leggen en onderhouden [Kok13, blz. 312-313]
verponding=in 1739 bedraagt de verponding f 7683:13:8 [Kok 13. blz. 304]
bestuurburgemeester=eertijds twee burgemeesters [Kok13, blz. 310]=op 17 maart 1397 handvest hertog Albert: schout en poorters kiezen burgemeesters [Kok13, blz. 311]=op 1 juli 1423 zijn er twee burgemeesters, toen poortmeesters geheten  [Kok13, blz. 310]=hertog Filips van Bourgondië graaf van Holland is burgemeester [Kok14,, blz. 512]=in 1496 is Gerrit Entszoon burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]. Hij is heer van Urk, Ens en Emmeloord [Kok13, blz. 322]=op 23 november 1512 handvest Maximiliaan van 3 naar 4 burgemeesters. Een van de 4 blijft 2 jaar dienen de andere 3 worden jaarlijks vervangen. Op 31 december maken de president burgemeester en twee secretarissen maken 72 biljetten met daarop 3 namen van de gegoedste burgers. Wordt nagezien door alle vier de burgemeesters. Opgevouwen in geheim kastje van de burgemeesters. Op 1 januari 12.00 uur burgemeesters en schepenen bijeen. Biljetten geteld en door president burgemeester aan schepenen gegeven. Elk van de zeven schepenen trekken een biljet. De 21 getrokken personen  worden op het stadhuis ontboden. Zij kiezen uit de 16 vroedschappen [20 minus 4 burgemeesters] 3 burgemeesters. De drie kiezen uit de 4 vertrekkende burgemeesters een Oud burgemeester [Kok13, blz. 311]=uit de 20 vroedschappen kiezen de oude en nieuwe burgemeesters drie burgemeesters om naast de oude burgemeester één jaar te dienen [Kok13, blz. 309]=in 1785 zijn er 4 burgemeesters [Kok13, blz. 310]=In 1786 is H.W. van Vossen president burgemeester en raad [Chalmot1, blz. VIII]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is burgemeester [Roelants, Gulden, blz. 318]
admiraliteit in het Noorderkwartier=Dirck Admiraal [...-1691] is van 18 juli 1681 t/m 14 mei 1682 gecommitteerde namens Enkhuizen [Repertorium]
commissarissen=er zijn commissarissen van huwelijkszaken, vijf voor toezicht op de bank van lening
fabrijk=er is één fabrijk [Kok13, blz. 312]
gecommitteerde raden van Holland in het Noorderkwartier [1573-1795]=Dirck Admiraal [...-1691 is van 29 oktober 1677 t/m 23 maart 1679 lid namens Enkhuizen [Repertorium]
hoofdofficier=mr Floris Abraham Vaillant [1755-1819] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]=dr Christiaan Joannes Vaillant [1782-1863] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]
magistraat of wet=bestaat in 1785 uit de hoofdschout, vier burgemeesters, zeven schepenen en drie secretarissen [Kok13, blz. 309]=soms maakten twee pensionarissen deel uit van de magistraat
pensionaris=er zijn 1 of 2 pensionarissen [Kok13, blz. 312]=in 1753 is mr. C.J.. Vailland pensionaris [Groot Charterboek deel 1 blz. 37]
raadzie vroedschappen
schepen=er zijn zeven schepenen=ze mogen vlg handvest van Willem van Beijeren uit 1355 met de schout een (half)jaar keuren maken. In die tijd zijn er nog geen burgemeesters. De kiesdag is bepaald op 1 januari  volgens ordonnanties van Maximiliaan van 30 november 1488 en Philips van 20 december 1492. De verkiezing geschiedde door de schout In 1666 verzochten burgemeesters en vroedschappen met succes de Staten om de burgemeesters te laten kiezen. Onder Willem III gebeurde het door hem uit een dubbel getal (14) Zo bleef het  Volgens octrooi van 17 februari 1666 moeten de aftredende burgemeesters aanbevelen 14 capabelste en gequalificeerdste ingezetenen. Hollanders 6 jaar poorter en van de Gereformeerde religie [Kok13, blz. 311-312]=mr Floris Abraham Vaillant [1755-1819] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]=In...is mr. Joan Jacob Duivensz [Chalmot1, blz. IV]
schout=eertijds  aangesteld door de graaf of diens stadhouder; in stadhouderloze tijden aangesteld door de Staten voor 3 jaar met evt verlenging of door een nader opgevolgd [Kok13, blz. 310]=gekozen door de burgemeesters met toestemming van de vroedschappen. Vormt met de burgemeesters "één hand" in het bevorderen van rechtszaken. Hij mag niemand kwellen en niets doen tegen het goedvinden van de burgemeesters en zich op geen andere rechter mogen beroepen dan het schepenvonnis. Alles op verbeurte van f 60 voor de stadskas [Kok13, blz. 310]
secretaris=er zijn drie secretarissen [Kok13, blz. 312]=Albert Bruinink is secretaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 101]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is secretaris [Roelants, Gulden, blz. 318]
thesaurier=er is één thesaurier [Kok13, blz. 312]
vroedschap=op 20 maart 1523 werd de keuze en aanstelling van de vroedschappen door Karel V opgedragen aan de nieuwe en oude burgemeesters; de vroedschappen moeten tenminste 30 jaar zijn. Bij overlijden van een vroedschap mogen de anderen een in zijn plaats kiezen. Er mogen niet tegelijk een vader en zoon, broers of zwagers dienen. Tijdens de regering van de hertogin van Parma werd gevraagd of twee zwagers verkozen mochten worden. In 1572 werd goedgevonden 20 raden te kiezen, boven 30 jaar onder 60 jaar  [Kok13, blz. 309]=Op 23 mei 1749 worden de 20 vroedschappen door commissarissen van Prins Willem IV bedankt; 18 werden weer in hun functie hersteld [Kok13, blz. 310]=op 1 maart 1751 wordt mr. Cornelis Francois Duivensz oud burgemeester, als raad benoemd i..p. v. mr. Jan Druif [Kok13, blz. 310]=In Enkhuizen heeft de gemene burgerij nog enige zeggenschap bij de vroedschapskeuze [Rijpperda, Politie42] =Dirck Admiraal [....-1691] is van 1666-1691 lid van de vroedschap [Repertorium]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is lid van de vroedschap [Roelants, Gulden, blz. 318]=in 1785 zijn er 20 vroedschappen of raden, gekozen uit de aanzienlijkste en vermogendste burgers, de zgn Rijkdommen. Uit de  [Kok13, blz. 309]=In 1786 is H.W. van Vossen president burgemeester en raad [Chalmot1, blz. VIII]
weesmeester=er zijn vijf weesmeesters [Kok13, blz. 312]

