Algemeen
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1579-1795)De afzonderlijke provincies zijn elk soeverein. Gezamenlijke besluitvorming en eenheid van optreden komt niet of moeizaam tot stand. In de provincies zijn vaak decennia lang families op belangrijke plaatsen te vinden.
De Bataafse Republiek (1795-1801)De Republiek wordt uitgeroepen op 19 januari 1795, een dag na de vlucht van Willem V naar Engeland. De Republiek verkeert financieel in zwaar weer. Het Verdrag van Den Haag verplicht de Republiek aan de Fransen 100 miljoen guldens te betalen als schadevergoeding voor de bevrijding, een bezettingsleger van 25.000 man te onderhouden en tot het verstrekken van een lening aan Frankrijk [1]. Het grondgebied van de Republiek omvat vrijwel het gehele huidige Nederland [2]Onder de Bataafse Republiek verdwijnen de gewesten en doen departementen hun intrede.
Het land bestaat uit acht departementen: 1. Het departement van den Eems 2. Het departement van den Ouden IJssel 3. Het departement van den Rhijn 4. Het departement van den Amstel 5. Het departement van Texel 6. Het departement van de Delf 7. Het departement van de Dommel 8. Het departement van de Schelde en Maas [3]Het land is verdeeld in 126 districten van ongeveer 15.000 personen elk. In elk district worden grondvergaderingen gehouden met ongeveer 500 personen van 20 jaar en ouder. Elke grondvergadering wijst een kiezer aan. Per district zijn dat er maximaal 30. De kiezers uit een district wijzen aan wie de afgevaardigde naar de Nationale Vergadering is [4]. De Nationale Vergadering komt op 1 maart 1796 voor het eerst bijeen in de Balzaal op het Binnenhof onder voorzitterschap van Pieter Paulus.De besluitvorming gaat zeer traag. Als op 11 maart 1797 wordt besloten dat de stemming over de ontwerp grondwet (1-2 augustus 1797) in de provincies zal plaatsvinden zijn degenen die een meer centrale aanpak voorstaan (unitarissen) ontevreden. Het eerste ontwerp van de Grondwet sneuvelt. Er volgt een Tweede Nationale Vergadering. Een staatsgreep van radicale unitaristen in januari 1798 maakt een einde aan dit parlement. Er komt een tweede ontwerp Grondwet en een Uitvoerend Bewind van vijf directeuren In juli 1798 treedt deze Grondwet in werking na een tweede staatsgreep van meer gematigde patriotten (moderaten). Naast het Uitvoerend Bewind wordt het Vertegenwoordigend Lichaam ingesteld. Ministers heten Agenten.Sedert 1795 was de overgang tamelijk rustig verlopen. In het najaar van 1799 vindt een Brits-Russische invasie plaats in de kop van Noord-Holland. De slag bij Castricum maakt daar een einde aan [5]
BRONNEN[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutie[2] wikipedia. Op 1 maart 1796 schaart ook Brabant zich onder de Republiek.[3] Staatsregeling 1798, art. 3, uitgewerkt in Wet van 30 maart 1799. Zie voor de volledige tekst van de Staatsregeling 1798 http://www.republikanisme.nl/nederland/staatsregeling-1798.html. De afbeelding is ontleend aan http://www.wazamar.org/Nederlanden/bataafse-rep.htm. Bij Wet van 21 juni 1802 wijzigt de departementale indeling weer.[4] www.politiekcompendium.nl.[5] wikipedia met een lijst van voorzitters van de Nationale Vergadering en een lijst van voorzitters van het Uitvoerend Bewind van de Bataafse Republiek;http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795 .
Het Bataafs Gemenebest 1801-1806In september 1801 wordt met hulp van de Fransen het Uitvoerend Bewind afgezet. Er komt een Staatsbewind met twaalf leden. In het bestuur komen leden van de oude regentenfamilies weer in bestuursfuncties terecht. Het Wetgevende Lichaam heeft weinig betekenis.In 1805 verandert het systeem aanzienlijk. Frankrijk vindt dat te weinig steun wordt verleend bij de oorlog met Engeland. Het Staatsbewind moet plaatsmaken voor éénhoofdige leiding. Rutger Jan Schimmelpenninck wordt raadpensionaris [1]. De besturen van de departementen wijzen 19 volksvertegenwoordigers aan, "Hunne Hoog Mogenden".
