Aldekerk-Amstenrade
Aldekerk Plaats bij Kerken in Duitsland. Ook Aldekerkealgemeen=Dirck Volkertszoon Coornhert heeft in Aldekerk verbleven. Hij sprak er met de prins van Oranje op 18 juni 1572 [DBNL]=Op 8 juli 1572 ging de prins aan het hoofd van een leger, bestaande uit 7000 ruiters en 17,000 man voetvolk, bij Duisburg over de Rijn met het doel om eerst het overkwartier Gelder en daarna Brabant en Vlaanderen te veroveren. Enige dagen daarna vertoefde hij met zijn leger in Aldekerk in de voogdij Gelderland, in het klooster van de Franciscanessen [DBNL]. godsdienst=Elisabeth van Swalmen, abdis van de Munsterabdij in Roermond heeft in 1293 moeilijkheden met de pastoor Theoricus over het recht van aanstelling van een vicaris in Aldekerk en over de eigendom van 7½ morgen land. [DBNL]=Hertog Arnold van Gelder erkende op 14 augustus 1472 dat het patronaatsrecht over de kerk te Aldekerk behoorde aan de abdij van Roermond, 14 Aug. 1472 [DBNL]. =In 1700 maakt Aldekerk met 17 andere parochies deel uit van het dekenaat Geldern, merendeels gelegen in het huidige Duitsland [DBNL]=op 13 februari 1718 wordt Johannes Franciscus Dispa [1691-1778] benoemd tot pastoor van Aldekerk [DBNL]BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911literatuurVenner, Inventaris, blz. 106 (1665)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AldemardumDorp in Friesland. Ook Oudemirdum. Esdorp, daterend uit de 12e-3e eeuw. Het is gelegen op een zandrug
algemeenBRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911; Nederlandsche Leeuw 1883-1932literatuur
algemeenBRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911; Nederlandsche Leeuw 1883-1932literatuur
AldendrielBuurtschap in Noord-Brabant bij Millalgemeen=er was een kasteel Aldendriel, gebouwd in 1477; rond 1500 bewoond door Hendrik van der Voort van Aldendriel. Tot 1700 in bezit bij deze familie. Daarna in handen van de familie Van Well. Thans vermeld onder Mill, Kasteelsestraat 2-4 [DBNL]=in 1913 valt Aldendriel onder de gemeente Mill c.a. [IJzerman]=in 2014 deel van de gemeente De Friese Meren, postcode 8567 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911
AldeneikDorp in Belgisch Limburg bij Maaseik. Ook Auweneik, Aldeneijk, Eike (830). De beek Oeter stroomt bij Aldeneik in de Maas algemeen=de abdij is gesticht rond 720, beweerdelijk door de zussen Harlindis en Re[ch]lindis, beurtelings abdis [DBNL]=uit de 8e eeuw dateert de Codex Eyckensis, het oudste evangelieboek van de Lage Landen [DBNL]=de abdij van Aldeneik speelde een belangrijke rol bij de kerstening van het noordelijk Maasdal door Willibrordus en Bonifatius. De kloosters werden van goederen voorzien door de adel en de Merovingische en Karolingische vorsten [DBNL]=in 1788 wordt het roofnest van Evour van Ensebroek op last van de abdis van Thorn verbrand. Deze Evour van Ensebroek voerde strooptochten uit tot in Aldeneik [DBNL]=in 1826 deel van de gemeente Maaseik [Gosselin, blz. 7]BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Kritzraedt, J., Annales Gangeltenses, 2005 [DBNL]Thans, Hilarion, Harlindis en Relindis van Aldeneik -Heiligen van onzen Stam, Brugge/Brussel 1945
AldengoorBuurtschap in Halenalgemeen=in 1212 is er een versterkt huis van de familie Ghoor [DBNL]=Bij de Luikse revolutie van augustus 1789 arriveert een deputatie van de drie standen in Aldengoor [DDB]=In 1913 valt Aldengoor onder de gemeente Halen, Kasteellaan 9 [IJzerman].heerlijkheid=Johan van Keverberg, genaamd Meuwen, is de stamvader van de van Keverbergen van Aldegoor. Zijn echtgenote is Barbara Prouninck van Deventer. Ze trouwen na 1610 [DBNL] =op 13 maart 1768 wordt op kasteel Aldengoor te Halen Charles Louis Guillaume Josephe de Keverberg geboren. Hij overlijdt in 1841. Hij is een zoon van Charles Emmanuel Gaspar Josephe, heer van Haelen (en Nunen), Neer, Kessel, Aldengoor, Ghoor, Warenberg en van Maria Josephina barones de Weichs de Roesberg [DBNL]=op 18 juli 1769 wordt Charles Frédéric Joseph baron de Keverberg d ’Aldengoor geboren bij voornoemde ouders. Hij woonde op het kasteel [DBNL]=op 28 maart 1820 om 21.30 uur overlijdt in Keulen Maria Alexandrina Barbara von Keverberg zu Aldengoor, geboren Freyinn von Heeremann zu Zuydttwyck [DDB]=op 1 mei 1843 wordt Egidius Slanghen [1820-1882] rentmeester van de freules de Keverberg, bewoners van het kasteel. Na het overlijden van de freules keerde hij 1 mei 1853 terug naar Hoensbroek [DBNL]BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; DDB; NNBW1911overige bronnen
AldenthorpZie Ouddorp (NH). Ook Aldathorpa, Aldenthorp 1063godsdienst=er was een abt Franco die A. kocht [1182-1206] [BMHG 1900, blz. 183; BMHG 1914, blz. 36; DBNL]BRONNENgeraadpleegde bronnenBMHG; DBNL; DDB; NNBW1911overige bronnenNavorscher 1852, blz. 30; Navorscher 1853-1854; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AldersmaPlaats in Groningen nabij Ezinge. Ook Allersma.gemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente Ezinge=In 1913 valt Aldersma onder de gemeente Ezinge [IJzerman]heerlijkheid=“Tusschen het nabijgelegen Feenwerd en Ezinga zagen wij het buitengoed Aldersma, den Heere R. de Marees van Swinderen toebehoorende” schrijven Jacob van Lennep en zijn vriend Dirk van Hogendorp op 22 juni 1823 in hun dagboek [DBNL]=In 1839 in bezit van W.M. de Marees van Swinderen [Aa, Aard1, blz. 80].=In 1851 geen heerlijkheid maar een heerd [Aa, Aard13, blz. 527].BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 80Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 527overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AldtsjerkPlaats in Friesland. Ook Oudkerkgemeente=Het dorp is in de middeleeuwen op een zandrug ontstaan. In de 17de eeuw werden bij het dorp drie states gebouwd. De Aysmastate bleef bewaard. Gebouwd in 1685 door Hessel van Aysma. In 1700 in bezit van Hobbe Baerdt van Sminia. Thans De Klinze genoemd.De Camminghastate werd bewoond door Feijo Haring Harinxma thoe Heeg († 1779) en zijn vrouw Tzietske van Heemstra († 1778). Deze state is eind 18de eeuw gesloopt. De Sminiastate in 1916 gesloopt [DBNL]. =In 2014 deel van de gemeente Tietjerksteradeel, postcode 9064 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; GenVer; NNBW1911overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AldwâldmersylDorp in Friesland.gemeenteIn 2014 deel van de gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland, postcode 9294 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlechmereDeel van het Haarlemmermeer. Ook Almari, Almeer, Almerealgemeen=Alechmere of Almari is de naam van de Zuiderzee, in de 8e en de 9e eeuw [DBNL]=in 874 zou hier de Noorman Rollo door de Friezen zijn verslagen [Aa, Aard 1, blz. 80] godsdienstKeizer Otto I schenkt aan de Utrechtse kerk het recht van de visserij en het kogschuld in Almere, Bisschop Fredrik begaf zig, langs den stroom Alechmere, waarschynlyk de Zuiderzee, naar Friesland [DBNL]BRONNENgeraadpleegde bronnenDBNL; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 80
AlemDorp in Noord-Brabant. Ook Aleym (1107; 1146; 1161), Aleheim (12e eeuw), Aelhem, Aalhemalgemeen=Er zijn religieuze vondsten uit de Romeinse tijd. Er zou daar een gevecht zijn geweest tussen Romeinen, Teucteren en Usipeten [Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=Er zijn gegevens beschikbaar van vóór de 12e eeuw. belastingen=In 1306 wordt de gemaalimpost van A. door Jan II, hertog van Brabant, geschonken aan de heer van Kessel [Aa, Aard1, blz. 81]=Toen eertijds gantsch Braband eene Jaarlijksche schatting van 140.000 Guldens was opgelegd, was de geheele Meijerij van den Bosch daar bij gesteld op 19.379 gl. 16 st. 3 penn., welke somme verdeeld over de 16 of 17 Dorpen van dat Kwartier, voor die van Aalhem bedroeg 60 gl. 14 st. [Kok18]=In Alem zijn er in 1543 geteld 54 huizen en 430 “besaijde mergen ende groeslanden” [DBNL]economieIn 1859 bezit A. een steenbakkerij met 48 arbeiders, drie grof- en hoefsmederijen, een waskaarsenmakerij.gemeentealgemeen=van 1 januari 1821 tot 1 januari 1958 een zelfstandige gemeenten, gevormd uit de dorpen Alem, Kessel en Maren [GenVer]=In 1826 behoort de gemeente Alem tot het district Boxtel. Alem c.a. heeft 1022 inwoners [Gosselin, blz. 7]Alem heeft in 1832 rond 219 ingezetenen. =Vormt in 1839 één gemeente met Maren en Kessel, met de buurtschappen Wilt en een gedeelte van Gewande (nl. Alems-Gewande of Blaauwe Sluis). Tesamen 1004 inwoners en 191 huizen [Aa, Aard1, blz. 81]=In 1839 telt Alem zelf 42 huizen en 230 inwoners. [Aa, Aard1, blz. 81]=In 1851 omvat Alem "..eene oppervlakte van 2407 bunder, 11 roeden, 14 ellen alles belastbaar land; telt 187 huizen bewoond door 234 huisgezinnen, ..eene bevolking van 1100 inwoners" [Aa, Aard13, blz. 527]=In 1867 valt Alem onder de gemeente Alem, Maren en Kessel.=In 1913 valt Alem onder de gemeente Alem, Maren en Kessel. Er zijn 1311 inwoners op 2589 hectare [IJzerman]=in 1936 zijn er 1238 inwoners [Lijst KNAG]=op 1 januari 1958 deels naar gemeente Lith, deels naar Maasdriel [GenVer]=In 2014 deel van de gemeente Maasdriel, postcode 5335 [metatopos]burgemeesterC. Pompen is in 1839 burgemeester van Alem [Aa, Aard1, blz. XVIII]godsdienst=Over onze villa Alem, die de graaf van Duras, Otto, broeder van onze abt dom Gerard, aan de mensa van de broeders schonk blijkens een oorkonde in ons bezit [. Over de overval die zijn neef pleegde op onze villa en onze bezittingen te Alem, maar hoe door toedoen van graaf Otto de villa werd teruggegeven, betreffende welke gebeurtenis wij oorkonden bezitten [DBNL; Kroniek van de abdij van Sint-Truiden. Deel 2. 1138-1558, 1988]=In 1146 schenkt Otto, graaf van Duras, Alem aan de abdij van Sint Geertruida in het Luikse [Aa, Aard1, blz. 81]. In 1146 werd graaf Otto, de broer van de abt, zwaar ziek; toen zijn einde naderde en er geen hoop meer bleef, schonk hij aan de kerk, tot redding van zijn ziel en van de zielen van zijn erfgenamen, een villa, Alem genaamd [DBNL]=In 1150 wordt een geschil hierover met Arnulf, de broer van Otto, beëindigd. Arnulf krijgt een ander goed van de abt [Aa, Aard1, blz. 81]heerlijkheid=Alem is van oudsher een heerlijkheid.=De hh behoorde in de 12e eeuw toe aan de abdij van Sint Geertruida. [Aa, Aard1, blz. 81]=Johannes Ramaer, gedoopt te Bergeyk op 18 augustus 1743, president-schepen van Kessel—Maren en Alem, begraven te Kessel 4 Dec. 1794.=Arnoldus Versfeit, bezitter van gronden te Alem, Berlicum, Venloon (Loon op Zand), enz., schepen te 's-Hertogenbosch van 1741—1764, eerstmaal benoemd door de Hoog Mogende Heeren Staten-Generaal der Vereenigde Nederlanden bij besluit van den 27 September 1741, rentmeester van het Groot Gasthuis te 's-Hertogenbosch; eenige maanden vóór zijn overlijden — 30 april 1764 — werd hij benoemd tot secretaris der stad 's-Hertogenbosch.=Mr. Johan Meerman, vrijheer van Dalem, schepen en raad der stad Leiden.=De heerlijkheid behoort aan het domeinoorlogIn 1672 loopt het dorp schade op bij de doortocht van de Fransen [Aa, Aard1, blz. 81]waterstaat=In 1740 richt een watervloed grote schade aan [Aa, Aard1, blz. 81]=In 1825 stroomt bij een dijkdoorbraak de Maas over [Aa, Aard1, blz. 81]. BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DBNL; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 80-81Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 527Bogaers, J.E., Twee Romeinse wijmonumenten uit Alem, in: Berichten van de Rijksdienst voor het oudheidkundig bodemonderzoek 1962-1963, blz. 39-56Frenken, A.M., De abdij van St. Truiden in de geschiedenis van Aalburg en AlemGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Kok, Vaderlandsch, blz. 18Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 11W.D.B.I.U.A. 15 februari 1873, blz. 2overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlemsgewandeBuurtschap in Noord-Brabant. Zie ook Gewande.algemeenOok de Blauwe Sluis genoemd [Aa, Aard1, blz. 81]gemeente=in 1826 deels behorend tot Alem, deels tot Maren, gemeente Alem en deels tot de gemeente Empel in het district Boxtel [Gosselin, bl. 169]=In 1851 zijn er 12 huizen met 50 inwoners [Aa, Aard13, blz. 527]=In 1867 valt A. onder de gemeente Alem.BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 81Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 527Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
AlenZie AaldenBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlendorpDorp in Utrecht bij Vleuten. Ook Allendorp, Allendorf, AldenthorpalgemeenRiddermatig goedgodsdienst=De Guldenhoeve onder Alendorp behoorde vermoedelijk reeds vanaf oude tijden tot de proosdijgoederen [BMHG 1937, blz.31]. =In 1377 draagt Hendrik van Alendorp met zijn vrouw Elisabeth de de helft van de koorntienden op aan de Proost van Oudmunster [Aa, Aard1, blz. 82]=In 1434 wordt Lubbert van Alendorp, heer van Blijenberg en Abelschoten, genoemd als Calenderbroeder [Aa, Aard1, blz. 82] heerlijkheid=In 1377 draagt Hendrik van Alendorp met zijn vrouw Elisabeth de de helft van de koorntienden op aan de Proost van Oudmunster [Aa, Aard1, blz. 82]=In 1434 wordt Lubbert van Alendorp, heer van Blijenberg en Abelschoten, genoemd als Calenderbroeder [Aa, Aard1, blz. 82] =In 1441 is Lubbert van Alendorp schepen van Utrecht [Aa, Aard1, blz. 82]=In 1454 is Lubbert van Alendorp, heer van Blijenberg en Abelschoten, Raad van Utrecht [Aa, Aard1, blz. 82]=In 1839 bestaande uit een landhoeve met 50 bunder land [Aa, Aard1, blz. 81]=In 2014 deel van de gemeente Utrecht, postcode 3451-3454 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; BMHG; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlensterPlaats in Luxemburg. Zie AltlinsterBRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlerdinkHavezate in Laag Zuthem. Ook Alerdinckalgemeenheerlijkheid=In 1750 is Isaak Reinder van Raesfelt heer van Heemse en Alerdinck [Navorscher 1852, blz. 212]=In.....deel van de gemeente Heino [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82
AleusenEen van de verdronken dorpen in de grote Zuid-Hollandse Waard. Zie Aloysen, AlloysenBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlfenDorp in Noord-Brabant bij Riel. Ook Alphen, Alfheimgemeente=in 1936 zijn er 2718 inwoners [Lijst KNAG]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlfenBuurtschap in de gemeente Appeltern. Ook Alphen.BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; Lijst KNAG
AlfnaZie Alphen aan den RijnBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnenNavorscher 1851-1853; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlgeraburenBuurtschap in Friesland.gemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente Workum.BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnenDDB
AlgerahuizenBuurtschap in FrieslandalgemeenIn 1913 valt Algerahuizen onder de gemeente Workum [IJzerman]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
AlhoumontBuurtschap in Luxemburg bij TavignyalgemeenIn 1826 deel van de gemeente Tavigny, kwartier Bastogne in groothertogdom Luxemburg [Gosselin, blz. 7]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
AlijsambachtPolder bij Reeuwijk.
algemeenIn 1851 zijn er 4 huizen waarvan 2 boerderijen. De polder is groot 58 bunder, 90 roeden en 7 ellen [Aa, Aard 13, blz. 528]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 528
algemeenIn 1851 zijn er 4 huizen waarvan 2 boerderijen. De polder is groot 58 bunder, 90 roeden en 7 ellen [Aa, Aard 13, blz. 528]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 82Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 528
Alinger ParochieZie Bergambacht.
BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 83overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 83overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlinghuizenBuurtschap bij Winsum in Groningen. Ook Alingahuisen, Allingahuisen, Alinghuizen, Aldingehuisen, Alingerhuisen en AlingehuisenalgemeengemeenteIn 1839 bestaande uit twee boerderijen [Aa, Aard 1, blz. 83]In 1867 valt A. onder de gemeente WinsumIn 1913 valt Alinghuizen onder de gemeente Winsum [IJzerman]In 2014 deel van de gemeente Winsum, postcode 9951 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 83Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 528overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
Alink
Buurtschap in DenekampBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAGAlisseZie Elst (Gld)algemeenNaam komt al voor in de 7e eeuw [Aa, Aard13, blz. 528]BRONNENliteratuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 528
AlkemadeDorp in Zuid-Holland.algemeenbelastingenInwoners die een vol jaar in het rechtsgebied hebben gewoond genieten vrijdom van de grafeljkheidstollen en van de Wassenaarse tol. Zij die het nodig hebben moeten jaarlijks een vrijbrief bij de baljuw vragen [Aa, Aard1, blz. 83]economieDe inwoners leven van landbouw, veenderij en visserij. Er zijn een grutterij, drie scheepstimmerwerven, een korenmolen, een houtzaagmolen en een touwslagerij [Aa, Aard1, blz. 83]gemeente=in 1826 telt de gemeente Alkemade c.a. 2777 zielen [Gosselin, blz. 7]=De gemeente is in 1839 groot 3544 bunder, 84 v. roeden en 54 v. ellen, telt ruim 3000 inwoners en 360 huizen. [Aa, Aard1, blz. 83]=In 1851 eene oppervlakte van 2508 bunder, 2 roeden, 27 ellen belastbaar land; en telt 383 huizen bewoond door 629 huisgezinnen,...eene bevolking van 3200 inwoners. Het dorp omvat de dorpen Oude Wetering, de Kaag, de Rijpwetering, Roelofarendsveen en de buurten Nieuwe Wetering en Ade [Aa, Aard13, blz. 528]=op 15 augustus 1855 zijn Vrije en Lage Boekhorst toegevoegd [GenVer; gemeentegeschiedenis]=In 1867 valt A. onder de gemeente Alkemade.=In 1913 valt het dorp Alkemade onder de gemeente Alkemade. Er zijn 5095 inwoners op 2481 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 is het aantal inwoners 6316 [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 10.500 inwoners; de gemeente omvat Roelofarendsveen, de Kaag, Nieuwe Wetering, Oud Ade, Oude Wetering, Rijpwetering, Veenderpolder en Zevenhuizen [Baert, Goor; blz. 17=op 1 januari 2009 opgegaan in de gemeente Kaag en Brasem [GenVer; gemeentegeschiedenis]]heerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid. =Een tak van de familie Wassenaar, de van Duivenvoordes, bezit sinds 1525 de voorname heerlijkheden van Warmond, Woude of het Woud en Alkemade [Kok13, blz. 52]=Jan van Duvenvoorde [....-1543] getrouwd in 1504 met Maria van Matenesse, vrouwe van Warmond, het Woud en Alkemade. Maria is een dochter van Philips van Matenesse, heer van de Werve, en Maria van den Woude, vrouw van Warmond, het Woud en Alkemade [NNBW 1911, blz. 772]=Johan II van Duvenvoorde [1509-1577], heer van Warmond, het Woud en Alkemade [NNBW 1911, blz. 771]=Jacob van Duivenvoorde, zoon Johan van Duivenvoorde [Kok13, blz. 52] =Albrecht, heer van Alkemade, de laatste R C. die (sinds 1628) commandeur der Duitsche Orde, Balije van Utrecht was en in 1635 slechts bedankte, omdat hij wenste te trouwen.=Op 20 november 1638 comp. Claes Dircx van Lelyvelt ende Leuntgen Mouringsdr., echteluyden, won. opte Rijpwateringe onder de heerlicheyt van Alkemade=Gerard van Wassenaer, heer van Alkemade.=Albrecht van Wassenaer-Warmond, heer van Alkemade, in 1638 Meerenburg bij Lisse gebouwd heeft en daar bijna steeds verbleef en er ook in 1657 stierf.=Den 19 januari 1761 zijn te Alphen gehuwd: De Heer Jan Willem Franken, Bailliuw van Alkemade, j . m . geb. te Leiden en won. te Oude Wetering, en Juffr. Anna Geertruyd Sarvaas j .d . geb. en won. te Alphen.=Adriaan Bax, bailliuw van de hoge heerlijkheden Alkemade en Vrijenhaak=In 1826 wonen in Alkemade c.a. 2777 inwoners [Gosselin]=Er zijn in 1836 met de bevolking van de onderhorigheden mee 3048 inwoners.=In 1839 bestaat de gemeente en heerlijkheid uit de dorpen Oude Wetering en de Kaag en de buurtschappen Nieuwe Wetering, Rijpwetering, Roelofarendsveen, Ade en een deel van Lageland en het deel van Vrouwe Venne dat eerder tot Rijnsburg behoorde. De heerlijkheid is in bezit van J.E. de Mey van Alkemade in Rotterdam. De gemeente is groot 3544 bunder, 84 v. roeden en 54 v. ellen, telt ruim 3000 inwoners en 360 huizen. [Aa, Aard1, blz. 83]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenBaert, Gor; Gemeentegeschiedenis; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 83Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 528Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17Chijs, Munten, blz. 51 (1216)Egmond, J. van., Rijnlandse pachters van de abdij Leeuwenhorst gedurende de periode 1410-1660 - Alkemade -, Hollandse Genealogische DatabankFruin, Informacie, blz. 285 (1514), 290-292 (id)Goes, Register V, blz. 137 (1557)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Gosses, Vorming, blz. 299 (m.e)Helm, F.J.A.M. van der, 10e penning Alkemade 1544, Hollandse Genealogische DatabankHelm, F.J.A.M. van der, Hoofdgeld Alkemade anno 1623, Hollandse Genealogische DatabankW.D.B.I.U.A. 4 oktober 1873, blz. 2overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; De Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlkenGemeente in Belgisch Limburg bij Hasselt. Zie ook Allecha (1066), Alleca (1078)algemeengemeenteIn 1826 behoort de gemeente Alken tot het arrondissement Hasselt. Er wonen 2208 inwoners [Gosselin, blz. 7]In 1831 zijn er 2284 inwoners [de Bouge]In 1836 zijn er 2208 inwoners.BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7overige bronnenDe Nederlandsche Leeuw 1883-1932
AlkmaarBuurtschap in Noord-Brabant.algemeengemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente Princenhage.=In 1913 valt Alkmaar onder de gemeente Prinsenhage [IJzerman]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911
AlkmaarStad in Noord-Holland. Ook Alcmere (1063; 1083; 1156), Alcmera (1083), Alkmare (1132; 1169), Alcmare (1166), Alcmariensibus (1166), Alkmarenses (1166), Almeer, Alcmaria
algemeen=In 924 komt de plaats al voor als de Friezen er binnenvallen [Aa, Aard1, blz. 90]=Alkmaar krijgt op 11 juni 1254 stadsrechten van Willem II.=Een charter uit 1254, waarbij Simon van Haerlem als gunst verkrijgt, dat géén der "homines", wonende "infra Harlem et officium de Helgela" poorter zal mogen worden te Alkmaar.=Voor 1288 behorend tot Kennemerland. Daarna tot West-Friesland [Aa, Aard1, blz. 85].=In 1376 wordt een handvest aan Alkmaar verleend.=In 1509 wordt gestart met de bouw van het raadhuis [Aa, Aard1, blz. 81]=In 1520 wordt de bouw van het raadhuis voltooid [Aa, Aard1, blz. 81]=Op 24 april 1528 wordt de eerste steen gelegd voor de oude Friese poort en voor slot Torenburg.[Aa, Aard1, blz. 85]=Op 4 november 1557 geeft Philips II verlof voor het bouwen van een waag [Aa, Aard1, blz. 87].=In 1563 wordt de marktplaats verruimd. =In 1565 wordt de Geestmolen gebouwd om de Geestmolenpolder te bemalen.=In 1572 wordt de stad vergroot [Aa, Aard1, blz. 85]=In 1574 wordt de stad verder vergroot [Aa, Aard1, blz. 85]=In 1575 wordt de Sluismolen gebouwd om de Grote Sluispolder de bemalen.=In 1579 wordt de molen De Viaan gebouwd om de Bergermeerpolder te bemalen.=In 1582 is de bouw van de waag voltooid=Maurits bracht in 1604 in Alkmaar contra-remonstranten op het kussen.=er is een kaart van de stad in 1644 [Zei DDB]=er is een tekening van de stad uit 1649 [zie DDB]=In 1682-1686 is Adriaan Baart pensionaris van Alkmaar [Chalmot2.185; Kobus/Rivecourt1.75; Aa, Aard13, blz. 530]=In 1799 wordt de Alkmaarsche Courant opgericht
