Ellemeet-Ezinge
Ellemeet
Dorp in Zeeland bij Serooskerke.
heerlijkheid
Cornelis de Jonge is heer van Ellemeet vanaf 8 februari 1696, na opdracht door jkhr Nicolaas van der Duyn [Leeuw1883, blz. 45]. Cornelis is ontvanger-generaal van de Verenigde Nederlanden [Kok, blz. 264]Dochter Maria de Jonge van Ellemeet trouwt met Adolf Julius, baron van Hufel en eertijds Landdrost van Zalland [Kok, blz. 264] BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 318Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 264W.D.B.I.U.A. 1872, 21 september, p. 3
Ellewoutsdijk
Dorp in Zeeland op Zuid Beveland
heerlijkheid
Eertijds een slot toebehorend aan de heer van Ellewoutsdijk [Kok, blz. 264]In 1785 behoort de heerlijkheid tot de familie Perponcher Sedlinitzky [Kok, blz. 264]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 264
Ellingen
Eertijds plaats in Gelderland bij Arnhem
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Elmpt
Dorp in Gelderland bij Montfoort. Ook Elempt en Elmp
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 251, 265Venner, Inventaris, pp. 107 (1672),109 (1682), 111 (1692), 166 (1789)
Elsen
Buurtschap in Rijssen
algemeen
Rijssen is één van de gerichten van TwentheBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265ElshoutDorp in het land van Heusden bij Baardwijkalgemeen
belastingenfamiliegeld=in 1673-1674 is hier een Hollands familiegeld geheven met een tarief van 0,5 procent [Stasse, Meeuwen, blz. 186-187]
heerlijkheidIn 1814 is Maurits Calixtus Franciscus Johannes de Rotte, heer van Oudheusden, Hulten en Elshout [Adel1925, blz. 182]
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 437 e.v. (1514)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Stasse, Arie Jan, Het familiegeld van Meeuwen, Onsenoort en Oudheusden en Elshout, in: Ons Voorgeslacht , jrg 79, april 2024, blz. 184-187
Elshout
Buurschap onder Lekkerland in de Alblasserwaard.
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Elsloo (Li)
BRONNENliteratuurNeve, Rijkskamergerecht, p. 304 (1559)Elsloo [Fr]
Eén dorp in Friesland. Ook Eelslo of Elslo
algemeen
Eén van de 13 dorpen in de grietenij Stellingwerf-Oosteinde
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 129, 265Elspeet
Dorp in Gelderland bij Nunspeet
economie
Belangrijk is de landbouw.BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 265Sloet, Brieven, p. 317 (1386)
Elst
Plaats in Gelderland in de Overbetuwe. Ook Elista, Eliste, Marithaime
algemeen
Bezat een hofstede [Marithaime] waar keizer Hendrik II in 1003 met zijn gevolg zou hebben verbleven. Geschonken aan de Utrechtse kerk door de grootvader van Karel de Grote. In 1225 is de hofstede door ruiling door de bisschop afgestaan aan de Geldersen [Kok, blz. 234]financiën
gemeente
burgemeesterjhr Rudolf Willem Jacob van Pabst van Bingerden [Leeuw1883, blz. 26]godsdienst
=De hofmeier Karel Martel schenkt op 9 juli 726 aan de kerk van St. Salvator en St. Maria te Marithaime in de Betuwe de villa Elst en de andere goederen van Everhard in deze gouw, ten behoeve van bisschop Willibrord [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 36, blz. 26; [Groot Charterboek deel 1 blz. 38].=Koning Zwentibold laat in 896, op verzoek van bisschop Odilbald, Odburg, een horige van de kerk in Elst, vrij [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 89, blz. 96].heerlijkheid
In 1614 is N. van Bloemendaal heer van Elst [Leeuw1883, blz. 69]In 1785 is Caspar baron van Lynden heer van Elstrechtspraak
In 1839 is J.M. Baron van Pabst tot Bingerden kantonrechter is Elst [Aa, Aard1, blz. XXVII]BRONNENliteratuurAa, A.J. van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorcum 1839, deel I, blz. XXVIIMartens van Sevenhoven, Geldersche, pp. 487 e.v. (1577)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 234, 266
EltenPlaats bij Lobithalgemeen=Op 29 juni 968 schenkt keizer Otto op verzoek van zijn vrouw Adelheid aan het klooster te Elten het gebied van Urk en alles wat graaf Wichman in het graafschap Naerdinckland en Eemland bezat. Op 3 augustus 970 wordt dit door Otto I bevestigd. Op 18 december 996 door Otto III bevestigd [Groot Charterboek deel 1 blz. 40]=Eertijds een drostambt behorende tot het graafschap Zutphen [Kok, blz. 266]=Karel van Bourgondië schenkt het aan de vorst van Kleef [Kok, blz. 266]
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 120 (m.e.)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 266
ElverdingeDorp in
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, pp. 176-179 (1551)Verlinden, Balfart, p. 120 (1350-70)
Elwerweer
Dorp in Groningen bij de Dollard.
algemeen
=in 1277 door het water verslonden [Kok14, blz. 571]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 571
Elzenoort
Plaats op Walcheren in de Lieve Vrouwe Polder
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 267Emael
algemeen
heerlijkheid
In 1685 is Daniel Wolff von Dopff heer van Eben, Emael, Agimont, Nedercanne, Hartelstein en Ruyff [Adel1925, blz. 55]BRONNENliteratuur
Emden
Ook Embden, Emetha en Marktvlek
algemeen
Rond 1300 beginnen kasteel en dorp meer bekend te worden bestuur
burgemeesterIn 1786 is H. Loefing burgemeester [Chalmot1, blz. VI]drostWillem Bentink, zoon van Andries Bentink, is drost in Emden [ChalmotBio2.301]
raadsheerIn 1786 is J.J. Meder raadsheer in Embden [Chalmot1, blz. VI]In 1786 is J. Tholen raadsheer in Embden [Chalmot1, blz. VIII]
veertigcollegieIn 1786 is J.J. Mourenbrecher praeses van het veertigcollegie [Chalmot1, blz. VI]In 1786 is A. Schuirman praeses van het veertigcollegie [Chalmot1, blz. VII]
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 301 [Willem]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273-274
Emeliepolder
Ten zuiden van de Biesbosch
algemeen
heerlijkheid
Eén van de hoge heerlijkheden van de Prins van Oranje en Nassau [Kok, blz. 273]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273Emelisse
Vroeger dorp in Zeeland op Noord-Beveland
algemeen
In 1530 onder water verdwenen [Kok, blz. 273]BRONNENliteratuur Engels, Geschiedenis, pp. 44-45 (1358)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 273Rees, Geschiedenis I, p. 85 (1358)
Emelwaarde
Zie Emmeloord
Emmeklaar
Plaats in Eemland, Utrecht. Ook Emiclaer.