Munten zijn: de duit (1796), twee stuiver (1799), 2,5 stuiver of 1/8 Livire, 10 stuiver of een halve gulden (1795-1796), één gulden (1795-1796), drie gulden (1795), een halve dukaton zilveren rijder, een dukaton of zilveren rijder, een zilveren dukaat (1795, 1798, 1800-1803), een gouden dukaat (1795, 1799-1803, 1805), een dubbele gouden dukaat.
BRONNEN[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795http://www.wazamar.org/Nederlanden/bataafse-rep.htm
Koninkrijk Holland 1806-1810Het bestuur van Schimmelpenninck bevalt de Fransen niet. In 1806 wordt het Koningrijk Holland ingesteld. Napoleon benoemt zijn broer Lodewijk Napoleon tot koning van Holland. Ministers en volksvertegenwoordigers worden door de koning aangewezen [www.parlement.com]. Bij het Frans-Nederlandse verdrag van Fontainebleau van 11 november 1807 droeg Napoleon het door Pruisen bij de vrede van Tilsit afgestane Oostfriesland aan Nederland over. Nederland kreeg ook de heerlijkheden Varel en Kniphausen, eigendom van de edelman graaf Bentinck van Rhoon. Het verdrag voorzag ook in de afstand door het groothertogdom Berg van een aantal van Pruisen geërfde enclaves in Gelderland, namelijk Zevenaar, Huissen en Malburgen. De overeengekomen overdracht bleef uit. Uiteindelijk hebben Nederlandse troepen de gebieden in bezit genomen [Horst, Republiek, blz. 117]BRONNENinternethttp://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795literatuur
Eerste Franse Keizerrijk 1810-1813Ook met het optreden van zijn broer is Napoleon uiteindelijk niet content. Hij dwingt hem tot aftreden. Op 16 maart 1810 tekent Lodewijk een verdrag waarbij Brabant en Zeeland aan Frankrijk werden afgestaan. Op 1 juli 1810 tekent Lodewijk zijn troonsafstand. Op 4 juli 1810 deden de Franse troepen hun intrede in Amsterdam [Horst, Republiek, blz. 130-131]. Ons land wordt op 9 juli 1810 deel van het Franse keizerrijk. De Nederlandse ministers bleven op hun post en de departementen zetten hun werk voort tot 1 januari 1811. De leiding over het regeringsapparaat berust bij de lieutenant-général Lebrun. Op 1 januari 1811 worden de Nederlandse ministeries opgeheven. [Horst, Republiek, blz. 132]. De volksvertegenwoordiging wordt aangewezen door de keizer. Er volgt invoering van de Code Pénal, de Code Civil en de Code de Commerce. De rechterlijke organisatie gaat op de schop. Er komt een burgerlijke stand en een burgerlijk huwelijk. Ook de algemene dienstplicht stamt uit die tijd.Zware financiële verplichtingen drukken op ons land vanwege de voortdurende oorlogen waarin Napoleon betroken is. De economie zakt in, armoede en honger komen breed in het land voor. De ontevredenheid is groot. De Franse troepen trekken weg na de nederlaag in de Slag bij Leipzig in oktober 1813 [1].