belastingenaccijnzen=In 1622 wordt de accijnstoren gebouwd. Op deze plek moest aangifte worden gedaan van ingevoerde goederen [Baert, Goor, blz. 17]algemeen=In 1385 vindt het huwelijk plaats tussen Willem van Beieren en Margaretha van Bourgondië. Alkmaar moet met een groot aantal andere plaatsen bijdragen in de kosten ingeval Maria als weduwe achterblijft.=Op 8 augustus 1428 spreekt de hertog die van A. vrij van achterstallen, tijdens de onlusten gemaakt tot zes weken na het sluiten van de vrede met zijn nicht [Aa, Aard1, blz. 91]=Door sterfte onder het rundvee gevolgd door twee muisjaren is de gemeente niet in staat om de gevorderde lasten op te brengen. In 1715 ontstaat een grote opschudding te Alkmaar omdat het volk zeer gebeten is op twee pachters van 's lands middelen, Daniel Sangné en Adolf Cromhout. Op 7 oktober 1715 vallen ze op hun huizen aan en plunderden die, met voornemen, om, straks daarna, de woning van Mr. Nicolaas Kien, voorzittend schepen der stad op dezelfde manier aan te pakken. Hij heeft, het schoutsambt, bij het openstaan van die bediening, waarnemende, de pachters in het vorderen van 's lands penningen, hulp bewezen. Dit laatste echter werd nog voorkomen, door het tijdig op de been brengen van een gedeelte van de burgerij, die geholpen door stadsbedienden, de plunderaars uit elkaar dreef [Aa, Aard1, blz. 94]=Admiraal Verhuell geeft bij een missive van 25 november 1813 de onderprefect te kennen, dat hij de heer Willet, Ontvanger der Douane in den Helder, bevel had gegeven, om zich, onder geleide van een detachement koloniale troepen, gecommandeerd door de kapitein St. Just, naar Alkmaar te begeven, tot overneming van alle contante penningen, die daar in de kas van 's Rijks ontvanger voorhanden waren.cogschuld=In Almere (Alkmaar) Regalis decimae census quae vocatur Cogschuld [Van Mieris Deel I, blz. 18].controleur =Caspar Jacob Ouwens is in 1813 controleur der belastingen [ANF1888, blz 35]=op 9 juni 1836 wordt Geldof Adriaan Ouwens benoemd tot controleur [ANF1888, blz. 35]convoyen en licenten=mr. Pieter Ouwens is ontvanger der convoyen en licenten [ANF1888, blz. 34]haardstedengeld=In 1425 vonniste de hertog Alkmaar hard; alle poorten, muren en vesten moeten worden geslecht, de huizen Nieuwburg en Middelburg moeten worden herbouwd; schattingen en tienden en f 124.000 opbrengen; de soldij van de soldaten betalen en ieder jaar voor elke haardstede twee stuivers; te velde trekken op eigen kosten [Aa, Aard1, blz. 91]=In 1492 is de opstand van het Kaas- en Broodvolk. Alkmaar moest na afloop het bezuren. Honderd ponden, welke zij jaarlijks uit 's Graven domeinen trokken, werden verbeurd verklaard. Ook moesten zij 24.000 gouden Andriesgulden in eens, en twee stuivers van iedere haardstede jaarlijks opbrengen.’ (Aa, Bio I, blz. 141)Claes Corff [....-1506] pacht op 29 oktober 1498 erfelijk voor 4095 ponden het aan de stad en 36 dorpen, die aan het oproer deelgenomen hadden, opgelegde haardstedengeld, voor de stad 3 en voor de dorpen 2 stuivers per huis bedragende, met een gezamenlijke opbrengst van 390 ponden 's jaars [NNBW 1911, blz. 639]inspecteurCaspar Jacob Ouwens is in 1826 inspecteur der belastingen [ANF1888, blz 35]ontvanger=Rutger Ouwens is ontvanger der waag en rondemaat [ANF1888, blz 34]=Adam van Foreest [1570-1640] wordt in 1600 ontvanger van de gemeene landsmiddelen [NNBW 1911, blz. 876]=Cornelis Johannes Hellingwerff [1796-1857] werd in Alkmaar ontvanger van de stedelijke accijnzen [NNBW 1911, blz. 1062]=Caspar Jacob Ouwens is van 1786-1806 ontvanger der waag en rondemaat [ANF1888, blz 35]
ruitergeld=In 1591 komt het Kaas- en Broodvolk de stad binnen, mismoedig wegens de slechte tijd en het gewelddadig afvorderen van het ruitergeld door de stadhouder van Holland, Jan van Egmond. Alkmaar moet 2600 gouden Sint Andries guldens opbrengen. Het huis van Klaas Korf van Boshuizen, de rentmeester van Noord-Holland en uiterst schraapzuchtig, wordt vernield [Aa, Aard1, blz. 91-92]surnumerair=op 16 mei 1823 wordt Geldof Adriaan Ouwens benoemd tot surnumerair [ANF1888, blz. 35]tol=Claes Corff [....-1506] pacht de wissel en de tol te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]waag=Claes Corff [....-1506] pacht in 1498 de stadswaag te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]wissel=Claes Corff [....-1506] pacht de wissel en de tol te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]
bestuuralgemeenIn 1610 is er onrust over de magistraat. Een delegatie uit de Hoge Raad doet het voorstel dat verwanten [vader, zoon, zwager] slechts één stem kunnen uitbrengen [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 28]
buitencollegesStaten-Generaal=Adriaen Anthonisz [1543-1620] is in 1580 gedeputeerde ter dagvaart te Antwerpen [NNBW 1911, blz 157] =Jan van Foreest wordt in 1579 gecommitteerde raad namens Alkmaar [NNBW 1911, blz. 880]
burgemeester=in 1574-1590 is Cornelis van Egmond van der Nijenburg [1530-....] burgemeester in Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 179]=in 1582, 1584, 1588, 1589 en 1601 is Adriaen Antonisz burgemeester [NNBW 1911, blz. 157; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 19]=Floris van Teilingen is burgemeester [Aa. Aard1, blz. 88]=Adam van Foreest [1570-1640] is burgemeester in 1615-1616, 1618-1619, 1631-1632 [NNBW 1911, blz. 876]=in 1620 is Gerrard van Egmond van der Nijenburg burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 180]=in 1760 is mr Pieter Ouwens raad en burgemeester [ANF1888, blz. 34]Jorden van Foreest [.....- 1559] zoon, is in 1534-1535, 1537 en 1540 burgemeester van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [1729-1782] is in 1778, 1781-1782 burgemeester [NNBW 1911, blz. 879]=Gualtheris George Gideon van der Mieden [.....-1798] is sinds 1778 burgemeester [NNBW 1911, blz. 1337]=Willem Jacob Domis [...-1792] is burgemeester van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 726]
pensionaris =Nanning van Foreest [1519-1592] in 1572 teruggekeerd, werd hem 27 september 1572 het ambt van pensionaris opgedragen, op een jaarwedde van ƒ 250, met vrijdom van accijns van wijn, bier en andere victualiën voor zijn gezin, alsmede van schutterij, waken en personele belastingen [NNBW 1911, blz. 882]. =Adriaen Baert is in 1684 pensionaris van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 265]=in 1692 is Nicolaas Kien pensionaris van Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 368]
raad=in 1760 is mr Pieter Ouwens raad en burgemeester [ANF1888, blz. 34]
schepen=in ..... is Nicolaas Kien schepen van Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 368]=Jorden van Foreest, vader, is in 1482 en in 1486 schepen van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Jorden van Foreest, zoon, is in 1522, 1524, 1531, 1533, 1539, 1542 en 1546 schepen van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [....-1596] wordt op 13 mei 1565 tot schepen van Alkmaar benoemd [NNBW 1911, blz. 878]=Jacob Madder volgt Dirk van Foreest na diens ontslag “bij ‘t hoff” op [NNBW 1911, blz. 878]=Aris van der Mieden [1726-.....] lid van de stadsregering van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1337]=Gualtheris George Gideon van der Mieden [.....-1798] is lid van de regering sinds 1757 [NNBW 1911, blz. 1337]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1758-1759, 1761-1762 en 1764-1765 schepen [NNBW 1911, blz. 880=Dirk van Foreest [1729-1782] is in 1755-1756 en 1759-1760 schepen [NNBW 1911, blz. 879]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1758-1759, 1761-1762 en 1764-1765 schepen [NNBW 1911, blz. 880=Cornelis van Foreest [1756-1825] was schepen van Alkmaar in 1778-1779, 1783-1784, 1787 [NNBW 1911, blz. 877]
schout=Jan van Foreest is in 1574-1577 schout in Alkmaar [NNBW 1911, blz. 880]=Pieter Jansz Schagen [1578-1636] is van 30 november 1627-1636 schout van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1455]
secretaris=Nanning van Foreest [1578-1668] wordt op 7 januari 1603 secretaris [NNBW 1911, blz. 883]. =Cornelis Schagen [1590-1665] wordt op 18 december 1621 secretaris van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1452]
thesaurier=Jorden van Foreest [....-1559], zoon, is in 1532 en 1543 thesaurier in Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [....-1596] is van 1580-1596 thesaurier van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 878]=Dirk van Foreest is thesaurier [NNBW 1911, blz. 876]=van 1597-1599 volgt zijn zoon Adam van Foreest [1570-1640] hem in die functie op [NNBW 1911, blz. 876
vroedschap=Adriaen Anthonisz [1543-1620] is lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 157]=Adam van Foreest [1570-1640] is lid van 1610-1618 [NNBW 1911, blz. 876]=Pieter Jansz Schagen [1578-1636] wordt eind 1608 lid van de vroedschap, op 22 februari 1610 dor commissarissen van de Staten ontslagen , maar op 11 oktober 1618 weer in ere hersteld door prins Maurits [NNBW 1911, blz. 1455]=Nanning van Foreest [1578-1668] wordt in 1626 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 883]. =Cornelis Schagen [1590-1665] wordt eind 1636 vroedschap van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1452]=Dirk van Foreest [1729-1782] wordt op 6 juni 1759 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 879]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1762 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 880]=Cornelis van Foreest [1756-1825] wordt lid van de vroedschap van Alkmaar op 24 mei 1782 [NNBW 1911, blz. 877]=Cornelis van Foreest [1756-1825] wordt lid van de vroedschap van Alkmaar op 28 april 1786 [NNBW 1911, blz. 877]=Willem Jacob Domis [...-1792] is vroedschap van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 726]
domeinenPieter Paauw, schepen, raad te Amsterdam in 1596, en daarna rentmeester der domeinen te Alkmaar, ongetrouwd overleden.
economie=in vroeger tijden was de lakenhandel bloeiend=in 1563 begonnen met de bouw van de waag en in 1565wordt een jaarlijkse paardenmarkt toegestaan [Aa, Aard1, blz. 86-87]=op 3 maart 1575 van Karel V het privilege van twee leermarkten [Aa, Aard1, blz. 87]=Gijsbert Boomkamp [...-1755] is huisschilder, tekenaar en kaarsenmaker. Een bemiddeld man. Hij bezat een azijnmakerij, een aandeel in twee zoutketen, enkele huizen en huisjes, landerijen in de Schermeer, Egmondermeer, onder Bergen en Oudkarspel [NNBW 1911, blz. 405-406]=Caspar Benoist was een in Brussel geboren zijdewever in Amsterdam. Tijdens de oorlog tussen Perzië en Turkije was de zijde in Italië zeer duur en bijna niet te verkrijgen. Twee met een aanzienlijke hoeveelheid van die kostbare grondstof geladen schepen raakten door toevallige omstandigheden naar Holland. Caspar drong met succes bij de Staten en de bewindhebbers van de O.I. Compagnie aan om die zijde, waarop de Italianen reeds aasden, te kopen om hier te lande de zijdehandel te vestigen en door het weven vele lieden en kinderen werk en brood te doen winnen. Op 9 augustus 1604 van deed hij bij de vroedschap van Alkmaar een aanbod om zijn bedrijf naar Alkmaar over te brengen, mits men hem en zijn kinderen levenslang een woning, hem een jaarlijks pensioen en vrijdom van wachten verleende, 40 meisjes en jongens aanwees om in 4 jaren het vak te leren, en de kosten droeg voor het verwerven van een 25-jarig octrooi, dat iedereen in de Verenigde Provinciën zou verbieden zijn zijdemolens na te maken, tenzij hij het, doch uitsluitend te Alkmaar, toestond. Er kwam een overeenkomst tot stand waarbij niet in al deze voorwaarden werd bewilligd [NNBW 1911, blz. 290-291]=in de zomer van 1824 kwamen er 372.000 oude ponden kaas op de markt.=in 1834 wordt 4.113.516 pond kaas vermarkt, ongeveer 40% van het landelijk totaal [Aa, Aard1, blz. 87]=in 1836 is er een marktdag waarop 187.489 pond wordt verhandeld [Aa, Aard1, blz. 87]=er zijn in 1839 drie zoutketen, een zeepziederij, twee azijnmakerijen, twee pottenbakkerijen, vier leerlooierijen, een pergamentmakerij, vier houtzaagmolens en drie korenmolens. Er zijn koemarkten, varkenmarkten en een jaarlijkse paardenmarkt [Aa, Aard 1, blz. 87]=in 1849 worden op de markt aangevoerd 19154 stapels zoetemelkse kaas met een gewicht van 4.234.776 Ned. ponden
financiën=In 1531 komt de gevluchte Deense koning Christiaan II vijf dagen in Alkmaar met 3000 man . Na afloop bleek de schade ruim 8000 [Aa, Aard1, blz. 92]=bij vergunning van 7 februari 1544 staat Karel V toe dat de stad een bank van lening, een lommerd, opricht [Aa, Aard1, blz. 87]
geestelijkheid=In de naamlijst van de goederen der Utrechtsche Kerk, welke zij voor de tijden van Odibaldus, den XII Bisschop, gehad heeft, komen ook voor de tienden in Almere (Alkmaar) van de grootte vischnetten [blz. 12]=De Grote kerk zou al in de 9e eeuw zijn gesticht [Aa, Aard 1, blz. 88]=In 922 is sprake van giften door Alcmare aan het klooster van Egmond gedaan [Aa, Aard 1, blz. 85]=Onder de milde gevers zou Dirk V volgens den giftbrief van 1083 eene voorname plaats bekleeden, aan hem zou het klooster wereldlijk bezit en het schoutambacht te Alkmaar te danken hebben.=Op 25 mei 1328 raakt de kerk in brand en daardoor ook belangrijke huizen [Aa, Aard 1, blz. 90] =In 1382 wordt de Sint Matthijskerk gebouwd
gemeentealgemeen=In 1822 wordt de Waterpoort afgebroken.=In 1826 heeft de gemeente Alkmaar met de jurisdictie 8435 inwoners [Gosselin, blz. 7]=In 1835 wordt de Westfriese poort afgebroken.=Rond 1836 zijn er 9439 inwoners (5555 protestanten; 3687 katholieken; 191 israëlieten; 6 onbekenden.=In 1839 is de gemeente 1445 bunder 72 v. roeden 65 v. ellen groot en wonen er ongeveer 9000 mensen. De gemeente omvat, behalve de stad Alkmaar, de polders Overdije, Achtermeer, Groenewater, Klappolder, Kijfpolder, Weezenpolder, Huiswaard, Zwijnsmeer en delen van de Schermeer en de Egmondermeer [Aa, Aard1, blz. 85]. De binnenstad is 94 bunder 92 v. roeden groot [Aa, Aard1, blz. 87] =In 1851 eene oppervlakte van 1350 bunder, 70 roeden, 28 ellen belastbaar land; en telt 2076 huizen bewoond door 2079 huisgezinnen,...eene bevolking van 10.000 inwoners [Aa, Aard13, blz. 529]=In 1867 valt A. onder de gemeente Alkmaar.=op 1 oktober 1972 wordt Oudorp toegevoegd [GenVer]=In 1913 valt Alkmaar onder de gemeente Alkmaar. Er zijn 21461 inwoners op 1444 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 zijn er 30467 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 50.000 inwoners. De gemeente omvat delen van Huiswaard en Omval [Baert, Goor, blz. 17]=In 2014 is Alkmaar deel van de gemeente Alkmaar, postcde 1800-1827, 106.857 inwoners op 110,51 km2 [metatopos]
burgemeesterNanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 19 mei 1811 adjunct-maire en op 23 oktober 1811 maire [NNBW 1911, blz. 883]Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 28 december 1815 burgemeester [NNBW 1911, blz. 883]
raadslid=Pieter Buyskes [1794-1863] is raadslid [NNBW 1911, blz. 530]=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 10 april 1804 raadslid [NNBW 1911, blz. 883]=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 5 november 1815 raadslid [NNBW 1911, blz. 883]
wethouder=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 28 januari 1808 en op 13 februari 1824 wethouder [NNBW 1911, blz. 883]=Dirk van Foreest [1792-1833] wordt op 4 januari 1824 wethouder [NNBW 1911, blz. 879]
oorlog=In 924 onder graaf Dirk II dringen de Friezen binnen en stichten brand [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1072 wordt Godevaart met de Bult, hertog van Lotharingen, na negen weken door de West-Friezen belegerd te zijn geweest ontzet door Willem van Gelder, bisschop van Utrecht [Aa, Aard 1, blz. 90]=In 1132 houdt graaf Dirk VI zich na het verslaan van de West-Friezen enige tijd in de stad op [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1133 viel zijn broer Floris de Zwarte die met hem in onmin leefde de stad binnen en stak die in brand [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1166 wordt de stad door de West-Friezen geplunderd en verbrand. In 1169 wordt dit herhaald [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=Op 25 juni 1517 ingenomen door een groep Geldersen onder overste Selbach versterkt met een aantal Friezen. Acht dagen lang raasde de "zwarte hoop " door de stad, rovend en vernielend, Bij hun vertrek steken ze twee molens in brand. Daardoor gaan nog eens 100 huizen verloren [Aa, Aard 1, blz. 92;Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11 ]=Christiaan II, Koning van Denemarken, die uit zijn rijk verdreven en gevlucht was, om van Keizer Karel V, met wiens zuster Elisabeth hij gehuwd was, onderstand te vragen kon, bij zijn inval in Holland, Alkmaar niet ongemoeid laten, maar kwam er op 19 september 1531, aan het hoofd van 5000 man aan, en vertoefde er vijf dagen, in welke tussentijd zijn benden de stad zo ernstig beroofden, dat de regering de schade, daarbij geleden, weinige jaren later, op f 8000 of f 9000 gulden begrootte [Aa, Aard 1, blz. 92]=In 1571 Spaanse bezetting [Aa, Aard 1, blz. 93]=De stad wordt in 1572 door Sonoy in bezit genomen [Aa, Aard 1, blz. 93]=In september 1573 wordt de stad belegerd door de Spanjaarden onder bevel van Don Frederik van Toledo. In oktober trekken de Spanjaarden onverrichterzake terug [Aa, Aard 1, blz. 93; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]. Er is een tekening uit 1616 van de bezetting [zie DDB]. =In de winter van 1572 tijdens de belegering van Haarlem werd Jacob Cabeliau [....-1574] met zijn krijgsvolk naar Alkmaar gezonden, maar daar niet ingelaten. Wel besloot de vroedschap op 1 januari 1573 zijn volk met graan en geld te steunen. De troepen van de Prins verschansten zich in Egmond-Binnen, van waaruit Cabeliau en 4 andere hoplieden op 7 maart 1573 een schrijven aan Sonoy te Enkhuizen richtten. Op de dag van de val van Haarlem vermaande de Prins de regering van Alkmaar schriftelijk Cabeliau, door hem tot gouverneur der stad benoemd, met zijn vendel binnen te laten; maar men weifelde tot 16 juli 1573 toen de Spanjaarden reeds zeer nabij waren en de kloeke houding van burgemeester Van Teylingen de poorten deed openen voor de wachtende vendels van Cabeliau, Ruichaver, Hennebaart en Duivel, die terstond de vijand tegemoet trokken en deze tot Heiloo deed terugdeinzen. Gedurende het op 21 augustus 1573 begonnen beleg van Alkmaar toonde Cabeliau zich een wakker bevelhebber. Op de bangste dag van het beleg, 18 september 1573, was hij bij de fel bestormde Friese poort om de strijdenden moed in te spreken. Hij mocht zich 8 oktober 1573 in het ontzet van de stad verheugen [NNBW 1911, blz. 537]=Maerten Pietersz. van der Ameide, onder den naam van van der Mey bekend als de man, die in 1573 de Friese poort hielp openslaan om 's Prinsen krijgsvolk te Alkmaar in te laten [NNBW1911, blz. 109]=in 1591 trekt het Kaas- en Broodvolk de stad binnen [Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]. Er is een tekening van het beleg [zie DDB]=In 1653 oproer door Griet Piet Scheer en Aleid de turfvulster gericht tegen touwslager Zeeman die ten onrechte overigens beschuldigd wordt van leveringen aan de vijand [Aa, Aard 1, blz. 94]=er is een tekening uit 1702 van de vesting [zie DDB]=op 2 oktober 1799 is de slag bij Alkmaar [NNBW 1911, blz. 496, 669.]=Dumonceau laat in 1799 vanuit Groningen toen de Engelsen op de Noord-Hollandse kust geland waren, op bevel van Brune zijn divisie over land oprukken naar Alkmaar, waar zij het centrum van het Frans-Bataafse leger uitmaakte (hoofdkwartier Koedijk) [NNBW1911, blz. 762]rechtspraakhoofdofficierJacob van Foreest [1731-1783] wordt in 1777 hoofdofficier [NNBW 1911, blz. 880]officier van justitie=Pieter Buyskes [1794-1863] wordt in 1827 officier van justitie [NNBW 1911, blz. 530]presidentCornelis van Foreest [1756-1825] wordt in 1811 president van de rechtbank Alkmaar [NNBW 1911, blz. 877]rechterOp 1 oktober 1861 wordt mr. Pieter van Bemmelen rechter in de Alkmaarse rechtbank [NNBW 1911, blz. 287]=Pieter Buyskes [1794-1863] wordt in 1826 rechter [NNBW 1911, blz. 530waterstaat=Op 14 december 1285 richten een zware storm en watervloed grote schade aan [Aa, Aard 1, blz. 95]=In 1570 Allerheiligenvloed richt verwoestingen aan [Aa, Aard 1, blz. 95]=Op 22 januari 1575 breken door een zware storm de Huigendijk en de Galgendijk door [Aa, Aard 1, blz. 95]=Op 15 augustus 1597 doorbraak van de nieuwe bedijking van de Zijpe [Aa, Aard 1, blz. 96]=In 1675 doorbraak Westfriese zeedijk [Aa, Aard 1, blz. 94]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DDB; GenVer; NNBW1911internethttp://kranten.archiefalkmaar.nl/periodicalsliteratuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 85-96Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 529-530Aa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 141Alkmaarsche Courant 1892, nrs 75 en 131ANF 11 maart 1884, blz. 1 (19e e)Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17Becht, Statistische, blz. 141 (1591)Belonje, J., De twee Nijenburgen bij Alkmaar 1956Bergh, Handboek, blz. 61 Blok, Financiën, blz. 80 (1344), 81 (1316-1337)Blok, Geschiedenis I, blz. 624 e.v. (15e e) Boomkamp, Gijsbert, Alkmaar en deszelfs Geschiedenissen ....., Rotterdam 1747 Bruinvis, C.W., De Alkmaarse vroedschap tot 1795, Alkmaar 1904 Bruinvis, C.W., Het Patriotisme te Alkmaar, Alkmaar 1786 Bruinvis, C.W., De Bardesen te Heiloo en te Alkmaar, in: Amsterdamsch Jaarboekje 1899, blz. 158Bruinvis, C.W., De regering van Alkaar tot 1795 1904Bruinvis, C.W., Naamlijst van de leden...van Alkmaar sedert 1795, Alkmaar 1904 Bruinvis, C.W., Over Alkmaarsche Geschiedboeken en Geschiedschrijvers, Alkmaar 1892Buys, Jan Stevensz, Alkmaar Belegert Den 21 Augustus, en Ontset Den 8 October 1573. Mitsgaders de Reedenen, en Oorsaaken Die tot dat strenge Beleg aanleiding hebben gegeeven: Als meede de voornaamste Saeken die in 't Beleg van Haarlem zyn voorgevallen: By een versamelt en opgesteld uyt de Geschiedenissen van ons Vaderland, en by naa woordelyk uytgesprooken, en in een Redenvoering voorgesteld, Alkmaar 1759.Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 185Chijs, Munten, blz. 8 (m.e.), 22 (id), 41-42 (m.e.), 43 (1064; 1083; 1116; 1157) Doorman, Brouwerij, blz. 20 (1599), 78 (1399), 82 (1398), 86 (1559)Dresch, N.J.M., Inventaris van de archieven van de notarissen die in Alkmaar hebben gefungeerd, 1550-1842, 1928Eikelenberg, Simon, Alkmaar en zyne geschiedenissen, Alkmaar 1739 [zie DDB] Eikelenberg, Simon, Gedaante en gesteldheid van Westvriesland voor den jare 1300; En teffens den ondergang van het dorp Vroone Alkmaar 1714Engels, Geschiedenis, blz. 12 (m.e.), 14 (id), 26 (m.e.), 32 (1116), 51 (1553), 66 (1557)Fruin, Informacie, blz. 21 (1514), 38 (id), 40 (id), 42-43 (id), 45 (id), 63 (id), 72-79 (id), 604 (id) Gelder, H.E. van, in: Alkmaarse Opstellen, Vereniging "Oud Alkmaar" 1963Goes, Register I, blz. 37 (1525), 195 (1528), 360 (1532); IV, blz. 74 (1555), 139 (id); V, blz. 47 (1557), 93 (id), 142 (id)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Gosses, Welgeborenen, blz. 44 (1254)Hall, Stedelijke, blz. 582 (1116)Halma, Tooneel I, blz. 423 (1468)Henne, Histoire I, blz. 62 (1505)Heusden, Hugo Franciscus van, Oudheden En Gestichten Van Kennemerland, Amstelland, Noordholland En Westvriesland : Behelzende De Oudheden, opkomste en benaminge der Steden Haarlem, Alkmaar, Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen, Edam, Medenblik, enz. met de omleggende Dorpen, hare Kerkelijke en Geestelijke Gebouwen ... ; Getrokken uyt de oude Handschriften Handschriften van Kerken en Kloosters, Leiden 1721 [Zie DDB]Kerckhoffs-de Hey, Grote (Bio), blz. 10 (1511), 149 (16e e)Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 75Korteweg, Stadrecht, blz. 63 (1272)Kosters, Oude, blz. 49 (1116)Kruisheer, Oorkonden, blz. 245 (1116), 280 (1248), 296 (1255), 310 (1266), 334 (1276)Lange, Mislukte, blz. 182 (1573)Meerkamp van Embden, Goudsche, blz. 108 (1525), 228 (1537), 240 (1539)Navorscher IX, blz. 50 (16e e); XI, blz. 137 (1573); XII, blz. 154 (16e e); XVIII, blz. 442 (1797); 1870, blz. 125-128; XLV, blz. 484 (1445)Obreen, Stukken, blz. 140 (14e e)Rees, Geschiedenis I, blz. 47 (1339), 74 (1505), 82 (15e e)Rombach, J.H., Overzicht van de inhoud van het gemeentelijk archiefdepot en de stadsbiblitheek van Alkaar, 1966Schaap, Philips, blz. 52-53 (1513-1514), 127-128 (id)Scheltema, Inventaris Archief Alkmaar, Alkmaar 1869Smidt/Rompaey, Chronologische III, blz. 8 (1531)Smidt/Strubbe, Chronologische I, blz. 469 (1502)Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, blz. 130 (1513)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 11, 19, 179, 180Voorthuysen, Mercantilisme, blz. 33 (1588)Welcker, Gemeente, blz. 48 (16-19e e)Woude, Noorderkwartier, blz. 699 (1680)Wijnpersse, Statistiek, blz. 386 (1854)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; Google Search
algemeen=In 924 komt de plaats al voor als de Friezen er binnenvallen [Aa, Aard1, blz. 90]=Alkmaar krijgt op 11 juni 1254 stadsrechten van Willem II.=Een charter uit 1254, waarbij Simon van Haerlem als gunst verkrijgt, dat géén der "homines", wonende "infra Harlem et officium de Helgela" poorter zal mogen worden te Alkmaar.=Voor 1288 behorend tot Kennemerland. Daarna tot West-Friesland [Aa, Aard1, blz. 85].=In 1376 wordt een handvest aan Alkmaar verleend.=In 1509 wordt gestart met de bouw van het raadhuis [Aa, Aard1, blz. 81]=In 1520 wordt de bouw van het raadhuis voltooid [Aa, Aard1, blz. 81]=Op 24 april 1528 wordt de eerste steen gelegd voor de oude Friese poort en voor slot Torenburg.[Aa, Aard1, blz. 85]=Op 4 november 1557 geeft Philips II verlof voor het bouwen van een waag [Aa, Aard1, blz. 87].=In 1563 wordt de marktplaats verruimd. =In 1565 wordt de Geestmolen gebouwd om de Geestmolenpolder te bemalen.=In 1572 wordt de stad vergroot [Aa, Aard1, blz. 85]=In 1574 wordt de stad verder vergroot [Aa, Aard1, blz. 85]=In 1575 wordt de Sluismolen gebouwd om de Grote Sluispolder de bemalen.=In 1579 wordt de molen De Viaan gebouwd om de Bergermeerpolder te bemalen.=In 1582 is de bouw van de waag voltooid=Maurits bracht in 1604 in Alkmaar contra-remonstranten op het kussen.=er is een kaart van de stad in 1644 [Zei DDB]=er is een tekening van de stad uit 1649 [zie DDB]=In 1682-1686 is Adriaan Baart pensionaris van Alkmaar [Chalmot2.185; Kobus/Rivecourt1.75; Aa, Aard13, blz. 530]=In 1799 wordt de Alkmaarsche Courant opgericht
