Elden in 1581-1599

Het jaar 1581

Er heeft te Elden eertijds een hof van het St. Catharinagasthuis in Arnhem gestaan, die in 1581 op bevel van Parma door Wolf van Frankfort in brand is gestoken (Nav. 1877, blz. 266).

Gelderland verklaarde zich in 1581, tegelijk met enkele andere Nederlandse gewesten, onafhankelijk.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1582

Op 24 juli 1582 erkent Arndt Otten te hebben ontvangen van Derrick Janssen uit Elst, 31 daalders voor schapen gekocht door de Stadhouder. [Regesten Huis Bergh]

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1583

Wilhelm, graaf van den Bergh, geeft op 18 februari 1583 aan Derick von Deelen, burggraaf te Bergh bevel om aan juffrouw Diengnagel, ingezetene van Elden, enig hout uit het hoge Bergherbusch af te doen geven [Regestenlijst Huis Bergh]

De Graaf van den Bergh bericht op 11 juli 1583 aan de hoplieden te Dossborgh, Dotteckum en en Bergh dat hij aan Margritt, gravin zu Manderscheit en Blanckenheim, abdis van Elden en haar onderdanen te Ober en Neder Elten sauvegarde heeft gegeven

Godefridus van Lottem is pastoor in Elden.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1584

24 Februarij 1584 Deken en kapittel van St Pieter te Utrecht ca wijlen Godert Pannekoek nu zijn schoonzoon Cornelis van Gendt heer van Meinerswijk Impetranten als uitsluitend in het bezit zijnde van het veer over den Rijn bij Arnhem aan de Praast beklagen zich dat de gedaagden door het maken van eene kribbe hun hoofd of aanlegplaats onbruikbaar hebben gemaakt dat reeds in vorige tijden Marten van Rossum hetzelfde gedaan maar het werk later vernietigd had zij verlangen dus het kribwerk geheel weggenomen te zien en gehandhaafd te worden in hun bezit Gedaagden beweren 1 dat het bezit door de eischers niet bewezen was inzonderheid de aan en afvaart aan de Praast 2 dat het wegnemen van de krib door Marten van Rossum wegens andere redenen was geschied 3 dat alleen kribwerk op eigen grond was aangelegd binnen den ouden Rijn en het staartje van den stadsweerd om den dijk te beschutten tegen de hoofden die Arend van Brienen boven had gelegd en dat zulk kribben aan ieder vrij stond als zijnde dit geen aangewassen maar opgeschoten land en bij een verdrag bepaald Het hof veroordeelt de gedaagden om te lijden dat de eigenaars van het veer hun aan en afvaart zullen nemen aan de bovenste krib en die aanlegplaats zoo hoog en breed maken dat twee wagens elkander daar kunnen voorbij rijden voorts het zand weg te nemen en het water te verdiepen naar behooren veroordeelen tevens de eischers om de kosten te dragen van deze werken en om de gedaagden niet te hinderen in het maken van den voorzegden dijk Civ Sent III 24 Februarij 1584 [Registers op het Archief , blz. 15]

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1585

Nijmegen kiest de zijde van Spanje. In de Betuwe is het daardoor onrustig

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1586

Historisch kaartmateriaal toont dat de bebouwing in Elden gedurende de Late Middeleeuwen en het begin van de Nieuwe Tijd geen grote concentratie vertoonde. Er was eerder sprake van een sterk verspreid gelegen agrarische bebouwing in een uitgestrekt gebied ten zuiden van de kerk. De bebouwing lag op ruime kavels aan de rivierdijk en de op enige afstand min of meer parallel aan de dijk verlopende Klapstraat. Behalve de kerk was ook de hof van het St. Catharinae Gasthuis van belang, verwoest in 1586 door de Spanjaarden. In Elden en omgeving had dit gasthuis veel bezittingen.11 Belangrijke bebouwing in Meinerswijk gedurende deze periode werd gevormd door Huis Meinerswijk, een kasteelachtig gebouw dat het middelpunt van een heerlijkheid vormde. Mogelijkerwijs gaat dit huis terug op een curtis die al in de 13e eeuw wordt genoemd. 17e -eeuws kaartmateriaal toont behalve Huis Meinerswijk ook het buurtschap De Praets, waar het veer naar Arnhem lag. In de polder Meinerswijk lagen verschillende percelen bouwland, deels in eigendom van het Arnhemse St. Nicolaïbroederschap. Meinerswijk en Elden worden van elkaar gescheiden door de Betuwse Bandijk.