algemeen
heerlijkheid
Het betreft een vrije heerlijkheid in 1749 wordt Everard Wittert ermee beleend [Kok13, blz. 279]In 1778 is Everard Bonifacius Wittert heer van Hoogland, Emiclaer, Coelhorst enz. [Adel1925, blz. 242]In 1815 is mr. Adriaan Cornelis Wittert heer van Hoogland en Emiclaer [Adel1925, blz. 242]In 1848 is jhr Everardus Bonifacius Wittert heer van Hoogland en Emiclaer [Adel1925, blz. 242]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 279
Emmeloord
Stad in de Noordoostpolder.
algemeen
Eertijds een eilandje, gedeelte van Schokland [Kok, blz. 276]In 1632 begroot op 100 morgen land [Kok, blz. 276]In 1749 gaan 34 huizen in vlammen op [Kok, blz. 277]belastingen
ankergeldBij Resolutie 13 juli 1711 worden de burgemeesters van Amsterdam door de Staten van Holland gemachtigd om een ankergeld te vorderen wegens Emmeloord. Het gaat om 30 stuivers van ieder schip dat in Emmeloord aanlegt en niet behoren tot Holland, Friesland en Overijssel [Kok. blz. 277]verpondingIn 1632 zijn er 47 huizen [Kok, blz. 276]
economie
De bevolking drijft handel in granen en geneert zich met visvangst [Kok, blz. 277]heerlijkheid
Emmeloord vormt tesamen met Urk een ambachtsheerlijkheid, eigendom van de stad Amsterdam [Kok, blz. 277]=in 1496 is Gerrit Entszoon burgemeester. Hij is heer van Urk, Ens en Emmeloord [Kok13, blz. 322]BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 55 (1132)Doorninck/Uitterdijk, Bijdragen V, p. 153 (1415)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 276-277T.S. Overijssel II, p. 56 (17e e); IV, p. 188 (1711)
Emmen
Stad in Drenthe
algemeen
In 1228 geheel geplunderd [Kok, blz. 277-278]gemeente
burgemeesterJ.J. Willinge is burgemeester [Wal, Bijdragen 1842, blz. XI]BRONNENliteratuurGosses, Organisatie, pp. 72 (16e e),147 (1633)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 277-278T.S. Drenthe, p. 79 (Rep)W.D.B.I.U.A. 1873, 3 mei, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854)EmmerikStad in Duitsland aan de Rijn. Ook Embrica VillaalgemeenKeizer Lodewijk de Godvruchtige hield er rond 828 enige tijd zijn hof [Kok13, blz. 276]Reinald IV staat in 1379 Emmerik af aan Adolf van Kleef ter kwijting van een losgeld [Kok13, blz. 280]In 1598 verovert prins Maurits de stad op de Spanjaarden en gaf de stad terug aan de hertog van Gulik en Kleef [Kok13, blz. 284In 1609 overlijdt kinderloos Jan Willem, hertog van Guli, Kleef en Berg.[Kok13, blz. 280]Otto van Gent is gouverneur van Emmerik [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 228]Wolter van Brienen [....-1630] is gouverneur van Emmerik [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 94]Omdat de keurvorst van Brandenburg niet in staat is de oorlogskosten van de te hulp geschoten Staten te betalen blijft het enige tijd in Staatse handen.[Kok13, blz. 280]De Franse inval in 1672 wordt besloten met een vrede tussen de keurvorst van Brandenburg en Lodewijk XI waarbij de Staten geen enkele vergoeding krijgen en Emden in handen komt van de keurvorst [Kok13, blz. 280]In 1785 in bezit van een nazaat van de keurvorst, de koning van Pruisen [Kok13, blz. 283]gemeenteIn 1820 is J. Schreijer raad van de gemeente te Emmerik [Nieuwenhuis, Algemeen, A-B, blz.XXVBRONNENliteratuur Becht, Statistische, p. 140 (1624)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 272, 279-280Nieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XXVSchevichaven, Rijkstol, p. 8 (1354)
Emmikhoven
Plaats in het Land van Altena. Ook Emmichoven
algemeen
heerlijkheid
Emmikhoven, Ganswijk en Waardhuizen vormen in 1785 tesamen één heerlijkheid [Kok13, blz. 284]mr Pieter Beelaerts is in 1785 oud raad en burgemeester van Dordrecht en heer van Emmichoven, Ganswijk en Waardhuyzen [Leeuw1883, blz. 87; Kok13, blz. 284]BRONNENliteratuurSmidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 299 (1523)Wijnpersse, Statistiek, p. 380 (1854)
Empel
Dorp in Brabant tegenover Engelen
algemeen
Empel beslaat 1248 morgen land vooral geschikt als weiland [Kok13,, blz. 288]bestuur
In 1785 bestaande uit de drossaart, zeven schepenen en één secretaris, allen aangesteld door de heer van Empel [Kok13,, blz. 288]economie
De bevolking leeft in 1785 van veefokkerij, hooibouw, visserij en dijkwerkers [Kok13, blz. 288]heerlijkheid
Eertijds in bezit van de abdij Sint Krispijn [Kok13, blz. 287]In 1673 wordt de kerk door de Fransen in brand gestoken [Kok13, blz. 288]In 1785 zijn er drie buurten: Kerkbuurt, Gewanden en Meerwijk [Kok13, blz. 287]In 1830 is Willem Hendrik van Thye Hannes heer van Empel en Meerwijk [Adel1925, blz. 85]BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 77 [1146]W.D.B.I.U.A. 1873, 13 september, p. 3
Endegeest
Eertijds slot bij Leiden
algemeen
René Descartes woonde er enige tijd [Kok13, blz. 290]in 1785 bewoond door de graaf van Gronsveld, heer van Werkendam [Kok13, blz. 290]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 290Engeland
Buurschap in Beekbergen
algemeen
Twee polders die tesamen een ambachtsheerlijkheid vormen [Kok13, blz. 290]tienden
In 1503 wordt Johan Bentink beleende met de tienden van EngelandIn 1543 wordt Adolf Bentink tot Loo beleend met de tienden van Engeland in BeekbergenBRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 280 [1543]; 290 [1503]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 290Engelbert
Dorp in de Groninger Ommelanden
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 297Engelen
Dorp in het Land van Heusden
algemeen
=schans gelegen bij het fort Crevecoeur [Kok13, blz.. 298]=er zijn in 1785 45 huizen [Kok13, blz. 298]heerlijkheid
In 1785 is Martinus van Barneveld heer van Engelen [Kok13, blz. 298]oorlog
=in 1672 wordt de schans door de Fransen onder Turenne aangevallen en in 1673 deels geslecht [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 453-456 (1514)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 298W.D.B.I.U.A.1873, 30 augustus, p. 2; 13 september, p. 3
Engelenburg
heerlijkheid
Jakob Schimmelpenning is in 1610 heer van Engelenburg en Kell Andries Bikker (..Amsterdam-1652) was heer van Engelenburg.In 1785 is Alexander Schimmelpenning van der Oyen is heer van Engelenburg [Kok13, blz. 298]BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 281 [1610], 285 [Alexander]Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz. 158 [Bikker]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 298Engeren
Dorp in het Land van Heusden.