economie

=de waag dateert van 1394 [Kok13 blz. 308]=vanaf 1420 legt men zich vooral toe op de haringvangst. Op enig moment waren er 450 haringbuizen, maar ook tijden met 60 of minder schepen [Kok13, blz. 315]=de haringvangst begunstigde de scheepsbouw =in 1448 vergunt de koning van Denemarken E naast Staveren het recht om in de Sont te mogen varen jaarlijks darvoor betalend een stuk laken [Kok13 blz. 312]=E. rust in 1547 acht oorlogsschepen uit om de vissersvloot te beschermen (WP8.123)=De Hollanders en Zeeuwen gingen in de havens van Brouage en Rochelle, van Santa Maria en San Lucar zout halen. Hoorn en Enkhuizen, de voornaamste zetels van de haringnering, waren ook hierin de eerste; in 1475 hadden zij een vloot van zeventig met zout bevrachte schepen op zee. Dat ruwe zout moest weer gezoden worden; talrijke zoutziederijen verrezen in de buurt van de vissersplaatsen; rondom Enkhuizen alleen telde men er veertien; en de Zeeuwen overtroffen de Hollanders in de zoutnering nog verre; bij een brand in 1526 werden te Zieriksee zevenenzeventig zoutketen in de as gelegd [Fruin, Tien, blz. 194]=de stad beschikt over linnenwevers, houtzagers, metselaars, bakkers, scheepstimmerlieden, lakenkopers, glazenmakers, etc [Kok13, blz. 314]=in 1614 was er een bloeiende koophandel en zeevaart [Kok13, blz. 315]=de oorlogen met Frankrijk en Engeland hebben handel en scheepvaart ernstige schade toegebracht