belastingenaccijnzen=In 1622 wordt de accijnstoren gebouwd. Op deze plek moest aangifte worden gedaan van ingevoerde goederen [Baert, Goor, blz. 17]algemeen=In 1385 vindt het huwelijk plaats tussen Willem van Beieren en Margaretha van Bourgondië. Alkmaar moet met een groot aantal andere plaatsen bijdragen in de kosten ingeval Maria als weduwe achterblijft.=Op 8 augustus 1428 spreekt de hertog die van A. vrij van achterstallen, tijdens de onlusten gemaakt tot zes weken na het sluiten van de vrede met zijn nicht [Aa, Aard1, blz. 91]=Door sterfte onder het rundvee gevolgd door twee muisjaren is de gemeente niet in staat om de gevorderde lasten op te brengen. In 1715 ontstaat een grote opschudding te Alkmaar omdat het volk zeer gebeten is op twee pachters van 's lands middelen, Daniel Sangné en Adolf Cromhout. Op 7 oktober 1715 vallen ze op hun huizen aan en plunderden die, met voornemen, om, straks daarna, de woning van Mr. Nicolaas Kien, voorzittend schepen der stad op dezelfde manier aan te pakken. Hij heeft, het schoutsambt, bij het openstaan van die bediening, waarnemende, de pachters in het vorderen van 's lands penningen, hulp bewezen. Dit laatste echter werd nog voorkomen, door het tijdig op de been brengen van een gedeelte van de burgerij, die geholpen door stadsbedienden, de plunderaars uit elkaar dreef [Aa, Aard1, blz. 94]=Admiraal Verhuell geeft bij een missive van 25 november 1813 de onderprefect te kennen, dat hij de heer Willet, Ontvanger der Douane in den Helder, bevel had gegeven, om zich, onder geleide van een detachement koloniale troepen, gecommandeerd door de kapitein St. Just, naar Alkmaar te begeven, tot overneming van alle contante penningen, die daar in de kas van 's Rijks ontvanger voorhanden waren.cogschuld=In Almere (Alkmaar) Regalis decimae census quae vocatur Cogschuld [Van Mieris Deel I, blz. 18].controleur =Caspar Jacob Ouwens is in 1813 controleur der belastingen [ANF1888, blz 35]=op 9 juni 1836 wordt Geldof Adriaan Ouwens benoemd tot controleur [ANF1888, blz. 35]convoyen en licenten=mr. Pieter Ouwens is ontvanger der convoyen en licenten [ANF1888, blz. 34]haardstedengeld=In 1425 vonniste de hertog Alkmaar hard; alle poorten, muren en vesten moeten worden geslecht, de huizen Nieuwburg en Middelburg moeten worden herbouwd; schattingen en tienden en f 124.000 opbrengen; de soldij van de soldaten betalen en ieder jaar voor elke haardstede twee stuivers; te velde trekken op eigen kosten [Aa, Aard1, blz. 91]=In 1492 is de opstand van het Kaas- en Broodvolk. Alkmaar moest na afloop het bezuren. Honderd ponden, welke zij jaarlijks uit 's Graven domeinen trokken, werden verbeurd verklaard. Ook moesten zij 24.000 gouden Andriesgulden in eens, en twee stuivers van iedere haardstede jaarlijks opbrengen.’ (Aa, Bio I, blz. 141)Claes Corff [....-1506] pacht op 29 oktober 1498 erfelijk voor 4095 ponden het aan de stad en 36 dorpen, die aan het oproer deelgenomen hadden, opgelegde haardstedengeld, voor de stad 3 en voor de dorpen 2 stuivers per huis bedragende, met een gezamenlijke opbrengst van 390 ponden 's jaars [NNBW 1911, blz. 639]inspecteurCaspar Jacob Ouwens is in 1826 inspecteur der belastingen [ANF1888, blz 35]ontvanger=Rutger Ouwens is ontvanger der waag en rondemaat [ANF1888, blz 34]=Adam van Foreest [1570-1640] wordt in 1600 ontvanger van de gemeene landsmiddelen [NNBW 1911, blz. 876]=Cornelis Johannes Hellingwerff [1796-1857] werd in Alkmaar ontvanger van de stedelijke accijnzen [NNBW 1911, blz. 1062]=Caspar Jacob Ouwens is van 1786-1806 ontvanger der waag en rondemaat [ANF1888, blz 35]
ruitergeld=In 1591 komt het Kaas- en Broodvolk de stad binnen, mismoedig wegens de slechte tijd en het gewelddadig afvorderen van het ruitergeld door de stadhouder van Holland, Jan van Egmond. Alkmaar moet 2600 gouden Sint Andries guldens opbrengen. Het huis van Klaas Korf van Boshuizen, de rentmeester van Noord-Holland en uiterst schraapzuchtig, wordt vernield [Aa, Aard1, blz. 91-92]surnumerair=op 16 mei 1823 wordt Geldof Adriaan Ouwens benoemd tot surnumerair [ANF1888, blz. 35]tol=Claes Corff [....-1506] pacht de wissel en de tol te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]waag=Claes Corff [....-1506] pacht in 1498 de stadswaag te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]wissel=Claes Corff [....-1506] pacht de wissel en de tol te Alkmaar [NNBW 1911, blz. 639]
bestuuralgemeenIn 1610 is er onrust over de magistraat. Een delegatie uit de Hoge Raad doet het voorstel dat verwanten [vader, zoon, zwager] slechts één stem kunnen uitbrengen [Clerc, Geschiedenissen2, blz. 28]
buitencollegesStaten-Generaal=Adriaen Anthonisz [1543-1620] is in 1580 gedeputeerde ter dagvaart te Antwerpen [NNBW 1911, blz 157] =Jan van Foreest wordt in 1579 gecommitteerde raad namens Alkmaar [NNBW 1911, blz. 880]
burgemeester=in 1574-1590 is Cornelis van Egmond van der Nijenburg [1530-....] burgemeester in Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 179]=in 1582, 1584, 1588, 1589 en 1601 is Adriaen Antonisz burgemeester [NNBW 1911, blz. 157; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 19]=Floris van Teilingen is burgemeester [Aa. Aard1, blz. 88]=Adam van Foreest [1570-1640] is burgemeester in 1615-1616, 1618-1619, 1631-1632 [NNBW 1911, blz. 876]=in 1620 is Gerrard van Egmond van der Nijenburg burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 180]=in 1760 is mr Pieter Ouwens raad en burgemeester [ANF1888, blz. 34]Jorden van Foreest [.....- 1559] zoon, is in 1534-1535, 1537 en 1540 burgemeester van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [1729-1782] is in 1778, 1781-1782 burgemeester [NNBW 1911, blz. 879]=Gualtheris George Gideon van der Mieden [.....-1798] is sinds 1778 burgemeester [NNBW 1911, blz. 1337]=Willem Jacob Domis [...-1792] is burgemeester van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 726]
pensionaris =Nanning van Foreest [1519-1592] in 1572 teruggekeerd, werd hem 27 september 1572 het ambt van pensionaris opgedragen, op een jaarwedde van ƒ 250, met vrijdom van accijns van wijn, bier en andere victualiën voor zijn gezin, alsmede van schutterij, waken en personele belastingen [NNBW 1911, blz. 882]. =Adriaen Baert is in 1684 pensionaris van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 265]=in 1692 is Nicolaas Kien pensionaris van Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 368]
raad=in 1760 is mr Pieter Ouwens raad en burgemeester [ANF1888, blz. 34]
schepen=in ..... is Nicolaas Kien schepen van Alkmaar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 368]=Jorden van Foreest, vader, is in 1482 en in 1486 schepen van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Jorden van Foreest, zoon, is in 1522, 1524, 1531, 1533, 1539, 1542 en 1546 schepen van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [....-1596] wordt op 13 mei 1565 tot schepen van Alkmaar benoemd [NNBW 1911, blz. 878]=Jacob Madder volgt Dirk van Foreest na diens ontslag “bij ‘t hoff” op [NNBW 1911, blz. 878]=Aris van der Mieden [1726-.....] lid van de stadsregering van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1337]=Gualtheris George Gideon van der Mieden [.....-1798] is lid van de regering sinds 1757 [NNBW 1911, blz. 1337]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1758-1759, 1761-1762 en 1764-1765 schepen [NNBW 1911, blz. 880=Dirk van Foreest [1729-1782] is in 1755-1756 en 1759-1760 schepen [NNBW 1911, blz. 879]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1758-1759, 1761-1762 en 1764-1765 schepen [NNBW 1911, blz. 880=Cornelis van Foreest [1756-1825] was schepen van Alkmaar in 1778-1779, 1783-1784, 1787 [NNBW 1911, blz. 877]
schout=Jan van Foreest is in 1574-1577 schout in Alkmaar [NNBW 1911, blz. 880]=Pieter Jansz Schagen [1578-1636] is van 30 november 1627-1636 schout van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1455]
secretaris=Nanning van Foreest [1578-1668] wordt op 7 januari 1603 secretaris [NNBW 1911, blz. 883]. =Cornelis Schagen [1590-1665] wordt op 18 december 1621 secretaris van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1452]
thesaurier=Jorden van Foreest [....-1559], zoon, is in 1532 en 1543 thesaurier in Alkmaar [NNBW 1911, blz. 881]=Dirk van Foreest [....-1596] is van 1580-1596 thesaurier van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 878]=Dirk van Foreest is thesaurier [NNBW 1911, blz. 876]=van 1597-1599 volgt zijn zoon Adam van Foreest [1570-1640] hem in die functie op [NNBW 1911, blz. 876
vroedschap=Adriaen Anthonisz [1543-1620] is lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 157]=Adam van Foreest [1570-1640] is lid van 1610-1618 [NNBW 1911, blz. 876]=Pieter Jansz Schagen [1578-1636] wordt eind 1608 lid van de vroedschap, op 22 februari 1610 dor commissarissen van de Staten ontslagen , maar op 11 oktober 1618 weer in ere hersteld door prins Maurits [NNBW 1911, blz. 1455]=Nanning van Foreest [1578-1668] wordt in 1626 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 883]. =Cornelis Schagen [1590-1665] wordt eind 1636 vroedschap van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 1452]=Dirk van Foreest [1729-1782] wordt op 6 juni 1759 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 879]=Jacob van Foreest [1731-1783] is in 1762 lid van de vroedschap [NNBW 1911, blz. 880]=Cornelis van Foreest [1756-1825] wordt lid van de vroedschap van Alkmaar op 24 mei 1782 [NNBW 1911, blz. 877]=Cornelis van Foreest [1756-1825] wordt lid van de vroedschap van Alkmaar op 28 april 1786 [NNBW 1911, blz. 877]=Willem Jacob Domis [...-1792] is vroedschap van Alkmaar [NNBW 1911, blz. 726]
domeinenPieter Paauw, schepen, raad te Amsterdam in 1596, en daarna rentmeester der domeinen te Alkmaar, ongetrouwd overleden.
economie=in vroeger tijden was de lakenhandel bloeiend=in 1563 begonnen met de bouw van de waag en in 1565wordt een jaarlijkse paardenmarkt toegestaan [Aa, Aard1, blz. 86-87]=op 3 maart 1575 van Karel V het privilege van twee leermarkten [Aa, Aard1, blz. 87]=Gijsbert Boomkamp [...-1755] is huisschilder, tekenaar en kaarsenmaker. Een bemiddeld man. Hij bezat een azijnmakerij, een aandeel in twee zoutketen, enkele huizen en huisjes, landerijen in de Schermeer, Egmondermeer, onder Bergen en Oudkarspel [NNBW 1911, blz. 405-406]=Caspar Benoist was een in Brussel geboren zijdewever in Amsterdam. Tijdens de oorlog tussen Perzië en Turkije was de zijde in Italië zeer duur en bijna niet te verkrijgen. Twee met een aanzienlijke hoeveelheid van die kostbare grondstof geladen schepen raakten door toevallige omstandigheden naar Holland. Caspar drong met succes bij de Staten en de bewindhebbers van de O.I. Compagnie aan om die zijde, waarop de Italianen reeds aasden, te kopen om hier te lande de zijdehandel te vestigen en door het weven vele lieden en kinderen werk en brood te doen winnen. Op 9 augustus 1604 van deed hij bij de vroedschap van Alkmaar een aanbod om zijn bedrijf naar Alkmaar over te brengen, mits men hem en zijn kinderen levenslang een woning, hem een jaarlijks pensioen en vrijdom van wachten verleende, 40 meisjes en jongens aanwees om in 4 jaren het vak te leren, en de kosten droeg voor het verwerven van een 25-jarig octrooi, dat iedereen in de Verenigde Provinciën zou verbieden zijn zijdemolens na te maken, tenzij hij het, doch uitsluitend te Alkmaar, toestond. Er kwam een overeenkomst tot stand waarbij niet in al deze voorwaarden werd bewilligd [NNBW 1911, blz. 290-291]=in de zomer van 1824 kwamen er 372.000 oude ponden kaas op de markt.=in 1834 wordt 4.113.516 pond kaas vermarkt, ongeveer 40% van het landelijk totaal [Aa, Aard1, blz. 87]=in 1836 is er een marktdag waarop 187.489 pond wordt verhandeld [Aa, Aard1, blz. 87]=er zijn in 1839 drie zoutketen, een zeepziederij, twee azijnmakerijen, twee pottenbakkerijen, vier leerlooierijen, een pergamentmakerij, vier houtzaagmolens en drie korenmolens. Er zijn koemarkten, varkenmarkten en een jaarlijkse paardenmarkt [Aa, Aard 1, blz. 87]=in 1849 worden op de markt aangevoerd 19154 stapels zoetemelkse kaas met een gewicht van 4.234.776 Ned. ponden
financiën=In 1531 komt de gevluchte Deense koning Christiaan II vijf dagen in Alkmaar met 3000 man . Na afloop bleek de schade ruim 8000 [Aa, Aard1, blz. 92]=bij vergunning van 7 februari 1544 staat Karel V toe dat de stad een bank van lening, een lommerd, opricht [Aa, Aard1, blz. 87]
geestelijkheid=In de naamlijst van de goederen der Utrechtsche Kerk, welke zij voor de tijden van Odibaldus, den XII Bisschop, gehad heeft, komen ook voor de tienden in Almere (Alkmaar) van de grootte vischnetten [blz. 12]=De Grote kerk zou al in de 9e eeuw zijn gesticht [Aa, Aard 1, blz. 88]=In 922 is sprake van giften door Alcmare aan het klooster van Egmond gedaan [Aa, Aard 1, blz. 85]=Onder de milde gevers zou Dirk V volgens den giftbrief van 1083 eene voorname plaats bekleeden, aan hem zou het klooster wereldlijk bezit en het schoutambacht te Alkmaar te danken hebben.=Op 25 mei 1328 raakt de kerk in brand en daardoor ook belangrijke huizen [Aa, Aard 1, blz. 90] =In 1382 wordt de Sint Matthijskerk gebouwd
gemeentealgemeen=In 1822 wordt de Waterpoort afgebroken.=In 1826 heeft de gemeente Alkmaar met de jurisdictie 8435 inwoners [Gosselin, blz. 7]=In 1835 wordt de Westfriese poort afgebroken.=Rond 1836 zijn er 9439 inwoners (5555 protestanten; 3687 katholieken; 191 israëlieten; 6 onbekenden.=In 1839 is de gemeente 1445 bunder 72 v. roeden 65 v. ellen groot en wonen er ongeveer 9000 mensen. De gemeente omvat, behalve de stad Alkmaar, de polders Overdije, Achtermeer, Groenewater, Klappolder, Kijfpolder, Weezenpolder, Huiswaard, Zwijnsmeer en delen van de Schermeer en de Egmondermeer [Aa, Aard1, blz. 85]. De binnenstad is 94 bunder 92 v. roeden groot [Aa, Aard1, blz. 87] =In 1851 eene oppervlakte van 1350 bunder, 70 roeden, 28 ellen belastbaar land; en telt 2076 huizen bewoond door 2079 huisgezinnen,...eene bevolking van 10.000 inwoners [Aa, Aard13, blz. 529]=In 1867 valt A. onder de gemeente Alkmaar.=op 1 oktober 1972 wordt Oudorp toegevoegd [GenVer]=In 1913 valt Alkmaar onder de gemeente Alkmaar. Er zijn 21461 inwoners op 1444 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 zijn er 30467 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 50.000 inwoners. De gemeente omvat delen van Huiswaard en Omval [Baert, Goor, blz. 17]=In 2014 is Alkmaar deel van de gemeente Alkmaar, postcde 1800-1827, 106.857 inwoners op 110,51 km2 [metatopos]
burgemeesterNanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 19 mei 1811 adjunct-maire en op 23 oktober 1811 maire [NNBW 1911, blz. 883]Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 28 december 1815 burgemeester [NNBW 1911, blz. 883]
raadslid=Pieter Buyskes [1794-1863] is raadslid [NNBW 1911, blz. 530]=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 10 april 1804 raadslid [NNBW 1911, blz. 883]=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 5 november 1815 raadslid [NNBW 1911, blz. 883]
wethouder=Nanning van Foreest van Petten [1756-1828] wordt op 28 januari 1808 en op 13 februari 1824 wethouder [NNBW 1911, blz. 883]=Dirk van Foreest [1792-1833] wordt op 4 januari 1824 wethouder [NNBW 1911, blz. 879]
oorlog=In 924 onder graaf Dirk II dringen de Friezen binnen en stichten brand [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1072 wordt Godevaart met de Bult, hertog van Lotharingen, na negen weken door de West-Friezen belegerd te zijn geweest ontzet door Willem van Gelder, bisschop van Utrecht [Aa, Aard 1, blz. 90]=In 1132 houdt graaf Dirk VI zich na het verslaan van de West-Friezen enige tijd in de stad op [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1133 viel zijn broer Floris de Zwarte die met hem in onmin leefde de stad binnen en stak die in brand [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=In 1166 wordt de stad door de West-Friezen geplunderd en verbrand. In 1169 wordt dit herhaald [Aa, Aard 1, blz. 90; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]=Op 25 juni 1517 ingenomen door een groep Geldersen onder overste Selbach versterkt met een aantal Friezen. Acht dagen lang raasde de "zwarte hoop " door de stad, rovend en vernielend, Bij hun vertrek steken ze twee molens in brand. Daardoor gaan nog eens 100 huizen verloren [Aa, Aard 1, blz. 92;Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11 ]=Christiaan II, Koning van Denemarken, die uit zijn rijk verdreven en gevlucht was, om van Keizer Karel V, met wiens zuster Elisabeth hij gehuwd was, onderstand te vragen kon, bij zijn inval in Holland, Alkmaar niet ongemoeid laten, maar kwam er op 19 september 1531, aan het hoofd van 5000 man aan, en vertoefde er vijf dagen, in welke tussentijd zijn benden de stad zo ernstig beroofden, dat de regering de schade, daarbij geleden, weinige jaren later, op f 8000 of f 9000 gulden begrootte [Aa, Aard 1, blz. 92]=In 1571 Spaanse bezetting [Aa, Aard 1, blz. 93]=De stad wordt in 1572 door Sonoy in bezit genomen [Aa, Aard 1, blz. 93]=In september 1573 wordt de stad belegerd door de Spanjaarden onder bevel van Don Frederik van Toledo. In oktober trekken de Spanjaarden onverrichterzake terug [Aa, Aard 1, blz. 93; Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]. Er is een tekening uit 1616 van de bezetting [zie DDB]. =In de winter van 1572 tijdens de belegering van Haarlem werd Jacob Cabeliau [....-1574] met zijn krijgsvolk naar Alkmaar gezonden, maar daar niet ingelaten. Wel besloot de vroedschap op 1 januari 1573 zijn volk met graan en geld te steunen. De troepen van de Prins verschansten zich in Egmond-Binnen, van waaruit Cabeliau en 4 andere hoplieden op 7 maart 1573 een schrijven aan Sonoy te Enkhuizen richtten. Op de dag van de val van Haarlem vermaande de Prins de regering van Alkmaar schriftelijk Cabeliau, door hem tot gouverneur der stad benoemd, met zijn vendel binnen te laten; maar men weifelde tot 16 juli 1573 toen de Spanjaarden reeds zeer nabij waren en de kloeke houding van burgemeester Van Teylingen de poorten deed openen voor de wachtende vendels van Cabeliau, Ruichaver, Hennebaart en Duivel, die terstond de vijand tegemoet trokken en deze tot Heiloo deed terugdeinzen. Gedurende het op 21 augustus 1573 begonnen beleg van Alkmaar toonde Cabeliau zich een wakker bevelhebber. Op de bangste dag van het beleg, 18 september 1573, was hij bij de fel bestormde Friese poort om de strijdenden moed in te spreken. Hij mocht zich 8 oktober 1573 in het ontzet van de stad verheugen [NNBW 1911, blz. 537]=Maerten Pietersz. van der Ameide, onder den naam van van der Mey bekend als de man, die in 1573 de Friese poort hielp openslaan om 's Prinsen krijgsvolk te Alkmaar in te laten [NNBW1911, blz. 109]=in 1591 trekt het Kaas- en Broodvolk de stad binnen [Verwoert, Handwoordenboek 1, blz. 11]. Er is een tekening van het beleg [zie DDB]=In 1653 oproer door Griet Piet Scheer en Aleid de turfvulster gericht tegen touwslager Zeeman die ten onrechte overigens beschuldigd wordt van leveringen aan de vijand [Aa, Aard 1, blz. 94]=er is een tekening uit 1702 van de vesting [zie DDB]=op 2 oktober 1799 is de slag bij Alkmaar [NNBW 1911, blz. 496, 669.]=Dumonceau laat in 1799 vanuit Groningen toen de Engelsen op de Noord-Hollandse kust geland waren, op bevel van Brune zijn divisie over land oprukken naar Alkmaar, waar zij het centrum van het Frans-Bataafse leger uitmaakte (hoofdkwartier Koedijk) [NNBW1911, blz. 762]rechtspraakhoofdofficierJacob van Foreest [1731-1783] wordt in 1777 hoofdofficier [NNBW 1911, blz. 880]officier van justitie=Pieter Buyskes [1794-1863] wordt in 1827 officier van justitie [NNBW 1911, blz. 530]presidentCornelis van Foreest [1756-1825] wordt in 1811 president van de rechtbank Alkmaar [NNBW 1911, blz. 877]rechterOp 1 oktober 1861 wordt mr. Pieter van Bemmelen rechter in de Alkmaarse rechtbank [NNBW 1911, blz. 287]=Pieter Buyskes [1794-1863] wordt in 1826 rechter [NNBW 1911, blz. 530waterstaat=Op 14 december 1285 richten een zware storm en watervloed grote schade aan [Aa, Aard 1, blz. 95]=In 1570 Allerheiligenvloed richt verwoestingen aan [Aa, Aard 1, blz. 95]=Op 22 januari 1575 breken door een zware storm de Huigendijk en de Galgendijk door [Aa, Aard 1, blz. 95]=Op 15 augustus 1597 doorbraak van de nieuwe bedijking van de Zijpe [Aa, Aard 1, blz. 96]=In 1675 doorbraak Westfriese zeedijk [Aa, Aard 1, blz. 94]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DDB; GenVer; NNBW1911internethttp://kranten.archiefalkmaar.nl/periodicalsliteratuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 85-96Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 529-530Aa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 141Alkmaarsche Courant 1892, nrs 75 en 131ANF 11 maart 1884, blz. 1 (19e e)Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17Becht, Statistische, blz. 141 (1591)Belonje, J., De twee Nijenburgen bij Alkmaar 1956Bergh, Handboek, blz. 61 Blok, Financiën, blz. 80 (1344), 81 (1316-1337)Blok, Geschiedenis I, blz. 624 e.v. (15e e) Boomkamp, Gijsbert, Alkmaar en deszelfs Geschiedenissen ....., Rotterdam 1747 Bruinvis, C.W., De Alkmaarse vroedschap tot 1795, Alkmaar 1904 Bruinvis, C.W., Het Patriotisme te Alkmaar, Alkmaar 1786 Bruinvis, C.W., De Bardesen te Heiloo en te Alkmaar, in: Amsterdamsch Jaarboekje 1899, blz. 158Bruinvis, C.W., De regering van Alkaar tot 1795 1904Bruinvis, C.W., Naamlijst van de leden...van Alkmaar sedert 1795, Alkmaar 1904 Bruinvis, C.W., Over Alkmaarsche Geschiedboeken en Geschiedschrijvers, Alkmaar 1892Buys, Jan Stevensz, Alkmaar Belegert Den 21 Augustus, en Ontset Den 8 October 1573. Mitsgaders de Reedenen, en Oorsaaken Die tot dat strenge Beleg aanleiding hebben gegeeven: Als meede de voornaamste Saeken die in 't Beleg van Haarlem zyn voorgevallen: By een versamelt en opgesteld uyt de Geschiedenissen van ons Vaderland, en by naa woordelyk uytgesprooken, en in een Redenvoering voorgesteld, Alkmaar 1759.Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 185Chijs, Munten, blz. 8 (m.e.), 22 (id), 41-42 (m.e.), 43 (1064; 1083; 1116; 1157) Doorman, Brouwerij, blz. 20 (1599), 78 (1399), 82 (1398), 86 (1559)Dresch, N.J.M., Inventaris van de archieven van de notarissen die in Alkmaar hebben gefungeerd, 1550-1842, 1928Eikelenberg, Simon, Alkmaar en zyne geschiedenissen, Alkmaar 1739 [zie DDB] Eikelenberg, Simon, Gedaante en gesteldheid van Westvriesland voor den jare 1300; En teffens den ondergang van het dorp Vroone Alkmaar 1714Engels, Geschiedenis, blz. 12 (m.e.), 14 (id), 26 (m.e.), 32 (1116), 51 (1553), 66 (1557)Fruin, Informacie, blz. 21 (1514), 38 (id), 40 (id), 42-43 (id), 45 (id), 63 (id), 72-79 (id), 604 (id) Gelder, H.E. van, in: Alkmaarse Opstellen, Vereniging "Oud Alkmaar" 1963Goes, Register I, blz. 37 (1525), 195 (1528), 360 (1532); IV, blz. 74 (1555), 139 (id); V, blz. 47 (1557), 93 (id), 142 (id)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Gosses, Welgeborenen, blz. 44 (1254)Hall, Stedelijke, blz. 582 (1116)Halma, Tooneel I, blz. 423 (1468)Henne, Histoire I, blz. 62 (1505)Heusden, Hugo Franciscus van, Oudheden En Gestichten Van Kennemerland, Amstelland, Noordholland En Westvriesland : Behelzende De Oudheden, opkomste en benaminge der Steden Haarlem, Alkmaar, Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen, Edam, Medenblik, enz. met de omleggende Dorpen, hare Kerkelijke en Geestelijke Gebouwen ... ; Getrokken uyt de oude Handschriften Handschriften van Kerken en Kloosters, Leiden 1721 [Zie DDB]Kerckhoffs-de Hey, Grote (Bio), blz. 10 (1511), 149 (16e e)Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 75Korteweg, Stadrecht, blz. 63 (1272)Kosters, Oude, blz. 49 (1116)Kruisheer, Oorkonden, blz. 245 (1116), 280 (1248), 296 (1255), 310 (1266), 334 (1276)Lange, Mislukte, blz. 182 (1573)Meerkamp van Embden, Goudsche, blz. 108 (1525), 228 (1537), 240 (1539)Navorscher IX, blz. 50 (16e e); XI, blz. 137 (1573); XII, blz. 154 (16e e); XVIII, blz. 442 (1797); 1870, blz. 125-128; XLV, blz. 484 (1445)Obreen, Stukken, blz. 140 (14e e)Rees, Geschiedenis I, blz. 47 (1339), 74 (1505), 82 (15e e)Rombach, J.H., Overzicht van de inhoud van het gemeentelijk archiefdepot en de stadsbiblitheek van Alkaar, 1966Schaap, Philips, blz. 52-53 (1513-1514), 127-128 (id)Scheltema, Inventaris Archief Alkmaar, Alkmaar 1869Smidt/Rompaey, Chronologische III, blz. 8 (1531)Smidt/Strubbe, Chronologische I, blz. 469 (1502)Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, blz. 130 (1513)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 11, 19, 179, 180Voorthuysen, Mercantilisme, blz. 33 (1588)Welcker, Gemeente, blz. 48 (16-19e e)Woude, Noorderkwartier, blz. 699 (1680)Wijnpersse, Statistiek, blz. 386 (1854)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; Google Search
Alkmaarsche StraatwegBuurtschap in Noord-HollandalgemeenIn 1913 valt A. onder de gemeente Schoten [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
AllaartshuizenDorp in België in West-Vlaanderen. Zie ook Alnotshuus (1184)BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
AlladnaWaarschijnlijk het dorp AaltengemeenIn 828 door Gerward de Heeze geschonken aan de Sint Maartenskerk in Utrecht [Aa, Aard13, blz. 530]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 529-530
AllainDorp in Henegouwenalgemeen=in 1826 deel van de gemeente Doornik in Henegouwen [Gosselin, blz. 7]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
Allanstraat, J.J.