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 299Engh, den
Riddermatige hofstad in Utrecht bij Vleuten
algemeen
heerlijkheid
=Op 27 oktober 1536 tot riddermatige hofstad verklaard [Kok13, blz. 300]=Behoorde lange tijd aan de familie Uten-Engh [Kok13, blz. 300]=De eerst bekende is Nicolaas Uten-Engh. Daarna zijn dochter Elizabeth Uten-Engh=op 9 april 1423 opgedragen aan haar oom Amelis Uten-Engh =op 12 augustus 1425 diens zoon Beernd Uten Engh=op 21 augustus 1426 opgedragen aan zijn zoon Amelis Uten Engh=tijdens leven deed hij op 21 december 1466 afstand ten behoeve van zijn zoon Beerend Uten-Engh=hij wordt opgevolgd door zijn zoon op 5 april 1505=zijn zoon Amelis Uten Engh doet op 6 februari 1530 de leeneed=na zijn overlijden volgt dochter Philippota Uten Engh op6 september 1538=kort daarna staat ze de heerlijkheid af aan haar oom Amelis Uten Engh=Amelis staat de hh op 21 september 1546 af aan broer Beernd Uten Engh [Kok13, blz. 300]=hij staat de hh af aan kleinzoon Beernd Uten Engh [Kok13, blz. 301]=Beernd overlijd kinderloos; zus Anna Uten Engh wordt ermee beleend. Ze is getrouwd met Fredrik van Zuylen van Nijevelt, heer van Aartsbergen=Fredrik wordt er op 26 juni 1600 mee beleend=tot 1658 in de familie van Zuylen van Nijevelt =vervolgens tot 1678 in bezit van de familie Ruysch=in 1678 door Lucia Ruysch en haar man Jacob Taats van Amerongen opgedragen aan Cornelis van Egmond van der Nijenburg=in 1761 wordt daarmee beleend mr. Jan Cypriaan van Ewijck, heer van Themaat, oud schepen van Amsterdam [Kok13, blz. 301]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 299-301Enghuizen
Adellijk huis in Gelderland bij Hummel
algemeen
heerlijkheid
Walraven van Heeckeren (1570-1646) is heer van Nettelhorst en Enghuizen Evert van Heeckeren (1614-1680) is heer van Nettelhorst, Enghuizen en BarlhamJacob Dirk van Heeckeren (1665-1748) is heer van Barlham. Enghuizen, Roderlo en BrandsenburgFrzen ans Jan van Heeckeren (1692-1767) is heer van Enghuizen, Beurse, Cloese, Langen en SuiderasEvert Frederik van Heeckeren [1755-1831] is heer van Enghuizen en Beurse [WP8.193]Hendrik Jacob Carel van Heeckeren [1785-....] is heer van Enghuizen, Beurse, Beverwaard en Odijk [WP8.193]In 1785 is Jacob Adolf van Heekeren heer van Enghuizen [Kok13, blz. 301]Lodewijk Evert baron van Heeckeren [1830-....] is heer van Enghuizen, Beverweerd en Odijk [Leeuw1883, blz. 64]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 191-193 (WP)
Englum
Dorp in Friesland
algemeen
Eén van de twaalf dorpen in de grietenij Menaldumadeel [Kok13, blz. 301]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301Engwier
Dorp in Friesland bij Wons
algemeen
=gelegen in de grietenij Wonseradeel in het kwartier WestergoBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301
Engwierum
Dorp in het noordoosten van Friesland
algemeen
=gelegen in de grietenij Oostdongeradeel=het heeft in 1785 23 stemmen BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 301-302Engwirden
Dorp in Friesland. Ook Aengwirden, Ængwirden of Annewaerde
bestuur
grietmanJohannes Agricola is grietman van Engwirden van 1593-1605 [Repertorium]BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 97 (1551)Enines
Baelde, Domeingoederen, p. 97 (1551)
EnkhuizenStad in Noord-Hollandalgemeen=naam waarschijnlijk te herleiden naar "eng" en "huizen", als plaats waar de huizen dicht opeen stonden en weinig in aantal waren [Kok13, blz. 303]=de bewoners van Enkhuizen en omgeving werden "Dregter-Vriezen" genoemd. Ze deden in 1155 een inval in Kennemerland, doch door die van Haarlem teruggeslagen. Floris III sloot in 1161 een verdrag met hen. In 1288 werden ze door graaf Floris V onderworpen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 167]=Oudste vermelding bij Melis Stoke die noemt 1296 als jaar waarin de Westfriezen in Enkhuizen gelegerd waren=rond die tijd stookt de bisschop van Utrecht de Westfriezen op; ze ontmoeten op hun oorlogspad het leger van Jan van Avennes. Hij rukte op naar Friesland en zond de heren van Arkel en van Putten naar Enkhuizen dat snel werd overmeesterd en in brand gezet [Kok13, blz. 317]=in 1309 deden de Hollanders een inval in Friesland; in hun gelederen Westfriezen, die zich flink misdroegen. Uit wraak deden de Friezen een inval in E en richten veel schade aan. E. ging op zoek naar de aanstokers en staken hun huizen in brand. Dat lokte een nieuwe aanval van de Friezen uit Er gingen in de stad 45 huizen in de brand en men nam een grote buit mee [Kok13, blz. 317]=in 1346 genoemd als ambacht of ban =in 1355 na vereniging met Gommers kerspel tot stad verheven door Willem van Beijeren. Hij wilde dat de stad Enkhuizen zou worden genoemd=in 1361 wordt een haven gegraven=in de ruzie van Jacoba van Beijeren met ....... kiest E. de kant van de Kabeljauwsen. In 1426 overvalt Jacoba met een scheepsvloot de stad. Meer dan 100 aanzienlijke burgers worden onthoofd [Kok13, blz. 317]=in 1537 wilde hertog Karel van Gelre met vijf vol uitgeruste schepen E. innemen. Laag water verhinderde hun komst. Na enige tijd voor anker te hebben gelegen vertrok men [Kok13, blz. 317]=in 1590 is de stad vergroot; toen een omvang van tussen 1350 Enkhuizer of Drechterlandse roeden en 1506 roeden en 3 voeten.=in 1572 kiest E. -nadat de burgemeesters lang hadden geprobeerd de Spanjaarden versterking binnen te laten brengen- de zijde van Willem van Oranje. Pieter Buiskens neemt 350 stedelingen in bezoldiging en vraagt graaf van der Mark om meer bezetting. Aan dat verzoek wordt voldaan. Admiraal Boshuizen wordt gevangen genomen, kerken en kloosters beroofd, priesters, monniken en religieuzen verjaagd. Er worden nieuwe burgemeesters aangesteld, die een eed afleggen ten behoeve van Willem van Oranje, als stadhouder van Philips II, en aan de stad. Ze keren zich tegen Alva, de 10e oenning en de Inquisitie [Kok13, blz. 319-321]=in 1591 is de stad meer dan de helft vergroot [Kok13, blz. 322]=in 1703 worden door de Fransen meer dan 100 haringbuizen in brand gezet [Kok13, blz. 322]=in 1732 zijn er 2605 huizen en wonen er 10.000-11.000 mensen=de omwenteling van 1747 verloopt "zonder merkelijke beweeging", enige beweging was er bij het afschaffen van de verpachting [Kok13, blz. 323]belastingenaccijnzen =een deel van de waag is in 1785 in gebruik als "Stads Exchijnshuis" [Kok13, blz 308]