financiën

=in 1535  steunt E. Karel de V met vier oorlogsschepen op zijn tocht naar Tunis [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1603 wordt de munt van West-Friesland voor het eerst naar Enkhuizen overgebracht. De Munt wordt om de 10 jaar verplaatst in de volgorde Hoorn, Enkhuizen en Medemblik [Kok13, blz. 308]=Frans Jan baron van Heeckeren [1694-....] is heer van Enkhuizen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 287]

heerlijkheid

=Enkhuizen bezit een aantal heerlijkheden: de stad Grootebroek en de dorpen Bovenkarspel, Lutjebroek, Hoogkarspel, Hem en Venhuizen, Oost- en West-Friesland, het eiland Texel etc  [Kok13, blz. 314]

oorlog

=in 1279 wordt E. door Nicolaas van Putten in brand gestoken [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1309 is er een inval van de Friezen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1426 ingenomen door de Kennemers [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=de schutterij neemt een belangrijke plaats in. Vier vroedschappen maken er deel van uit. De schutterij treedt in bestuurlijke zin wel eens samen op met de burgemeesters. =in 1537 mislukt een aanval van Karel van Gelre [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=In 1549 beschikt de schutterij over de vergaderruimte Grootschool.=In 1665 wordt door de magistraat een drilmeester aangenomen =In 1672 komen er twee drilscholen,, maar na die tijd raakt de schutterij zoals in veel andere plaatsen in verval [Kok13, blz. 314]=in 1799 een invasie van Engelsen en Russen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]

rechtspraak

=in 1398 wordt door hertog Albert bepaald dat misdaden buiten de vrijheid van de stad gepleegd door een onderzaat van Enkhuizen wereldlijk of geestelijk niet mogen worden berecht door de deken van Hoorn of de Proost van West-Friesland [Kok13, blz. 313]=in 1488 wordt door Maximiliaan en bevestigd in 1492 door Philips het rechtsgebied van de stad verruimd [Kok13, blz. 313]

waterstaat

=in 1515 is er een grote watersnood in heel Holland. In E. Vele huizen, bolwerken en een deel van de stadsvesten worden weggespoeld  [Kok13, blz. 317]

BRONNENliteratuurAkerlaken, D. van, Mr. Hendrik van Stralen, aanteekeningen uit zijne nagelaten geschriften, ‘s Gravenhage 1878Allan, EnkhuizenAssen, Collegie, p. 97 (17e e)Becht, Statistische, pp. 58 (1652-57), 59 (17e e), 62 (1643-47), 141(1591), 196 e.v. (1629)Bergh, Handboek, blz. 50, 53 (755)Blécourt, Welgeborenen, p. 350 (1346)Brouwer, Enkhuizen (1514)Dillen, Stukken, p. 71(1681)Engels, Geschiedenis, pp.14-15(1411), 51 (1553), 66 (1557)zoo bepaalde Graaf Willem in 1411 dat die van Enkhuizen, in plaats van de tiende, eenen ouden Wilhelmus, Hollandschen gulden zouden opbrengen [blz 14-15]Fruin, Informacie, blz. XXX-XXXI (1514), 89 (1514), 95 (id), 99-104 (id)Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz.  194 Goede, Swannotsrecht I, p. 28 (1369)Goes, Register I, pp. 32 (1525), 37 (id); IV, p. 74 (1555); V, pp. 93 (1557), 118 (id), 122 e.v. (id), 134 (id), 151 (id)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXIIGosses, Stadsbezit, p. 34 (1447)Gosses,  Welgeborenen,  pp.  44  (m.e.),  59 (1369)Hall, Stedelijke, pp. 584 (1355), 585 (1397)Halma, Tooneel I, p. 423; II, p. 43 (1426-27; 1468)Henne, Histoire VI, p. 90 (1535)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 302-323Meerkamp van Embden, Goudsche, p. 108 (1525)Meyroos, Onze, p. 8 (1515)Oldewelt, Beroepsstructuur, pp. 94 (1742), 181 e.v. (id)Pols, Westfriesche I, p. LI (m.e.); II, pp. 197 (15e e), 199 (id), 205 (id), 211 (id), 220 (id)Rees, Geschiedenis I, pp. 67 (1573), 74 (1505), 93 (1573)Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 333 (1498)Verhees, Niederlandische, p. 200 (16e e)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 101, 167Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 123