Buurtschap in ZaanstadBRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer;AllardsoogBuurtschap in Opsterland in Friesland bij Bakkeveen.BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuuroverige bronnen
AlleDorp bij BouillonalgemeenIn 1831 zijn er 465 inwoners=op..... gelegen in het arrondissement Dinant in de stad Vresse-sur-Semois [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911
AllengaBuurtschap in Wonseradeel in Friesland.
BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer;
BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer;
AllerBuurt in de gemeente Putten (Gld). Ook Oud Aller, Oldenalleralgemeen=Vroegste vermelding: Arleir, 1313. Arler, reeds in de Middeleeuwen een versterkt huis, strategisch nabij de kust en in de uitloop van de Gelderse Vallei. "Aangenomen mag worden dat het versterkte huis het stamslot is geweest van het niet onbelangrijke geslacht Van ArlergemeenteIn 1851 met de daartoe behoorende vier boerenplaatsen, Klein-Olden-Aller, de Wildeman, de Blankevoort en de Heetkamp, eene oppervlakte van 208 bunder, 22 roeden, 22 ellen [Aa, Aard13, blz. 532]heerlijkheid=Velsel van Aller, vazal van de hertog van Gelre 1369-1396 [Codex Gelre].="Dat huys tot Aller ende dat goet tot Aller met synen tobehoren, tot Zutphenschen leen geërft van Claes van Aller op synen soon Henrick van Aller", 1379=Ten westen van Putten een herenhuis en hofstede Ouden-Aller, bij het oud adellijk goed Den Aller; Reynier van Oldenaller, 1391=Reyner Hendrickszoon van Arler, herbergier te Putten, schout van Putten en Nijkerk, vermoedelijk dezelfde als Reyner Hendricksen die in 1436 een verbondsbrief medeondertekent. =In 1501 is Gijsbert Aller, heer van Aller. Hij draagt de heerlijkheid in dat jaar over aan Alexander Bentink=Hendrik Reinerszoon van Arler, eigenaar van het goed Arler, eveneens schout van beide schoutambten (1522-1531)=In 1555 wordt Alexander Bentink [1548-1581] heer van Aller en Berrinkhuizen [Kobus/Rivecourt1.129]=Daarna noemde een Nijkerkse tak zich Scholten en in Putten bleven Van Arlers schout tot 1670.=In 1607 wordt Karel Bentink heer van Aller en Berrinkhuizen=In 1646 wordt Alexander Bentink na de dood van zijn vader Karel Bentinck heer van Aller en Berrinkhuizen [Kobus/Rivecourt1.129; NNBW 1911, blz. 296]=Gosen Geurt Bentinck [1710-1786], heer van den Brieler, Aller en Berenkamp [NNBW 1911, blz. 298]=Het kasteel moet ongeveer tussen 1731 en 1815 zijn afgebroken. Bij het huis stond een boerderij die Groot Arler wordt genoemd =In 1839 in bezit van A.W. baron van Lynden van Oldenaller en de Snor [Aa, Aard1, blz. 97]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 97Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 532Aller, H.L. van, Het geslacht Van Aller, in: Gens Nostra18 (1963), p 193Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 280 [1501]; 281 [1555; 1646], 299 [1607]Friso, K, Aller, Oldenaller en Arler, in: Jaarboek Puttens Historisch Genootschap (1995), p 21-35]Kobus, J.C./jkhr W. de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 129overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN; Google Search
AllerbornDorp in Luxemburg bij Ober Wampach. Ook Allesborn.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Oberwampach in het kwartier Diekirch in het groothertogdom Luxemburg [Gosselin, blz. 7]=In 1851 gelegen in de heerlijkheid Reuland; er zijn 13 huizen en 90 inwoners [Aa, Aard13, blz. 532]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 97, 412Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 532Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
AllerhuizenHuis in Eemland bij Amersfoort.algemeengodsdienstGenoemd in een handvest van de 38e bisschop van Utrecht, Hendrik van Vianen [Aa, Aard 1, blz. 97]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AllersmaBuurtschap in Groningen. Zie Aldersma.algemeengemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente EzingeIn 1913 valt Allersma onder de gemeente Ezinge [IJzerman]In 2014 deel van de gemeente Winsum, postcode 9891 [metatopos]heerlijkheidVan oudsher een heerlijkheidIn 1817 is mr. Reneke de Marees van Swinderen heer van Allersma [Adel1925, blz. 215]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911
AllesDorp bij Gedinne. Ook Allealgemeen=In 1826 behoort de gemeente Alle tot het arrondissement Dinant provincie Namen. Er wonen 335 inwoners [Gosselin, blz. 7].=In 1831 zijn er 333 inwoners [de Bouge]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
AllesmeerZie Aalsmeer
AlleurGemeente in Luikalgemeengemeente=In 1826 behoort de gemeente Alleur tot het district Luik in de provincie Luik. Alleur c.a. heeft 607 inwoners [Gosselin, blz. 7]=In 1831 zijn er 443 inwoners [de Bouge]=op......deel van de stad Ans [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuur Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7
AllingahuizenBuurtschap in Fivelgo in provincie Groningen.algemeengemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente 't Zand.=In 1913 valt A. onder de gemeente 't Zand. [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911A
AllingawierDorp in Friesland in Westergo. Ook Allingwier, Alingwere (1379)algemeenbelastingen=In 1840 florenen f 323.02.05 [Haan Hettema3]gemeente=In 1826 behoort Allingawier tot de grietenij Wonseradeel [Gosselin, blz. 7]=In 1839 zijn er, met de buurtschap Vierhuizen mee, 125 inwoners [Aa, Aard1, blz. 97]=in 1840 zijn er 22 stemd pl [HaanHettem3]=In 1851 zijn er 2 huizen en 155 inwoners [Aa, Aard13, blz. 533]=In 1867 valt A. onder de gemeente Wonseradeel=In 1913 valt A. onder de gemeente Wonseradeel [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Sudwest-Fryslân, postcode 8758 [metatopos].oorlog=In 1454 vernielen de Bolswarders onder Goslyk Jongama met hulp van andere Schieringers het huis van Jakle Feddes. Jakle en 15 van zijn mannen komen om. Jongama rooft Feddes' bezit [Aa, Aard1, blz. 97]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 97Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 533Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Haan Hettema, Jhr. mr. M. de, Oud en nieuw Friesland, of aardrijkskundige beschrijving van die provincie, Leeuwarden 1840, blz. 3
AllooBuurtschap op TexelBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
AlloysenDorp in de Grote Zuid-Hollandse Waard. Ook Alleuzen, Aleusen, Aloeysenalgemeenheerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid.=Tolnesse of Tolloyse is een smaldeling van deze heerlijkheid [Aa, Aard 1, blz. 98]terstaatBij de watervloed van 18 november 1421 verdronken en niet opnieuw tot land gemaakt. Was 1074 morgen (=857 Ned. bunder) groot [Aa, Aard 1, blz. 98]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 97-98overige bronnen
AlmaDorp in Groningen bij Bedum.algemeenIn 1839 een boerderij van Bette Lammerts Alma [Aa, Aard1, blz. 98]heerlijkheidVan oudsher een heerlijkheidBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnen
AlmaregemDorp in België in West-Vlaanderen.BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuuroverige bronnen
AlmedorpBuurt in Noord-HollandgemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente Opperdoes.BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AlmeloEen stad in Overijssel. Ook Almeloe (1169), Almelo (1220), Almaloh (9e eeuw)algemeen =In de 9e eeuw vermeld door Alfridus.[Aa, Aard 1, blz. 99]=Het voorkomen van gemengde marken is wel eens in twijfel getrokken. Enklaar meent er echter twee aangetroffen te hebben, nl. te Mierlo in Noord-Brabant en te Almelo in Twente, waar zich uit de grondheerlijke marken de gemengde marken waarin naast eigenaren-gebruikers, ook gebruiksgerechtigden-niet-eigenaren voorkwamen- ontwikkeld heeft [BGN 1956, blz. 90] bestuuralgemeen=in 1790 bestaat het bestuur uit vier burgemeesters en een secretaris alsmede uit 12 gemeentslieden [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 100]buitencolleges=Wolter baron van Hoëvell [1812-1879] was van oktober 1850 tot juli 1862 afgevaardigde voor het district Almelo in de Staten-Generaal [NNBW 1911, blz. 1128]economie=in 1790 wordt gemeld dat de inwoners hun bestaan voor een groot deel vinden in linnenweven en bleken. Velen reizen met hun linnen door de andere provincies om ze te verkopen [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 99-100]Er is in 1839 een stoomkatoenspinnerij, een jeneverstokerij, een zeepziederij, twee kalanderijen, een tabak- en snuifmolen, een rietmakerij (weverskammenfabriek), drie korenmolens, een grutterij, een bierbrouwerij en zeven grofsmederijen. Fabrieken van linnen en katoen werken met thuiswerkers [Aa, Aard1, blz. 98-99] =Er bestaan in 1851 nog een bank van lening, een stoomblekerij en 1 stoomkorenmolen. En in Ambt Almelo een leer-en vellenbereiderij, een katoenspinnerij, een glanserij van manufacturen en drie stoomblekerijen [Aa, Aard13, blz. 533]gemeente=op 1 juli 1818 opgegaan in Stad Almelo en Ambt Almelo [GenVer]= in 1826 wonen in de gemeente 2264 zielen en in het schoutambt 2317 [Gosselin, blz. 7]=A is in 1839 geheel omgeven door Ambt-Almelo, groot 3843 bunder, 441 huizen en 2500 inwoners. Van belang zijn de landbouw en een stoomkatoenspinnerij, twee stoomkunstblekerijen, twee gewone linnen- en katoenblekerijen, twee leerlooierijen, twee windkorenmolens [Aa, Aard1, blz. 100]=Ambt Almelo heeft in 1851 599 huizen met 578 gezinnen en 3180 inwoners. Het is groot 3789 bunder, 3 roeden en 34 ellen [Aa, Aard13, blz. 533]=Almelo telt in 1851 649 huizen bewoond door 664 huisgezinnen,...eene bevolking van 3250 inwoners [. Er bestaan aldaar nog 1 stoombleekerij, 1 stoomkorenmolen [Aa, Aard13, blz. 533]=In 1867 valt A. onder de gemeente Almelo=In 1869 zijn er 3450 inwoners=Vanaf 1 januari 1914 vallen Stad Almelo en Ambt Almelo onder de gemeente Almelo. Er zijn 17312 inwoners op 3881 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 zijn er 34173 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 58.000 inwoners; de gemeente omvat Bavinkel, Bolkshoek, Nijrees, Sluitersveld [Baert, Goor, blz. 17]=In 2014 is Almelo deel van de gemeente Almelo, postcode 7600-7609, 72.459 inwoners op 67,3 km2 [metatopos]godsdienst=In 1170 doet Godevaart van Rhenen, de 28e bisschop van Utrecht, afstand van de nieuwe tienden in Salland ten behoeve van het kapittel en de kerken de St. Lebuinus in Deventer van OLV. De acte is getekend door Everardus ab Almelo [Aa, Aard 1, blz. 100]heerlijkheidalgemeen=een hoge en vrije heerlijkheid, behorend aan het grafelijk geslacht Van Rechteren [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 98]=De heren van Almelo zijn vrije, onafhankelijke soevereinen, die het jus belli, armorum et federis (het regt om oorlog voeren, hunne vasallen te wapenen en verbonden te sluiten) bezaten in één woord deze heerlijkheid had geen andere onderhorigheid dan aan het rijk van hetwelk zij onmiddellijk reeds ten tijde der Frankische Koningen schijnt te zijn uitgegaan. Ook had de Heer van Almelo op zijn huis eene leenkamer waarvan onderscheidene goederen bij andere bezeten als leenen verheven werden en onder de voorregten dezer heer behoorde dat de ingezetenen vrij waren van tol-en weggelden door geheel Overijssel in welk voorrecht zij te allen tijde tot jaar 1795 gehandhaafd zijn terwijl zij ook niet mogen worden opgeroepen tot delven van grachten of anderzins. [Aa, Aard1, blz. 100-101]Stukken betreffende de processen tusschen S. C. F, gravin van Rechteren Almelo ter eene en de municipaliteit van Almelo en Vriezenveen ter andere zijde over het alleenrecht van eerstgenoemde tot het bouwen van wind- en watermolens in de heerlijkheid Almelo en Vriezenveen, het bezit van schuttingen of schutsluizen en van den tol of het schutting- of skiizengeld van daar doorvarende schuiten, het bezit van het veer en van een hoekje grond bij den watermolen te Almelo. 1798-1803. personen=Een enkel woord over de toestanden in Almelo. Schrijver neemt aan, dat daar een mark in subjectieve zin (buurschap) heeft bestaan. Het sterkste argument is dat in 1236 de bisschop van Utrecht aan Hendrik I, heer van Almelo, toestemming verleende "in villa Almelo" een kapel te stichten. Het gaat er dus om of "villa" hier zoveel betekent als buurschap in de betekenis, die VerLoren aan dat woord hecht. Ik zou dat niet positief durven bevestigen of tegenspreken [BGN 1952, blz. 155].=In 1271 is Hendrik I nog heer van Almelo =In 1272 is Arnoldus ab Almelo heer van Almelo [Aa, Aard1, blz. 101]=Arnoldus wordt opgevolgd door Egbert [Aa, Aard1, blz. 101]. Zijn vrouw is Agnes. Ze hebben een zoon Arnold van Almelo en twee dochters Hadwig en Kunegunde. Verkoop voogdij Monekinghof in Elvether 4 april 1338 [DDB]=Egberts dochter Bate of Beatrix van Almelo trouwt met Evert van Heker, geheten van der Ese. Hij heeft een broer Frederik, gehuwd met Lutgert, dochter van Sweder van Voorst. [Aa, Aard1, blz. 101]=Mechteld, weduwe van de heer van Almelo, en haar kinderen Friedrich en Egbert, 1304 [DDB]=Op 22 december 1394 wordt een verdrag gesloten tussen Frederik van Blankenheim, de 51e bisschop van Utrecht en de heer en vrouwe van Almelo [Aa, Aard1, blz. 99]=In 1421 door Egbert, heer van Almelo tot stad verheven [Aa, Aard1, blz. 99]=Egbert van Heeckeren is heer van Almelo en Vriezenveen (WP8.191). Hij schenkt in 1420 diverse voorrechten (WP8.191). =Herman van Pesyc und Herman van Hulscher als Heiratsvermittler von wegen Egberts van Almelo und dessen Sohn Johans van Almelo einerseits und Evert van Graes und Johan Stecke von wegen Henrix van Reede schließen 31 juli 1452 einen Heiratsvertrag für Johann van Almelo und Henneken, Tochter Henricks van Reede. Die Braut erhält als Mitgift 2000 rh. Gulden und eine Leibzucht aus der Herrschaft Almelo. Johann erhält von seinem Vater die Herrschaft Almelo, unter Verpfändung des Hofes zu Wederden im Ksp. Wederden Gerichts Rijsen an den Brautvater, und der Höfe Oesterhof, Tijhoff, Alerdync und Rensync in der Herrschaft Almelo. Der Vater verspricht, die Belehnung durch den Bischof von Utrecht für seinen Sohn Johan zu beschaffen. Siegelankündigungen. up sante Peters avent gheheeten vincula Petri [zie DDB]=Egbert schenkt in 1453 de heerlijkheid Almelo aan zijn zoon Johan (WP8.191). =In 1455 is Johan van Rechteren heer van Almelo. Johan blijft kinderloos en draagt de heerlijkheid op aan zijn neef Sweder van Heeckeren, genaamd Rechteren (WP8.191). =In 1457 sterft de linie van Evert uit en komt Almelo aan Frederik, heer van Rechteren [Aa, Aard 1, blz. 101]=in 1486 is Johan van Heeckeren van Rechteren heer van Almelo [NNBW 1911, blz. 839]=Vergleich 7 augustus 1542 zwischen dem Propst von St. Mauritz und Heinrich von Rechteren zu Almelo, wegen des Gutes Nortwick [zie DDB].=Voor 1547 zijn Almelo en Vriezenveen verenigd in één drostambt.=Vanaf 1547 vormen Almelo, Vriezenveen, Haaksbergen en Diepenheim één drostambt. =in 1616 overeenkomst erven van Agnes van Westerholt, vrouwe van Almelo [DDB]=Lehen des Hauses Almelo in der Grafschaft Bentheim 1617-1620 [DDB]=De Heer van Almelo heeft op zijn huis een leenkamer, waarvan onderscheiden goederen, door andere bezeten, als lenen verheven worden, en onder de voorrechten van deze heerlijkheid behoorde, dat de ingezetenen vrij waren van tol- en weggelden door geheel Overijssel, in welk voorrecht zij, te allen tijde, tot op het jaar 1793, gehandhaafd zijn, terwijl zij ook niet mogen worden opgeroepen tot het delven van grachten of anderzins .=In 1705 is Adolf Hendrik van Rechteren heer van Almelo en Vriezenveen. Hij legt bij zijn huwelijk met de gravin van Izenburg Mariënborn in de huwelijkse voorwaarden vast dat de kinderen van zijn zoon Adolf Filip opvolgen, zonder dat hij daarbij een beperking tot de mannelijk lijn noemt [Adel1725, blz. 170; Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 99]=in 1749 is graaf Adolf Filip Zeger van Rechteren tot Almelo heer. Hij overlijdt op 4 november 1771. Zijn dochter, Sophia Carolina Florentina volgt op en verkrijgt de heerlijkheden Almelo en Vriezenveen [DDB]. Daartegen wordt bezwaar gemaakt door Reinhard Burchard Rutger van Rechteren tot Gramsbergen en August Hendrik Christiaan van Rechteren tot Rhaan. Zij beroepen zich erop dat is vastgelegd dat vrouwelijke afstammelingen eerst aan de beurt zijn als mannelijke afstammelingen ontbreken.Sophia trouwt met Johan Everhard Adolf, graaf van Rechteren Limpurg tot Rechteren. Johan overlijdt in 1754. Sophia hertrouwt in 1758 met Johan Reinhard Burchard Rudolf, de oudste zoon van graaf Frederik Willem van Rechteren tot Noord Deuringen tweede broer van Adolf Filip.=Kennisgeving uit 1815 van de Algemeen Secretaris van Staat aan Frederik Reinard Berchard Rudolph graaf van Rechteren en Limpurg, van de dispositie van Z. K. H. de Prins van Oranje Nassau, Souverein Vorst der Verenigde Nederlanden, op zijn request om in alle rechten, regalia en verdere gerechtigheden in de heerlijkheid Almelo en Vriezenveen te worden hersteld als te voren zijn voorzaten bezaten [ Formsma, Archivalia, blz. 43] =In 1816 is Adolph Frederik Lodewijk van Rechteren Limpurg [Adel1925, blz. 171]=In 1826 behoort de gemeente Almelo tot het kwartier Twenthe. Er wonen 2264 inwoners [Gosselin]. Het schoutambt Amelo, kwartier Twenthe, heeft 2317 inwoners [Gosselin]=In 1839 is de gemeente A. deel van de heerlijkheid Almelo en Vriesenveen, groot 37 bunder, 590 huizen en bijna 3.000 inwoners. De heerlijkheid is in bezit van Adolf Frederik Lodewijk graaf van Rechteren Limburg [Aa, Aard1, blz. 98-99]. De heerlijkheid Almelo en Vriezenveen omvat in 1839 Stad Almelo, Ambt Almelo en Vriezenveen, tesamen 11.187 bunder 1420 huizen en circa 8000 inwoners. [Aa, Aard1, blz. 100-101]. =De heerlijkheid Almelo is in 1876 nog steeds in handen van de familie Rechteren (WP8.191).rechtspraakrechter Pieter Rutger Feith [1773-1853] was rechter in Almelo [NNBW 1911, blz. 853]BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenBaert, Goor;DDB; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911internetliteratuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 98-101Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 533Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17Doorninck, Tijdrekenkundig V, blz. 13 (1496)Dumbar, G., Almelosche Brieven betreffende de zwevende geschillen aldaar en strekkende ter verdediging der burgerij van Almelo tegen de Almelosche oudheden, Deventer 1786Dumbar, Gerhard, Verhandeling over het graafschap Goor en beschrijving van de Heerlijkheid Almelo en Vriezenveen: Twee onuitgegeven hoofdstukken van den tegenwoordigen staat van Overijssel, Deventer 1859, p. 24 (1367), 28 (1508), 31 (1618, 1677), 37-38 (1772), 151 (1367), 151-152 (16e e), 156 (m.e.), 270 e.v. (1452), 276 (1293), 278 (1317), 281 (m.e.)Enklaar, D.Th., Gemengde marken, in: Verslagen en Mededelingen van de Vereniging tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlands recht deel XI nr. 1, 1954, blz. 71Formsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943Formsma, Nieuwe, blz. 125 (1587)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 7Graswinckel, D.P.M., Adolf Hendrik van Rechteren, Heer van Almelo, staatsman en diplomaat (1656-1731)Hattink, Reinier Elias, De heerlijkheid Almelo 1236-1420, Zwolle 1900Hattink, Reinier Elias, Het stadregt van Almelo Zwolle 1900Hattink, Reiunier Elias, In en om Almelo, Almelo 1903Lambert, Genealogische aanteekeningen betrekkelijk de heeren van Almelo [DDB]Trompetter, C., Om de macht in de marke, in: Stad & Ambt Almelo, jrg 31, 2023/1Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 191
AlmenBuurtschap in Gelderland bij Lochemalgemeengemeente=in 1826 deel van het schoutambt Gorssel en het hoofdschoutambt Lochem [Gosselin, blz. 8]=In 1839 deel van de gemeente Almen en Harfsen; er zijn 460 inwoners vooral levend van landbouw [Aa, Aard1, blz. 102]=In 1913 valt Almen onder de gemeente Gorsel [IJzerman]godsdienst=zou in 777 al een kerk zijn gesticht door een lid van de familie FortemansBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 102Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 534Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz.