admiraliteit=zetelt beurtelings in Hoorn en Enkhuizen
exuerecht=in de jaren 1562-1563 komt E. met de steden Amsterdam, Alkmaar, Hoorn en Monnikendam overeen dat het recht wordt afgeschaft voor de burgers die over en weer in die steden woonplaats kiezen [Kok13, blz. 313]
ontvanger=In 1826 is D.A. de Vries ontvanger der registratie en domeinen in Enkhuizen [Gosselin, blz. XXII]
paalkiste=op 9 februari 1573 door Willem 1 afgenomen van Amsterdam en aan E. verleend om het toen nog Spaanse Amsterdam te straffen. Van alle schepen moest een vuur- en paalgeld worden betaald. Op 8 januari 1578 in dit recht bevestigd, terwijl toen Amsterdam reeds de zijde van Oranje had gekozen. Kort daarna komen de beide steden overeen dat ze elk een aandeel in de opbrengst zoufden genieten. Amsterdam zal dan de vuurbakens onderhouden en Enkhuizen de zeebakens en tonnen leggen en onderhouden [Kok13, blz. 312-313]
verponding=in 1739 bedraagt de verponding f 7683:13:8 [Kok 13. blz. 304]
bestuurburgemeester=eertijds twee burgemeesters [Kok13, blz. 310]=op 17 maart 1397 handvest hertog Albert: schout en poorters kiezen burgemeesters [Kok13, blz. 311]=op 1 juli 1423 zijn er twee burgemeesters, toen poortmeesters geheten [Kok13, blz. 310]=hertog Filips van Bourgondië graaf van Holland is burgemeester [Kok14,, blz. 512]=in 1496 is Gerrit Entszoon burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]. Hij is heer van Urk, Ens en Emmeloord [Kok13, blz. 322]=op 23 november 1512 handvest Maximiliaan van 3 naar 4 burgemeesters. Een van de 4 blijft 2 jaar dienen de andere 3 worden jaarlijks vervangen. Op 31 december maken de president burgemeester en twee secretarissen maken 72 biljetten met daarop 3 namen van de gegoedste burgers. Wordt nagezien door alle vier de burgemeesters. Opgevouwen in geheim kastje van de burgemeesters. Op 1 januari 12.00 uur burgemeesters en schepenen bijeen. Biljetten geteld en door president burgemeester aan schepenen gegeven. Elk van de zeven schepenen trekken een biljet. De 21 getrokken personen worden op het stadhuis ontboden. Zij kiezen uit de 16 vroedschappen [20 minus 4 burgemeesters] 3 burgemeesters. De drie kiezen uit de 4 vertrekkende burgemeesters een Oud burgemeester [Kok13, blz. 311]=uit de 20 vroedschappen kiezen de oude en nieuwe burgemeesters drie burgemeesters om naast de oude burgemeester één jaar te dienen [Kok13, blz. 309]=in 1785 zijn er 4 burgemeesters [Kok13, blz. 310]=In 1786 is H.W. van Vossen president burgemeester en raad [Chalmot1, blz. VIII]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is burgemeester [Roelants, Gulden, blz. 318]
admiraliteit in het Noorderkwartier=Dirck Admiraal [...-1691] is van 18 juli 1681 t/m 14 mei 1682 gecommitteerde namens Enkhuizen [Repertorium]
commissarissen=er zijn commissarissen van huwelijkszaken, vijf voor toezicht op de bank van lening
fabrijk=er is één fabrijk [Kok13, blz. 312]
gecommitteerde raden van Holland in het Noorderkwartier [1573-1795]=Dirck Admiraal [...-1691 is van 29 oktober 1677 t/m 23 maart 1679 lid namens Enkhuizen [Repertorium]
hoofdofficier=mr Floris Abraham Vaillant [1755-1819] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]=dr Christiaan Joannes Vaillant [1782-1863] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]
magistraat of wet=bestaat in 1785 uit de hoofdschout, vier burgemeesters, zeven schepenen en drie secretarissen [Kok13, blz. 309]=soms maakten twee pensionarissen deel uit van de magistraat
pensionaris=er zijn 1 of 2 pensionarissen [Kok13, blz. 312]=in 1753 is mr. C.J.. Vailland pensionaris [Groot Charterboek deel 1 blz. 37]
raadzie vroedschappen
schepen=er zijn zeven schepenen=ze mogen vlg handvest van Willem van Beijeren uit 1355 met de schout een (half)jaar keuren maken. In die tijd zijn er nog geen burgemeesters. De kiesdag is bepaald op 1 januari volgens ordonnanties van Maximiliaan van 30 november 1488 en Philips van 20 december 1492. De verkiezing geschiedde door de schout In 1666 verzochten burgemeesters en vroedschappen met succes de Staten om de burgemeesters te laten kiezen. Onder Willem III gebeurde het door hem uit een dubbel getal (14) Zo bleef het Volgens octrooi van 17 februari 1666 moeten de aftredende burgemeesters aanbevelen 14 capabelste en gequalificeerdste ingezetenen. Hollanders 6 jaar poorter en van de Gereformeerde religie [Kok13, blz. 311-312]=mr Floris Abraham Vaillant [1755-1819] is hoofdofficier van E. [Roelants, Gulden, blz. 318]=In...is mr. Joan Jacob Duivensz [Chalmot1, blz. IV]
schout=eertijds aangesteld door de graaf of diens stadhouder; in stadhouderloze tijden aangesteld door de Staten voor 3 jaar met evt verlenging of door een nader opgevolgd [Kok13, blz. 310]=gekozen door de burgemeesters met toestemming van de vroedschappen. Vormt met de burgemeesters "één hand" in het bevorderen van rechtszaken. Hij mag niemand kwellen en niets doen tegen het goedvinden van de burgemeesters en zich op geen andere rechter mogen beroepen dan het schepenvonnis. Alles op verbeurte van f 60 voor de stadskas [Kok13, blz. 310]
secretaris=er zijn drie secretarissen [Kok13, blz. 312]=Albert Bruinink is secretaris [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 101]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is secretaris [Roelants, Gulden, blz. 318]
thesaurier=er is één thesaurier [Kok13, blz. 312]