BRONNENinternet[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795literatuurVorstendom der Nederlanden 1813-1815Op 20 november 1813 wordt door een Voorlopig Bewind bestaande uit Van Hogendorp en Van der Duyn van Maasdam de vrijheid uitgeroepen. Anton Reinhard Falck wordt de secretaris [Horst, Republiek, blz. 180-181]Prins Willem I keert op 30 november 1813 terug in het land en wordt op 2 december 1813 in Amsterdam uitgeroepen tot Soeverein Vorst [1]. Falck wordt Algemeen Secretaris van Staat [Horst, Republiek, blz. 189]
BRONNEN[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830Koninkrijk der Nederlanden 1830-heden
De Bataafse Republiek (1795-1801)De Republiek wordt uitgeroepen op 19 januari 1795, een dag na de vlucht van Willem V naar Engeland. De Republiek verkeert financieel in zwaar weer. Het Verdrag van Den Haag verplicht de Republiek aan de Fransen 100 miljoen guldens te betalen als schadevergoeding voor de bevrijding, een bezettingsleger van 25.000 man te onderhouden en tot het verstrekken van een lening aan Frankrijk [1]. Het grondgebied van de Republiek omvat vrijwel het gehele huidige Nederland [2]Onder de Bataafse Republiek verdwijnen de gewesten en doen departementen hun intrede.
Het land bestaat uit acht departementen: 1. Het departement van den Eems 2. Het departement van den Ouden IJssel 3. Het departement van den Rhijn 4. Het departement van den Amstel 5. Het departement van Texel 6. Het departement van de Delf 7. Het departement van de Dommel 8. Het departement van de Schelde en Maas [3]Het land is verdeeld in 126 districten van ongeveer 15.000 personen elk. In elk district worden grondvergaderingen gehouden met ongeveer 500 personen van 20 jaar en ouder. Elke grondvergadering wijst een kiezer aan. Per district zijn dat er maximaal 30. De kiezers uit een district wijzen aan wie de afgevaardigde naar de Nationale Vergadering is [4]. De Nationale Vergadering komt op 1 maart 1796 voor het eerst bijeen in de Balzaal op het Binnenhof onder voorzitterschap van Pieter Paulus.De besluitvorming gaat zeer traag. Als op 11 maart 1797 wordt besloten dat de stemming over de ontwerp grondwet (1-2 augustus 1797) in de provincies zal plaatsvinden zijn degenen die een meer centrale aanpak voorstaan (unitarissen) ontevreden. Het eerste ontwerp van de Grondwet sneuvelt. Er volgt een Tweede Nationale Vergadering. Een staatsgreep van radicale unitaristen in januari 1798 maakt een einde aan dit parlement. Er komt een tweede ontwerp Grondwet en een Uitvoerend Bewind van vijf directeuren In juli 1798 treedt deze Grondwet in werking na een tweede staatsgreep van meer gematigde patriotten (moderaten). Naast het Uitvoerend Bewind wordt het Vertegenwoordigend Lichaam ingesteld. Ministers heten Agenten.Sedert 1795 was de overgang tamelijk rustig verlopen. In het najaar van 1799 vindt een Brits-Russische invasie plaats in de kop van Noord-Holland. De slag bij Castricum maakt daar een einde aan [5]
BRONNEN[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Bataafse_Revolutie[2] wikipedia. Op 1 maart 1796 schaart ook Brabant zich onder de Republiek.[3] Staatsregeling 1798, art. 3, uitgewerkt in Wet van 30 maart 1799. Zie voor de volledige tekst van de Staatsregeling 1798 http://www.republikanisme.nl/nederland/staatsregeling-1798.html. De afbeelding is ontleend aan http://www.wazamar.org/Nederlanden/bataafse-rep.htm. Bij Wet van 21 juni 1802 wijzigt de departementale indeling weer.[4] www.politiekcompendium.nl.[5] wikipedia met een lijst van voorzitters van de Nationale Vergadering en een lijst van voorzitters van het Uitvoerend Bewind van de Bataafse Republiek;http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795 .
Het Bataafs Gemenebest 1801-1806In september 1801 wordt met hulp van de Fransen het Uitvoerend Bewind afgezet. Er komt een Staatsbewind met twaalf leden. In het bestuur komen leden van de oude regentenfamilies weer in bestuursfuncties terecht. Het Wetgevende Lichaam heeft weinig betekenis.In 1805 verandert het systeem aanzienlijk. Frankrijk vindt dat te weinig steun wordt verleend bij de oorlog met Engeland. Het Staatsbewind moet plaatsmaken voor éénhoofdige leiding. Rutger Jan Schimmelpenninck wordt raadpensionaris [1]. De besturen van de departementen wijzen 19 volksvertegenwoordigers aan, "Hunne Hoog Mogenden".