AlmenumBuurtschap in Friesland in Barradeel bij Harlingenalgemeen=Voortdurende strijd tussen de families Harliga en Harns. De vijandigheden hielden op toen rond 1170 het geslacht Harliga uitstierf [Aa, Aard13, blz. 534]belastingen=in 1840 florenen f 437.01.14 [Haan Hettema3]economie=Er is veeteelt en een kalkbranderij, oliemolen, twee pelmolens, een plateelbakkerij, twee steenbakkerijen, een tras-en loodertsmolen, zeven houtzaagmolens, een dakpan- en estrikfabriek en een linnenblekerij. =De Gratingabuurt of Grettingabuurt is deel van A. [Aa, Aard1, blz. 102]=In 1851 is er een traankokerijgemeente=in 1826 deel van de grietenij Barradeel [Gosselin, blz. 8]=In 1839 zijn er 112 huizen en 550 inwoners. [Aa, Aard1, blz. 102]=in 1840 zijn er 14 stemd. pl. [HaanHettema3]=In 1913 valt Almen onder de gemeente Barradeel [IJzerman]godsdienstEr zou in 777 de eerste kerk van Friesland gestaan hebben [Aa, Aard1, blz. 102]maatschappelijke hulpverleningOp 30 april 1684 spreekt de stadhouder als arbiter uit dat de stad Harlingen de armen van Almenum moet onderhouden [Aa, Aard1, blz. 102]oorlogKarel V had in 1515 hertog George Friesland opgedragen, zonder dat Karel zich daardoor onmiddellijk als heer kon beschouwen, nu de Geldersen hem het bezit betwistten. In verband met die strijd komt Frits von Grombach [....-1541] even op de voorgrond. In zijn vijandschap jegens de Geldersen, reeds meester van de zeekusten, duldde hij niet dat zij hun legerplaats bij hem in de buurt zouden opslaan, reden waarom hij om defensieve redenen de kerkbuurt te Almenum bij Harlingen in brand liet steken [Aa, Aard1, blz. 103; NNBW 1911, blz. 983-984]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 102Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 534Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8Haan Hettema, Jhr. mr. M. de, Oud en nieuw Friesland, of aardrijkskundige beschrijving van die provincie, Leeuwarden 1840, blz. 3
Almere
Gemeente in Flevolandalgemeen=voor 1 januari 1984 openbaar lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders=vanaf 1 januari 1984 gemeente =tot 1 januari 1986 niet provinciaal ingedeeldBRONNENgeraadpleegde bronnenGenVerAlmerodtPlaats in Luxemburg
algemeen-in 1826 deel van de gemeente Nobressart in het kwartier Arlon in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
algemeen-in 1826 deel van de gemeente Nobressart in het kwartier Arlon in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlmersdorpVoormalig dorp bij Opperdoes in Noord-Holland.algemeen=Het dorp komt nog voor op een kaart van Berkenrode. Door het water verzwolgen [Aa, Aard13, blz. 534]=In 1851 is er nog een huis in gebruik als dijkmagazijn, groot 7 roeden en 50 ellen [Aa, Aard13, blz. 534]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 534
AlmkerkDorp in Noord-Brabant bij Woudrichem en Waalwijk. Benaming uit 1327algemeen=in 1230 wordt de burcht van de heren van Altena genoemd, gelegen 250 meter van de eerste kerk van Almkerk. Dirk III van Alena draagt het kasteel op aan graaf Floris IV. Later is het kasteel in bezit van de heren van Horne. In 1386 worden hun bezittingen verbeurd verklaard. Eigenaar wordt dan de graaf van Holland. In juli 1393 verwoest tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten [Beket, Twee, blz 108-109]=de oudste vermelding van Almkerk is van 1277 over de priester aldaar. [Beket, Twee, blz 107]=na de Sint Elisabethsvloed van 1421 in 1461 is Almkerk weer opgebouwd na aanleg van de Kornse Dijk [Beket, Twee, blz 107]=in 1646 wordt een nieuwe dijk aangelegd als nieuwe grens met de Biesbosch; het dorp Nieuwendijk en buurtschap de Kille worden dan gesticht [Beket, Twee, blz 107]=in 1840 zijn er 49 huizen en 320 inwoners [Beket, Twee, blz 107]=Op 3 augustus 1826 schade door een grote brand. [Aa, Aard1, blz. 103] bestuurschepen=in 1748 is Gijsbert Beket schepen van Almkerk [Beket, Twee, blz 106-107]economie=Jaarlijks worden er twee paardenmarkten gehouden [Aa, Aard13, blz. 534]=In 1859 twee smederijen, drie molenmakerijen, een korenmolengeestelijkheid=In 698 wordt in Zandwijk, een buurt van Almkerk, een kerk ingewijd door Switbert, een van de discipelen van bisschop Willibrordus [Aa, Aard1, blz. 102]. =Het door Reimont Minneboden gestichte klooster van reguliere kanunniken wordt in 1421 wegens de overstromingen naar Zwijndrecht verplaatst.gemeente=van 19 september 1814 tot 1 januari 1973 is A. een zelfstandige gemeente =bij Besluit van 10 februari 1815 behorend bij Zuid-Holland [GenVer]=in 1826 gelegen in het district Waalwijk met c.a. 1237 inwoners [Gosselin, blz. 8]=Almkerk vormde in 1832 met Uitwijk één gemeente met 325 inwoners. =In 1836 zijn er 1235 inwoners.=In 1839 deel van de gemeente Almkerk en Uitwijk, totaal 1300 inwoners waarvan rond 1100 in Almkerk. Zandwijk is een bijbehorende buurtschap en met de gehuchten de Drie Sluizen, Nieuwendijk, Uppelschedijk, Uppelsche hoek en Verlaatse Dijk. De heerlijkheid is in bezit van A.N.J. Hanedoes [Aa, Aard1, blz. 103]=In 1851 zijn er 228 huizen met 270 gezinnen en 1400 inwoners. Groot 1491 bunder, 99 roeden en 94 ellen [Aa, Aard13, blz. 534]=In 1867 valt A. onder de gemeente Almkerk.=In 1913 valt Almkerk onder de gemeente Almkerk. Er zijn 3405 inwoners op 3122 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 zijn er 3897 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er in de gem eente 5100 inwoners; in het dorp zelf 2300. De gemeente omvat Den Duilpolder, Emmikhoven, Ganswijk, Gantelwijk, Stenenheul, Het Verlaat, Nieuwendijk Uitwijk, Waardhuizen, Wielsteeg en Zandwijk [Baert, Goor,, blz. 17]=op 1 januari 1973 deels onderdeel van Werkendam, deels van Woudrichem [GenVer]=In 2014 deel van de gemeente Woudrichem, postcode 4286 [metatopos].heerlijkheid=van oudsher een heerlijkheid.=de heerlijkheid is in bezit van A.N.J. Hanedoes [Aa, Aard1, blz. 103]waterstaat=Op 18 november 1421 overstroomt A. Het dorp komt weer boven water [Aa, Aard1, blz. 103]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 103Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 534-535Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17Beket, Evert, Twee zerken, een bijzonder verhaal achter twee grafstenen, in : GensNostra 2024, nr. 2, blz. 104-111Bergh, Handboek, blz. 81Byvanck, Alexander W., Noord-Nederlandsche Miniaturen, IV. Twee Misboeken uit Almkerk, in: Oudheidkundig Jaarboek Band 3, serie 2, blz. 183 e.v.Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8Wijnpersse, Statistiek (1854)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
AlmoeskerkDe vroegere benaming van Groede. Zie aldaar.
BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535
BRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535
AlmondeDorp en heerlijkheid in de Grote Zuid-Hollandse Waard.algemeenheerlijkheid=Willem van Duivenvoorde wordt in 1320 beleend met de ambachtem Dubbelmonde en Almonde [NNBW 1911, blz. 774]waterstaatOp 18 november 1421 verdwijnt A. bij de watervloed voorgoed onder water, groot 1291 morgen of 1100 bunder. Later valt een deel weer droog. Het wordt geschonken aan prins Frederik Hendrik [Aa, Aard1, blz. 104].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 104Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535
AlmsteinVoormalig kasteel en heerlijkheid in de Zuid-Hollandse Waard.algemeenBij de watervloed van 18 november 1421 voorgoed onder water gebleven, groot 1814 morgen of 1544 bunder [Aa, Aard1, blz. 104].heerlijkheidBRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 104Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535
Almsvoet Dorp in de Grote Zuid-Hollandse Waard. Ook Almisuthe (1105), Almesfote (1215) Alsvoet, AlfvoetalgemeenBij de watervloed van 18 november 1421 voorgoed onder water gebleven, groot 1142 morgen = 928 bunder [Aa, Aard1, blz. 104].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 104Bergh, Handboek, blz. 81Chijs, Munten, blz. 51 (1105)Fruin, Oudste I, blz. 106 (1431)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Aloé l'Buurtschap in Henegouwen bij AnderluesalgemeenIn 1826 deel van de gemeente Anderlues in het district Thuin, provincie Henegouwen [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenDDB; NNBW1911literatuur Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlostZie Aalst
AloysenDorp en heerlijkheid in de Grote Zuid-Hollandse Waard Aloysen. Ook Alloysen, Alleuzen, Aleusen, AloeysenalgemeenheerlijkheidGroot 1074 morgen = 857 bunder [Aa, Aard1, blz. 104].waterstaatOp 18 november 1421 bij de watervloed verdronken [Aa, Aard 1, blz. 104]. .BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 105
AlphenDorp in Gelderland bij Appeltern.algemeengemeente=In 1818 met Appeltern verenigd [Aa, Aard1, blz. 109]=in 1826 deel van het schoutambt Appeltern en het hoofdschoutambt Maas en Waal [Gosselin, blz. 8]=In 1839 bestaande uit Nieuwe Schans, het Hoofd, Greffeling, Den Haag, Kerkeind, Moleneind en Moorthuizen en een polder van 700 bunder. Totaal met polder 851 bunder, 63 v. roeden en 63 v. ellen. Er zijn 159 huizen en 800 inwoners, die vooral leven van landbouw en veeteelt [Aa, Aard 1, blz. 109]=In 1851 is de polder groot 851 bunder, 3 v. roeden en 31 v. ellen. Er zijn 174 huizen, waaronder 80 boerderijen [Aa, Aard13, blz. 535]=In 1867 valt A. onder de gemeente Appeltern.=In 1913 valt Alphen onder de gemeente Appeltern [IJzerman]=Leonard Bentink is gouverneur van Alphen=In 2014 deel van de gemeente West Maas en Waal, postcode 6626 [metatopos]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 109Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 536Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8W.D.B.I.U.A. 12 oktober 1872, blz. 3overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Alphen en RielDorp in Noord-Brabant. Ook Alfheim (709; 1191), Alpheim (726; ca 1222; 1173; 13e e), Alfeim (1175), Alphem (1186; 1215-1216), Alfem (1204; 1212), Alfen (1936)algemeen-Op de Molenheide zijn veel romeinse urnen opgegraven [Aa, Aard13, blz. 536]=In 1543 werd het dorp door troepen van Maarten van Rossem geplunderd, gebrandschat en verwoest [Aa, Aard 1, blz. 110; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 12-13]belastingenbrandschattingAlphen heeft vele malen te maken gehad met brandschattingen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13]economieIn 1851 is er een spaarbank [Aa, Aard13, blz. 536]gemeente=in 1826 deel van het district Prinsenhage en heeft samen met Riel 1559 inwoners [Gosselin, blz. 8]=Alphen vormt in 1832 met Riel één gemeente. In Alphen zelf wonen in 1832 337 inwoners. De buurtschappen Alphen-Oisterwijk, Brakel, Dijk, Qualburg, Vijfhuis en de kommanderij Ter Braak. =in 1836 wonen in Alphen en Riel 1560 inwoners. =Alphen omvat tevens Kerk en Goeden tijd, Druisdijk, Vijfhuizen, Alphen-Oisterwijk en Ter Oever, Boshoven en Kwaalburg of Qualburg. Riel omvat Kerkeind, Zandeind en Brakel [Aa, Aard1, blz. 111].=In 1839 wonen in Alphen en Riel rond 1600 inwoners en 230 huizen. In Alphen wonen 350 inwoners in 55 huizen [Aa, Aard1, blz. 110-111]=op 26 januari 1844 wordt Pieter Cornelis Hendrickx [20 februari 1817-.....] ingehuldigd als burgemeester [Tijdschrift van het Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde, 6e jrg, Amsterdam 1898, blz.. 75]=In 1851 wonen in Alphen Boshoven 100 inwoners in 16 huizen; er zijn 2 bierbrouwerijen, 7 leerlooierijen, 3 oliemolens en 3 korenmolens. In Alphen en Riel gaat het om 287 huizen met 359 gezinnen en 1800 inwoners, groot 5531 bunder, 50 roeden en 11 ellen. In Alphen Rietveld staan 626 huizen met 642 gezinnen en circa 3000 inwoners; groot 2305 bunder, 7 roeden en 99 ellen [Aa, Aard13, blz. 536-537] =In 1859 bezit A. en Riel twee bierbrouwerijen met 4 arbeiders, één blauwververij, vier grutmolens met 5 arbeiders, 3 andere molens met 6 arbeiders, vijf leerlooierijen met 10 arbeiders, drie olieslagerijen met 3 arbeiders, twee steenbakkerijen met 7 arbeiders, twee waskaarsenmakerijen met 22 arbeiders, drie grof- en hoefsmederijen met 5 arbeiders, zeven linnenweverijen met 9 arbeiders.=In 1867 valt A. onder de gemeente Alphen en Riel.=In 1913 valt Alphen onder de gemeente Alphen en Riel [IJzerman]=In 1968 zijn er 4200 inwoners. De gemeente omvat Alphen, Alphen-Boshoven, Alphen-Oosterwijk, Brakel, Druisdijk, Het Hoefke, De Hoevens, Kwaalburg, Looienhoek, Looneind, Riel, Spaansehoek, Terover, Vijfhuizen en Zandeind [Baert, Goor, blz. 18]=tot 1 januari 1997 is Alphen en Riel een zelfstandige gemeente [GenVer]=op 1 januari 1997 deels opgegaan in Alphen-Chaam deels in Goirle [GenVer]=In 2014 deel van de gemeente Alphen-Chaam, postcodes 5130-5131 [metatopos]godsdienst=Aengelbert, zoon van Gaotbert, geeft op 21 mei 709 aan bisschop Willibrord elf hofsteden in Alphen in de gouw Taxandrië en een hofstede in Bern in de gouw Teisterbant [Muller/Bouman, Oorkondenboek I, blz. 13]=Willebrordus vermaakt het in 726 aan de abdij van Echternach [Aa, Aard 1, blz. 109].=Rond 1170 wordt A. overgedragen tegen een jaarlijkse cijns aan het klooster van Tongerloo.=In 1216 geeft Godevaart II, heer van Breda, de hoeve van Nieuwlandt aan de abdij van Tongerloo [Aa, Aard 1, blz. 109].heerlijkheid-Op 20 juli 711 wordt de plaats al genoemd. Engelbrecht een Saalfrankische edelman geeft dan Alfheim aan Willebrordus [Aa, Aard1, blz. 109].-Willebrordus vermaakt het in 726 aan de abdij van Echternach [Aa, Aard1, blz. 109].=in 1216 is Godevaart, heer van Breda, ook heer van A. [Aa, Aard1, blz. 109].=In 1229 wordt Gillis van Breda als heer van Alphen vermeld. Hij laat na Isentrudis, vrouwe van Alphen. Ze trouwt met Gillis van Oudenaerde en na diens dood met Godevaart van Wesemale. Daarna duikt Filips van Liedekerke, zoon van Raso van Gaveren, heer van Liedekerke en Breda op als heer van Ulvenhout en Alphen. Hij scheldt de abt en het convent van Tongerloo kwijt de rente van "eenen wagen broods, die het gemelde klooster, uit hoofde van zijne landen aan den Heer van Alphen, als hij verpligt was ter heirvaart te trekken, schuldig was uit te reiken". Filips laat de heerlijkheid aan zijn jongste broer Raso [Aa, Aard1, blz. 110].=In 1280 schenken Arnout van Loven, heer van Breda, en zijn vrouw Elizabeth zestig bunder bos en woestijn gelegen tussen de hoeve van Nieuwlandt en het bos der Tempeliers [Aa, Aard1, blz. 109]=Op 14 februari 1326 wordt de hh. verkocht door Gerard heer van Rassegem, getrouwd met Aleidis, Filips dochter, Heer van Breda geworden, aan Jan III, hertog van Brabant [Aa, Aard1, blz. 110].=De hertog verpandt het in 1334 aan Raso , heer van Liedekerke. [Aa, Aard1, blz. 110].=In 1342 komt het in handen van Willem van Duvenvoorden [Aa, Aard1, blz. 110]. =Daarna in bezit van Jan van Polanen, heer van de Leck. Hij bracht het dorp weer binnen het Land van Breda.[Aa, Aard1, blz. 110].maatschappelijke hulpverlening=In 1851 is er een ziekenfonds [Aa, Aard13, blz. 537]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 109Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 536Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 18Goor, Beschrijving, blz. 20 (1308), 355-356 (1712)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8Nijenhuis, Bibliographie, blz. 24overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Alphen, Neder en OpPlaatsen in Brabant [B]algemeen=in 1826 deel van de gemeente Ternath in het arrondissement Brussel [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
Alphen aan den RijnDorp in Zuid-Holland. Ook Albanianis (ca 300; ca 365), Albinianis (ca 300; 369), Alfna, Albimana, Alpheni Castraalgemeen=In de 3e eeuw genoemd Albanianae.=In de Romeinse tijd ligt hier het Minervische legioen.onder Domitiaan; vondst 400 penningen=veel plunderingen door Denen en Noormannen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13]=In 1619 breekt brand uit in een oliemolen. Bijna het gehele dorp brandt af [Aa, Aard 1, blz. 108]=Op 5 september 1716 ontstaat brand in een grutterij. Vijfentwintig huizen gaan in vlammen op [Aa, Aard 1, blz. 108].archievenbelastingen=Voor een periode van 200 jaar wordt het recht verleend voor het in stand houden van een waag [Aa, Aard1, blz. 107]=De brand van 1619, overstromingen, het voortdurend doortrekken van krijgsvolk en de oorlogskosten zijn zo hoog dat aan de Staten wordt verzocht voor een jaar vrijgesteld te worden van hun belastingen [Aa, Aard1, blz. 108]=De kerk wordt na de brand van 1619 herbouwd. Vrijwillige bijdragen reiken tot 19.576 gld en 18 st. Nadien is over de bevolking omgeslagen 23.789 [Aa, Aard1, blz. 107]economie=In 1680 is de doorvaart verbeterd door uitdieping van de Rijn [Aa, Aard1, blz. 106]=De bevolking leeft in 1839 vooral van landbouw en de handel in boter en kaas. Er zijn vier pannenbakkerijen, een steenbakkerij, een fabriek van beenzwart, een kaarsenmakerij, een vernisfabriek, een kalkbranderij, een bierbrouwerij, een korenmolen, een grutterijen een houtzaagmolen. Verdwenen zijn dan al pijpenmakerijen, een blauwselfabriek en een jeneverstokerij [Aa, Aard1, blz. 111]. =In 1851 is er een bank van lening [Aa, Aard13, blz. 536]. gemeentealgemeen=In 1826 is J.J. Ooijkaas schout en secretaris van Alphen en Rietveld [Gosseling, blz. XVI]. =in 1826 vormen Alphen en Rietveld één gemeente met 2043 inwoners [Gosselin, blz. 8]=In 1836 vormt Alphen één gemeente met Rietveld en heeft totaal 2656 inwoners.=In 1839 zijn er vijf wijken Steekt, Gouwsluis, het Dorp, Hoorn of Alpher-Hoorne en Bontepaal. Totale grootte 2310 bunder, 30 v. roeden en 34 v. ellen met rond 2800 inwoners [Aa, Aard 1, blz. 111] . =In 1851 omvat het arrondissement de gemeenten Alphen en Rietveld, Oushoorn en Gnephoek, Aarlanderveen, Zwammerdam, Boskoop en Zuidwijk, Middelburg, Hoogeveen, Benthorn Benthuizen en Hazerswoude Het arrondissement beslaat een oppervlakte van 13.470 bunder, 32 roeden, 80 ellen, waaronder 13.171 bunder 12 roeden 37 ellen belastbaar land Men telt er 2352 huizen bewoond door 2939 gezinnen, totaal een bevolking van ruim 13.000 inw die meest in de landbouw hun bestaan vinden, maar ook de volgende fabrieken hebben 11 steen-en pannenbakkerijen, 2 kalkbranderijen, 3 leerlooijerijen, 6 scheepstimmerwerven, 2 touwslagerijen, 1 loodwilfabriek, 2 vernisfabrieken 1 fabrijk van beenzwart, waarbij in 1838 ook een sal amoniakstokerij in werking is gebracht, 1 kaarsenmakerij, 1 bierbrouwerij, 5 houtzaag- 1 tras-en 8 korenmolens [Aa, Aard13, blz. 53].=In 1867 valt het dorp Alphen onder de gemeente Alphen.=In 1913 valt A. onder de gemeente Alphen. Er zijn 6523 inwoners op 2311 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1918 is Alphen [en Rietveld] opgegaan in Alphen aan den Rijn [gemeentegeschiedenis; GenVer]=in 1936 zijn er 18673 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er in de gemeente 31.000 inwoners; in het dorp zelf 17.000. De gemeente omvat Aarlanderveen, Gnephoek, Goudse Rijpad, Gouwsluis, Heerenweg, Hoorn, Molenaarsbuurt, Oudshoorn, Polder Nieuwkoop, Ridderbuurt en Steekterweg [Baert, Goor, blz. 17-18]=In 2014 valt A. onder de gemeente Alphen aan den Rijn, postcodes 2400-2409. Er zijn op 1 januari 2014 106.785 inwoners op 126,48 km2 [metatopos]heerlijkheid=Van oudsher een ambachtsheerlijkheid.=In 1230 is Hugo van Kralingen, baljuw van Holland de stamheer van de heerlijkheid [Aa, Aard1, blz. 107].=Tot 1484 hebben de heren van Alphen de graven van Holland gediend [Aa, Aard1, blz. 107].=In 1624 is Claes van Leeuwen ambachtsheer=Van 1624-1640 is Johanna van Leeuwen ambachtsvrouwe=Van 1640-1667 Hendrik Stevin door huwelijk met Johanna van Leeuwen. Hendrik Stevin is de zoon van Simon Stevin, geboren in 1614 in Den Haag [Navorscher 1851, blz. 366]=Van 1668-...... is Jacob van der Meer van Beerendrecht=In 1745 wordt de heerlijkheid door Jakob van den Meer voor f 58.000 verkocht aan Catharina de Wilde, weduwe van Abraham Jozua Braconier, een vml. Utrechtse predikant [Aa, Aard1, blz. 111]=Mr Abraham Cornelis de Braconier [1724-....] is heer van Alphen [Nav1870]=Van 1745-1766 Jacob Brakonier=Van 1766-1772 Theodorus de Smeth door koop; tevens heer van Deurne en Liessel=Van 1772-1801 Agatha Alewijn=Van 1801-1809 is Pieter baron de Smeth [1753-1809] heer van Alphen [Adel1925, blz. 202]=Van 1809-1843 Theodorus Pieter baron de Smeth is heer van Alphen en Rietveld. Hij is kamerheer van Z.M. en lid van de Hollandse ridderschap [Leeuw1883, blz. 32; Aa, Aard 1, blz. 111]=Van 1843-1846 Theodorus baron de Smeth=Van 1846-1870 Henri baron de Smeth=Van 1870-1941 Paul Arnold Jacques baron de Smeth na (na 1923 titulair heer) =Van 1941-1983 Paul Arnold Jacques baron de Smeth van Alphen=Van 1983 -..... Ferdinand François baron de Smeth van Alphenoorlog=Op 21 oktober 1424 wordt een groep Kabeljauwsen verslagen door troepen van Jacoba van Beijeren [Aa, Aard1, blz. 107; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13].=Op 30 april 1425 valt een sterke groep Kabeljauwsen onder Jan van Uitkerken A. aan. Ze slaan na een felle strijd op de vlucht [Aa, Aard1, blz. 108] .=In 1485 is er opnieuw strijd tussen Hoeksen en Kabeljauwsen. De Hoeken delven het onderspit [Aa, Aard1, blz. 107].=In 1573 hebben de Spanjaarden hier een verschansing die door graaf Lodewijk van Nassau vernietigd wordt [Aa, Aard1, blz. 107; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13]=In 1787 heeft korte tijd de Hertog van Brunswijk er zijn hoofdkwartier. Er zijn ongeregeldheden [Aa, Aard1, blz. 108; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13].=In 1813 is er groot verzet tegen het aanwijzen van gehuwden tot leden van de Nationale Garde [Aa, Aard1, blz. 108]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; BMHG; Gemeentegeschiedenis; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 106-111Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535-536Andreae, Oude, blz. 702 (m.e.)Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 17-18Chijs, Munten, blz. 40 (m.e.)Doorman, Brouwerij, blz. 10 (1339)Egmond, J. van., Rijnlandse pachters van de abdij Leeuwenhorst gedurende de periode 1410-1660 -Alphen- Hollandse Genealogische Databank Fruin, Informacie, blz. 309-311 (1514)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XVI; 8Leeuw 1883, nr. 5, blz. 32;Navorscher 1851, blz. 366; XIII, blz. 167 (1428-1430); 1870, blz. 590Posthumus, N.W., Gegevens betreffende landbouwtoestanden in Rijnland in het jaar 1575, in: BMHG 1914, blz. 169-185Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 13W.D.B.I.U.A. 4 oktober 1873, blz. 2overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Alphen-BoshovenBuurtschap bij Alphen. Ook Alfen-BoschhovengemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Alphen c.a. [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 535-537
Alphen-0osterwijkPlaats in Noord-Brabant. Ook Alfen-Oosterwijkalgemeengemeente=In 1839 deel van de gemeente Alphen en Riel [Aa, Aard1, blz. 112]=In 1851 zijn er 39 huizen en 300 inwoners [Aa, Aard13, blz. 537]. =In 1913 valt A. onder de gemeente Alphen [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Alphen-Chaam, postcode 5131. Er zijn op 1 januari 2014 9717 inwoners op 93,04 km2 [metatopos]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 537
AlpréPlaats in Namen [B]. Ook Allepréealgemeen=in 1826 deel van de gemeente Custinne in het arrondissement Dinant in de provincie Namen [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlscheidGemeente in het groothertogdom Luxemburg, samen met Kautenbach. Ook Altscheidtalgemeen=In 1831 zijn er 440 inwoners [de Bouge]=In 1839 met de buurtschappen Kantenbach, Merckoltz en Schatburg, totaal rond 450 inwoners [Aa, Aard 1, blz. 117] BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 112
AlsdorfDorp in Luxemburg. Ook Arsdorfalgemeen=in 1826 deel van de gemeente Bigonville in het kwartier Arlon in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8] . BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 112Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
Alsdorf
Plaats in Duitsland bij Herzogenrath in Noordrijn-Westfalenalgemeenbestuurschout=Daniël de Limpens [1647-1714] is schout van Alsdorf en Simpelveld in Spaans 's Hertogenrade en van het land van Ter-Heyden heerlijkheid=Prozesse betreffend die Herrlichkeit Alsdorf [DDB]BRONNENgeraadpleegde bronnenDDB; NNBW1911AlsembergGemeente bij Ukkel in België in Brabant. Zie ook Alsenbergh (1220), Halsenberge (1415)gemeente=in 1826 telt de gemeente c.a. 740 zielen [Gosselin, blz. 8]=in 1831 telt Alsemberg 801 inwoners [de Bouge]=op.... deelgemeente van Beersel in het arrondissement Halle-Vilvoorde [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8overige bronnende Bouge
AlsingenGemeente in het ghd Luxemburg. Ook AlzingenBRONNENarchievengeraadpleegde bronnenNNBW1911
AlsiplaceBuurtschap in Namen in de gemeente Dinant.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Dinant [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlsteinpolderBuurtschap in Friesland bij Graauw BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer
AltebijBuurtschap in Oost-Vlaanderen in de gemeente Bellem.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Bellem in het district Gent [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltenaPlaats in Zuid-Holland. Benaming uit 1155. Ook Alzena (1161; 1174; 1194; 1204; 1217), Altena (1166-1203), Altina (1166, 1190), Alcena (1169; 1182; 1185), Althena (1197-1215)algemeen=Maakte eertijds deel uit van Teisterband.=In 1815 deel van HollandgemeenteIn 1832 wonen er 9000 mensen.In 1869 6560 bunders grootIn 1913 valt Altena onder de gemeente Moordrecht [IJzerman]In 2014 deel van de gemeente Noordenveld, postcode 9321 [metatopos]heerlijkheid=In de 9e eeuw bezit van Diederik, broer van Robbert I, heer van Heusden. Tot 1135 in deze familie. Daarna door huwelijk naar het geslacht van Hoorne [Aa, Aard1, blz. 113]=In 1135 gaat de heerlijkheid door huwelijk over in het geslacht van Hoorne=Zo droeg onder anderen in 1230 de Heer van Altena het slot van Altena en hetgeen er onder behoorde mitsgaders al zijn allodiaal goed in Zuid Holland op aan Graaf Floris om gemeenderhand van hem te leen te houden [Engels8-9]=In 1322 vergunt Graaf Willem III aan de Heer van Hoorne dat die van Altena een nieuwe sluis in de Maasdam mogen leggen [Regt, blz. 24]=Tot 1332 een leen van de graven van Cleve [Aa, Aard1, blz. 113; Navorscher 1852, blz. 236].=In 1332 verkoopt Diederik IX graaf van Cleve A. aan Willem de Goede, graaf van Holland [Aa, Aard 1, blz. 113].=op 2 september 1349 is Willem heer van Hoorne en Altena [DDB]=in 1415 sneuvelt bij Azincourt Willem VII heer van Altena en Hoorn [DDB]=in 1450 worden de van Hoornes in de gravenstand verheven [Aa. Aard1, blz. 113]=Jacob van Almonde is in 1494 heer van Wena, Maasland en Altena [NNBW 1911, blz. 770] =Rond 1550 wordt Altena geërfd door Filips van Montmorency, graaf van Hoorne [Aa, Aard 1, blz. 113]=Hij wordt in 1568 onthoofd. Filips' weduwe Walburge van Nieuwenaar verkoopt rond 1600 de heerlijkheid aan de Staten van Holland voor f 90.000 [Aa, Aard1, blz. 113; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13; Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 471]oorlogHet slot Altena wordt in 1393 door Albrecht van Beijeren, graaf van Holland, ingenomen en verwoest [Baert, Goor, blz. 18; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 13]. waterstaat=Op 18 november 1421 stroomt de streek volledig onder [Aa, Aard1, blz. 114]=In 1440 leed de streek onder een zware overstroming. =in 1461 herdijkt [Baert, Goor, blz. 18]=In 1552 zijn er dijkbreuken bij Altena en Krimpen.=In 1672 deels onder water gezet om de Franse doortocht te belemmeren [Aa, Aard1, blz. 114]=Op 24-25 december 1740 is er een overstroming. De gevolgen zijn rampzalig. Gecommitteerde Raden stellen f 20.000 ter beschikking voor leeftocht. Later volgt nog f 31.000 voor herstel van de dijken [Aa, Aard1, blz. 114]=In september 1794 werd het land opnieuw onder water gezet [Aa, Aard1, blz. 115]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DDB; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 112-115Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 18Engels, Geschiedenis, blz. 8-9 (1230)Goes, Register I, blz. 704 (1543)Kingmans, Vroon, blz. 259 (1590)Korteweg, De heerlijkheid Altena en de veer- en vischrechten op het boveneinde der Merwede, diss. Leiden 1937, blz. 132-135 Navorscher XII, blz. 126 (17e e)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 13overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
AltenaBuurtschap in Friesland.gemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente WonseradeelBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911
AltenaBuurtschap in GelderlandgemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Ede [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenaBuurtschap in GelderlandgemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Lochem [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenaBuurtschap in de gemeente PeizeBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor;
AltenaBuurtschap in GelderlandgemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Voorst [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenaBuurtschap in Noord-BrabantgemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Wouw [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenaBuurtschap in Zuid-HollandgemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Wouw [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenaaswijkBuurtschap in GroningengemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Voorst [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenakenDorp in België in Brabant.BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltenauwBuurtschap in Groningen.gemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente Aduard.=In 1913 valt A. onder de gemeente Aduard [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert,Goor; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 540
AltenburgBuurtschap in de gemeente TietjerksteradeelBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor;
AlterZie Aalter
AlteveerPlaats in DrenthegemeenteIn 1913 valt Alteveer en Oosterveld onder de gemeente Zuidwolde [IJzerman]In 2014 deel van de gemeente De Wolden, postcode 7927 [metatopos]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911
AlteveerPlaats in DrenthegemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente Hoogeveen.In 1913 valt Alteveer onder de gemeente Hoogeveen [IJzerman]In 2014 deel van de gemeente Hoogeveen, postcode 7915 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911
AlteveerPlaats in Drenthegemeente=In 1913 valt A. onder de gemeente Roden [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Noordenveld, postcode 9306 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911
AlteveerBuurtschap bij Ommen in OverijsselBRONNENgeraadpleegde bronnenLijst KNAG
AlteveerBuurtschap in Groningen bij Onstwedde BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG
AltforstPlaats in Gelderland bij Appeltern. Zie ook Altfurse (1134), Altforst (1140; 14e eeuw)algemeen=op 27 augustus1381 beleent Wilhem van Jülich, Herzog zu Geldern, Henrich von Apeltern mit der Mühle und dem Gemahl zu Apeltern und Altforst nach dem Verzicht des Daniel van Apeltern [DDB]=in 1826 deel van het schoutambt Appeltern en het hoofdschoutambt Maas en Waal [Gosselin, blz. 8]=In 1839 omvat A. de buurtschappen Heppard, de Torsch en de Munniken Woerd. Er zijn 50 huizen en 270 inwoners, vooral levend van landbouw en veeteelt [Aa, Aard 1, blz. 117]=In 1867 valt A. onder de gemeente Appeltern.=In 1913 valt Altforst onder de gemeente Appeltern [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente West Maas en Waal, postcode 6628 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 117Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlthoesseltBuurtschap in Limburg in de gemeente Hoesselt.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Hoesselt in het arrondissement Maastricht [Gosselin,blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltiauxBuurtschap in Belgisch Brabant in gemeente Gentinnes.algemeen=in 1826 deel van de Gentinnes in het arrondissement Nijvel [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltièreDorp in Henegouwen in de gemeente Maulde.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Maulde in het district Doornik [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltingBuurtschap in Drenthe in de gemeente Beilen. Ook Altinge, Altynghe (1372)gemeente=in 1826 deel van de gemeente Beilen [Gosselin, blz. 8]=in 1839 deel van de gemeente Beilen [Aa, Aard1, blz. 117] =In 1867 valt A. onder de gemeente .=In 1913 valt Alting onder de gemeente Beilen [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Midden-Drenthe, postcode 9411 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 117Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltinkBuurtschap in Overijssel in Ambt DeldenBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG
AltinkhoekBuurtschap in Overijssel in Ambt DeldenBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert; Goor; Lijst KNAG
AltlinsterBuurtschap in Luxemburg in de gemeente Junglinster. Ook Alenstergemeente=in 1826 deel van de gemeente Junglister in het kwartier Luxemburg in het GHD Luxemburg [Gosselin, blz. 8]=In 1851 wonen er 140 mensen in 18 huizen [Aa, Aard13, blz. 540]heerlijkheid=Altlinster is onderdeel van de heerlijkheid Linster [Aa, Aard13, blz. 540]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 540Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltonaBuurtschap in Gelderland.algemeen=In 1867 valt A. onder de gemeente Valburg.=In 1913 valt Altona onder de gemeente Valburg [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AltrierBuurtschap bij Bech in Luxemburg. Ook Alt-trieralgemeen=Er zijn resten gevonden van een Romeins legerkamp [Aa, Aard13, blz. 540]=in 1826 is Altrier deel van de gemeente Bech in het kwartier Grevenmacher in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]=In 1839 deel van de gemeente Bech [Aa, Aard1, blz. 118]=In 1851 wonen er 160 personen in 18 huizen [Aa, Aard13, blz. 540]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 117Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 540Dorow's Sammlung teutscher und römischer Althertümer welche in den Jahren 1817-1819, theils von ihm selbst, theils aus seine Veranlassung in den Rhein- und Mosel-Gegenden ausgegraben sind, Zweites Heft, Pyrmont, 1820, blz. 48-52Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltscheidGemeente bij Wiltz in Luxemburg. Ook Alscheidalgemeen=in 1826 deel van het kwartier Diekirch in het ghd Luxemburg met c.a. 375 zielen [Gosselin, blz. 8]=In 1839 omvat het Altscheid, Kautenbach, Merckoltz en Schatburg; er zijn 430 inwoners [Aa, Aard1, blz. 117]=A. omvat in 1851 de dorpen Altscheid, Kautenbach, Merkoltz en de buurtschappen Merkoltzermul en Schutburg. Er zijn 92 huizen en 515 inwoners. Het dorp heeft 20 huizen en 130 inwoners [Aa, Aard13, blz. 540]economieIn 1851 leeft de bevolking van de landbouw [tarwe, rogge, gerst, haver, boekweit en aardappelen] en het fokken van paarden en runderen [Aa, Aard13, blz. 540]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 117Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 540Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltscheuerPlaats in Luxemburgalgemeen=in 1826 deel van de gemeente Tavigny in het kwartier Bastogne in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltweertBuurtschap in Limburg in de gemeente Weert. Ook Altweerd.gemeente=in 1826 deel van de gemeente Weert [Gosselin, blz. 8]=In 1867 valt A. onder de gemeente Weert.=In 1913 valt A. onder de gemeente Weert [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Weert, postcode 6006 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltweerterheidePlaats in LimburggemeenteIn 2014 deel van de gemeente Weert, postcode 6006 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; NNBW1911
AltwiesBuurtschap in Luxemburg in de gemeente Mons. Ook Altweis, Altewiesealgemeen=in 1826 deel van de gemeente Mondorf in het kwartier Grevenmacher in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]=gelegen in de heerlijkheid Roussy, gemeente Mondorf [Aa, Aard1, blz. 118]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 118Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AltzingenDorp bij Luxemburg. Ook Alzingen, Hachiville, Hacherville, Achevillealgemeengemeente=in 1826 deel van de gemeente Hespérange in het kwartier Luxemburg in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 8]=In 1831 zijn er 470 inwoners [de Bouge]=In 1839 bestaande Alzingen en Hoffelt, Lewesmühlen, Moulin Neuf en Weyler. Er zijn 480 inwoners [Aa, Aard1, blz. 118]=In 1851 zijn er 64 huizen en 420 inwoners [Aa, Aard13, blz. 541]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 118Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 541Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 8
AlvauxPlaats in de provincie Namen.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Biesme in het arrondissement Namen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AlvauxPlaats in de provincie Namenalgemeen=in 1826 deel van de gemeente Bossière in het arrondissement Namen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AlvauxPlaats in de provincie Namen.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Mazij in het arrondissement Namen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AlveingneBuurtschap in Namen in de gemeente Biesme.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Biesme in het arrondissement Namen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AlveringemDorp in West-Vlaanderen. Ook Adalfridingehem (703), Alfrenchehem (1066), Alfringehem (1066)algemeen=in 1826 een gemeente in het district Veurne [Gosselin, blz. 9]gemeente=in 1826 zijn er 2765 inwoners [Gosselin, blz. 9]=in 1831 zijn er 2370 inwoners [de Bouge]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AlvernaDorp in Gelderland.gemeenteIn 2014 deel van de gemeente Wychen, postcode 6603 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911
AlvershoolBuurtschap in Noord-Brabant bij Gerwen. Ook Alverschoolgemeente=in 1851 zijn er 15 huizen en 80 inwoners [Aa, Aard13, blz. 541]=In 1867 valt A. onder de gemeente Nuenen.=In 1913 valt Alvershool onder de gemeente Nunen [IJzerman]=In 2014 deel van de gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten, postcode 5674 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 541
Amand, SaintDorp in Antwerpen.bestuurbaljuwArent van Groenevelt is baljuw van Saint Amand [Leeuw1883, blz. 11]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
Amand, SaintGemeente in Henegouwenalgemeen=in 1826 gemeente in het district Charleroi in Henegouwen, samen met Long-Prez 689 inwoners [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Amand, SaintBuurtschap in Henegouwen in de gemeente Villers-St. Amand.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Villers-St-Amand in het district Ath in Henegouwen [Gosseling, blz. ]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Amand, SaintBuurtschap in Oost-Vlaanderen in de gemeente Gavere.algemeen=in 1826 deel van de gemeente Gavere in het district Gent in Oost-Vlaanderen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Amand, SaintGemeente in de provincie Antwerpenalgemeen=in 1826 gemeente in het district Mechelen met c.a. 2878 inwoners [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Amandsberg, SintBuurtschap in Oost-Vlaanderen algemeen=in 1826 deel van de gemeente Oostakker, deelgemeente van de stad Gent [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmasDorp in de gemeente Ocquier in de provincie Luik.algemeen=in 1826 deel van gemeente Ocquier in het district Hoei met c.a. 2270 zielen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmayGemeente in de provincie Luik, arrondissement Huy .algemeengemeente=in 1826 zijn er c.a. 2270 zielen [Gosselin, blz. 9]=In 1831 zijn er 2002 inwoners [de Bouge]=In 1836 zijn er met de onderhorigheden 2270 inwoners.BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Ambacht, LuitenZie Luitenambacht.
Ambacht van DorpBuurt in Zuid-Holland. Ook Dorpspolder.algemeen=plaats in de gemeente Sint Maartensregt [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Ambachten, De vier Genoemd naar de vier plaatsen Assenede, Axel, Bochoute en Hulst. Gronden tussen Land van Waas en de Honte of Westerschelde. De Quatuor Officia.algemeen=bezit van het Duitse Rijk [Aa, Aard1, blz. 120]=in 940 door keizer Otto I onderworpen [Aa, Aard1, blz. 120]-Vlaanderen probeert de gronden als leen te krijgen. In 1057 schenkt keizer Hendrik IV de Vier Ambachten aan Boudewijn I, graaf van Vlaanderen [Aa, Aard1, blz. 120]-Robbert de Fries volgt hem op [Aa, Aard1, blz. 120]-ze komen daarna in bezit van diens zoon Robbert II van Jeruzalem [Aa, Aard1, blz. 120]-de Vlaamse gravin Johanna verzuimt te verheffen; keizer Frederik geeft dan in 1218 de ambachten aan de de Hollandse Graaf Willem I [Aa, Aard1, blz. 120]-zoon Hendrik herroept dit en geeft ze terug aan Joanna [Aa, Aard1, blz. 120]-zus Margaretha is de volgende bezitster [Aa, Aard1, blz. 120]-haar zonen Jan en Boudewijn van Avennes vorderden ni 1247 de Rijkslenen terug [Aa, Aard1, blz. 120]-op 11 juni 1252 verklaart Willem II graaf van Holland [zijn zus Adelheid is getrouwd met Jan van Avennes] de ambachten vervallen aan het Rijk, omdat Margreet verzuimd had te verheffen [Aa, Aard1, blz. 120]-Willem II geeft ze uit aan Jan van Avennes [Aa, Aard1, blz. 120]-Willems uitspraak wordt in 1258 en 1260 vernietigd door keizer Richard van Cornwallis [Aa, Aard1, blz. 121]-Guy, zoon van Margaretha, verzuimt te verheffen [Aa, Aard1, blz. 121]-keizer Rudolf I verklaart in 1320 de ambachten verbeurd [Aa, Aard1, blz. 121]-in bezit van de graven van Holland en Henegouwen [Aa, Aard1, blz. 121]-in 1323 staat Willem III zijn rechten af aan Robbert graaf van Vlaanderen [Aa, Aard1, blz. 121]-de opvolgers zijn in bezit gebleven tot Karel V die aan de leenroerigheid een einde maakte [Aa, Aard1, blz. 121]-na de Vrede van Munster in 1648 raakt de benaming in onbruik [Aa, Aard1, blz. 121]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 120-121
Ambachten, de VierGemeente op Schouwen. Ook Duivendijke c.a.algemeen=gemeente bestaande uit Brijdorpe, Duivendijke, Klaas Kinderenkerke en Loopers Kapelle [Aa, Aard1, blz. 121]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 121
AmbachtswoningBuurtschap in Zuid-HollandalgemeenIn 1913 valt A. onder de gemeente Leimuiden [IJzerman]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
Amberloup en SprimontDorp in de Belgische provincie Luxemburgalgemeen =in 1826 gemeente in het kwartier Bastogne in het ghd Luxemburg [Gosselin, blz. 9]=In 1831 zijn er 350 inwoners=op.... deel van de stad Saint-Ode [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Amblèvealgemeen=Stad in het arrondissement van VerviersBRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer;
AmblyGemeente in de provincie Namen.algemeen=in 1826 gemeente in het arrondissement Dinant met 410 inwoners [Gosselin, blz. 9]=op..... deel van de stad Nassogne in het arrondissement Marche-en-Famenne [GevVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
Ambresinalgemeenop… deel van de stad Wasseiges [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer;
Ambt-AlmeloGemeente in Overijssel gemeente=op 1 juli 1818 ontstaan uit Almelo [GenVer]=op 1 januari 1914 opgegaan in Almelo [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer
Ambt-DeldenGemeente in Overijssel gemeente=op 1 juli 1818 afgesplitst uit Delden=op 1 januari 1936 zijn er 4019 inwoners [Lijst KNAG]=op 1 januari 2001 opgenomen in de Hof van Twente [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG
Ambt-DoetinchemGemeente in Gelderland gemeente=op 1 januari 1812 toegevoegd aan Hummelo=op 1 januari 1818 afgesplitst van Hummelo=op 1 januari 1920 deel geworden van DoetinchemBRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer
Ambt-HardenbergGemeente in Overijssel gemeente=op 1 juli 1818 afgesplitst van Hardenberg=op 1 januari 1936 zijn er 14129 inwoners [Lijst KNAG]=op 1 mei 1941 onderdeel geworden van HardenbergBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG
Ambt-LiemersGemeente in Gelderland. Kleefse enclave. Ook Ambt-Lijmersgemeente=Kleefse enclave, in 1825 opgeheven [GenVer] BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer
Ambt-MontfortGemeente in Limburg. gemeente=op 1 februari 1994 de nieuwe naam voor Posterholt [GenVer]=op 1 januari 2007 opgenomen in de gemeente RoerdalenBRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer
Ambt-OmmenGemeente in Overijsselgemeente=op 1 juli 1818 afgesplitst van Ommen=1 mei 1923 opgenomen in OmmenBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer
Ambt-VollenhoveGemeente in Overijssel gemeente=op 1 juli 1818 ontstaan uit Vollenhove=op 1 januari 1936 zijn er 2664 inwoners [Lijst KNAG]=op 1 februari 1942 deel van VollenhoveBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG
Ambt van KoolZie Kool
AmbyGemeente in Limburg bij Maastricht. Ook Ambij, Amiealgemeen=onder Amby ligt het kasteel Surenborn [BMHG 1895, blz. 373]gemeente=in 1826 een gemeente in het arrondissement Maastricht met 573 inwoners [Gosselin, blz. 9]=In 1839 zijn er 650 inwoners, die hun bestaan vooral in de landbouw vinden [Aa, Aard1, blz. 130]=In 1851 zijn er 141 huizen, 147 gezinnen en ruim 750 inwoners. A. meet 722 bunder, 13 roeden en 50 ellen waarvan belastbaar land 705 bunder, 28 roeden en 25 ellen [Aa, Aard13, blz. 543]=op 1 januari 1936 zijn er 2203 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 3500 inwoners [Baert, Goor, blz. 18]=op 1 juli 1970 onderdeel van MaastrichtBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 130Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 543Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 18Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AméeDorp in de provincie Namenalgemeen=in 1826 een dorp binnen de gemeente Dave in het arrondissement Namen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmegemDorp in België in Oost-Vlaanderen bij Gent. Zie ook Ramaringahemia agrum (803)BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmelandEiland. Ook insula Ambla (8e eeuw), Amblum (8e eeuw)algemeen=oorspronkelijk is Ameland niet·feodaal territoir van een friese hoofdeling. Later is het eiland een Rijksleen.=In 1825 was er een watervloed waarbij veel vee, 150 stuks hoornvee, verloren ging [Aa, Aard1, blz. 133]=er zijn in 1839 drie dorpen, Hollum, Ballum, Nes en een gehucht Buren met tezamen 2100 inwoners [Aa, Aard1, blz. 132]belastingen=Is gelezen een missive van Z. K. H. de Souvereine Vorst van 3 mei 1814, teneinde aan Hun Edel Mogenden in overweging te geven een concept-resolutie, om » de ingezetenen van het eiland Ameland te bevrijden van alle grondlasten voor ongebouwde eigendommen, mitsgaders van twee derden der directe belastingen, thans op de gebouwde eigendommen, deuren en vensters, het personeel en mobilair, de dienstboden en paarden geheven wordende, of van zoodanige andere directe belastingen, als in de plaats der opgetelde mogten gesteld worden, en zulks voor den tijd van vijf achter eenvolgende jaren". met eenige stukken ter opheldering der materie dienende. Waarop gedelibereerd zijnde, is goedgevonden en verstaan, alle deze stukken te stellen in handen van Hun Edel Mogende Gedeputeerden tot de zaken van Financiën om te dienen van consideratie en advies [TK 2e vergadering, 3 mei 1814, blz. 3] economie=In 1839 is er landbouw, veeteelt, visserij, scheepvaart, boterbereiding, paardenfokkerij [150 veulens per jaar], een koninklijke paardenstoeterij, een eendekooi, drie strandvonderijpakhuizen en twee korenmolens [Aa, Aard1, blz. 133]gemeente=in 1826 een grietenij met 1989 zielen [Gosselin, blz. 9]=In 1839 een grietenij van Oostergo, Friesland, bestaande uit drie dorpen Hollum, Ballum en Nes en de buurtschap Buren. Er wonen 2064 mensen, waarvan 1000 doopsgezinden en 900 hervormden. Verder zijn er drie pakhuizen voor gestrande goederen, twee korenmolens, een eendekooi en een koninklijke paardenstoeterij. De duinen en de eendekooi vallen onder de domeinen. Het eiland is deel van Friesland, beheerd door een grietenij [Aa, Aard 1, blz. 132- 137] .In 1840 bestaat het bestuur uit een grietman, twee assessoren. vier leden van de raad, een secretaris en een ontvanger [Haan Hettema3] In 1851 heeft Ameland eene oppervlakte van 6070 bunder, 45 roeden, 41 ellen waaronder 5993 bunder, 81 roeden, 51 ellen belastbaar land; en telt 420 huizen bewoond door 481 huisgezinnen,...eene bevolking van 2000 inwoners. In 1867 valt Ameland onder de gemeente Ameland.In 1913 valt Ameland onder de gemeente Ameland. Er zijn 2060 inwoners op 5702 hectare [IJzerman]=op 1 januari 1936 zijn er 1972 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 2800 inwoners. De gemeente omvat Nes, Hollum, Ballum en Buren [Baert, Goor, blz. 18-19]=Op 1 januari 2014 zijn er 3578 inwoners op 58,68 km2godsdienstKoning Radboud zou een tempel ter ere van de godin Fosta hebben gesticht. Het eiland heet dan Fosteland. Karel de Grote verdrijft Radboud. Ameland valt dan toe aan Tekla, de dochter van de Friese koning Gondebald [Aa, Aard1, blz. 135]. Tekla trouwt met Taeke van Cammingha, de eerste erfheer van Ameland. Hij zou de tempel van Fosta in 806 hebben veranderd in een christenkerk. De kerk groeit uit tot een Benedictijnerklooster. Het klooster is in de 12e eeuw overgebracht naar Ferwerd [Aa, Aard1, blz. 135].Behoorde tot het Bisdom Munster [Haan Hettema3]heerlijkheidVóór 1180 al in bezit van de familie Camminga.