vroedschap=op 20 maart 1523 werd de keuze en aanstelling van de vroedschappen door Karel V opgedragen aan de nieuwe en oude burgemeesters; de vroedschappen moeten tenminste 30 jaar zijn. Bij overlijden van een vroedschap mogen de anderen een in zijn plaats kiezen. Er mogen niet tegelijk een vader en zoon, broers of zwagers dienen. Tijdens de regering van de hertogin van Parma werd gevraagd of twee zwagers verkozen mochten worden. In 1572 werd goedgevonden 20 raden te kiezen, boven 30 jaar onder 60 jaar [Kok13, blz. 309]=Op 23 mei 1749 worden de 20 vroedschappen door commissarissen van Prins Willem IV bedankt; 18 werden weer in hun functie hersteld [Kok13, blz. 310]=op 1 maart 1751 wordt mr. Cornelis Francois Duivensz oud burgemeester, als raad benoemd i..p. v. mr. Jan Druif [Kok13, blz. 310]=In Enkhuizen heeft de gemene burgerij nog enige zeggenschap bij de vroedschapskeuze [Rijpperda, Politie42] =Dirck Admiraal [....-1691] is van 1666-1691 lid van de vroedschap [Repertorium]=mr Christiaan Joannes Vaillant [1719-1781] is lid van de vroedschap [Roelants, Gulden, blz. 318]=in 1785 zijn er 20 vroedschappen of raden, gekozen uit de aanzienlijkste en vermogendste burgers, de zgn Rijkdommen. Uit de [Kok13, blz. 309]=In 1786 is H.W. van Vossen president burgemeester en raad [Chalmot1, blz. VIII]
weesmeester=er zijn vijf weesmeesters [Kok13, blz. 312]
economie
=de waag dateert van 1394 [Kok13 blz. 308]=vanaf 1420 legt men zich vooral toe op de haringvangst. Op enig moment waren er 450 haringbuizen, maar ook tijden met 60 of minder schepen [Kok13, blz. 315]=de haringvangst begunstigde de scheepsbouw =in 1448 vergunt de koning van Denemarken E naast Staveren het recht om in de Sont te mogen varen jaarlijks darvoor betalend een stuk laken [Kok13 blz. 312]=E. rust in 1547 acht oorlogsschepen uit om de vissersvloot te beschermen (WP8.123)=De Hollanders en Zeeuwen gingen in de havens van Brouage en Rochelle, van Santa Maria en San Lucar zout halen. Hoorn en Enkhuizen, de voornaamste zetels van de haringnering, waren ook hierin de eerste; in 1475 hadden zij een vloot van zeventig met zout bevrachte schepen op zee. Dat ruwe zout moest weer gezoden worden; talrijke zoutziederijen verrezen in de buurt van de vissersplaatsen; rondom Enkhuizen alleen telde men er veertien; en de Zeeuwen overtroffen de Hollanders in de zoutnering nog verre; bij een brand in 1526 werden te Zieriksee zevenenzeventig zoutketen in de as gelegd [Fruin, Tien, blz. 194]=de stad beschikt over linnenwevers, houtzagers, metselaars, bakkers, scheepstimmerlieden, lakenkopers, glazenmakers, etc [Kok13, blz. 314]=in 1614 was er een bloeiende koophandel en zeevaart [Kok13, blz. 315]=de oorlogen met Frankrijk en Engeland hebben handel en scheepvaart ernstige schade toegebrachtfinanciën
=in 1535 steunt E. Karel de V met vier oorlogsschepen op zijn tocht naar Tunis [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1603 wordt de munt van West-Friesland voor het eerst naar Enkhuizen overgebracht. De Munt wordt om de 10 jaar verplaatst in de volgorde Hoorn, Enkhuizen en Medemblik [Kok13, blz. 308]=Frans Jan baron van Heeckeren [1694-....] is heer van Enkhuizen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 287]heerlijkheid
=Enkhuizen bezit een aantal heerlijkheden: de stad Grootebroek en de dorpen Bovenkarspel, Lutjebroek, Hoogkarspel, Hem en Venhuizen, Oost- en West-Friesland, het eiland Texel etc [Kok13, blz. 314]oorlog
=in 1279 wordt E. door Nicolaas van Putten in brand gestoken [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1309 is er een inval van de Friezen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=in 1426 ingenomen door de Kennemers [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=de schutterij neemt een belangrijke plaats in. Vier vroedschappen maken er deel van uit. De schutterij treedt in bestuurlijke zin wel eens samen op met de burgemeesters. =in 1537 mislukt een aanval van Karel van Gelre [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]=In 1549 beschikt de schutterij over de vergaderruimte Grootschool.=In 1665 wordt door de magistraat een drilmeester aangenomen =In 1672 komen er twee drilscholen,, maar na die tijd raakt de schutterij zoals in veel andere plaatsen in verval [Kok13, blz. 314]=in 1799 een invasie van Engelsen en Russen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 188]rechtspraak
=in 1398 wordt door hertog Albert bepaald dat misdaden buiten de vrijheid van de stad gepleegd door een onderzaat van Enkhuizen wereldlijk of geestelijk niet mogen worden berecht door de deken van Hoorn of de Proost van West-Friesland [Kok13, blz. 313]=in 1488 wordt door Maximiliaan en bevestigd in 1492 door Philips het rechtsgebied van de stad verruimd [Kok13, blz. 313]waterstaat
=in 1515 is er een grote watersnood in heel Holland. In E. Vele huizen, bolwerken en een deel van de stadsvesten worden weggespoeld [Kok13, blz. 317]BRONNENliteratuurAkerlaken, D. van, Mr. Hendrik van Stralen, aanteekeningen uit zijne nagelaten geschriften, ‘s Gravenhage 1878Allan, EnkhuizenAssen, Collegie, p. 97 (17e e)Becht, Statistische, pp. 58 (1652-57), 59 (17e e), 62 (1643-47), 141(1591), 196 e.v. (1629)Bergh, Handboek, blz. 50, 53 (755)Blécourt, Welgeborenen, p. 350 (1346)Brouwer, Enkhuizen (1514)Dillen, Stukken, p. 71(1681)Engels, Geschiedenis, pp.14-15(1411), 51 (1553), 66 (1557)zoo bepaalde Graaf Willem in 1411 dat die van Enkhuizen, in plaats van de tiende, eenen ouden Wilhelmus, Hollandschen gulden zouden opbrengen [blz 14-15]Fruin, Informacie, blz. XXX-XXXI (1514), 89 (1514), 95 (id), 99-104 (id)Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz. 194 Goede, Swannotsrecht I, p. 28 (1369)Goes, Register I, pp. 32 (1525), 37 (id); IV, p. 74 (1555); V, pp. 93 (1557), 118 (id), 122 e.v. (id), 134 (id), 151 (id)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXIIGosses, Stadsbezit, p. 34 (1447)Gosses, Welgeborenen, pp. 44 (m.e.), 59 (1369)Hall, Stedelijke, pp. 584 (1355), 585 (1397)Halma, Tooneel I, p. 423; II, p. 43 (1426-27; 1468)Henne, Histoire VI, p. 90 (1535)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 302-323Meerkamp van Embden, Goudsche, p. 108 (1525)Meyroos, Onze, p. 8 (1515)Oldewelt, Beroepsstructuur, pp. 94 (1742), 181 e.v. (id)Pols, Westfriesche I, p. LI (m.e.); II, pp. 197 (15e e), 199 (id), 205 (id), 211 (id), 220 (id)Rees, Geschiedenis I, pp. 67 (1573), 74 (1505), 93 (1573)Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 333 (1498)Verhees, Niederlandische, p. 200 (16e e)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 101, 167Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 123