Ens

Dorp in Overijssel bij Emmeloord

algemeen

=eertijds gelegen op het eiland Schokland. het eiland is tweeherig. Het noordelijk deel met Emmeloord valt in 1790 onder Holland, vooral onder Amsterdam; het zuiden valt onder Overijssel [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 88]=
BRONNENliteratuurDoorninck/Uitterdijk, Bijdragen VII, p. 261 (1407)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 328, 332T.S. Overijssel II, p. 56 (17e e), 65 (1651), 251 (1602), 272 (1611); IV, pp. 184 (1585-1601), 185 (1620), 188 (1710)

Enschede

Stad in Overijssel. Ook Endscheiding [Nav1870]. Ook Aneschedhe [1108] Eindscheide en Enze of Anze [Kok13, blz. 329]

algemeen

=gelegen in het Landdrostambt Twenthe op de grens van Musterland [Kok13, blz. 329]

bestuur

=er zijn zes burgemeesters  en zes gemeenslieden jaarlijks verkozen door de Landdrost. Voorts een secretaris [Kok13, blz. 329]

oorlog

=in 1228 stak Otto II, 34e bisschop van Utrecht, de stad in brand [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]=in 1597 verjoeg prins Maurits de Spanjaarden [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189; Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 102]=in 1672 bezet door Munsterse troepen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]=in 1784 twee compagnieën te weten 240 weerbare en goed geoefende mannen [Kok13, blz. 329]

bestuur

=er is in 1790 een slot, het Hof te Boekholt  [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 103]=de regering bestaat uit zes burgemeesters, een secretaris en zes gemeenslieden. Jaarlijks verkozen door de Landdrost van Twenthe  [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 103]

gemeente

-in 1896 wordt Edo Johannes Bergsma [1862]  burgemeester
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, p. 141 (1682)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329Wie is dat, blz. 45 [1896]Kuile, Commanderij, p. 313 (1808)Navorscher XIX, p. 566 (1822); 1870, blz. 583-584Racer, Gedenkstukken, deel 2, p. 220 (1433), 263 (1331), 265 (1321), 267 e.v. (1465), 325 (1528), 335 (1644)Slicher van Bath, Landbouw, pp. 161 (1675), 162(1758)T.S. Overijssel II, pp. 255 (1605), 308 (1475)W.D.B.I.U.A. 1872, 27 juli, p. 4; 1874, 1 augustus, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 384 (1854)

Enschot

Dorp in Brabant bij Oisterwijk

algemeen

=in 1785 zijn er 61 huizen [Kok13, blz. 329]=er is 217 morgen bouwland [Kok13, blz. 329]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329EnspijkDorp in Gelderland bij Deilalgemeenheerlijkheid=Johan van Weerdenborg, heer van Enspieck en Gansoyen is getrouwd met Willemina vanErp [BMHG 1877, blz. 363]=Johan van Weerdenborg, heer van Enspiek, is getrouwd met Diderica van Tuyl van Bulkensteyn [BMHG 1877, blz. 363]=in 1785 eigendom van de heer Kleinhof [Kok13, blz. 329]BRONNENliteratuurAlberts, Geschiedenis, p. 154 (1129)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329

Enter

Dorp in Overijssel bij Rijssen

algemeen


BRONNENliteratuurDoorninck, Tijdrekenkundig V, p. 9 (1496)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329

Entingen

Een havezate in Dwingeloo

algemeen

heerlijkheid

In 1786 is Sigismund Pieter Alexander Graave van Heiden heer van Reinestein, Entingen en Laarwoud. Landdrost van Coevorden en de Landschap Drente. Hij is gehuwd met Maria Frederika, baronesse van Reede van Amerongen [WP8.214; Chalmot1, blz. VBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 332Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 214 (WP)

Enum

Een dorp in Fivelingo bij Wirdum.  Ook Emum.