=Hertog Albert vergunt op 10 juni 1396 aan de Amelanders onzijdig te mogen zijn tussen hem en die van Oostergo en Westergo. [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =Het eiland is in 1398 door de graaf van Holland aan het geslacht Cammingha uit Leeuwarden in Leen gegeven [Baert, Goor, blz. 18]. =op 17 november 1404 aan de Amelanders de neutraliteit toegestaan in de oorlog tegen de Friezen. [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =tot 1405 is A. in rustig bezit van de familie van Cammingha. In dat jaar claimt de grietman van Ferwerderadeel het bestuur over het eiland. De Staten stellen hem in het ongelijk [Aa, Aard1, blz. 135].=uitspraak of Staatsgewijze verklaring van 29 augustus 1405 over de vrijheid van de heerlijkheid Ameland, aan welke haar eigen recht is toegestaan, zoals aan die van Terschelling. [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =Hertog Willem geeft op 6 oktober 1405 die van Ameland vrede en vrijgeleide, mits Friesland overherende, zullen zij hem als hun Landsheer hulde doen. [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =die van Ameland hun beraad genomen hebbende op de aan hen gegeven vrijheid en veiligheid, zo geeft op 7 oktober 1405 Hertog Willem vrijgeleide aan Claas Dey van Harderwijk om derzelver antwoord aan hem over te brengen [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =Haijo Heringa, Heerschap (Hauschyp ) op Ameland , belooft op 27 mei 1466 bescherming aan de deken en de geestelijkheid, die op Ameland gerechtsoefening mochten houden [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24] =in 1494 gaat Pieter van Cammingha naar keizer Maximiliaan, die toen in Antwerpen was. Pieter kreeg bevestiging van de rechten van A. [Aa, Aard1, blz. 135; Baert, Goor, blz. 18]=de heer van Ameland Haye [1503-1556] van Cammingha woont op een in 1400 gebouwd slot in Ballum =in 1510 verklaren enkele getuigen dat er nooit een andere heer dan een van Cammingha is geweest [Aa, Aard1, blz. 135].=Wytze van Cammingha wordt in 1638 vrijheer van Ameland=Na de dood van Wytze, de vrijheer en erfheer van Ameland, maakte zijn echtgenote Sophia Hessels van Vervou [1612-....] aanspraak op de regering van Ameland. Hierdoor raakte zij in conflict met Watze Van Cammingha die haar claim uiteindelijk voor 30.000 gulden afkocht. [NNBW 1911, blz. 131]=in 1558 wordt Pieter van Cammingha (1531 - 1573) heer van Ameland [Kobus/Rivecourt314; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 113]=rekest van 15 oktober 1581 aan de Overheid en Landraad van deze zijde van de Maze van Taco van Camminga, in zijn kwaliteit als voormond (voogd) over de kinderen van Pieter van Camminga, Heer van Ameland, waarbij hij te kennen geeft dat het convent Foswerd, eerst op Ameland gefundeerd geweest zijnde, doch naderhand naar Friesland overgebracht, aldaar nog zekere jaarlijkse opkomsten heeft, nodig voor het onderhoud van predikanten en schoolmeesters; welke opkomsten door de Gedeputeerde Staten van Friesland of hun ontvanger Poppe Roorda, worden aangetast. Verzoekende daarom ordonnantie tegen allen, die het van node zijn, hun handen van de opkomsten van Ameland af te houden en dus te gedogen, dat die aldaar ad pios usus worden gebruikt [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 24-25]=in 1588 wordt verklaard door Gedeputeerde Staten van Friesland aan het admiraliteitscollege in Enkhuizen dat er nooit een andere heer dan een van Cammingha is geweest [Aa, Aard1, blz. 135].=in 1622 stelt Watse Cammingha samen de "Statuten, Ordonnantiën en Costumen van Ameland".=in 1635 ontstaat een hooglopend geschil over het leenrecht. Pieter van Cammingha is dan heer van A. Zus Catharina trouwt met Ernst Zuhm [of Zahn] uit Pommeren, kapitein-majoor in Staatse dienst. Deze Ernst weet de in Wenen verblijvende residenten Foppe van Aysma, Anthony Oetges van Waveren en Simon van Beaumont [1588-1637] zo ver te krijgen dat de keizer een diploma afgeeft waarbij A. aan hen wordt opgedragen. Pieter was nog ontboden naar Wenen maar hij had geweigerd te komen omdat de keizer naar zijn mening in deze zaak geen rechtsmacht had. Pieter overlijdt. De heerlijkheid gaat over naar broer Wytse, die bij de hoogste instanties gehoor vond [Aa, Aard1, blz. 135; DDB; NNBW 1911, blz. 265]. De drie Hollanders zien af van de belening zodat alleen Ernst Zuhm beleend wordt. De SG noemen op 16 maart 1637 hetgeen gebeurd is onwettig. Zuhm ziet dan voorshands van zijn eisen af [Aa, Aard1, blz. 136].In 1647 is er het testament van Ernst Zahn "Herr von Ameland" [zie DDB]In 1652 verklaart Oliver Cromwell de Nederlanden de oorlog. Twee Amelanders reizen in februari 1654 af naar Engeland om de onafhankelijkheid van A. te benadrukken [Aa, Aard1, blz. 135] . In 1654 schrijft Zuhm het boekje "Genuinus Amelandiae Status". Hij krijgt bij keizer Ferdinand III een ordonnantie waarin staat dat alle Amelanders Zuhm trouw moeten zweren, waarbij de keizer aan stadhouder Willem Frederik van Nassau in deze kwestie bijstand verzocht. Later komen overste Karel van Dijk en notaris Johan Schol naar A. om de heer en de ingezetenen te vragen of ze de bevelen van de keizer zouden gehoorzamen. Van Cammingha vervoegt zih bij de Staten en die sturen een duidelijke brief naar Wenen. Zuhm treedt niet terug. In een nacht komt hij naar het eiland met een keizerlijk diploma en wat soldaten. Zijn poging tot overneming van de macht mislukt. Een Amsterdamse kassier, Martinus Doegen, leent de berooide Zuhm een aanzienlijke som geld [Aa, Aard1, blz. 135] . In 1665 worden Emden en Ameland door Karel II verklaard tot "members and branches of Holland" en ook schepen uit de kleine havens van Oost-Friesland hadden daarvan te lijden [BGN 1952, blz. 267]In 1669 wonen er 3000 mensen.In 1672 werd A. door de Fransen voor neutraal gebied gehouden [Aa, Aard1, blz. 135] .De erfgenamen van Doegen dragen in 1675 voor een bepaald bedrag hun rechten op A. over op. de graaf van Königsek. Hij krijgt ook een keizerlijk diploma, scheepte 150 soldaten in te Bremen voor een reis naar A. Dit lekte uit en de opzet slaagde niet.=Watse Camminga en Rixt van Donia trouwen. Hun zoon is Frans Duco, de laatste heer van A.. =Ulricus Huber [1636-1694] schrijft in 1676 “Deductie voor den W.G. Heer F.D. van Camminga, Vrijen Erfheer van Ameland [NNBW 1911, blz. 1167]=Frans Duco overlijdt op 10 november 1680. Rixt van Donia is dan vrijvrouwe en erfvrouwe van Ameland (geboren 31 december 1639 - overleden 23 november 1728) [Aa, Aard1, blz. 137] . =de erfgenamen van Rixt verkopen in 1704 de hh. aan Amalia, vorstin van Anhalt-Dessau, weduwe van de Friese stadhouder Prins Hendrik Casimir ten behoeve van haar enige zoon de erfstadhouder prins Jan Willem Friso voor 170.000 Carolusguldens plus f 10 mille verkoopkosten. Het bestuur wordt gevormd door een baljuw, een sub-baljuw, volmachten en burgemeesters. Ze oefenen civiele en criminele justitie. Het eiland is lange tijd eigendom van het Huis van Oranje gebleven [Aa, Aard1, blz. 137; Baert, Goor, blz. 19]. O.a. in 1751 van Willem Karel Hendrik Friso [zie DDB]verdragenBürgermeister und Rat von Groningen teilen dem Bremer Rat mit, dass die Ameländer, trotz des vertraglich festgelegten freundlichen Verhältnisses zu Bremen, von dessen Ausliegern geschädigt worden sind und bittet um Ersatz des entstandenen Schadens. Staatsarchiv Bremen, 1-Bc - 1444 Juli 11]Bürgermeister und Rat der Stadt Groningen übersenden dem Bremer Rat eine Kopie seines Friedensvertrages (bestand) mit den Einwohnern des Amelandes, den Bremen verleugne, und bitten ihn, sich fortan danach zu richten und den Ameländern den vertragswidrig zugefügten Schaden zu ersetzen [Staatsarchiv Bremen, 1-Bc - 1444 September 6]Häuptling Rytzeko Ungha und die gemeinen Landleute des Landes Ameland söhnen sich nach Vermittlung der beiderseitigen Freunde mit der Stadt Bremen und allen ihren Helfern wegen der vorausgegangenen Fehde aus., 1446 August 1 [Staatsarchiv Bremen, 1-Bc - 1445 August 1]waterstaatEen stormvloed in 1284 leidt tot een bodemverzakking van 4-5 voet [Aa, Aard 1, blz. 134]. Verdwenen zijn de dorpen Sier, Oosthuizen en Oert.Op 5 november 1675 teistert een storm en een watervloed het eiland. Dijken breken door, landerijen stromen onder [Aa, Aard1, blz. 137].In 1685 richtte een vloed opieuw schade aan [Aa, Aard1, blz. 137].In de Kerstnacht van 1717 stroomt het eiland onder. Dijken spoelen weg. In Nes staan sommige huizen vol met water [Aa, Aard1, blz. 137]. In 1719 was er opnieuw een vloed [Aa, Aard1, blz. 137-138].Op 26 oktober 1723 slaan in de branding vissersschepen om, 31 mensen verliezen het leven [Aa, Aard1, blz. 138].In oktober 1824 verdrinken 140 stuks hoornvee bij een watervloed.In februari 1825 richt een overstroming grote schade aan, 100 schapen gaan verloren. In Hollum, Ballum, Nes en de buurtschap Buren worden hooi- en bouwlanden met zand overdekt, diverse huizen zijn vernield, putten bevatten niet langer drinkbaar water [Aa, Aard1, blz. 133] . BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 132-139Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 544Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 19Bergh, Handboek, blz. 23, 31Gockinga, J.J., De verdeeling van de markgronden van Hollum en Ballum op AmelandGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9Haan Hettema, Jhr. mr. M. de, Oud en nieuw Friesland, of aardrijkskundige beschrijving van die provincie, Leeuwarden 1840, blz. 3Kleyntjens, J., Inventaris van het archief der JesuïetenmissieKobus/de Rivecourt, Biographisch, blz. 314Meester, Onderzoek, blz. 61 (16e e), 68 (1586-1592)Navorscher XIII, blz. 200 (1447-1448)Neve, Rijkskamergerecht, blz. 202-203 (15e e), 205 (15e e)Overdiep, G., Kaart van Ameland uit 1731Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 14, 113overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
AmelandeOok Hameland, Hammeland, Hamarland, TrahammolantalgemeenEertijds een graafschap aan weerszijden van de IJssel.godsdienstIn 1046 schenkt koning Hendrik III Amelande aan de kerk van Utrecht [Aa, Aard1, blz. 139]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 139Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 544
AmelgemDorp in België in Brabant. Zie ook Amolringeheim (868), Amelrenghem (1155),BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmelinkBuurtschap in Overijssel bij Enschede BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Lijst KNAG
AmelisweerdOok Ameliswaard.algemeenHeerlijkheid en ridderhofstad in Utrecht, 105 bunder groot.gemeente=n 1826 deel van Rhijnauwen [Gosselin, blz. 9]=In 1867 valt A. onder de gemeente Bunnik.=In 1913 valt Amelisweerd onder de gemeente Bunnik [IJzerman]heerlijkheid=De hh. is leenroerig aan het huis van Zuilenburg. Een van de bezitters is jonker Johan van Huchtenbroek=Van 1233-1279 bezit van Amelis van Weerde [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1350 bezit van de familie Groenewoude [Aa, Aard1, blz. 140-141].=In 1537-1538 erkend als ridderhofstad. Eigenaar is dan Jan van Renesse, heer van Wulven, Wilp en Amelisweerd [Aa, Aard1, blz. 140; BMHG 1940, blz. 82].=In 1672 wordt het huis door de Fransen vernield [Aa, Aard1, blz. 140] .=In 1707 laat jonker Gerhard Godaard Taats van Amerongen, maarschalk van het Nederkwartier van Utrecht, een brug bouwen over de Rijn en bouwt er een aanzienlijk huis [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1808 verkoopt Gerard Arnoud baron Taets van Amerongen, heer van Schalkwijk het aan Lodewijk Napoleon [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1810 verkoopt Lodewijk Napoleon de heerlijkheid en de ridderhofstad Nieuw-Amelisweerd aan de commandeur J.P. van Wickevoort Crommelin [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1811 verkocht aan mr. Paulus Willem Bosch van Drakestein [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1835 krijgt bij een boedelscheiding jkhr mr. Hendrik Willem Bosch van Drakestein de heerlijkheid toegewezen [Aa, Aard1, blz. 140].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaerd, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 140-141Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 544Doorman, Brouwerij, blz. 19 (1433), 84 (id)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmelroyZie Ammerzoden.
AmelsdorpBuurtschap in Belgisch Limburg in de gemeente Waltwilderalgemeen=in 1826 deel van gemeente Waltwilder in het arrondissement Maastricht BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmelteBuurtschap in Drenthe. Zie ook Amelde (1470)gemeente=In 1851 is er een huis met twee gezinnen, tesamen 8 personen [Aa, Aard13, blz. 544]=In 1867 valt A. onder de gemeente Assen.=In 1913 valt Amelte onder de gemeente Assen [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 544
AmenBuurtschap in Drenthe bij Rolde.algemeengemeente=in 1826 deel van de gemeente Rolde [Gosselin, blz. 9]In 1839 deel van de gemeente Rolde [Aa, Aard1, blz. 141]Er zijn in 1851 vier huizen met 40 inwoners [Aa, Aard13, blz. 544]In 1867 valt A. onder de gemeente Rolde.In 1913 valt Amen onder de gemeente Rolde [IJzerman].In 2014 deel van de gemeente Aa en Hunze, postcode 9446 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 141Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 544Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmericaDorp in Limburg. Ook Amerikagemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente Horst.=In 1913 valt America onder de gemeente Horst [IJzerman].=In 2014 deel van de gemeente Horst aan de Maas, postcode 5966 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911
AmerikaDorp in Drenthe bij NorggemeenteIn 2014 deel van de gemeente Noordenveld, postcode 9342 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; NNBW1911
AmermontBuurtschap in Luik in de gemeente Stablo.algemeen=in 1826 dorp in de gemeente Stavelot in de provincie Luik [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmerongenGemeente in Utrecht. Ook Amerungon (1126), Amerungen (1188), Ameronge (1215), Amerunge (1216; 1225), Amerhunge (1217), Lote, Hemur Enge, Emmeringenalgemeen.Op 29 november 1836 worden door een storm vier tabaksschuren omvergeworpen en in het bos 5000 bomen [Aa, Aard 1, blz. 143-144].gemeente=in 1826 wonen er c.a. 1378 personen [Gosselin, blz. 9]=In 1839 omvat de gemeente Amerongen ook een deel van de buurtschap Elst, alsmede Ginkel. Groot 3205 bunder en 1600 inwoners, De bevolking leeft in 1839 van de tabaksteelt, koren en veehouderij. [Aa, Aard1, blz. 143]=In 1851 eene oppervlakte van 3000 bunder belastbaar land; en telt 253 huizen bewoond door 344 huisgezinnen,...eene bevolking van 1950 inwoners [Aa, Aard13, blz. 545]=In 1867 valt A. onder de gemeente Amerongen.=In 1869 zijn er 1400 inwoners=In 1913 valt Amerongen onder de gemeente Amerongen. Er zijn 2411 inwoners op 3135 hectare [IJzerman].=in 1936 zijn er 2919 inwoners [Lijst KNAG]=In 1968 zijn er in de gemeente 5500 inwoners; in het dorp zelf 3300. De gemeente omvat Dwarsweg, Elst, De Groep, De Haar en Lekdijk =op 1 januari 2006 onderdeel geworden van de gemeente Utrechtse Heuvelrug [gemeentegeschiedenis]=In 2014 deel van de gemeente Utrechtse Heuvelrug, postcode 3958 [metatopos]. heerlijkheid=Van oudsher -zonder Elst- een heerlijkheid. Deze behoorde aanvankelijk aan de Proost en het kapittel van de Dom in Utrecht.Godebald, de 24e bisschop van Utrecht verkoopt de eigendom en het rechtsgebied in de moerassen en venen, maar in 1126 moet hij op bevel van keizer Lotharius II dit aan de Domproost teruggeven [Aa, Aard1, blz. 142].=het kasteel is in 1166 gebouwd [Baert, Goor, blz. 19]=In de 12e eeuw is al sprake van Taets van Amerongen.=In 1280 krijgt de Domproost ook het burgerlijk rechtsgebied over Amerongen en driekwart van de inkomsten daar [Aa, Aard1, blz. 142].=In 1313 bestaat het huis te Amerongen al [Aa, Aard1, blz. 143].=In 1370 is het huis in bezit van De Borren van Amerongen [Aa, Aard1, blz. 140].=In 1425 komt het huis in handen van Jan Bor van Hemerten=In 1434 wordt heer Gijsbrecht van Nijenrode met het huis beleend door Filips de Goede [Aa, Aard1, blz. 142].=Na een kort intermezzo opnieuw in 1468 met het huis beleend door Karel de Stoute [Aa, Aard1, blz. 142].=Het geslacht van Rheede heeft Amerongen sinds 1557 in bezit [Navorscher 1851, blz. 113]=Toen Filips II, Koning van Spanje, in 1561, om geld verlegen was, vergunde hij het schoutsambt van Amerongen, de thinsen en den landtol, benevens eenige andere partijen aldaar, alsmede de hooge Heerlijkheid voor eene som van achtduizend gulden aan Godard van Reede, Heer van Saasfeld, die deze heerlijkheid in het midden der vijftiende eeuw gekocht had [Aa, Aard1, blz. 142]. =In 1570 is het huis in handen Gijsbertus, zoon van Jan van Hemerten. Het wordt vertimmerd en verkocht aan de heer Godart van Reede [Aa, Aard1, blz. 144].=Schreiben des Goert van Reede, Ritter, Herr zu Amerongen, betr. Verzögerung wegen Einsendung des Lehnsreverses, 8 juni 1579, Swaferding bei Oldenzaal [Landesarchiv NRW Abteilung Rheinland, Werden, Akten Nr. 8 b 186]=In 1608 komt het huis na lange processen in handen van heer Frederik van Reede en van zijn oudste broer [Aa, Aard1, blz. 14].=Maar in 1615 werd dit pandschap weder gelost door de Gedeputeerde Staten der prov. Utrecht, die voortaan het regtsgebied te Amerongen, uit hunnen naam, door het hof en den Maarschalk van het Overkwartier deden uitoefenen. Het bleef dus aan de Domeinen van die provincie tot in het jaar 1629, wanneer die van het geslacht van Reede het weder in pandschap ontvingen; hetwelk echter niet langer duurde dan tot het jaar 1676, wanneer de staten, uit aanmerking van de getrouwe dienst door den Heer Godard Adriaan Baron van Reede, Vrijheer van Amerongen, Ginckel, Elst, enz. tot welwezen van den lande gedaan, hem van aile pandschap onthieven, en het huis en de heerlijkheid van Amerongen, zoo wijd en breed die zich eenigzins uitstrekken, tot eene hooge en vrije heerlikheid verhieven, met een erflijk regt, om door hem en zijne nazaten vermaakt en geërfd te kunnen worden als een vrij en eigen goed, en aldaar het hooge, lage en middelbare regtsgebied te oefenen [Aa, Aard 1, blz. 142; Adel1925, blz. 171; BMHG 1881, blz. 594; BMHG 1882, blz. 35].=In 1676 is het kasteel herbouwd [Baert, Goor, blz. 19]=Jan Willem van Eck staat op 18 oktober 1677 de ridderhofstad Lievendaal af aan Godard Adriaan Baron van Rhede, Vrijheer van Amerongen [Kok13, blz. 82]=De heer van Amerongen woont in die tijd [1688] omdat het kasteel Amerongen in puin ligt op slot Lievendaal [Navorscher 1851, blz. 113]. =Tot 1690 is Godert Adriaan van Rheede heer van Amerongen [Navorscher 1851, blz. 113]. Zijn zoon Godert of Godard van Rheede volgt hem op [Adel1925, blz. 171].=In de Stammliste Nr. 3 der zwischen 1789 - 1818 in Württemberg gedienten Offiziere und Militärbeamte komt voor Gerhard Gotthard Taets van Amerongen[Landesarchiv Baden-Württemberg, Abt. Hauptstaatsarchiv Stuttgart, E 297 Bü 141 Bl 007r; zie DDB]=in 1820-1821 is er sprake van een echtscheiding [zie DDB]=Gerhard Gotthard Taets van Amerongen overlijdt in 1832 [zie DDB]=Van 1835 tot 1859 woont de koopman Gerard Godard Taets van Amerongen in Offenbach, Frankfurter Strasse 121 (Villa Bagatel)=De hh. is in 1839 in bezit van George Godart Henry, graaf van Reede en Athlone .[Aa, Aard1, blz. 143]oorlog=In 1422 vernielen de Geldersen het dorp en steken het in brand [Aa, Aard1, blz. 143; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 14].=In 1583 winnen de Spanjaarden onder Jan Baptista Taxis in een bloederig gevecht van de Staatsen onder Adolf graaf van Meurs [Aa, Aard1, blz. 143; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 14].=Het dorp wordt vernield en het kasteel wordt in 1672 verwoest door de Fransen [Aa, Aard , blz. 143; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 14] en ligt in 1688 nog in puin [Navorscher 1851 blz. 113] BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Gemeentegeschiedenis; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 141-144Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 545Avis, Directe, blz. 130 (1507; 1515)Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 19Bergh, Handboek, blz. 92 Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9Navorscher 1851, blz. 113 (16e-17e eeuw)Rootselaar, Rekening, blz. 34 (1585-1586), 50 (1555-1585), 60 (1574-1585), 96 (1586)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 13Wijnpersse, Statistiek, blz. 383 (1854)overige bronnenDDB; Navorscher 1851-1854; BGN
AmerrodenPlaats in Gelderlandalgemeen=in 1826 schoutambt met als hoofdschoutambt de Bommelerwaard met c.a. 1495 zielen [Gosselin, blz. 9]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmerschotBuurtschap en adellijk huis in Gelderland. Zie ook Amerscoten (12e eeuw), AmeschotgemeenteIn 1867 valt A. onder de gemeente Borculo.In 1913 valt Amerschot onder de gemeente Borculo [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 545
AmersveldeDorp in België in West-Vlaanderen
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmersvoortZie ook Amersfoort
AmerveldBuurtschap in Gelderland bij Elst. Zie ook Ambraueld (11e eeuw)
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Ammers, GrootGemeente in Zuid-Holland. Ook Gilkens Ammers.algemeen=in 1826 zijn er c.a. 650 inwoners [Gosselin, blz. 10]=in 1839 groot 1538 bunder, 36 v. roeden, 57 v. ellen. Er zijn 139 huizen, een korenmolen en 850 inwoners. Ze leven van de landbouw, melkerij en veehandel. De heerlijkheid behoort aan het domein [Aa, Aard1, blz. 155-156].=in 1867 valt A. onder de gemeente Groot Ammers.=In 1968 zijn er 2200 inwoners [Baert, Goor, blz. 148]belastingentollenWillem II, koning der Romeinen, verleent op 17 februari 1250 aan de poorters van Dordrecht vrijdom van de tol van Ammers [BMHG 1912, blz. 140]heerlijkheidVan oudsher een heerlijkheid.oorlogNa 1542 beschikt Ammers over 17 weermachtige mannen [Brünner, Recuel, blz. 130]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 155-156Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, bl.z 19Brünner, E.C.G., Recuel uyte overgesonden cedullen van de wapenschouwinghe over Hollandt belast te doen, in BMHG 1921, blz. 115-143Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10
AmmersgraaflandPolder en buurtschap in Zuid-Holland. Ook Ammers-Gravelandgemeente=in 1826 deel van de gemeente Groot of Gilkens Ammers [Gosselin, blz. 9]=polder, in 1839 deel van de gemeente Groot Ammers, 954 bunder groot; bestuurd door 7 heemraden, een waardsman, een polderschout en secretaris en een penningmeester [Aa. Aard1, blz. 156]=In 1851 groot 609 bunder, 60 roeden en 87 ellen waarvan 513 bunder, 38 roeden en 10 ellen schotbaar land. Er zijn 38 huizen waarvan 3 boerderijen [Aa, Aard13. blz. 548]In 1867 valt A. onder de gemeente Groot Ammers.In 1913 valt A. onder de gemeente Groot Ammers [IJzerman]. BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 548Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmmerstolGemeente in Zuid-Holland bij Schoonhoven. Ook Klein Ammers. belastingen=de inkomsten uit de tollen bij Niemansvriend, Ammers en Moordrecht, die in 1281 te boek staan voor 3500 lb. [Hugenholtz, blz. 4]=Op een huisje, buitendijks staande, waar eertijds de commiezen tot de ontvangst van de tol geplaatst waren bevat in 1800 het jaartal 1321. [Aa, Aard1, blz. 156].=Van goederen ingevoerd in Schoonhoven, te koop, en onverkocht weer uitgevoerd moest tol betaald worden. Worden de goederen gekocht en niet opnieuw uitgevoerd dan bestaat vrijdom. Wie in A. te markt brengt en onverkocht mee terugneemt betaaslt geen tol [Aa, Aard1, blz. 156]=Willem III, graaf van Holland, gaf op 27 oktober 1321 aan Ammerstol, vrijheid zoo als die van Dordrecht hadden In dezen giftbrief wordt deze plaats genoem: "dat ambacht van Ammers daar onze tol staat, leggende binnen deze palen, opwaards tot 's Heeren Jans onzen broeder ambacht strekkende, en nederwaarts scheidende tusschen Woehorsland en de Geer, te veldwaards scheidende tot de Nieuwe watering toe, welk ambacht de Graaf aan zich zelven gehouden heeft". Den 16 mei 1322 gaf dezelfde Graaf aan zijn ambacht Ammers daar zijn tol staat, het zelfde regt en vrijheid, dat hij aan de poorters van Oudewater gegeven had, en zoo zij daarmede niet bekend mogten zijn, konden zij het bij de Schepenen van die plaats halen [Aa, Aard13, blz. 549] . =Op 25 augustus 1401 is de tol door Albrecht van Beijeren verlegd naar Schoonhoven [Aa, Aard1, blz. 156]=In 1421 geeft Jaoba van Beijeren aan de burgers van Ammerstol vrijdom van tollen in Henegouwen enz. Burgers van Bergambacht en andere plaatsen in de omtrek kochten burgerrecht om zo ook de vrijdom deelachtig te worden [Aa, Aard1, blz. 157].economie=In 1300 is A. zeer welvarend. Twee keer per week markt [Aa, Aard1, blz. 156].=Op 27 juli 1327 gaf graaf Willem III van Holland aan de poorters van Ammers een weekmarkt, zoals men elders hield om te houden op Woensdag [Aa, Aard13, blz. 549]=in 1839 zijn er twee scheepmakerijen en twee touwslagerijen=ze leven in 1839 van de landbouw, de hoepelmakerij en de zalmvisserij [Aa, Aard1, blz. 156]gemeente=op 1 januari 1812 toegevoegd aan Bergambacht=op 1 april 1817 afgesplitst van Bergambacht [gemeentegeschiedenis]=in 1826 zijn er 428 inwoners [Gosselin, blz. 10]In 1839 groot 64 bunder, 7 v. roeden en één v el. Er zijn 82 huizen en ruim 500 inwoners. [Aa, Aard1, blz. 156]In 1851 eene oppervlakte van 59 bunder, 90 roeden, 25 ellen belastbaar land; en telt 88 huizen bewoond door 111 huisgezinnen,...eene bevolking van 490 inwoners [Aa, Aard13, blz. 549]In 1867 valt A. onder de gemeente Ammerstol.In 1869 zijn er in Groot-Ammers in de Alblasserwaard 900 inwoners; in Klein-Ammers in de Krimpenerwaard wonen 500 inwoners.In 1913 valt Ammerstol onder de gemeente Ammerstol. Er zijn 1180 inwoners op 64 hectare [IJzerman].=in 1936 zijn er 1015 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 1100 inwoners [Baert, Goor, blz. 19]=op 1 januari 1985 opnieuw deel van Bergambacht [gemeentegeschiedenis]=in 2015 deel van de gemeente Krimpenerwaard, postcode 2865 [metatopos]heerlijkheidVan oudsher een heerlijkheidIn 1347 is Robert van Arkel heer [Aa, Aard 1, blz. 156].In 1839 is de hh. in bezit van Gijsbert Karel Duco baron van Hardenbroek van Hardenbroek [Aa, Aard1, blz. 156].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; Gemeentegeschiedenis; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 156-157Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 549Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 19Blok, Financiën, blz. 56 (14e e)Fruin, Informacie, blz. 399 e.v. (1514)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10Groot, Zweder, blz. 42 (1330)Hugenholtz, F.W.N., De graafschappen Holland en Zeeland in 1281, in: BGN 1959, blz. 4Kruisheer, Oorkonden, blz. 264 (1232), 266 (1233), 275 (1248), 291 (1252), 292 (1253), 318 (1271)Navorscher XXI, blz. 120 (13e e)overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