Ens
Dorp in Overijssel bij Emmeloord
algemeen
=eertijds gelegen op het eiland Schokland. het eiland is tweeherig. Het noordelijk deel met Emmeloord valt in 1790 onder Holland, vooral onder Amsterdam; het zuiden valt onder Overijssel [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 88]=BRONNENliteratuurDoorninck/Uitterdijk, Bijdragen VII, p. 261 (1407)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 328, 332T.S. Overijssel II, p. 56 (17e e), 65 (1651), 251 (1602), 272 (1611); IV, pp. 184 (1585-1601), 185 (1620), 188 (1710)
Enschede
Stad in Overijssel. Ook Endscheiding [Nav1870]. Ook Aneschedhe [1108] Eindscheide en Enze of Anze [Kok13, blz. 329]
algemeen
=gelegen in het Landdrostambt Twenthe op de grens van Musterland [Kok13, blz. 329]bestuur
=er zijn zes burgemeesters en zes gemeenslieden jaarlijks verkozen door de Landdrost. Voorts een secretaris [Kok13, blz. 329]oorlog
=in 1228 stak Otto II, 34e bisschop van Utrecht, de stad in brand [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]=in 1597 verjoeg prins Maurits de Spanjaarden [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189; Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 102]=in 1672 bezet door Munsterse troepen [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]=in 1784 twee compagnieën te weten 240 weerbare en goed geoefende mannen [Kok13, blz. 329]bestuur
=er is in 1790 een slot, het Hof te Boekholt [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 103]=de regering bestaat uit zes burgemeesters, een secretaris en zes gemeenslieden. Jaarlijks verkozen door de Landdrost van Twenthe [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 103]gemeente
-in 1896 wordt Edo Johannes Bergsma [1862] burgemeesterBRONNENliteratuurBecht, Statistische, p. 141 (1682)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329Wie is dat, blz. 45 [1896]Kuile, Commanderij, p. 313 (1808)Navorscher XIX, p. 566 (1822); 1870, blz. 583-584Racer, Gedenkstukken, deel 2, p. 220 (1433), 263 (1331), 265 (1321), 267 e.v. (1465), 325 (1528), 335 (1644)Slicher van Bath, Landbouw, pp. 161 (1675), 162(1758)T.S. Overijssel II, pp. 255 (1605), 308 (1475)W.D.B.I.U.A. 1872, 27 juli, p. 4; 1874, 1 augustus, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 384 (1854)
Enschot
Dorp in Brabant bij Oisterwijk
algemeen
=in 1785 zijn er 61 huizen [Kok13, blz. 329]=er is 217 morgen bouwland [Kok13, blz. 329]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329EnspijkDorp in Gelderland bij Deilalgemeenheerlijkheid=Johan van Weerdenborg, heer van Enspieck en Gansoyen is getrouwd met Willemina vanErp [BMHG 1877, blz. 363]=Johan van Weerdenborg, heer van Enspiek, is getrouwd met Diderica van Tuyl van Bulkensteyn [BMHG 1877, blz. 363]=in 1785 eigendom van de heer Kleinhof [Kok13, blz. 329]BRONNENliteratuurAlberts, Geschiedenis, p. 154 (1129)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329Enter
Dorp in Overijssel bij Rijssen
algemeen
BRONNENliteratuurDoorninck, Tijdrekenkundig V, p. 9 (1496)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 329
Entingen
Een havezate in Dwingeloo
algemeen
heerlijkheid
In 1786 is Sigismund Pieter Alexander Graave van Heiden heer van Reinestein, Entingen en Laarwoud. Landdrost van Coevorden en de Landschap Drente. Hij is gehuwd met Maria Frederika, baronesse van Reede van Amerongen [WP8.214; Chalmot1, blz. VBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 332Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 214 (WP)Enum
Een dorp in Fivelingo bij Wirdum. Ook Emum.
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 13 [Dr-En] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 267, 332
Enumatil
Plaats in Groningen
algemeen
=er was een schans die in 1588 door Willem graaf van Nassau werd overmeesterd [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]Epe
Dorp in Gelderland
algemeen
=in 1712 gaat een gewapende macht in het Gortelse bos op zoek naar heidenen [= zigeuners] [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 189]belastingen
Enkele registers en rekeningen van de verponding uit eind 18e eeuw en begin 19e eeuw [ARA, Verslagen 1888, blz. 101]financiën
BRONNENliteratuurHeetjans, W., Gids voor Epe op de Veluwe, 1930Heringa, Tijnsen, p. 35 (m.e.)Hoefer, Vesting, pp. 71 (1530), 106 (15e-16e e), 115(1409)W.D.B.I.U.A. 1873, 20 september, p. 3Wijnpersse, Statistiek, p. 381 (1854)Eppinge
Dorp in Groningen in het Westerkwartier
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 352
Eppinghuizen
Slot in de Groninger Ommelanden
algemeen
=in 1785 eigendom van F.H. Baron van Zwartenberg [Kok14, blz. 352]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 352
Erichem
Dorp in Gelderland bij Buren
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 371Eringa
Een state in Friesland bij Britzum
algemeen
=in 1578 veroverd door Philips =rond 1607 =in 1785 gelegen in de grietenij Leeuwarderadeel in het kwartier Oostergoo [Kok14, blz. BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374ErkelenzPlaats in Noordrijn-Westfalen bij Roermond
algemeen
=stadje in het hertogdom Gulik, behorend tot hertogdom Gelder belastingen
brandschatting=voor 1607 geruime tijd schatting betaald aan Spaanse en Staatse troepen [Kok14 blz. 375]=van 1607-1648 in Staatse handen [Kok14, blz. 375; Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 190]bestuurburgemeester=Matthias Baux is in 1562 burgemeester [NNWB 1911, blz. 256]
secretaris=Matthias Baux is van 1544 tot 1558 secretaris [NNWB 1911, blz. 256]
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374-375Maasgouw 1879-1881, pp. 272 (1547), 458 (1548)Maeckl, Einige, p. 256 (1377)Maeckl, Erkelenzer, pp. 323 e.v. (12e e), 330 e.v. (m.e.), 338 (1445; 1433-67), 339 (1553), 348 e.v. (m.e.), 360 (1473), 389-396 (15e-16e e)Sivré, Klokken, p. 113(1674)Sloet, Toestand, p. 404 (1543)Venner, Inventaris, p. 106 (1664), 139 (1668), 149 (1538), 161 (1619), 208 (1410), 212 (1423)
Erlebeke
Een dorp in de Meijerij. Ook Aarlebeke.