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 267, 332

Enumatil

Plaats in Groningen

algemeen

=er was een schans die in 1588 door Willem graaf van Nassau werd overmeesterd [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]

Epe

Dorp in Gelderland

algemeen

=in 1712 gaat een gewapende macht in het Gortelse bos op zoek naar heidenen [= zigeuners] [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]

belastingen

Enkele registers en rekeningen van de verponding uit eind 18e eeuw en begin 19e eeuw [ARA, Verslagen 1888, blz. 101]

financiën

BRONNENliteratuurHeetjans, W., Gids voor Epe op de Veluwe, 1930Heringa, Tijnsen, p. 35 (m.e.)Hoefer, Vesting, pp. 71 (1530), 106 (15e-16e e), 115(1409)W.D.B.I.U.A. 1873, 20 september, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 381 (1854)

Eppinge

Dorp in Groningen in het Westerkwartier

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 352

Eppinghuizen

Slot in de Groninger Ommelanden

algemeen

=in 1785 eigendom van F.H. Baron van Zwartenberg [Kok14, blz. 352]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 352

Erichem

Dorp in Gelderland bij Buren

algemeen

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 371

Eringa

Een state in Friesland bij Britzum

algemeen

=in 1578 veroverd door Philips =rond 1607 =in 1785 gelegen in de grietenij Leeuwarderadeel  in het kwartier Oostergoo [Kok14, blz. BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374
ErkelenzPlaats in Noordrijn-Westfalen bij Roermond 

algemeen

=stadje in het hertogdom Gulik, behorend tot hertogdom Gelder 

belastingen

brandschatting=voor 1607 geruime tijd schatting betaald aan Spaanse en Staatse troepen [Kok14 blz. 375]=van 1607-1648 in Staatse handen [Kok14, blz. 375; Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 190]
bestuurburgemeester=Matthias Baux is in 1562 burgemeester [NNWB 1911, blz. 256]
secretaris=Matthias Baux is van 1544 tot 1558 secretaris [NNWB 1911, blz. 256]

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374-375Maasgouw 1879-1881, pp. 272 (1547), 458 (1548)Maeckl, Einige, p. 256 (1377)Maeckl, Erkelenzer, pp. 323 e.v. (12e e), 330 e.v. (m.e.), 338 (1445; 1433-67), 339 (1553), 348 e.v. (m.e.), 360 (1473), 389-396 (15e-16e e)Sivré, Klokken, p. 113(1674)Sloet, Toestand, p. 404 (1543)Venner, Inventaris, p. 106 (1664), 139 (1668), 149 (1538),   161  (1619),  208 (1410),  212 (1423)

Erlebeke

Een dorp in de Meijerij. Ook Aarlebeke.

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374-375

Erlekom

Buurtschap aan de Waal bij Mellingen. Ook Erlekum

algemeen

heerlijkheid

=in 1785 eigendom van Dirk Berthram, baron de VilattesBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 375-376

Ermelo

Dorp in Gelderland bij Harderwijk. Ook Armel of Ermel 

algemeen

=genoemd in een giftbrief uit 1006 [Kok14, blz. 376]
BRONNENliteratuurAlberts, Geschiedenis, p. 151 (855)Haak, Plooiierijen, pp. 157 e.v. (1706)Heringa, Tijnsen, pp. 35 (m.e.), 61 (1558)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 376Wijnpersse, Statistiek, p. 381 (1854)

Erny Saint Julien

Baelde, Domeingoederen, pp. 232-233 (1551)