AmmerzodenGemeente in Gelderland. Ook Amerzoden. Amelroy, Ammelroyen, Ammelrooijen, Ammelrooi, Ammersoyen, Ammersooien, Ambersoy (1026), Ambershoye (1196)algemeen=De namen Amer en Ammerzoden gaan wsch. terug op Amorland uit de Frankische tijd, genoemd in "Ewa quae se ad Amorem habet" [BGN 1955, blz. 74].gemeente=In 1836 wonen er 1720 inwoners.=In 1839 omvat de gemeente Ammerzoden, Well en de buurtschap Wordragen, tezamen één hoge heerlijkheid in bezit van Louis Alexandre Alphonse baron de Woelmond uit Op-Leeuw in Belgisch Limburg. De grootte is 1096 bunder, 54 v. roeden, 17 v. ellen. Er zijn 240 huizen en 1800 inwoners. In het dorp zelf zijn 116 huizen en 900 inwoners [Aa, Aard 1, blz. 157].=In 1851 telt Ammerzoden 305 huizen bewoond door 328 huisgezinnen,...eene bevolking van 1800 inwoners [Aa, Aard13, blz. 549]=In 1867 valt A. onder de gemeente Ammerzoden.=In 1869 zijn er rond 1000 inwoners=In 1913 valt Ammerzoden onder de gemeente Ammerzoden. Er zijn 2868 inwoners op 1273 hectare [IJzerman].=in 1936 zijn er 2699 inwoners [Lijst KNAG]=In 1968 zijn er in de gemeente 3400 inwoners; in het dorp zelf 2000. De gemeente omvat Slijkwell, Well, Wellseind en Wordragen [Baert, Goor, blz. 19]=vanaf 1 januari 1999 onderdeel van de gemeente Maasdriel=In 2014 deel van de gemeente Maasdriel, postcode 5324 [metatopos].heerlijkheid=in de 13e eeuw is het kasteel in bezit van de Herlaers [Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=in 1386 wordt het kasteel Ammerzode belegerd door Willem hertog van Gelder [Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=in 1405 wordt het kasteel door de heer van Herlaer afgestaan aan Johan Steck, heer van Beek [Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=in 1412 verkoopt Steck het kasteel aan de hertog van Gelder. Reinout schenkt het aan zijn onwettige zoon Willem, heer van Wachtendonk [Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=in 1424 koopt Johan heer van Broeckhuisen en Weerdenborch van Willem heer van Wachtendonk de heerlijkheden Well en Ammerzoden [ANF1888, blz. 67; Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=zoon Gerhard [...-1444] volgt op als heer van Weerdenborch en Ammerzoden [ANF1888, blz. 67]=in 1445 is het kasteel ingenomen door Jacob Ottenz [Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=zijn zoon Johan van Broeckhuisen wordt heer van Weerdenborch en Ammerzoden maar diens broer Walraven heeft het gebruik ervan. Dit wordt bevestigd in het magescheid van 1457 [ANF1888, blz. 67].=Gerhard van Broeckhuisen is in 1468 de tiende heer van Weerdenborch. Hij wordt in 1480 na het overlijden van zijn oom Walraven ook heer van Ammerzoden [ANF1888, blz. 68]=Van oudsheer een heerlijkheid van de Van Arkels. Ze hebben er een kasteel dat in 1590 afbrandt. Het gehele archief gaat verloren en heer George van Arkel overlijdt aan de gevolgen van de brand [Aa, Aard1, blz. 158; Winkler Prins, Geïllustreerde 1884, blz. 515]=Rond 1600 wordt het kasteel herbouwd [Aa, Aard1, blz. 158].=Otto van Arkel is heer van Ammerzoden, Well en Lokhorst (Aa, Bio I, blz. 116)=In 1839 bestaat nog de heerlijkheid ammerzoden, Well en Wordragen. Groot 840 bunder binnendijks en 1096 bunder 54 v roeden en 17 v ellen buitendijks [Aa, Aard1, blz. 158].=In 1839 is Louis Alexander Alphonse baron de Woelmond uit Op-Leeuw in Belgisch Limburg [Aa, Aard1, blz. 158].=de gracht bij het kasteel is in 1893 gedempt=het kasteel is tussen 1959 en 1974 gerestaureerdBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; NNBW1911literatuurAa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 116Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 157-158Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 549Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 19Blécourt, Heerlijkheden, blz. 178 (1412)Schrassert, Codex, blz. 35 (1694)W.D.B.I.U.A. 15 augustus 1874, blz. 3; 3 oktober 1874, blz. 4overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
AmoninesGemeente in Luxemburg bij Marche. Ook Amoninnesalgemeen=in 1826 zij n er 270 inwoners [Gosselin, blz 10]=In 1831 zijn er 218 inwoners [de Bouge]=Telt in 1836 met Blier samen 270 inwoners.=op... deel van de gemeente Erezee in het arrondissement Marche-en-Famenne [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10
AmonshoogteBuurtschap in Zuid-Holland. Ook Amonsvlakte.gemeenteIn 1913 valt A. onder de gemeente Groot Ammers [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmostrenneBuurtschap in Luik in de gemeente Esneux [Gosselin, blz. 10]algemeen=in 1826 deel van gemeente Esneux BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10
AmougiesEen dorp in Oost-Vlaanderenalgemeen=in 1826 gemeente in district Oudenaarde [Gosselin, blz. 10]gemeente= in 1826 c.a. 981 inwoners [Gosselin, blz. 10]=In 1831 zijn er 909 inwoners [de Bouge]=op .... deel van de stad Mont-de-l' Enclus in het arrondissement van Doornik [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10
AmpsenDorp in Gelderland. Zie ook Ambsen, Amssen, Ampsen (1358), Amsenalgemeengemeente=in 1826 gelegen in schoutambt Laren en hoofdschoutambt Lochem [Gosselin, blz. 9]=In 1839 deel van de gemeente Laren. Er zijn 150 inwoners [Aa, Aard1, blz. 159].=In 1867 valt A. onder de gemeente Laren.=In 1913 valt A. onder de gemeente Laren [IJzerman].heerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid van de Nagells.=Joost Nagel trouwt in 1539 met Anna van Keppel, erfdochter van Ampsen Hij wordt daardoor de eerste heer van Ampsen [Adel1925, blz. 143] =Christien Jacques Adrien baron van Nagell is heer van Oud en Nieuw Ampsen [Leeuw1883, blz. 87]=in 1814 is Anne Willem Carel van Nagell heer van Ampsen [Adel1925, blz. 143] =In 1839 is de hh. in bezit van J.A.C. baron van Nagell tot Ampsen uit Den Haag. [Aa, Aard1, blz. 159].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 159Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 551Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 9
AmpsinGemeente in het district Hoei in de provincie Luik.algemeen=in 1826 zijn er c.a. 813 inwoners [Gosselin, blz. 10]=op...... deel van de stade Amay in het arrondissement Huy [GenVer]BRONNENgeraadpleegde bronnenGenVer; NNBW1911literatuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10
AmstelRivier in Noord-Hollandalgemeen=in 1827 worden de Amstel, De Aar en de Drecht bevaarbaar gemaakt voor grotere schepen.bestuur rentmeesterIn 1321 wordt Jacob van Denemarken door graaf Willem III benoemd tot rentmeester van Amstel en Woerden [NNBW 1911, blz. 706]secretarisRobert Hendrik Arntzenius werd secretaris van het departementaal bestuur van de Amstel [NNBW 1911, blz. 181]heerlijkheid=Jan van Nassau [1240-1309], bisschop van Utrecht, komt als wereldlijk vorst weldra in botsing met de lastige heren van Amstel en Woerden [NNBW 1911, blz. 1361]=Op 27 oktober 1285 komen Gijsbrecht van Amstel en Floris V overeen: Gijsbrecht van Amstel staat zijn recht op Nardingerland, Muiden en Muiderpoort, Windelmerebroek, en het bos waar de reigers in broeden af aan graaf Floris, die alles van het Sticht ter leen zal houden, gelijk Gijsbrecht voorheen gedaan heeft. De Graaf zal 2000 ponden vallen laten van de 4000 die hij voor de heerlijkheid van Amstel had opgeschoten, de andere 2000 pond belooft Gijsbrecht de graaf bij een bijzonder handschrift, in de winter des volgenden jaars 1286 te zullen voldoen. Gijsbrecht belooft geen vestingen te zullen maken, tussen de stad Utrecht en het graafschap van Holland, noch ergens anders, buiten 's Graven bewilliging (Aa, Bio I, blz. 269)=De sloten en vaartjes die samen de weg vormden tussen Amstel en Vecht waren zo nauw dat de tonnenmaat der scheepjes er ernstig door werd beperkt en dat - wat weldra een overweging zou gaan uitmaken - het uitgesloten was van sleepboten gebruik te maken [Hartgerink blz. 22].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 269Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 160Engels, Geschiedenis, blz. 9 (1297)Hartgerink-Koomans, M., Amsterdam, Rotterdam en de Rijnspoor, in: BGN 1959, blz. 22Jong, J. de, Overzigt over de Verbeterde Vaart langs den Amstel, de Drecht en de Aar, in: De Nederlandsche Hermes, 2e jrg, nr, 5, Amsterdam 1827, blz. 55-69 [DDB]Potter, H., Reise durch die alten und neuen oestlichen Departemente de Koenigreichs Holland und das Herzogthum OldenburgSpaen la Lecq, Willem A. van, Historie der Heeren van Amstel , van Ysselstein en van Mynden, tot opheldering van Wagenaar, Den Haag 1807 [DDB]....., Iets over de Rivier den Amstel, in: De Nederlandsche Hermes, 2e jrg, nr, 4, Amsterdam 1827, blz 35-37 [DDB]overige bronnenDDB; Navorscher 1851-1854; BGN
Amstel, NieuwerGemeente in Noord-Holland. Ook Nijen-Amstel, Ambachtsheerlijkheid van Amstelveenalgemeenbestuursecretaris=Van 1796-1805 is Pierre Jean Baptiste Charles van der Aa secretaris van Nieuwer Amstel [NNBW 1911, blz. 6]economie=In 1839 zijn er een pottenbakkerij, een kaarsenmakerij, twee katoendrukkerijen, een kruidmolen, een glasblazerij, twee grutterijen, diverse leerlooijerijen, een leerlakkerij. De inwoners leven vooral van landbouw, vetweiderij, melkerij en veenderij [Aa, Aard 1, blz. 161].=In 1851 is er een fabriek van drukinkt [Aa, Aard13, blz. 551]=In 1867 valt A. onder de gemeente Nieuweramstel.gemeente=in 1826 samen met Amstelveen 4551 inwoners [Gosselin, blz. 350]In 1839 groot 4877 bunder, 19 v.roeden, 61 v. ellen. Er zijn 14oo huizen en 4850 inwoners [Aa, Aard1, blz. 161].In 1851 groot 5583 bunder, 60 roeden en 36 ellen belastbare grond. Er zijn 1010 huizen met 1107 gezinnen en een bevolking van rond 6000 ersonen [Aa, Aard13, blz. 551].heerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid.=In 1334 oudste vermelding [Aa, Aard 1, blz. 162].=In 1399 verkoopt hertog Albrecht van Beieren voor ruim 3000 schilden (f 4200) het ambacht aan heer Koenraad van Oosterwijk [Aa, Aard 1, blz. 162].=In 1403 verkoopt Koenraad aan Margaretha van Kleef, de vrouw van hertog Albrecht Na haar overlijden komt de hh aan haar moeder, eveneens Margaretha van Kleef [Aa, Aard 1, blz. 162]. =In 1411 verkoopt Margaretha aan haar dochter Catharina van Kleef [Aa, Aard 1, blz. 162].=In 1430 verkoopt Catharina van Kleef aan Hendrik van Borselen, heer van Veere. De kleindochter van Hendrik, Margaretha van Borselen, trouwt met Walrave van Brederode [Aa, Aard 1, blz. 162].=In 1434 wordt in een brief het Ambacht van Amstelveen (het dorp) onderscheiden van Nijen-Amstel (de landerijen eromheen)=Reinoud, de zoon van Margaretha, verkoopt in 1529 de hh. voor f 3.000 en een eeuwige onlosbare rente van f 560 per jaar aan de stad Amsterdam [Aa, Aard1, blz. 162].=In 1839 beschikt Amsterdam nog steeds over de hh [Aa, Aard1, blz. 162].waterstaatVolgens een octrooi van 31 december 1520 van Karel v berust het bestuur over de Buitenveldse-, de Middel-, en de Vrije Boverkerkerpolder bij een dijkgraaf, vier heemraden en een secretaris [Aa, Aard1, blz. 161]BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 161-162Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 551Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 350Scharp, H.J., Verslag van den toestand der gemeente Nieuwer-Amstel over 1915
Amstel, OuderGemeente in Noord-Holland. Ook Ambachtsheerlijkheid van Ouderkerk, Ouder-Aemstele, Ouderkerk aan de Amstel. algemeeneconomie=In 1839 is er een buskruidmolen, een verwmolen, een tras of cementmolen, twee snuifmolens, een grutterij en 2000 inwoners. [Aa, Aard1, blz. 163]=De inwoners leven in 1839 van landbouw, vetweiderij, melkerij en veenderij [Aa, Aard1, blz. 163].gemeente=in 1826 zijn er 1875 inwoners [Gosselin, blz. 377]In 1839 groot 3049 bunder, 4 v. roeden, 48 v. ellen. Er zijn 306 huizen en 2000 inwoners. Het bevat vijf polders, het dorp Ouderkerk aan de Amstel en de buurten Aan den Omval, Groot Duivendrecht, Klein Duivendrecht, Holendrecht, de Bullewijk, Rijke Waver en delen van de Nes en Waardhuizen [Aa, Aard1, blz. 162-163]In 1851 groot 3049 bunder, 80 roeden en 56 ellen. Het dorp heeft 1360 huizen met 1390 gezinnen en een bevolking van 2100 inwoners [Aa, Aard13, blz. 551] In 1867 valt A. onder de gemeente Ouder Amstel.heerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid.=In de 14e eeuw beschikt de graaf van Holland over de hh [Aa, Aard1, blz. 163]. Niet in leen uitgegeven, verkocht of verpand =In 1658 trachtte Amsterdam vergeefs de hh. te kopen [Aa, Aard 1, blz. 163].=In 1674 verzocht Amsterdam vergeefs de hh. in pandschap te mogen hebben [Aa, Aard 1, blz. 163].=In 1731 koopt Amsterdam de hh. voor f 25.100 [Aa, Aard 1, blz. 163].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 162-163Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 551Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 377
AmsteldijkBuurtschap en dijk in Noord-Holland.gemeente=In 1867 valt A. onder de gemeente Nieuweramstel.=In 1913 valt A. onder de gemeente Amsterdam [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 164
AmsteleindBuurtschap in Noord-Brabant in de Meierij van Den Bosch.gemeente=De heren van Oss hadden hier bezittingen [Aa, Aard 1, blz. 164].=In 1839 deel van de gemeente Oss [Aa, Aard 1, blz. 164]=In 1851 zijn er 19 huizen en ruim 10 inwoners [Aa, Aard13, blz. 552].=In 1867 valt A. onder de gemeente Oss.=In 1913 valt A. onder de gemeente Oss [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 164Aa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, deel 13, Aanhangsel, Gorinchem 1851, blz. 552
AmstelhoekPlaats in Utrecht bij Mijdrecht.gemeente=in 2014 deel van de gemeente De Ronde Venen, postcode 1427 [metatopos].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911
AmstelkadeBuurtschap in UtrechtalgemeenIn 1913 valt A. onder de gemeente Mijdrecht [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911
AmstelkadeBuurtschap in Zuid-Holland.algemeenIn 1913 valt A. onder de gemeente Wilnis [IJzerman].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmstellandDeel van Noord-Holland. Ook Amestellealgemeen=In 1346 verklaart keizerin Margaretha Amstelland nooit te zullen scheiden van de grafelijkheid [Aa, Aard1, blz. 166].=Het Handvest van Amstelland dateert uit 1388.=In 1587 richten Engelse ruiters veel schade aan [Aa, Aard1, blz. 166].=De -drechtplaatsen (de Drecht, de Mijdrecht) op de grenzen van Rijnland, Woerden en Amstelland stammen uit de tijd dat er "portages" of "overdragen" zijn, Dat zijn plaatsen waar scheepjes van het ene stroomstelsel naar het andere over te brengen [BGN 1952, blz. 283]belastingenbiertolIn de rekening van Amstelland van 1449/1450 wordt in 't geheel niet gesproken van een biertol te Amsterdam ; in die van 1469/70 treedt hij echter weer op, maar nu heet hij „tol van den vremdenbiere" [BMHG 1917, blz. 5]. heerlijkheid=Van oudsher een heerlijkheid. Daartoe behoren Sloterdijk, Sloten, Osdorp, Amstelveen, Ouderkerk, Diemen, Loenen, Loosdrecht, Waverveen. De bezitters voeren de titel heer van Amstel.=Het slot van de heren van Amstelland staat tussen de Oude en de Papenbrug ten westen van de Amstel. Heer van Amstelland is Engelbert. Het slot is gesticht tegenover het Huis van Spanje [Nav] bij de Nieuwendijk [Nav]=In 1019 worden in een brief van vermoedelijk Adelbold, de 19e bisschop van Utrecht, de heren van Amstel genoemd als leenmannen van de Utrechtse kerk [Aa, Aard1, blz. 165].=In de 12e eeuw is Egbert van Amstel leenman van de Utrechtse kerk. Ook Engelbert [Aa, Aard1, blz. 165]. =Het slot van de heren van Amstel stond tussen de Oude Brug en de Papenbrug aan de westzijde van de Amstel [Navorscher 1851, blz. 80]=Wulfger (1105-1126) wordt "scultetus de Amestelle" genoemd ofwel schout van de bisschop in Amstelland.=In 1156 wordt Godevaart van Rheenen de nieuwe bisschop. Egbert ruziet met Godevaard. Egbert onthoudt de bisschop de inkomsten van Amstel en het omliggende land, waarop deze recht zegt te hebben. Egbert moet zich van de keizer met de bisschop verzoenen. Alles wat hij eerst als leenman bezat, had hij nu slechts als stedehouder van de bisschop. Zoon Gijsbert I, heer van Amstel, is weer leenman van de bisschop van Utrecht [Aa, Aard1, blz. 165].=na ballingschap van Gijsbrecht III wordt in 1296 de hh verbeurdverklaard en tot het grafelijk domein gerekend=In 1297 komen Willem van Mechelen, de 41e bisschop van Utrecht, en Jan I graaf van Holland overeen dat de bisschop de heerlijkheid bezit en dat hij die in leen opdraagt aan de graaf [Aa, Aard1, blz. 165].=Rond 1300 geeft graaf Jan II de heerlijkheid aan zijn broer Guido van Avesnes. Hij volgt bisschop Willem op en behoudt tot in 1311 de heerlijkheid Amstelland [Aa, Aard1, blz. 166].=in 1307 met Holland verenigd [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 16]=In 1311 staat Guido de heerlijkheid af aan Willem III, graaf van Holland op voorwaarde dat de hh. nooit meer gescheiden zal worden van de graafschap [Aa, Aard1, blz. 166].=In 1317 wordt Amstelland met Holland verenigd na eeuwen leengoed van de Utrechtse bisschop te zijn geweest [Aa, Aard1, blz. 166].gemeente=In 1839 bestaat A. uit Amsterdam, Amstelveen, Ouderkerk, Diemen, Waverveen, Diemermeer, Watergraafsmeer, Waveren, Botshol en Ruige Wilnis [Aa, Aard1, blz. 164].=In 1913 valt A. onder de gemeente Ouderamstel [IJzerman].=omvat in 1936 de gemeenten Diemen, Nieuwer-Amstel, Ouder-Amstel en in het zuiden de voormalige heerlijkheden Waverveen en Waver, Botshol en Ruige-Wilnis [Lijst KNAG]rechtspraak=De Kabeljauw Hendrik van Heemskerk is in 1351 baljuw van Amstelland. Gevolgd door Bloemenstein en de heer van Egmond. =Willem Cuser [...-1392] is baljuw van Amstelland [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 142]=Jan van Bloemenstein wordt in de 14e eeuw ontslagen als baljuw van Amstelland. Willem van Brederode maakt in Amstelland plaats voor Bartholomeus van Raephorst.=Willem Custer is baljuw van Amstelland [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 142]=Willem Martsen Calf, na veel geharrewar tussen schout en burgemeesters, aangesteld in april 1562 (cf . Ter Gouw, VI. 39 en 434) . Over zijn baljuwschap van Amstelland, zie Ter Gouw, VI. 429, 430 . Hij was schout van 1578 tot 1581 [BMHG 1903, blz. 110] .=Amsterdam heeft het recht de baljuws in A. te benoemen.=In 1796 wordt Pierre Jean Baptiste Charles van der Aa baljuw van Amstelland [Aa, Bio1, blz. 9; NNBW 1911, blz. 6]waterstaat=Volgens octrooi van 25 september 1525 van Karel V berust het bestuur over het Hoogheemraadschap bij een dijkgraaf en zes heemraden [Aa, Aard1, blz. 167].BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; BMHG; DDB; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 164-166Baelde, Domeingoederen, blz. 284-285 (1551), 288 (id)Chijs, Munten, blz. 42 (m.e.)Fruin, Informacie, blz. 217-227 (1574)Gosses, Stadsbezit, blz. 25 (m.e.)Heussen, Hugo Franciscus van, Oudheden en Gestichten van Kennemerland, Amstelland, Noordholland en Westvriesland ...etc., Leiden 1721 [DDB]Jansen, Amsterdamse, blz. 430 (1820)Navorscher 1851, blz. 80Repertorium van het kwartier van Amstelland Sickenga, Omwenteling, blz. 103 (19e e)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 16, 142overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Amstelrode en GeleenTwee heerlijkheden in Limburg bij Maastricht.gemeenteIn 1869 zijn er 2000 inwoners.heerlijkheidIn 1779 worden de heerlijkheden verkocht door de prins de Ligne voor f 567.000 aan een koopman te Luik.BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911
AmstelveenGemeente nabij Amsterdam.algemeen=De kerk zou gesticht zijn in 1394 [Aa, Aard 1, blz. 167].=Op 25 juni 1792 laat in de avond ontstaat een grote brand, 73 woningen verwoest [Aa, Aard1, blz. 167].economie=In 1523 door Karel V begiftigd met een vrije paardenmarkt [Aa, Aard 1, blz. 168].gemeente=in 1826 deel van de gemeente Nieuwer Amstel [Gosselin, blz. 10]=In 1867 valt A. onder de gemeente Nieuweramstel.=In 1869 zijn er 6.000 inwoners.=In 1913 valt A. onder de gemeente Nieuwer Amstel[IJzerman].=In 1968 zijn er 62.000 inwoners. De gemeente omvat Bovenkerk, Nes aan de Amstel en Ouderkerk aan de Amstel [Baert, Goor, blz. 20]=In 2014 is Amstelveen deel van de gemeente Amstelveen, postcodes 1180-1189. Er zijn op 1 januari 2014 85.015 inwoners op 41,43 km2 [metatopos]heerlijkheid=In 1529 verwerft Amsterdam de ambachtsheerlijkheden Amstelveen, Sloten en Osdorp.oorlog=Op 30 september 1787 en 1 oktober 1787 vindt een fel gevecht plaats tussen patriotten en de Pruissen [Aa, Aard 1, blz. 167; Verwoert, Handwoordenboek I, blz.. 16]. Daar sterft de Hauptmann Pomiana de heldendood [zie DDB]. Taferelen van die strijd [DDB]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DDB; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 167-169Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 20Diederiks, Collecteurs, p. 491 (18e e)Fruin, Informacie, pp. 219-220 (1514), 614 (id) Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10Navorscher XX, p. 513 (1554) Nierop, Quaede, p. 439 (15e-16e e) Ollefen, L. van, Beschrijving van Amstelveen, Amsterdam 1792Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 395 (1504)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 16overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN
Amstelveensche wegBuurtschap in Noord-Holland.algemeenIn 1867 valt A. onder de gemeente Nieuweramstel [Aa, Aard 1, blz. 169].BRONNENgeraadpleegde bronnenNNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 168
AmstelwijkBuurtschap in Drenthe.In 1867 valt A. onder de gemeente BeilenBRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; GenVer
AmstenradeGemeente in Limburg. Ook Austenroide (1391), Anstenradt (1581), Osterode, Anstenroede [1530-1533], Anstenraidt [1533]algemeenDorp oorspronkelijk vallend onder de heerlijkheid Herle, als hoofdbank dé bestuurlijke en gerechtelijke eenheid in het land van Herle. A. is één van de onderbanken.=in 1665 graaf Arnold van Huyn, Geleen en Amstenrade [DDB]=In 1839 wordt het kasteel bewoond door J.B, graaf van Ansenbourg [Aa, Aard 1, blz. 168]bestuurdrossaardJan Ferdinand Antoon Limpens [1751-1786] is drossaard van het land van Amstenrade en Ubach (in Oostenrijks 's Hertogenrade) [NNBW 1911, blz. 1275]gemeente=in 1826 zijn er 335 inwoners [Gosselin, blz. 10]=In 1831 zijn er 318 inwoners [de Bouge]=In 1839 zijn er 450 inwoners, die vooral leven van de landbouw [Aa, Aard1, blz. 168].=In 1867 valt A. onder de gemeente Amstenrade.=In 1913 valt A. onder de gemeente Amstenrade. Er zijn 535 inwoners op 289 hectare [IJzerman].=in 1936 zijn er 1900 inwoners [Lijst KNAG]=in 1968 zijn er 3300 inwoners. De gemeente omvat Hommert en Treebeek [Baert, Goor, blz. 20]=op 1 januari 1982 is A. onderdeel geworden van Schinnen [GenVer]=In 2014 deel van de gemeente Schinnen, postcode 6436 [metatopos]BRONNENgeraadpleegde bronnenBaert, Goor; DDB; GenVer; Lijst KNAG; NNBW1911literatuurAa, Abraham Jacob van der, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 1e deel (A), Gorinchem, Jacobus Noorduyn 1839, blz. 168-169Baert, A.G.C. Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland, 3e druk, Van Goor Zonen 1968, Den Haag Brussel, blz. 20Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. 10Nuyens, Inventaris, blz. 144 (1805-1823)W.D.B.I.U.A. 20 december 1973, blz. 3; 2 januari 1874, blz. 2overige bronnenNavorscher 1851-1854; BGN