Munten zijn: de duit (1796), twee stuiver (1799), 2,5 stuiver of 1/8 Livire, 10 stuiver of een halve gulden (1795-1796), één gulden (1795-1796), drie gulden (1795), een halve dukaton zilveren rijder, een dukaton of zilveren rijder, een zilveren dukaat (1795, 1798, 1800-1803), een gouden dukaat (1795, 1799-1803, 1805), een dubbele gouden dukaat.
BRONNEN[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795http://www.wazamar.org/Nederlanden/bataafse-rep.htm
Koninkrijk Holland 1806-1810Het bestuur van Schimmelpenninck bevalt de Fransen niet. In 1806 wordt het Koningrijk Holland ingesteld. Napoleon benoemt zijn broer Lodewijk Napoleon tot koning van Holland. Ministers en volksvertegenwoordigers worden door de koning aangewezen [www.parlement.com]. Bij het Frans-Nederlandse verdrag van Fontainebleau van 11 november 1807 droeg Napoleon het door Pruisen bij de vrede van Tilsit afgestane Oostfriesland aan Nederland over. Nederland kreeg ook de heerlijkheden Varel en Kniphausen, eigendom van de edelman graaf Bentinck van Rhoon. Het verdrag voorzag ook in de afstand door het groothertogdom Berg van een aantal van Pruisen geërfde enclaves in Gelderland, namelijk Zevenaar, Huissen en Malburgen. De overeengekomen overdracht bleef uit. Uiteindelijk hebben Nederlandse troepen de gebieden in bezit genomen [Horst, Republiek, blz. 117]BRONNENinternethttp://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795literatuur
Eerste Franse Keizerrijk 1810-1813Ook met het optreden van zijn broer is Napoleon uiteindelijk niet content. Hij dwingt hem tot aftreden. Op 16 maart 1810 tekent Lodewijk een verdrag waarbij Brabant en Zeeland aan Frankrijk werden afgestaan. Op 1 juli 1810 tekent Lodewijk zijn troonsafstand. Op 4 juli 1810 deden de Franse troepen hun intrede in Amsterdam [Horst, Republiek, blz. 130-131]. Ons land wordt op 9 juli 1810 deel van het Franse keizerrijk. De Nederlandse ministers bleven op hun post en de departementen zetten hun werk voort tot 1 januari 1811. De leiding over het regeringsapparaat berust bij de lieutenant-général Lebrun. Op 1 januari 1811 worden de Nederlandse ministeries opgeheven. [Horst, Republiek, blz. 132]. De volksvertegenwoordiging wordt aangewezen door de keizer. Er volgt invoering van de Code Pénal, de Code Civil en de Code de Commerce. De rechterlijke organisatie gaat op de schop. Er komt een burgerlijke stand en een burgerlijk huwelijk. Ook de algemene dienstplicht stamt uit die tijd.Zware financiële verplichtingen drukken op ons land vanwege de voortdurende oorlogen waarin Napoleon betroken is. De economie zakt in, armoede en honger komen breed in het land voor. De ontevredenheid is groot. De Franse troepen trekken weg na de nederlaag in de Slag bij Leipzig in oktober 1813 [1].
BRONNENinternet[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795literatuurVorstendom der Nederlanden 1813-1815Op 20 november 1813 wordt door een Voorlopig Bewind bestaande uit Van Hogendorp en Van der Duyn van Maasdam de vrijheid uitgeroepen. Anton Reinhard Falck wordt de secretaris [Horst, Republiek, blz. 180-181]Prins Willem I keert op 30 november 1813 terug in het land en wordt op 2 december 1813 in Amsterdam uitgeroepen tot Soeverein Vorst [1]. Falck wordt Algemeen Secretaris van Staat [Horst, Republiek, blz. 189]
BRONNEN[1] http://www.parlement.com/id/vh8lnhrpfxtm/bestuur_in_de_bataafs_franse_tijd_1795Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830Koninkrijk der Nederlanden 1830-heden