Erp

Dorp in Brabant bij Aarle

algemeen

=bestaat in 1785 uit 7 buurtschappen met totaal 300 huizen [Kok14 blz.. 390]=er is in 1785 naast een gemeenschappelijke heide  758 morgen bouwland [Kok14 blz.. 390]

bestuur

=er zijn in 1785 zeven schepenen en een secretaris die zijn ambt erfelijk bezit [Kok14 blz.. 390]

economie

=er is in 1785 een water- en korenmolen [Kok14 blz.. 390]

heerlijkheid

=Jan van Kuik is in 1572 heer van Erpt [Kok14 blz.. 390]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 389-390Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 157 (1515)

Erpe

Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 157(1515)

Erpt

algemeen

heerlijkheid

in 1572 is Johan van Kuik heer van Erpt [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 385]

Erquinghem-le-Sec

Baelde, Domeingoederen, p. 182 (1551)

Ersele

Dorp in Brabant in de Meierij

algemeen

belastingen

bede= in het aandeel in de bede voor Brabant, groot f 140.000 betaalt de Meijerij f 19379:16: 3 in het kwartier Kempenland f 4074:1:9. Ersele betaalt f 192:12  Loon valt onder de rechtbank van Ersele en betaalt f 199:5:3 [Kok14, blz. 392]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 391-392

Esch

Dorp in Brabant.

algemeen

=in 1543 doet Maarten van Rossem een aanval in Brabant. Esch wordt verwoest en moet f 200 opbrengen. Boxtel wordt geplunderd en moet f 7000 betalen;  ook in Oisterwijk plundert men en wordt f 7000 gevorderd. Meerdere plaatsen ondergaan hetzelfde lot van plundering; bovendien moet Hilvarenbeek  f 1300 betalen Tilburg f 4300; Oirschot f 7000 Vessem en Oerle met de gehuchten f 2500 [Kok14 blz. 393; Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 191-192]

bestuur

=de regering bestaat uit zeven schepenen en de secretaris [Kok14 blz. 392]

heerlijkheid

=in 1555 door Philips II verpand aan de heer van Boxtel; pand later gelost en toen van de heerlijkheid Boxtel afgescheiden [Kok14, blz. 392]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 392-393

Escharen

Dorp in Brabant bij Grave. Ook Eschaaren. 

algemeen

=de gehuchten Hall en Langeraar behoren tot de rechtbank van het dorp [Kok14, blz. 395]

bestuur

=er zijn zeven schepenen=er is een dijkstoel met als dijkgraven de schout van Grave en de landen van Cuyk, zeven heemraden de landschrijver van het Land van Cuyk en een gerechtsbode. In 1570 wordt een instructie vastgesteld [Kok14 blz. 395]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 395W.D.B.I.U.A. 1873, 9 augustus, p. 3

Eschede

Adelijk huis in Gelderland bij Gorssel [Kok14, blz. 396]

algemeen

belastingen

tiendeAnna Bentink dochter van Willem Bentink en Ursula van Elderen verkrijgt in 1619 de helft van de Escheder tiende
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 302 [1619]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 396

Eschoten

Plaats in Gelderland bij Otterlo. Ook Eeschate, Eeschoten, Eeskooten

algemeen

heerlijkheid

=Willem van Broeckhuisen tot Eeschate [1520-1605] is in 1571-1597 lid van de ridderschap van Veluwe. Eeschate en het goed ten Hage of de Haag in de Aenstoot verkrijgt hij door zijn huwelijk met Johanna van Delen [ANF1888, blz. 69]=zoon Willem van Broeckhuizen staat de heerlijkheid af aan zijn broer Adam, ook Daem, ....-1625 [ANF1888, blz. 69]
BRONNENliteratuur

