Tacozijl-Tzum
Tacozijl
Ook Sudermuda, Suthermutha, Teakesil, Teakesyl, Takezijl, Taekezijl
algemeen
Buurtschap in Friesland in de gemeente De Friese Meren. Een voormalige sluis.
Bij Tacozijl stroomde eertijds de Ee in de Zuiderzee.
In 1435 wordt er een blokhuis gemaakt door de Vetkopers.
Rond 1495, behalve Workum, de enige geschikte haven in Westergo.
In 1644 wordt S. van Osinga het recht verleend om een matige tol te heffen op in- en uitgaande schepen. Daaruit moeten de kosten betaald worden voor het uitdiepen van de zijl en voor het onderhoud daarvan.
Bij besluit van 17 december 1819 wordt het paalwerk in de haven van Tacozijl door het Rijk overgegeven aan de provincie.
In februari 1825 beukt het water aanmerkelijke gaten in de dijk bij Tacozijl.
In 1839 nog van belang als uitweg naar zee en voor de uitwatering.
In 1920 wordt een gemaal gebouwd.
gemeente
In 1876 is jonkheer Jacob van Swinderen burgemeester van Tacozijl.
literatuur
Norel, Klaas, De Engelandvaarders, 48e druk, Unieboek, Houten 2010
"Langs de noordrand van het Enkhuizer Zand vaart de uk 194 dezelfde koers terug waarin hij vrijdag naar het eiland is gegaan. De Friese kust is duidelijk te zien. Als een pilaar staat de lange schoorsteen van het stoomgemaal van Tacozijl in 't noorden op de kim. Hoog zijn de Gaasterlandse kliffen. Zouden daar nu Duitsers zitten? vraagt Evert zich af."
Rosenboom, Thomas, Gewassen vlees, 16e druk, Amsterdam 2004.
"De heren van hiernaast vinden goed dat wij onze turf en andere produkten door hun vaart afvoeren naar het Tacozijl ginds," merkte Zijne ed. bedeesd op.
wetgeving
Waar op gedelibereerd zijnde is besloten den Raad van Binnenlandsche Zaken te qualificeeren zoo als geschiedt by dezen om ten behoeve van den DijkOpzichter van de Lands Werken in de Lemmer, Taco en de Oude Schoter Zijllen, R. Lutmers, eene Ordonnantie groot f 150 in voldoening van het hem over den Jare 1802 ter dier zake competeerend Tractement uit de 1ste Post der 6de Somme van de Begrooting van Staatsbehoeften over den Jare 1802 te depêcheeren."
[Google Books]
Takezijl
Zie Tacozijl.
algemeen
Sinus autem Oceani qui hodie inter Enchusana brevia et Taconis cataractus Takezijl hoc lacu contineatur recens est intra annos quingentos proximos demum natus [Descriptio agri batavi et frisii Amstelodami Wetstein 1697 Fol S 64].
Request van 4 oktober 1560 gepresenteerd door Sipke Saskerszoon, Dijkgraaf van Feenhuizen tot het Roode Klif verzoek tot wegneming van eenige zwarigheden nopens het opmaken en repareren van de nieuwe haven voor Takezijl.
Commissie van 7 oktober 1560 van het Hof van Friesland op Heer Pieter van Dekema Ridder en Raad in denzelven Hove tot het maken van een Hoofd op t West voor de haven van Takezijl.
literatuur
[Google Books]
Tangry
algemeen
Lambert de Morel is heer van Tangry
Lambertine-Lamoraldine de Faing is gravinne van Hasselt en Liberchies, baronesse van Jamoigne, vrouwe van Tangry
Charles de Morel is heer van Tangry
literatuur
Baelde, Domeingoederen, p. 230 (1551)
[Google Books]
Tarnen
algemeen
literatuur
Avis, Directe, p. 81 (m.e.)
[Google Books]
Taekezijl
Zie Tacozijl
algemeen
literatuur
[Google Books]
Teckop
Ook Teccop, Tekkop.
algemeen
Gemeente in Utrecht in het grootwaterschap Woerden.
In 1632 zijn er 21 huizen en omvat T. 488 morgen 125 roeden. T. staat in de verponding voor 1305:10:14
In 1681 is Willem van Leuwen schout van de heerlijkheid Teckop, schepenen zijn Hannis Willemsz van Dobben, Lambert Leendertsz. Groeneveld en Jan Gerritsz. Zethoven. Heer is Antonie Baron van Linden, heer van Croonenburgh, Loenen, Teckop en Grunsvoort.
In 1836 overlijden negen mensen (4 mannen; 5 vrouwen)
In 1839 groot 458 bunder 96 roeden 89 ellen waaronder 455 under 70 roeden 19 ellen schotbaar land. Er zijn 27 huizen waaronder 16 boerderijen. Het polderbestuur bestaat uit een schout, twee heemraden, een secretaris en een gaardermeester.
Teckop vormt samen met Kockengen één gemeente.
Er zijn 167 inwoners.