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 374-375
Erlekom
Buurtschap aan de Waal bij Mellingen. Ook Erlekum
algemeen
heerlijkheid
=in 1785 eigendom van Dirk Berthram, baron de VilattesBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 375-376Ermelo
Dorp in Gelderland bij Harderwijk. Ook Armel of Ermel
algemeen
=genoemd in een giftbrief uit 1006 [Kok14, blz. 376]BRONNENliteratuurAlberts, Geschiedenis, p. 151 (855)Haak, Plooiierijen, pp. 157 e.v. (1706)Heringa, Tijnsen, pp. 35 (m.e.), 61 (1558)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 376Wijnpersse, Statistiek, p. 381 (1854)
Erny Saint Julien
Baelde, Domeingoederen, pp. 232-233 (1551)
Erp
Dorp in Brabant bij Aarle
algemeen
=bestaat in 1785 uit 7 buurtschappen met totaal 300 huizen [Kok14 blz.. 390]=er is in 1785 naast een gemeenschappelijke heide 758 morgen bouwland [Kok14 blz.. 390]bestuur
=er zijn in 1785 zeven schepenen en een secretaris die zijn ambt erfelijk bezit [Kok14 blz.. 390]economie
=er is in 1785 een water- en korenmolen [Kok14 blz.. 390]heerlijkheid
=Jan van Kuik is in 1572 heer van Erpt [Kok14 blz.. 390]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 389-390Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 157 (1515)
Erpe
Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 157(1515)
Erpt
algemeen
heerlijkheid
in 1572 is Johan van Kuik heer van Erpt [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 385]Erquinghem-le-Sec
Baelde, Domeingoederen, p. 182 (1551)
Ersele
Dorp in Brabant in de Meierij
algemeen
belastingen
bede= in het aandeel in de bede voor Brabant, groot f 140.000 betaalt de Meijerij f 19379:16: 3 in het kwartier Kempenland f 4074:1:9. Ersele betaalt f 192:12 Loon valt onder de rechtbank van Ersele en betaalt f 199:5:3 [Kok14, blz. 392]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 391-392
Esch
Dorp in Brabant.
algemeen
=in 1543 doet Maarten van Rossem een aanval in Brabant. Esch wordt verwoest en moet f 200 opbrengen. Boxtel wordt geplunderd en moet f 7000 betalen; ook in Oisterwijk plundert men en wordt f 7000 gevorderd. Meerdere plaatsen ondergaan hetzelfde lot van plundering; bovendien moet Hilvarenbeek f 1300 betalen Tilburg f 4300; Oirschot f 7000 Vessem en Oerle met de gehuchten f 2500 [Kok14 blz. 393; Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 191-192]bestuur
=de regering bestaat uit zeven schepenen en de secretaris [Kok14 blz. 392]heerlijkheid
=in 1555 door Philips II verpand aan de heer van Boxtel; pand later gelost en toen van de heerlijkheid Boxtel afgescheiden [Kok14, blz. 392]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 392-393
Escharen
Dorp in Brabant bij Grave. Ook Eschaaren.
algemeen
=de gehuchten Hall en Langeraar behoren tot de rechtbank van het dorp [Kok14, blz. 395]bestuur
=er zijn zeven schepenen=er is een dijkstoel met als dijkgraven de schout van Grave en de landen van Cuyk, zeven heemraden de landschrijver van het Land van Cuyk en een gerechtsbode. In 1570 wordt een instructie vastgesteld [Kok14 blz. 395]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 395W.D.B.I.U.A. 1873, 9 augustus, p. 3
Eschede
Adelijk huis in Gelderland bij Gorssel [Kok14, blz. 396]
algemeen
belastingen
tiendeAnna Bentink dochter van Willem Bentink en Ursula van Elderen verkrijgt in 1619 de helft van de Escheder tiendeBRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 302 [1619]Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 396
Eschoten
Plaats in Gelderland bij Otterlo. Ook Eeschate, Eeschoten, Eeskooten
algemeen
heerlijkheid
=Willem van Broeckhuisen tot Eeschate [1520-1605] is in 1571-1597 lid van de ridderschap van Veluwe. Eeschate en het goed ten Hage of de Haag in de Aenstoot verkrijgt hij door zijn huwelijk met Johanna van Delen [ANF1888, blz. 69]=zoon Willem van Broeckhuizen staat de heerlijkheid af aan zijn broer Adam, ook Daem, ....-1625 [ANF1888, blz. 69]BRONNENliteratuur
Escmundelf
Zie Assendelft
algemeen
=Assendelft dat in 1085 nogmaals als Escmundelf voorkomt [Bergh blz. 153]=Florentius tercii Theoderici filius cum bone memorie uxore sua Gerthrude optulit ad sepe predictum locum terram in Escmundelf v. libras et unciam solventem in Buschusa mansum XXXII uncias solventem, in Scherwich mansum XXVIII uncias solventem juxta Delf x. manssus ex altera parte Delf VIIII. manssus (Bergh blz. 58)=in Escmundelf quinque libras et sex uncias (Bergh, blz. 69)BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 153 (1085)Bergh, Oorkondenboek, blz. 58 (1083), 69 (1083-1120)
Escury
algemeen
heerlijkheid
In 1554 is Louis Collot heer van Escury [Adel1925, blz. 45]BRONNENliteratuur
Esen
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 157 (1551)
Espierres
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, pp. 177-179 (1551)
Esquernes
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 171 (1551)
Esscherweide
algemeen
heerlijkheid
=Eusebius Bentink is in 1577 beleend met EscherweideBRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 285Esselijkerwoude
Ambachtsheerlijkheid in Rijnland
algemeen=zou al in 1001 bekend zijn geweest onder de naam Asclekerwald [Kok14, blz. 483]=in 1427 wordt een heer van Woude begiftigd met het hoge rechtsgebied over Woude [Kok14, blz. 483]=naderhand Jacobswoude genoemd =in 1732 zijn er 275 huizen en een korenmolen; omvang 2199 morgen 409 roeden [Kok14, blz. 483]belastingenhoofdgeldIn 1623 wordt hoofdgeld geheven [Vorm, Sweringen, blz.. 8]
heerlijkheid=in 1280 zou al de 11e heer van de Woude hebben geleefd [Kok14, blz. 482]=bestaande uit de buurten Wouwbrugge, Jacobswoude, Afwegen de hoek van Roelofarendsveen en een deel van Oud-Aa en Benthuizen [Kok14, blz. 483]=in 1785 behoort het tot de familie van Wassenaar [Kok14, blz. 483]
rechtspraakHendrick Aelbrechtsz van Sweringen is in 1647 gerechtsbode [Vorm, Sweringen, blz. 37]
BRONNENliteratuurJansen, Amsterdamse, p. 417 (18e e)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 482Vorm, Teun van der, Een Rijnlandse familie Van Sweringen, in: Ons Voorgeslacht 2024, blz. 1-44
Essen
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 85 (1551) Henne, Histoire l, p. 63 (16e e)
Essequebo
Kolonie
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 396-482Est
Dorp in Gelderland tussen Bommel en Geldermalsen
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 489W.D.B.I.U.A. 1873, 21 juni,p.2
Estaples
algemeen
BRONNENliteratuurSmidt/Strubbe, Chronologische I, p. 72 (1474)
Estrées
algemeen
BRONNENliteratuurBraure, Etude, p. 177(1498)
Estrum
Dorp in Friesland. Ook Eestrum
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495
Esumerzijl
Plaats in Friesland
algemeen
oorlog
=in de 15e eeuw was er een blokhuis dat is 1422 door de Vetkopers op de Schieringers werd veroverd [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]Esveld
Buurtschap in Barneveld.