Escmundelf

Zie Assendelft

algemeen

=Assendelft dat in 1085 nogmaals als Escmundelf voorkomt [Bergh blz. 153]=Florentius tercii Theoderici filius cum bone memorie uxore sua Gerthrude optulit ad sepe predictum locum terram in Escmundelf v. libras et unciam solventem in Buschusa mansum XXXII uncias solventem, in Scherwich mansum XXVIII uncias solventem juxta Delf x. manssus ex altera parte Delf VIIII. manssus (Bergh blz. 58)=in Escmundelf quinque libras et sex uncias  (Bergh, blz. 69)
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 153 (1085)Bergh, Oorkondenboek, blz. 58 (1083), 69 (1083-1120)

Escury

algemeen

heerlijkheid

In 1554 is Louis Collot heer van Escury  [Adel1925, blz. 45]
BRONNENliteratuur

Esen

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 157 (1551)

Espierres

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, pp. 177-179 (1551)

Esquernes

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 171 (1551)

Esscherweide

algemeen

heerlijkheid

=Eusebius Bentink is in 1577 beleend met Escherweide
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 285Esselijkerwoude

Ambachtsheerlijkheid in Rijnland

algemeen=zou  al in 1001 bekend zijn geweest onder de naam Asclekerwald [Kok14, blz. 483]=in 1427 wordt een heer van Woude begiftigd  met het hoge rechtsgebied over Woude [Kok14, blz. 483]=naderhand Jacobswoude genoemd =in 1732 zijn er 275 huizen en een korenmolen; omvang 2199 morgen 409 roeden [Kok14, blz. 483]

belastingenhoofdgeldIn 1623 wordt hoofdgeld geheven [Vorm, Sweringen, blz.. 8]

heerlijkheid=in 1280 zou al de 11e heer van de Woude hebben geleefd [Kok14, blz. 482]=bestaande uit de buurten Wouwbrugge, Jacobswoude, Afwegen de hoek van Roelofarendsveen en een deel van Oud-Aa en Benthuizen [Kok14, blz. 483]=in 1785 behoort het tot de familie van Wassenaar [Kok14, blz. 483]
rechtspraakHendrick Aelbrechtsz van Sweringen is in 1647 gerechtsbode [Vorm, Sweringen, blz. 37]
BRONNENliteratuurJansen, Amsterdamse, p. 417 (18e e)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 482Vorm, Teun van der, Een Rijnlandse familie Van Sweringen, in: Ons Voorgeslacht 2024, blz. 1-44

Essen

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 85 (1551) Henne, Histoire l, p. 63 (16e e)

Essequebo

Kolonie

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 396-482

Est

Dorp in Gelderland tussen Bommel en Geldermalsen

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 489W.D.B.I.U.A. 1873, 21 juni,p.2

Estaples

algemeen


BRONNENliteratuurSmidt/Strubbe, Chronologische I, p. 72 (1474)

Estrées

algemeen


BRONNENliteratuurBraure, Etude, p. 177(1498)

Estrum

Dorp in Friesland. Ook Eestrum

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495

Esumerzijl

Plaats in Friesland

algemeen

oorlog

=in de 15e eeuw was er een blokhuis dat is 1422 door de Vetkopers op de Schieringers werd veroverd [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]

Esveld

Buurtschap in Barneveld.

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495
Etenheerlijkheid=in 1673-1674 is Philips baron van Leeffdael heer van Eten en Meeuwen [Stasse, Meeuwen, blz. 184]BRONNENliteratuurStasse, Arie Jan, Het familiegeld van Meeuwen, Onsenoort en Oudheusden en Elshout, in: Ons Voorgeslacht , jrg 79, april 2024, blz. 184-187

Etersum

Dorp in de gemeente Edam. Ook Etershem Etersheim de Busch en de Busk.

algemeen

bestuur

=baljuw schout en secretaris van Oosthuizen

heerlijkheid

=vrije heerlijkheid=Francois van Bredehoff (1648-1721) was vrijheer van Oosthuizen en heer van Etershem [Kobus, blz. 249]=in 1785 eigendom van Joan van Bredehof heer van Hobrede [Kok14 blz 495]

rechtspraak

=eigen rechtbank met vijf schepenen [Kok14 blz. 495]
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 214-215 (1514) Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz  249Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495Telders, Niet, p. 192 (Rep)