literatuur
Fruin, Informacie, pp. 225-227 (1514)
[Google Books]
Tedingerbroek
algemeen
literatuur
Diepeveen, Vervening, p. 83 (16e e)
Fruin, Informacie, p. 300 (1514)
[Google Books]
Teemsche
Chijs, Munten, blz. 50 (939)
Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz 451
Arend van Dorp (1528 - 1600) was heer van Teemsche, Maasdam en Middelharnis
Tegelen
Driessen, Geschiedenis Venner, Inventaris, p. 145 (17e e) W.D.B.I.U.A. 1872, 13 juli, p. 4; 1873, 8 fe.bruari, p. 3 Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854)
TeilingenOok Teijlingen of Teylingenalgemeenheerlijkheid=Simon van Benthem [...-1345] is heer van Teilingen [NNBW 1911, blz. 292]=Nicolaas Adamsz van der Duyn [....-1564] is kastelein van het huis van Teilingen [Kok13, blz. 32]=Hieronimus van Beverningh (1614 Gouda - 1690) was heer van Teilingen (Kobus, blz. 152]
BRONNENliteratuurChijs, Munten, blz. 51 (1162)Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz. 152
TeisterbantOok Teisterbandalgemeen =Ansfried [...-1010] is graaf in Teisterbandt en echtgenote Hereswit of Hereswint [NNBW 1911, blz. 290]
=Dirk III, graaf van Holland, vergroot na de dood van Ansfridus, de 18e bisschop van Utrecht, zijn graafschap met het graafschap Teisterbant. Koning Coenraad geeft op 14 juni 1027 het graafschap Teisterbant aan de kerk van Utrecht [Groot Charterboek deel 1 blz. 43]
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 124 (m.e.)Chijs, Munten, blz. 16 (1018)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 155
TempelheerlijkheidVoor het eerst genoemd in een oorkonde van 1290, gelegen in de Zuidpolder van het latere Rodenrijs, groot rond de 11 hectare (12 morgen). Een hoge heerlijkheid met hoge en lage rechtspraak. De heerlijkheid was vrij van schot, lot en beden. Het wapen bestaat uit een veld van sinopel met een tempel van zilver. In de heerlijkheid lag een huis ("riddermatige hofstad") met dezelfde naam. Daarin was een kamer gereserveerd voor de heer. In 1314 is Ogier van Cralingen heer van de Tempel. In 1364 is Willem van Cralingen heer. Deze was in 1384 getrouwd met Kerstine van Zuydwyk, vrouwe van Rodenrys. Zij trouwde met van Cralingen. Hun nalatenschap werd verdeeld onder hun vier zoons. Van 1485-1500 is Jan van Cralingen leenman van de Tempel.Van 1500 tot 1512 is Daniel van Cralingen heer van de Tempel. In oktober 1512 wordt mr. Jan Jacobszoon van Utrecht, de eigenaar. Deze werd in 1518 dijkgraaf van Delfland. In 1562 komt het in handen van mr. Jacob Jansz van Utrecht (geb. ca 1509, overl. 19-09-1575).In 1570 wordt Jacob opgevolgd door zijn broer Pouwel Jansz.(geb. ca 1511). Jan Roo van Utrecht bezit de heerlijkheid van 1575 tot 1592. In 1585 woont Jan Corneliszn van Bergen op de hofstad. Han Roo van Utrecht daagt met behoud van het levenslang vruchtgebruik op 21 augustus 1592 de heerlijkheid over aan de oudste, minderjarige, zoon van zijn nicht Maria van Utrecht. Die zoon was jonkheer Reinier van Oldenbarnevelt, zoon van Johan van Oldenbarnevelt. Tot 1608 nam Johan de honneurs voor die zoon waar. In 1633 komt het in bezit van kleindochter Francoise van Oldenbarnevelt, gehuwd met van Brantwijk. Zij is gehuwd met Adriaen van Naaldwijk. De secretaris van Berkel is tevens die van de Tempel, zo bijvoorbeeld A.D. Coornwinder (overl. 1657) In die familie blijft het tot 1666. Van 1645-1659 bij Johan van Naaldwijk, de zoon van Adriaen; in de jaren 1659-1660 weer bij Adriaen; van 1662-1665 bij Reinier; van 1665-1666 bij diens zoon Adriaan en in 1667 bij Maria Doublet, de weduwe van Reinier en haar dochter Adriana Catharina. Robert te Plaa verstrekte in 1674 hypotheek op de Tempel en nam die in 1679 in beslag. Van 1708-1715 was het in bezit van Nicolaas Ghijs uit Leiden. In 1715 koopt mr. Johan van der Hoeven de Tempel voor f 6.000. De oorspronkelijke hofstede werd gesloopt, het veen gedolven, de ontstane plas droog gelegd en de grond opnieuw in cultuur gebracht. Hij bouwde er tevens een landhuis. De heerlijke rechten van de Tempel werden bij die gelegenheid overgeheveld naar diens bezit Berkeloord aan De Schie. In 1718 worden Adriaan van Dijk en Govert van den Berg genoemd als leden van de hoge rechtspraak in de Tempel en in 1719 Willem van Breugel als lid lage rechtspraak. In 1744 verwierf zijn dochter Barbara Johanna het bezit, samen met haar echtgenoot Hendrik van Hees. In 1753 is Hendrik van Hees heer van de Tempel, Berkel, Rodenrijs, enz.[Groot Charterboek deel 1 blz. 34 ]In 1757-1758 had zij alleen het bezit, waarna het in 1758 overging naar haar zoon mr. Anthonie Hendrik van Hees. Van 1769-1774 zwaaiden zijn broers Herman en Ignatius Johan van Hees de scepter. De broers besluiten in 1774 dat Herman de titel Heer van Berkel en Rodenrijs zou dragen en Ignatius die van Heer van de Tempel. In dat jaar werd het oude De Tempel weer onder het leenverband gebracht. In 1777 werd een galg opgericht. In 1780 kwam een polderkeur tot stand voor Berkel en Rodenrijs en De Tempel "met approbatie van de Wel-Ed. Gestr. Heeren van Berkel en Rodenrijs, mitsgaders van de Hooge Heerlykheid den Tempel". In 1784 is Dirk van Dam dienaar van justitie in de Tempel; hij bewoont de zuydeindse stok. Van 1787 -1824 wordt mr. Hendrik Herman van Hees als heer genoemd terwijl in 1774 was overeengekomen dat alle kinderen van Herman en Ignatius Johan met de Tempel zouden worden beleend. In 1795 werd de heerlijkheid een gemeente.
gemeente
In 1812 was er geen enkele inwoner over. In 1822 en 1840 was het ook onbewoond. In 1824 kwamen de zoons van Hendrik Herman (mr, Ignatius Johan, Henri Eduard en David Cornelis) overeen dat ze zich allen Van Hees van de Tempel zouden noemen. In 1847 is F. van der Burg raadslid van de gemeente de Tempel. De familie Van der Burg is in 1854 eigenaar van de Tempel en de Ruivense plas. Bij wet van 11 juli 1855 werd de gemeente samengevoegd met Berkel en Rodenrijs (vroeger twee afzonderlijke ambachtsheerlijkheden). Het huis is in 1946 voor f 100.000 verkocht aan de gemeente Rotterdam door de familie Van Beek en in 1949 gerestaureerd. Het is nu een vleermuisreservaat. Het landgoed is in gebruik bij de Bouman-stichting, een therapeutische woongemeenschap voor mensen met psychische problemen.[GA Rotterdam, Archief heerlijkheid de Tempel, nr. 1307; A.Ch.T. Kersbergen, Uit de geschiedenis van de Tempel, in: Rotterdams Jaarboekje 1950]
Tempel
Fruin, Informacie, pp. 313-314 (1514)
Templemars
Braure, Etude, p. 107 (1449) Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 463 (1494-1501)
Temse
Smidt/Rompaey, Chronologische III, p. 26 Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II,
p. 229(1520)
Temsica
Chijs, Munten, blz. 50
Tenreijen
algemeen
heerlijkheid
Jan van Steeland is heer van Tenreijen [Leeuw1883, blz. 7]BRONNENliteratuur
Terband
Dorp in Friesland.