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495
Etenheerlijkheid=in 1673-1674 is Philips baron van Leeffdael heer van Eten en Meeuwen [Stasse, Meeuwen, blz. 184]BRONNENliteratuurStasse, Arie Jan, Het familiegeld van Meeuwen, Onsenoort en Oudheusden en Elshout, in: Ons Voorgeslacht , jrg 79, april 2024, blz. 184-187
Etersum
Dorp in de gemeente Edam. Ook Etershem Etersheim de Busch en de Busk.
algemeen
bestuur
=baljuw schout en secretaris van Oosthuizenheerlijkheid
=vrije heerlijkheid=Francois van Bredehoff (1648-1721) was vrijheer van Oosthuizen en heer van Etershem [Kobus, blz. 249]=in 1785 eigendom van Joan van Bredehof heer van Hobrede [Kok14 blz 495]rechtspraak
=eigen rechtbank met vijf schepenen [Kok14 blz. 495]BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 214-215 (1514) Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz 249Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 495Telders, Niet, p. 192 (Rep)
Etten
Dorp bij 's Heerenberg
algemeen
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 496
Etten
Dorp in Brabant
algemeen
heerlijkheid
=lange tijd eigendom van de familie van den Houte of Utenhoute [Kok14 blz. 496]=in 1450 gekocht door graaf Jan van Nassau en ingelijfd in de Baronie van Breda [Kok14 blz. 496]tienden
=de tienden van Etten komen deels de abdis van Thorn toe. De abdis benoemt een ontvanger [Kok14, blz. 496]BRONNENliteratuurANF 1883, 6 oktober, p. 2 (18e e); 1884, 16 februari, p. 4 (18e e); 1885, p. 186 (18e e)Goor, Beschrijving, pp. 355-356 (17 12)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 496Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 106Tempelaars, Coopbrouwers (16e- 18e e)W.D.B.I.U.A. 1873, 16 augustus, p. 3; 23 au.gustus, p. 4Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)
Everbeek
algemeen
BRONNENliteratuurGelder, Nederlandse, p. 101 (1556)
Everberg
algemeen
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 100 (1551)
Everdingen
Plaats in Gelderland. Ook Zuurding
algemeen
=er bevond zich een slot [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]=behorend tot graafschap Kuilenburg [Kok14, blz. 515]=in 1304 slot door Jan van Culenborg veroverd en geslecht =slot herbouwd en in 1402 bij de strijd tussen Frederik van Blankenheim en hertog Willem door brand verwoest [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 194]heerlijkheid
Wrecht is rond 1282 heer van Everdingen [Navorscher 1852, blz. 315]BRONNENliteratuurAvis, Directe, p. 88 (1333)Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 515
Everdingen
Dorp in Zeeland op Zuid-Beveland. Ook Everingen
algemeen
=in 830 bedijkt [Kok14, blz. 518]=groot 304 gemeten en 29 roeden [Kok14 blz. 519]heerlijkheid
=in 1295 is Dodyn heer van Everdingen [Kok14 blz. 518]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 518
Eversdijk
Dorp in Zeeland op Zuid-Beveland.
algemeen
=gesticht door één van de heren van Everinge [Kok14 blz. 520]heerlijkheid
=ambachtsheerlijkheid=In 1786 is Leendert Paardekooper heer van Capelle, Biezelinge en Eversdijk [Chslmot1,blz. VII]=met Kapelle groot 3079 gemeten 273 roeden 6 voeten 4 duim [Kok14, blz. 521]BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 520
Everswaart
Dorp op Zuid-Beveland. Ook Eversweerde.
algemeen
heerlijkheid
=groot 1190 gemeten=geheel onder water verdwenenBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 543
Ewijk
Dorp in Gelderland. Ook Awich
algemeen
=naam komt voor in giftbrief van gravin Adelheid uit 1188 [Kok14, blz. 579]=groot 1025 morgen land [Kok14, blz. 579]=er heeft een aanzienlijk slot Doddendaal bestaan waarvan de muren zijn vernield door de Fransen in 1672 en 1703 [Verwoert, Handwoordenboek I. blz. 158]belastingen
=in de schatting van 1547 draagt Ewijk met Leuven f 145:14:8 bij heerlijkheid
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 579Schevichaven, Organisatie, pp. 2 (1547), 39 (1361)Schevichaven, Rijk, p. 51 (1397)Schevichaven, Vraagstukken, p. 84 (1369)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 158W.D.B.I.U.A. 1874, 4 april, p. 2
Exmorra
Dorp in Friesland in Westergo
BRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580Exterhuis
Dorp in Groningen bij de Dollard.
algemeen
=verdronken bij overstroming van de DollardBRONNENliteratuurKok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 14 [EP-EZ] met kaarten, plaaten en pourtraitten, Johannes Allart, Amsterdam 1785, blz. 580
Eyckeningen
Plaats in Zeeland. Ook Nieuwkerk