Etten

Dorp bij 's Heerenberg 

algemeen


BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 496

Etten

Dorp in Brabant

algemeen

heerlijkheid

=lange tijd eigendom van de familie van den Houte of Utenhoute [Kok14 blz. 496]=in 1450 gekocht door graaf Jan van Nassau en ingelijfd in de Baronie van Breda [Kok14 blz. 496]

tienden

=de tienden van Etten komen deels de abdis van Thorn toe. De abdis benoemt een ontvanger [Kok14, blz. 496]
BRONNENliteratuurANF 1883, 6 oktober, p. 2 (18e e);  1884, 16 februari, p. 4 (18e e); 1885, p. 186 (18e e)Goor, Beschrijving, pp. 355-356 (17 12)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 496Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 106Tempelaars, Coopbrouwers (16e- 18e e)W.D.B.I.U.A. 1873, 16 augustus, p. 3; 23 au.gustus, p. 4Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)

Everbeek

algemeen


BRONNENliteratuurGelder, Nederlandse, p. 101 (1556)

Everberg

algemeen


BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 100 (1551)

Everdingen 

Plaats in Gelderland. Ook Zuurding

algemeen

=er bevond zich een slot [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]=behorend tot graafschap Kuilenburg [Kok14, blz. 515]=in 1304 slot door Jan van Culenborg veroverd en geslecht =slot herbouwd en in 1402 bij de strijd tussen Frederik van Blankenheim en hertog Willem door brand verwoest [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]

heerlijkheid

Wrecht is rond 1282 heer van Everdingen [Navorscher 1852, blz. 315]
BRONNENliteratuurAvis, Directe, p. 88 (1333)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 515

Everdingen 

Dorp in Zeeland op Zuid-Beveland. Ook Everingen

algemeen

=in 830 bedijkt [Kok14, blz. 518]=groot 304 gemeten en 29 roeden [Kok14 blz. 519]

heerlijkheid

=in 1295 is Dodyn heer van Everdingen [Kok14 blz. 518]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 518

Eversdijk

Dorp in Zeeland op Zuid-Beveland.

algemeen

=gesticht door één van de heren van Everinge [Kok14 blz. 520]

heerlijkheid

=ambachtsheerlijkheid=In 1786 is Leendert Paardekooper heer van Capelle, Biezelinge en Eversdijk [Chslmot1,blz. VII]=met Kapelle groot 3079 gemeten 273 roeden 6 voeten 4 duim [Kok14, blz. 521]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 520

Everswaart

Dorp op Zuid-Beveland. Ook Eversweerde.

algemeen

heerlijkheid

=groot 1190 gemeten=geheel onder water verdwenen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 543

Ewijk

Dorp in Gelderland. Ook Awich

algemeen

=naam komt voor in giftbrief van gravin Adelheid uit 1188 [Kok14, blz. 579]=groot 1025 morgen land [Kok14, blz. 579]=er heeft een aanzienlijk slot Doddendaal bestaan waarvan de muren zijn vernield door de Fransen in 1672 en 1703 [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 158]

belastingen

=in de schatting van 1547 draagt Ewijk met Leuven f 145:14:8 bij 

heerlijkheid



BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 579Schevichaven, Organisatie, pp. 2 (1547), 39 (1361)Schevichaven, Rijk, p. 51 (1397)Schevichaven, Vraagstukken, p. 84 (1369)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 158W.D.B.I.U.A. 1874, 4 april, p. 2

Exmorra

Dorp in Friesland in Westergo

BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580

Exterhuis

Dorp in Groningen bij de Dollard.

algemeen

=verdronken bij overstroming van de Dollard
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580

Eyckeningen

Plaats in Zeeland. Ook Nieuwkerk

algemeen

=door zee verzwolgen [Kok14, blz. 590]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580

Eze

BRONNENliteratuurT.S.Overijssel II, p. 262  (1616)

Ezinge

BRONNENliteratuurBlécourt, Veer, p. 57W.D.B.I.U.A. 1873, 1 februari, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 384 (1854)