algemeen
In 1800 behoort Terband tot één van de tien gemeenten binnen de 1e ring van het Departement van den Ouden Yssel. Er wonen 2196 personen verdeeld over 5 grondvergaderingen (Nijehaske 2, Terbandsterschans, Terbant en Luinjebert 1, Tjalbert en Gersloot 1, Luxwold en Langezwagen 1) [Covens, blz. 130]
Terbrugge
Plaats in
heerlijkheid
In 1817 wordt Andreas Johannes Ludovicus van den Bogaerde [1787-1855], heer van Terbrugge, benoemd in de ridderschap van Oost-Vlaanderen [Adel1925, blz. 22]BRONNENliteratuur
Ter Heijde
Dorp in Zuid-Holland. Ook Terheide
algemeen
=in oktober 1831 wordt in een stuk duinland, Copier genaamd een gouden penning opgegraven van de Romeinse keizer Marcus Aurelius uit de 3e eeuw na Christus [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 134]BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 40Fruin, Informacie, pp. 267-268 (1514)Verwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 134
Terheijden
Goor, Beschrijving, pp. 27 (1400), 355-356
(1712) Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II,
p. 106(1511) W.D.B.I.U.A. 1874, 5 september, p. 2; 12
september, p. 2
Terhorne
Faber, Drie I,p. 250(1684)
Terhulpen
Baelde, Domeingoederen, p. 110
Termunten
mr. D. Roessingh is burgemeester [Wal, Bijdragen 1842, blz. X]BRONNENliteratuurBannier, Landgrenzen I, p. 43 (1489)
Termunterzijl
Becht, Statistische, p. 142 (1624)
Ternaard
Andreae, A.J., Oudheidkundige aanteekeningen over het dorp Ternaard, 1898
Terneuzen
Ook Ter Neuzen, Terneuse, Neuzen
algemeen
=De naam vindt haar oorsprong volgens sommigen in de vorm van de stad, op een neus gelijkende [Sanderus, blz. 148]. "dat van Axel een gragt of vaart gedolven werdt, die van weegen haare kromte ter Neuzen genoemd werdt en dat zulks geschiede reeds in de neegende eeuw; zints had men aan deeze haven eenige huizen gebouwd, die zoo verre waaren vermeerderd, dat ter Neusen in al de papieren van de 16e eeuw den naam draagt van een Dorp..." [Scharp, deel I, blz. 96]=In 1583 bouwt de graaf van Hohenlo er een blokhuis om de Schelde te beveiligen [Navorscher deel 1, 1851, blz. 71]gemeente
P.W. Steenkamp is in 1839 notaris en burgemeester [Aa, Aard1, blz. XXX]BRONNENliteratuurBachiene, Beschrijving der Verenigde NederlandenKok, Vaderlandsch WoordenboekMerkus, Schets, p. 43 (Rep)Navorscher 1851, blz. 71; XIX,p. 631(1681)Sanderus, Verheerlijkt Vlaandre, deel II, Leiden 1735, blz. 148Scharp, Jan, Geschiedenis en Costumen van Axel,Middelburg 1787-1788, deel I, blz. 96T.S. Zeeland I, p. 80(1585)W.D.B.I.U.A. 1872, 19 oktober, pp. 2-3Wijnpersse, Statistiek, p. 383 (1854)-
Terschelling
Eiland in de provincie Friesland.
algemeen
=De Friezen spreken over De Schielge ontleend aan het Schil en de Schilbanken [Navorscher 1851, blz 239]In 1800 behoort Oost-Terschelling tot één van de elf gemeenten binnen de 1e ring van het Departement van de Eems. Er wonen 1830 personen verdeeld over vier grondvergaderingen. De gemeente omvat het gehele eiland [Covens, blz. 120]
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, p. 141 (1704) Bergh, Handboek, blz. 23, 31 (1469)Kerckhoffs-de Hey, Grote (Bio), p. 33 (15e e) Neve, Rijkskamergerecht, p. 205 (15e e)
Terwolde
Haak, Plooierijen, p. 111 (1703)
Tessel
Zie Texel
Tessenderlo
Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 69
(1473)
Teteringe
Blécourt, Aanteekeningen, pp. 353-354
(1873; 1875) Goor, Beschrijving, pp. 17 (1280), 355-356 (1712)
Tetrode
Vormde samen met Aalbertsberg één dorp
Fruin, Informacie, blz. 13 (1514)
Tetterode
Fruin, Informacie, pp. 23-24 (1514)
Gosses, Welgeborenen, p. 113 (1445-50)
Texelbelastingen bedeIn 1469 vermeldt de thesauriersrekening van Leiden dat Symon Jansz naar Haarlem is gezonden naar Thomas van Hogendorp vanwege de gelden van Texel. Deze Van Hogendorp heeft zich bemoeid met de betaling van de termijnen van Kerstavond [honderd pond] van de halve bede van Texel [Nav1870.53]bestuur
baljuw-Balthazar Huydecoper is baljuw en dijkgraaf van de Lande van Texel [Nav1870,612; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 336]-Balthasar Huydecoper is in 1753 schepen in Amsterdam en baljuw van Texel [Navorscher 1852, blz. 193]waterstaatindijkenEén der eersten, die gedurende dit tijdvak oetrooi vraagt om land in te dijken, op Texel, is onze eerlijke geschiedschrijver Everhard van Reyd [Fruin, Tien, blz. 214
BRONNENliteratuurAvis, Directe, p. 14(985)Becht, Statistische, p. 141 (1592)Bergh, Handboek, blz. 23, 31 (1448), 33 (1314), 34 (1284)Blink, Geschiedenis I, pp. 168 (1441), 235 [m.e.]Blok, Financiën, p. 42 (1441)Chijs, Munten, blz. 11 (m.e.), 24 (id), 46 (814;985)Engels, Geschiedenis, p. 51 (1553) Fruin, Informacie, pp. 149-152(1514) Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz. 214Goede, SwannotsrechtI, p. 270(1511) Gosses, Deensche, p. 145 (1289) Kruisheer, Oorkonden, p. 280 (1248) Navorscher 1870, blz. 53Wijnpersse, Statistiek, p. 382 (1854)
Texla
Zie Texel
Texle
Zie Texel
Thamenalgemeenbelastingentol
heerlijkheidIn 1637 is Joan Huydecoper, heer van Thamen en Blokland [Adel1925, blz. 104]BRONNENliteratuurWoerden, Chris, Zonder tol is het hek van de dam, in: De Proosdijkroniek 2022, blz. 188-194Woerden, Chris, Pachtersoproer in Thamen en Uijthoorn door Dikke Willem en Lange Marie, in: De Proosdijkroniek, jrg 38, 2022/2
Themaat
algemeen
heerlijkheid
mr. Pieter Hieronymus van Westreenen is heer van Themaat [Leeuw1883, blz. 32]in 1761 wordt mr. Jan Cypriaan van Ewyck, heer van Themaat beleend met Den Engh [kok13, blz. 301Thes(a)la
Zie Texel
Thiel
Zie Tiel
Thielt
Stad in Vlaanderen
algemeen
=in 1826 is Thielt behalve een stad ook de naam van een plattelandsdistrict. Het district omvat 17 plattelandsgemeenten met 53.984 inwoners [Gosselin, blz. XXXVIII]BRONNENliteratuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXXVIII
Thijsselingswaard
Waard in Zuid-Holland.