BRONNENliteratuurDefilet, H.P., Archeologisch Rapport Arnhem 42, Hoefijzerpad [LW1], 2010overige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1587

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1588

In de jaren na 1588 is sprake van een spectaculaire groei van de economie. Historici zien het jaar 1588 wel als het begin van de Gouden Eeuw [1588-1648]

De Beeldenstorm treft Elst. Alles van waarde wordt uit de kerk gesloopt en buiten verbrand

Gelre vormt met zes andere gewesten in 1588 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Staten van Gelre nemen dan de plaats in van de landsheer. In de Staten zaten afgevaardigden vna het platteland en de stemhebbende steden

In Rijkerswoerd stond rond 1470 een aan Maria gewijde kapel. In 1588 vertrokken de laatste nonnen naar het klooster in Huissen. De kapel werd daarna als buurthuis gebruikt

BRONNENinternetwww.kritischhistoricus.nl/415433522overige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1589

5 september 1589: De oude tiende (1434: grof) en de smalle in (1434: het kerspel) Elden (1393: met toebehoren) zonder de gift van de kerk van Elden.[Repertorium op de lenen en tijnsen van de proosdij Ten Dom, 1174-1660]

Unico van Ruitenberg, 5 fol. 97, 2370.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1590

Sophia III van Besten had in 1590 behalve bezit in Neuenhaus, Embszburren, Huessen en Angeren ook goederen in Elden

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1591

Cornelis van Gent is heer van Meinerswijk (1591-1605)

Missive van 4 maart 1591 van het Hof van Gelre en Zutphen aan de kosdten van Elden, Johan Woltink, met last om in Arnhem te komen met de rekening van de goederen en inkomsten van de pastorie en vicarieën sedert de dood van de laatste pastoor

BRONNENarchievenGelders Archief 0124 Hof van Gelre en Zutphen inv.nr. 834 , 4 maart 1591overige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1592

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1593

Op de tekening van J. de Beyer uit 1742 van de Eldense kerk is de zuidgevel in het bezit van de jaarankers 1593.

Op 25 mei 1593 is Cornelis van Gent. Hij is heer van Meinerswijk.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1594

Johan Holt, custos in Elden, getuigt dat Wolter van Hattum dijkpenningen zou betalen voor Oldt Gerit Corneliss. RA Gelderland signaat van Elst OB 100 fol. 224v, 3 juli 1594

Johan Holt komt in 1597 voor als koster in Elst. Hij wordt door het Hof op 26 augustus 1597 opgeroepen om te verschijnen in Arnhem met de rekeningen van de ontvangst der pastoriegoederen en vicariegoederen.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1595

Stukken betreffende de "Griftdijck tusschen Arnhem en Elden", 1595-1753 [GA 0124 Hof van Gelre en Zutphen, nr. 2531`]

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1596

De heerlijkheid Meinerswijk komt op 6 november 1596 in bezit van Johan van Mekeren na het overlijden van Gijsbert van Mekeren.

Twee pogingen om in de noordelijke zeeën een doorvaart naar Azië te vinden, waren mislukt. In 1596 stelde de stad Amsterdam 25.000 gulden ter beschikking voor een derde tocht noordwaarts. Er voeren twee schepen uit, een onder Jan Cornelisz. Rijp, de ander onder Jacob van Heemskerck met stuurman en kaartenmaker Willem Barentsz als expeditieleider.

Op 2 november 1596 gaat Christiaen Dijrchsoon in Breda in ondertrouw met de in Elden geboren Geertruijt Aertsdr

BRONNENinternetmembers.home.nl/riandirksen/eeuw16cd.htmliteratuurKort, J.C., Repertorium op de lenen van de hofstede Rosande, 1438-1733, blz. 2overige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1597

In 1597 komt het eerste schip in Indië aan. Er worden weldra handelsposten gesticht.

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1598

In 1598 wordt opnieuw gesproken over het graven van een verbinding tussen Arnhem en Nijmegen, de Grift. Eerder was dat al het geval in 1310 onder keizer Hendrik VII en in 1532 onder hertog Karel van Gelre. Het zou na 1598 nog 10 jaar duren vooraleer een aanvang met het werk werd gemaakt..

BRONNENliteratuurSmetius, Johannes, Chronijk van de stad der Batavieren ...., A. van Goor, Nijmegen 1784, blz. 158 overige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken

Het jaar 1599

BRONNENoverige bronnenGoogle Search jaar en plaats; Google Search boeken