algemeen
In een open brief van Jan II, graaf van Holland, Zeeland, Friesland en Henegouwen, gegeven in het jaar 1302 "Dingsdags na St Jan" in het midden van den zomer beveelt hij de baljuw van Zuid-Holland en de grote heemraad van Bezuiden de Merwede dat zij die van Thijsselingswaard moeten handhaven in hun voorrechten en privileges hen door graaf Floris V gegeven. Hij voegt er aan toe: "Wij willen ze gehouden hebben" [Regt, blz. 58]
Thionville
Baelde, Domeingoederen, pp. 129-131
(1551)
Baelde, Domeingoederen, pp. 300-301
(1551) Becht, Statistische, pp. 51 (Rep), 142 (1591) Blink, Geschiedenis I, p. 168 (m.e.) Blok, Financiën, p. 42 (1436) Bruin, Stad
Fruin, Rechterlijke, p. 19 (m.e.) Gallé, Beveiligd, p. 188(1595) Gosses/Japikse, Handboek, p. 70 Haak, Plooierijen, p. 82 (18e e) Heyden/Hermesdorf, Aantekeningen, p. 91
(1221) Kruisheer, Oorkonden, p. 373 (1290) Lemmink, Staten, p. 139 (1485) Navorscher XIV, p. 25 (16e e); XVIII, p. 545
(1632) Slootmans, Wijnvaart, p. 174 (16e e) Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 221-
222(1488) T.S. Zeeland I, pp. 77 (1596), 110-112 (16e-
18e e), 217 (16e e); II, pp. 70 (m.e.), 72
(1291), 74 (1452), 75 (1515; 1520; 1524),
77 (1712), 90 (13e-15e e), 91 (1400), 102
(17ee) Wijnpersse, Statistiek, p. 383 (1854)
TholenalgemeenbestuurburgemeesterJan Vermuyden is van 1648-1651 burgemeester [Navorscher 1852, blz. 254]Voocht Cornelisz [.....-15 mei 1652 is schepen en burgemeester [Wapen]Cornelis Vermuyden was burgemeester [Navorscher 1852, blz. 285]schepenVoocht Cornelisz [.....-15 mei 1652 is schepen en burgemeester [Wapen]BRONNENliteratuurWapenregistraties, in: Gens Nostra jrg 78, 2023/4, blz. 223
ThorngeestelijkheidDe echtgenote van de latere bisschop Ansfrid is Hilsundis, gravin van Strijen. Ze sticht en begiftigt het klooster van Thorn [Groot Charterboek deel 1 blz. 40]BRONNENliteratuurOmloo, J.W., Het bestuur van Thorn en het kanton Maeseyck in 1796, in: Publications de la Société historique et archéologique dans le Limbourg, deel 69, Maastricht 1933
Those
Zie Opperdoes
Thuin
Stad in Henegouwen
algemeen
=in 1826 is Thuin behalve een stad ook de naam van een plattelandsdistrict. Het omvat 75 plattelandsgemeenten met in totaal 48.990 mensen [Gosselin, blz. XXXIX]BRONNENliteratuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXXIX
Thuredrecht
Zie Dordrecht
Tielalgemeen
belastingen
tolUtrecht, Duurstede, en Thiel waren oudtijds vermaarde koopsteden aan den Rijn, die door de Noorse kooplieden dikwerf werden bezocht, als blijkt onder anderen uit eenen giftbrief van Keizer Frederik den II in 1233 aan die van Utrecht vrijdom van tol te Thiel [Engels blz. 19]Zoo verklaarde Keizer Frederik de I in 1184, die van Utrecht vrij van den tol, die eertijds te Thiel, en daarna te Weert betaald werd [Engels, blz. 23]bestuurburgemeesterCornelis Vijgh is burgemeester van Tiel [Nav1870]In 1786 is Maurits Cornelis Pasques de Chavannes burgemeester en heer van Meteren en Geldermalsen [Chalmot1. blz. IV]BRONNENliteratuurNavorscher 1870, blz. 376economieDe goederen, door Duitsland naar de algemene markt gebracht, kwamen de Rijn af naar Tiel en later naar Dordrecht, dat, door de Hollandse graven met stapelrecht en Maasrecht begunstigd, tot schade van de overige riviersteden de alleenhandel verwierf [Fruin, Tien, blz. 190]
geestelijkheid-Koning Zwentibold bevestigt op 24 juni 896 de St. Maartenskerk in het Oude Trecht in het bezit van den tiend van alle domeingoederen aldaar, van de voogdij over de mannen der kerk en van vrijdom van lasten te Dorestad, Deventer, Tiel en andere plaatsen [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 88, blz. 94]. -Koning Hendrik I bevestigt in de periode april 920-februari 931 de St. Maartenskerk in het Oude Trecht in het bezit van de tiend van alle domeingoederen aldaar, van de voogdij over de mannen van de kerk en van vrijdom van lasten in Dorestad, Deventer, Tiel en andere plaatsen [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 97, blz. 101]-Koning Otto I schenkt op 20 april 950 aan de St. Maartenskerk in Utrecht het klooster te Tiel met zijne bezittingen, en een wilgenbosch bij den burg Tiel [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 118, blz. 118]
BRONNENliteratuurAkkerman, Koopmansgilde (1000)Alberts, Geschiedenis, pp. 69 (1339), 148(m.e.) Bachiene, Vaderlandsche, blz. 300Becht, Statistische, pp. 123(1586), 140(1588) Blink, Geschiedenis I, pp. 167 (1217), 209(10e e) Bergh, Handboek, blz. 74 (m.e.), 122(id)Chijs, Munten, blz. 22 (11e e.)Engels, Geschiedenis, blz. 19 [m.e.] 23 (1184)Fruin, R., De tachtigjarige oorlog. Tien jaren uit den tachtigjarigen oorlog 1588-1598, 7e druk, Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage 1899, blz. 190Haak, Plooierijen, pp. 102(1735), 115(1708) Henne, Histoire I, pp. 68 (1507), 162 (id) HeufF, Ambtmanschap, pp. 124 (1530), 125 (1562) Heuff, Hof, pp. 151(1274), 152(1356) Heuff, Zandweg, p. 125 (1773) Heyden/Hermesdorf, Aantekeningen, p. 142 Korteweg, Stadrecht, p. 59 (1203) Kosters, Oude, p. 42 (972) Navorscher XL, p. 246 (1534); XLVI, pp. 355(1359), 423 (17ee) Niermeyer, Over, p. 26 (14e e)Nijenhuis, Bibliographie (Toevoegsel), p. 29 Nijhoff, Archief, pp. 9 (1402), 11 (1423) Schevichaven, Organisatie, p. 3 (1548) Schevichaven, Rijkstol, pp. 4 (895), 11 (14e e), 12 (1384), 33 (1803) Schrassert, Codex, p. 17 (1679) Sloet, Toestand, pp. 420 (1543), 425 (id) Venner, Inventaris, pp. 145 (1619-20), 195 (1197) W.D.B. I.U.A. 1872,6 juli,p.3 Wijnpersse, Statistiek, pp. 381 (1854), 395 (1853)Zuylen, Inventaris I, pp. 665, 670
Tielerwaard
Hoofdschoutambt in Gelderland.
algemeen
=in 1826 is Tielerwaard een van de 17 hoofdschoutambten van Gelderland. Tielerwaard heeft tien schoutambten met 10.636 inwoners [Gosselin, blz. XXXV]rechtspraak
Jacob Jansz de Craen is van 1581-1587 schepen van de gerichtsbank van Tielerwaard te Deil [Adel1925, blz. 83]mr. Georg Godefried van Menninghen is richter van de Tieler- en BommelerwaardBRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, blz. 17Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXXV
Tielt
Baelde, Domeingoederen, pp. 181 e.v. (1551)
Blockmans/Prevenier, Armoede, p. 513 (1469)
TienenalgemeenbestuurPierre Germain Hugo is burgemeester van Tienen [Enckels, Landwijk, blz. 84]
BRONNENliteratuurAerts, Inhoud, p. 179(1429)Baelde, Domeingoederen, p. 39 (16e e), 76 (1551), 94-95 (id) Henne, Histoire V, pp. 150 (1531), 325 (16e e); VIII, p. 274(1546)Enckels, Raymond, Bijdrage tot de geschiedenis van Landwijk van de 14de tot de 18de eeuw, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 79-90Taxandria III, p. 239 (17e e); V, p. 220 (17e e)
Tienhoven
algemeen
heerlijkheid
In 1636 is Adriaan Ploos van Amstel heer van Oudegein, Lievendaal, Tienhoven en 't Geyn [Adel1925, blz. 158]In 1745 is Ferdinand van Collen heer van Gunterstein en Tienhoven [Leeuw1883, blz. 45]In 1815 is Ferdinand van Collen heer van Gunterstein en Tienhoven [Adel1925, blz. 45]BRONNENinternetAlblasserwaard Genealogie Page http://www.reocities.com/ajstasse/ALBWRDGENPAGE.HTMliteratuurRootselaar, Rekening, pp. 30 (1585-86), 50 (1555-85)
TienrayVenner, Inventaris, p. 110 (1689-91)
Tietjerksteradeelalgemeenbestuurgrietman=op 1 augustus 1482 is Jowta Scroetsz. , grietman in Tietjerksteradeel [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 34]=Feije van Heemstra [1545-1621] wordt in 1610 grietman van T.=Frans van Eysinga is grietman [Kok14, blz. 602]secretaris=rond 1567 is schilder Adriaan van Cronenburg secretaris van de grietenij [Navorscher 1852, blz. 279]
BRONNENliteratuurWinkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 199Wijnpersse, Statistiek, p. 384 (1854)TijenraanT.S. Overijssel IV, p. 41 (Rep)Tilburgalgemeen
bestuurJohan Adriaan van Meurs [1742-1812] is schepen en burgemeester van Tilburg, voorts notaris [Waalboer83]
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, pp. 141 (1652), 187 (1665) Brink, Henk van den, Het gezin Van den Brink-Dix, in: Gens Nostra 2023/5, blz. 271Doomen, Marieke, Een kleine Tilburgse geschiedenis. Neven en nichten Van Gorp, in: Gens Nostra 2023/5, blz. 284-292Nijenhuis, Bibliographie (Toevoegsel), p. 21 Taxandria VIII, p. 8 (1682) Waalboer, Dick, Van Meurs, in: Gens Nostra 2021, blz. 81-83Wijnpersse, Statistiek (1854)
Tjerkwerd
W.D.B.I.U.A. 1872, 9 november, p. 3
Tjummarum
W.D.B.I.U.A. 1873, 12 juli, p. 2
Tol
Kobus/de Rivecourt, Biographisch A-H, blz 382
Jacob Copier was heer van Calslagen en Tol
Tolsteeg
algemeen
Willem Gerritsz. Vermeulen is schepen van Tolsteeg van 1650-1651
Gerrit Egbertsz van Suijlen is schepen van Tolsteeg van 1652-1663
Aelbert Martensz. van Covelswaeij is schepen van Tolsteeg van 1660-1661.
Cornelis Aelbertsz van Covelswaeij is schepen van T. van 1667-1674
Tonge
Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 17(1505)
Tongelre
algemeen
archieven
financiën
Registers van taxaties van goederen ten behoeve van de collaterale successie [ARA, Verslagen 1888, bl. 64]
literatuur
TongerenStad in de Belgische provincie Limburg, gelegen aan de Jeker in de regio Haspengouw. Ook Tongres. algemeen=In het Latijn Atuatuca Tungrorum, wat zou betekenen "vesting van de Tungri". De Tungri vormen een stam die in de 1e eeuw door Tacitus is beschreven in "De origine et situ Germanorum" [Wikiwand]. Aanvankelijk een Romeins legerkamp. Vanaf het jaar 15 voor Chr. vormt zich een nederzetting [Wikiwand].=Al in de gallo-romeinse tijd zou in Tongeren een huiskapel of oratorium hebben bestaan [Delmelle]. =In de 1e eeuw wonen de Eburonen er. Nadat zij deels uitgemoord en deels verdreven zijn mogen de Tungri zich er vestigen [Wikiwand]. =Een terrein van rond 2 km2 uit de Romeinse tijd is bewaard gebleven met een tempelcomplexen een aquaduct en grafheuvels [Wikiwand] =Onder de Romeinen wordt de stad een municipium en ook de hoofdplaats van een civitas. In de 2e eeuw wordt een omwalling gebouwd van 4544 meter en verkrijgt Tongeren marktrechten [Wikiwand]. =In de 4e eeuw wordt een tweede wal gemaakt van 2680 meter. =Onder de Merovingen vanaf 491 en onder de Karolingen speelt de stad geen belangrijke rol [Wikiwand]. =In de 7e eeuw wordt in het Tongerse de Lex Ripuaria toegepast [Baillien].=Vanaf de 11e eeuw leeft de stad economisch op. De Romeinse omwalling is in de 12e eeuw in verval geraakt. In die eeuw kent Tongeren voor het buitengebied stadsvrijheid. In 1240 wordt begonnen met de bouw van een nieuwe omwalling. Rond 1290 is dit werk voltooid. Er zijn zes poorten. Het leerlooierskwartier ligt dan buiten de wal. In de late Middeleeuwen is Tongeren één van de 23 Goede Steden van het prinsbisdom Luik [Wikiwand]. =In 1316 krijgt de stad meer vrijheden en inspraak. =In 1379 wordt de Moerenpoort gebouwd. =In 1475 wordt de grondslag gelegd voor het latere Munthuis. Een lange periode van onrust, plunderingen en belegeringen wordt in de 17e eeuw gevolgd door bloei en rust. =In 1677 blazen de Fransen de stadswallen op en stichten brand in de binnenstad. =In 1737 wordt het stadhuis gebouwd. De stad komt de Spaanse en Oostenrijkse Successieoorlogen zonder al te veel schade door [Wikiwand]. =In de Franse tijd wordt Tongeren onderdeel van het departement Beneden-Maas.belastingencontributie=in 1832 is Caters contributie-ontvanger in Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 178]bestuur burgemeester=Paul van der Maesen [1560] is burgemeester [Adel1925, blz. 132]=in 1649 is ....van der Meer burgemeester van Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 162]=van 1754-1796 is Christiaan Johan van der Meer burgemeester [Frere, Kroniek, blz. 162]=Willem Jozef Gerard van der Meer [1777-.1864] vanaf 19 mei 1800 maire [Frere, Kroniek, blz. 164]=op 24 november 1854 wordt de advocaat Jaminé tot burgemeester benoemd [Frere, Kroniek, blz. 183]=Frederik Pex [Frere, Enkele, blz. 275]=Arnold van Heer Frere, Enkele, blz. 275]
schepen=in 1657 is ....van der Meer schepen van Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 162]=Herman Jeroen van den Bosch is schepen van Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 165]
schout=Claes Billen is schout in Tongeren. Hij is op 10 april 1501 uit Rutten aangekomen [Grauwels, Poorterlijst, blz. 92=in 1591 is Andries Vaes schout [Frere, Enekele, blz. 281]=in 1668 is Adam Fastré schout [Frere, Enekele, blz. 279]=Willem-Frans van der Meer is van 1715-1754 schout van Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 162, 165]
economie=Het brouwhuis is gebouwd in 1644 [Wikiwand]. geestelijkheid=Al in de gallo-romeinse tijd zou in Tongeren een huiskapel of oratorium hebben bestaan [Delmelle]. In de 4e eeuw begint de kerstening en wordt het eerste bisdom gevestigd in Tongeren. [Wikiwand]. =Sint Servaas heeft er in 346 zijn zetel. "In schier alle Gallische civitates, die door de Franken ingenomen waren, was de bisschop, na de vlucht van de Romeinse administratie en militaire overheid ter plaatse gebleven. Hij vertegenwoordigde er enigszins het Romeinse gezag, want hij was een ambtenaar van de staatsgodsdienst, en hij onderhandelde niet zelden met de invallers nopens de overgave".[Baillien5]=Voor het begin van de 6e eeuw wordt de bisschopszetel naar Maastricht verplaatst [Wikwand]. =In de 9e eeuw staat er een Karolingische kapittelkerk. In 881 wordt de kerk door de Vikingen verwoest. Op die plek staat in de 10e eeuw een omwalde Ottoonse kloosterkerk. Deze kerk wordt aan het begin van de 12e eeuw vervangen door een romaans-byzantijnse kerk met een galerij aan de koorzijde [Wikiwand; Delmelle].=Na belegeringen in 1180 en 1213 besluiten de kanunniken een nieuwe kerk te bouwen. In 1240 wordt door het kapittel gestart met de bouw van de gotische Onze Lieve Vrouwkerk. [Delmelle]. =Op de plaats van de Sint-Ursulakapel bevond zich in 1264 al een kapel. In 1275 krijgen de begijnen toestemming van prins-bisschop Hendrik III van Gelre om zich binnen de omwalling te vestigen; ze bouwen een begijnhof langs de Jeker bij de Moerenpoort. In het begijnhof wordt in 1294 de Sint Catharinakerk gebouwd. In 1541 wordt de bouw van de basiliek voltooid. In 1677 is er een brand [Delmelle]. =In 1687 wordt de kapel wegens bouwvalligheid vervangen; de bouw is in 1701 voltooid. Op 20 februari 1931 verheft paus Pius XI de kerk tot een basiliek. gemeenteIn 1795 wordt de stadsvrijheid afgeschaft en vervangen door een municipaliteit. In 1799 zijn er 3355 inwoners. In 1800 wordt de municipaliteit opgeheven. Het merendeel van de omringende plaatsen worden zelfstandig. In 1815 wordt de stad deel van het Koninkrijk der Nederlanden en in 1830 een Belgische stad. In 1900 zijn er 9346 inwoners. Op 9 augustus 1914 bezetten Duitse troepen de stad. De stad verliest 12 inwoners en 10 huizen worden beschadigd. Op 24 november 1918 bevrijden Belgische troepen de stad. Op 10 mei 1940 komen de Duitsers de stad binnen. Op 8 september 1944 wordt Tongeren door de gealieerden bevrijd. In december 1944 vallen enkele V-bommen bij Tongeren. In 1972 en 1977 fuseren diverse omliggende plaatsen met de stad. Ze vormen rond 16 deelgemeenten. Er zijn in 2018 in Tongeren 31.032 inwoners op een oppervlakte van 87,56m2. In de stadskern wonen rond 16.000 mensen [Wikiwand]
rechtspraakHoge JustitieJozef Lambert Hyacinth van der Meer is van... tot 1796 schepen van de Hoge Justitie van Tongeren [Frere, Kroniek, blz. 163]
Officialiteit=bestaat uit een kanunnik-officiaal, een fiscaal, belast met de vervolging, een griffier-secretaris, houder van de minuten en een sergeant of bode [Frere, Enkele, bl. 274]=De officiaal, aangewezen door het kapittel, spreekt exclusief recht bij geestelijke misdrijven [ketterij, het schisma, heiligschennis, toverij, bepaalde zedenschennis, verzuimen verplichte biecht en heilige communie. Bij gemengde misdrijven zoals simonie, geweld tegen geestelijken, koppelarij, overspel overtreding zondagsplicht en zondagsrust, de vastenwet en de wet op het vleesderven gold wie als eerste rechter de zaak behandelde of zowel de geestelijke als de wereldlijke rechter zorgden voor een dubbele bestraffing [Frere, Enkele, blz. 273-274]
VredegerechtWillem Jozef Gerard van der Meer is griffier van 1799-1803 [Frere, Kroniek, blz. 165]
BRONNENliteratuurBaillien, Henry, Tongeren.Van Romeinse civitas tot Middeleeuwse stad, Maaslandse Monografieën, Van Gorcum Assen 1979Delmelle, Joseph, Kathedralen en Kapittelkerken in België, Uitgeverij Rossel, Brussel 1975, blz. 112-11Frere, Maurice, De Kroniek van Willem van der Meer, met een inleiding van Henry Baillien, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 161-189Frere, Maurice, Enkele bijzonderheden over de geestelijke rechtsmacht te Tongeren onder ‘t Ancien Regime, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 273-282Grauwels, J./Baillien, H., Een poorterlijst van Tongeren 1487-1509, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 91-95Kemp, Geschiedenis, p. 58 (17e e) Leunis, J.E., De legende “Een zee te Tongeren”en de Duinkerkse zeeinval, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 33-46Libotte, ..., Geschiedkundige schets der stad TongerenNuyens, Inventaris, p. 76 (1812) Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 112 (1476)Weerd, ....van de, Tongeren van de vierde tot de twaalfde eeuw in Limburg 1950-1951
Tongerlo
Goor, Beschrijving, p. 20 (1308)
Tooge
Fruin, Informacie, pp. 158-159 (1514)
Toufïlers
Braure, Etude, p. 104 (1449)
Toutenburg
Ook Tautenburg
heerlijkheid
=In 1504 is vrijheer Georg Schenck baron van Toutenburg [Picardt; Nav1870, blz. 19]=in 1626 Oswald van den Boetzelaar is heer van Toutenburg. Hij is getrouwd met Margaretha van Eck [Kok13, blz 78]=van den Boitzelaer, heer van Toutenburg, Landdrost van Coevorden en de Landschap Drente bewoont het adellijk huis Batinge bij Dwingeloo [Navorscher 1870, blz. 19]BRONNENliteratuurPicardt, Chronyck, blz. 313; Navorscher 1870, blz. 19
Traiectum
Zie Utrecht
Trembleur
BRONNENliteratuurEversen, Bijdragen, p. 162 (Rep)Tremella
Zie Drimmelen
Tressin
Braure, Etude, p. 186 (1505)
Treves
Baelde, Domeingoederen, p. 145 (1551)
Triangel
algemeen
heerlijkheid
=Jan Baptista van Aerssen [1614-1656] is heer van Triangel [Repertorium]=in 1628 is Jacques van Aarssen [1576-1649 heer van Triangel. Hij is president van de Raad van Brabant. Gehuwd met Maria van der Veeken, dochter van John van der Veeken en Johanna Quingets [Kok1, blz. 73-74; Aa, Bio I, blz. 105; Repertorium]=Cornelis van Aerssen verkrijgt Triangel in 1710 [Repertorium]=Cornelis van Aerssen is heer van Hoogerheide, Ossendrecht, Meteren, Triangel en Voshol. Hij bekleedt het ambt van ontvanger-generaal van Holland van 16 september 1678 t/m 8 september 1728 [Repertorium].=Albrecht Niklaas baron van Beyeren Aerssen [....-1790] is heer van Voshol, Meteren en Triangel [Kok1, blz. 102]BRONNENliteratuurAa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 105Kok, Jacobus, Vaderlandsch woordenboek, Eerste deel [AA-AD], 2e druk, Amsterdam, Johannes Allart 1785, blz. 73-74, 102
Tricht
Alberts, Geschiedenis, p. 154 (1129)
TubbergenDorp in Overijssel westelijk van Ootmarsum.algemeen=op 12 december 1747 stort bij een hevige wind de kerk in [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 98]=er zijn in 1790 twee havezates Eschede en Heerinkhave [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 98]heerlijkheid=in ….is Johan Otto van Eschede heer van Tubbergen [Formsma, Archivalia, blz. 38] BRONNENliteratuurFormsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)
Tudderen
Maasgouw 1879-1881, p. 48 (1660)
Tull en 't Waal
heerlijkheid
Christoffel van Montfoort is heer van Tull en 't Waal.
literatuur
Avis, Directe, pp. 88 (1333), 129 (1424), 130 (1507; 1515)
Muller, Stukken, p. 117(1575)
Rootselaar, Rekening, pp. 35 (1585-86), 50 (1555-85), 63 (1574-85), 95 (1586)
Turnhout
Stad in de provincie Antwerpen.
algemeen=in 1826 bestaat het plattelandsarrondissement Turnhout uit 49 plattelandsgemeenten. Er wonen 67.942 inwoners [Gosselin, blz. XLIV]heerlijkheidIn 1668 overlijdt Amalia van Solms, vrouwe van Turnhout [Aa, Aard2, blz. 19]
oorlogIn 1597 het Noorden was slechts een vrij aanzienlijke macht in het ruime maar niet versterkte dorp Turnhout te zamen getrokken. Ongeveer vierduizend voetknechten en driehonderd ruiters, Italianen, Duitschers en Walen, lagen er bijeen, onder bevel van den graaf van Varax, een Bourgondisch edelman van beproefden krijgsmoed maar van geringe veldheerstalenten. Hij moest Kempenland beveiligen tegen de ruiters der Staten, die er maandelijks de contributie, waarop de streek gesteld was, kwamen ophalen [...]. Maurits verslaat het leger van Varax en verovert Turnhout [Fruin, Tien, blz. 341-342]
BRONNENliteratuurDavid, Geschiedenis, p. 216 (14e e)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XLIVHenne, Histoire I, p. 310 (1512); VII, p. 120 (1540); VIII,p. 274 (1546) Sloet, Testamenten, p. 236 (1555) Taxandria XII, p. 219 (17e e)
Twello
algemeen
archieven
financiën
Maatboek of register der landerijen onder Twello, opgemaakt op last van de commissie van de verponding in 1810 [ARA, Verslagen 1888, blz. 121]
literatuur
W.D.B.I.U.A. 1873, 20 september, p. 3; 27 september, p. 2; 11 oktober, p. 3
TwenteDeel van de provincie Overijssel. Ook Twenthe, Tuentia, Tubatiaalgemeen=Oodhelm, zoon van Oodwerc, schenkt op 29 juni 797 aan de door de abt Ludger naar Wichmond gebrachte relieken een derde deel van zijn erfgoed te Oeken in de Yselgouw en de villa's „Huleri" en Mander in Noord-Twente, en Reenderen, onder voorbehoud van levenslang vruchtgebruik [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 51, blz. 49]=Lijst van inkomsten van de abdij in Werden uit landerijen in Twenthe. Genoemd worden de Lutte, Mekkelhorst bij Denekamp, Beuningen bij Denekamp, Losser, Lonneker, Twekkeloo bij Enschede, Driene bij Oldenzaal, Hasselo, Zenderen, Albergen, reutum, vasse, Mander, Hezingen, Daarle, Volthe, Rossum, Leemselo, Haar, Binkhorst, Noetselen en Dulder [Muller/Bouman, Oorkondenboek I. nr. 100, blz. 103]
belastingenalgemeenHet platte land van Zutphen en Twente, van Drente en de Ommelanden was in dezen eenen veldtocht van 1597 voorgoed verlost. Die streken, jarenlang door den krijg vertreden, hadden voortaan slechts den matigen druk der oorlogsbelasting te dragen; vrij van plundering en brandschatting, konden zij zich bijna in het genot van den vrede wanen [Fruin, Tien, blz. 349]verpondingIn 1600 wordt de verponding geïntroduceerd in Overijssel. De drosten moesten een register maken van alle erven, de eigenaren daarvan en de grootte van bouwland en grasland. De graaf van Bentheim, Arnold IV, blijkt 38 erven in Twente te bezitten, 165 hectare bouwland en 43 hectare weiland en hooiland [Jacobs, Rol, blz. 72]
bestuuralgemeen=Het kwartier Twenthe van de provincie Overijssel bestaat in 1790 uit het Landdrostambt Twenthe met Oldenzaal, Ootmarsum, Almelo, Goor, Delden, Enschede en het drostambt van Haaksbergen met Haaksbergen en Diepenheim. [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 94]. =Het kwartier bestaat in 1826 uit 21 schoutambten met 58.855 inwoners [Gosselin, blz. XLVII]drost=tussen 1333 en 1433 kwam steeds de drost van “over de grens” te weten Hendrik van Solms, Ludolf van Ahuis, Arend van Gótterswick en Everwein van Bentheim [Jacobs , Rol, blz. 70]=in 1433 wordt Everwijn I van Götterswick drost van Twente [Jacobs, Rol, blz. 70]=Zweder van Haersolte is in 1639 drost van Salland [WP8, blz. 22]=Rutger van Haersolte wordt in 1655 tot drost van Twente benoemd; Rutger wordt vervangen door van Bevervoorde [Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 201], =van 1770-1790 is Sigismund Vincent Gustaaf Lodewijk, graaf van Heiden Hompesch uit Ootmarsum [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 94]. =Charles John Bentinck [1708-1779], heer van Nijenhuis, was van 1748-april 1754 drost van Twente [NNBW 1911, blz. 298]=Unico van Ripperda is drost van Twenthe [Formsma, Archivalia, blz.21] landrentmeester=Eusebius Karel Borchard Bentink is landrentmeester van Twente [Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 285]
heerlijkheid
markenIn Twente waren drie marken: de Lutter marke met het Hof Varwijck, de Eschmarke met de Lippinkhof en de Losserse marke met het Hof tho Losserse. Bisschop Jan van Arkel verpandde rond 1352 de hoven met de gewaarde erven aan Hendrik I, graaf van Solms, heer van Ottenstein [1305-1367] voor elk 306 schilden, tezamen ongeveer 2 ton nu. In 1391 werd het pand op de Lutter marke gelost door bisschop Floris van Wevelinkhoven. De andere panden werden niet gelost en bleven in de familie Solms [Jacobs, Rol, blz. 68-70]
BRONNENliteratuurDumbar, Verhandeling, p. 10-11Formsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XLVIIJacobs, Frans, De rol van de graven van Bentheim in de Twentse marken, in: Gens Nostra 2024, nr. 2, blz. 68-73Racer, Gedenkstukken, deel 2, p. 8 (7e e), p. 11 (9e e); 48 (1006), 185; 203, 212 (1418), 214-215 (id), 320 (1457)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 22
Twickel
Ook Twickelo
algemeen
heerlijkheid
Adriana Sophia van Raesfeld [...-1694] is vrouw van Lage en Twickelo [Leeuw1883, blz. 60]Jacob Derk Karel van Heeckeren is heer van Wassenaar, Twickel, Nettelhorst, etc. [WP8.192]BRONNENliteratuurWinkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 191-192
Twisk
algemeen
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, pp. 123-126(1514)Goede, Swannotsrecht I, hp. 195-197 (m.e.), 424-437Pols, Westfriesche, p. 383 (15e e)W.D.B.I.U.A. 1874, 20 juni, p. 2
Tzum
Dorp in Friesland
algemeen
In 1800 behoort Tzum tot één van de zeven gemeenten binnen de 2e ring van het Departement van de Eems. Er wonen 4147 personen verdeeld over acht grondvergaderingen (Mildum en Herbajum 1, Hitzum en Achlum 1, Tzum 1, Sweins, Schalsum en Peins 1, Ried, Boer en Dongjum 1, Edens, Spannum, Welsrijp en Bejum 1, Waaxens, Cubaard en Wommels 1, Oosterend en Hijdaart 1). Waaxens c.a. en Oosterend c.a. vallen onder de derde ring [Covens, blz. 122]GERAADPLEEGDE BRONNEN
Chalmot, J.A., Biographisch Woordenboek der Nederlanden, 2e deel , Amsterdam 1798, 427 blz.