Haaften-Hazerswoude
Haaften
Haaften
Dorp in Gelderland in de gemeente Neerijnen aan de Waal. Ook Hoaftens (960) Hafthin (12e eeuw), Haften (1160; 1317), Haffethen (1183), Haefeten (1316)[1], Hafften (1665) en Haeften [2]. Veel voorkomende achternamen: Koek, van Wijk en Meijdam [3].
............................BRONNEN[1] Spaen, Oordeelkundige, blz. 36[2] Plaatsengids[3] https://www.genealogieonline.nl/over-de-plaats/2755039algemeen
In 1843 tot in de jaren 60 van de 20e eeuw is er een schuit- en pontenveer naar Gameren [1]. Op 25 juni 1967 verwoest een storm enkele kassen en het Crobhuis [2]. Een actuele statistiek is van OOZO.................................BRONNEN[1] Wikiwand; Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3[2] Wikiwandalgemeen
bestuur
schoutPieter de Roock is schout van Haaften [Adel1925, blz. 180]bestuur
brand
In 1649 is er een grote brand. Verloren gaan 22 huizen en een aantal hooibergen [1]. Op 9 juni 1866 verwoest een brand 65 huizen en een school [2]. Rond 400 mensen verliezen al hun bezittingen. Een inzameling in Gelderland brengt f 17.000 op. Van dit geld worden 20 arbeiderswoningen gebouwd [3]..........................................BRONNEN[1] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3.[2] Wikiwand[3] RA Rivierenland].brand
economie
In 1826 wordt een steenbakkerij opgericht. De bevolking leeft in 1843 vooral van de landbouw [1]. Er is zalmvisserij en men heeft er in 1856 een korenmolen, de Blauwe Reiger op de Waalbandijk [2]...........................................BRONNEN[1] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 1.[2] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 1-2; https://www.molendatabase.nl/nederland/molen.php?nummer=218 economie
financiën
financiën
gemeente
Tot 1818 vormden Haaften en Herwijnen één gemeente; in 1818 werden de dorpen gesplitst. De gemeente Haaften bestaat dan uit Haaften, Hellouw en Tuil [1]. In 1840 zijn er in de gemeente Haaften 262 huizen met 1960 inwoners, verdeeld als volgt Haaften 112/992, Hellouw 90/560 en Tuil 60/408 [2]. In 1843 omvat de gemeente Haaften mede Hellouw en Tuil. De gemeente is groot 1588 bunders, 33 voet en 36 ellen. Er zijn dan 341 huizen met 366 gezinnen en rond 1900 inwoners [3]. Haaften is tot en met 1977 een zelfstandige gemeente. Per 1 januari 1978 wordt Haaften met Est, Opijnen, Ophemert, Varik en Waardenburg samengevoegd tot de gemeente Neerijnen [4]. In 2011 zijn er 2590 inwoners met rond 1000 woningen [5]. Op 31 december 2016 is het aantal inwoners 2673. Op 1 januari 2019 zijn er 2773 inwoners. Statistische gegevens zijn beschikbaar over 2019, o.a. het gemiddeld inkomen van € 23.500 [6]....................................BRONNEN[1] Wikiwand[2] Plaatsengids[3] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 1[4] Wikiwand[5] Wikiwand[6] https://allecijfers.nl/buurt/haaften-neerijnen/ gemeente
godsdienst
Rond 960 wordt de plaats vermeld in een lijst van bezittingen van de Sint Maartenskerk in Utrecht [1]. Rond 1031 staat in Haaften een "capella" behorend bij de parochiekerk van Tuil. In dat jaar vindt een schenking plaats van kerk en goederen in de gouw Teisterbant door bisschop Meinwert van Paderborn aan de in 1015 gestichte abdij Abdinghof [2]. De kapel behoort daartoe [3]. Op 12 januari 1400 verleent Paus Bonifacius IX toestemming voor de oprichting van een collegiaal kapittel met zeven kanunniken en een deken. Heer Otto van Haaften richt het kapittel van Sint Jan de Doper op 5 oktober 1400. De heer van Haaften wordt collator van de prebenden. In 1456 is sprake van de "ecclesia sancti Johannis in Haeften". In 1538 wordt gesproken over "deken ind capittell der kercken van Haefften". Het kapittel wordt na 1572 opgeheven. Er is een doopboek van de Nederduits Gereformeerde gemeente 1627-1771 [4]. In 1673 wordt de kerk verbouwd. De ambachtsheer heeft collatierecht m.b.t. de dominee [5]. Van de bewoners zijn in 1840 600 lidmaat van de Hervormde kerk, 50 zijn katholiek en 4 Israëliet [6]...........................................BRONNEN[1] Wikiwand[2] RA Rivierenland[3] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3 [4] http://www.regionaalarchiefrivierenland.nl/; Gelders Archief 819.1 Haaften, Doopboek - Nederduits Gereformeerde gemeente, 1627-1771[5] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2.[6] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 1godsdienst
heerlijkheid
Oorspronkelijk waarschijnlijk bezit van het huis van Arkel met de tak Kijfhoek [1]. Heer Rudolf van Haaften is ridder. Hij staat in 1281 borg voor graaf Reinald van Gelder bij een lombardhouder [2]. In het jaar 1316 was Gijselbrecht heer van Haaften. In 1330 was Alard van Haaften heer. In de 14e eeuw wordt kasteel Goudenstein gebouwd. Rudolf de Cock van Haaften [1300-1341] is heer van Haaften. Hij krijgt een zoon, Otto.In 1348 is Otto de Cock heer van Haaften [1320-1360]. Nicolaas van Haaften [1340-1373] is in 1373 heer van Haaften [3]. Zijn zoon heer Otto van Haaften [1370-1430] volgt hem op in 1399 [4]. Hij richt het kapittel op in 1400. De heer van Haaften wordt collator van de prebenden. Walraven heer van Haaften [1410-1478]. In 1452 neemt Walraven van Haaften onder keizer Maximiliaan I deel aan de oorlog tegen Gent.Johan van Haaften [1445-1495]. Vanaf 1467 is Goudenstein een Gelders leen. Zijn zoon Walraven de Cock [1495-....], heer van Haaften, volgt hem op. Hij is een zoon van Johan van Haaften. Walraven trouwt (1) met Johanna van Broekhuizen en (2) met Gerarda van Honselaar [1508-1574]. In een akte van 1536 verklaart Gerrit van Arckel heer van Heukelum dat hij van zijn neef Walraven van Haaften, heer van Herwijnen, 250 goudgulden en 12 stuivers heeft ontvangen als aflossing op een schuld van 2000 goudgulden. Frans, heer van Haaften, zoon van Otto van Haaften en Everharda van Malburg [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 272]. Hij trouwt met Katharina van den Boetzelaar, vrouwe van Praat; hij overlijdt kinderloos in 1573. Na 1573 heeft de vrouwe van Haaften de geestelijke goederen in haar heerlijkheid in eigen beheer weten te houden. De rentmeester van de geestelijke goederen ontvangt aanvankelijk niets uit de Haaftense geestelijke goederen.Opvolger Johan van Haaften [1529-1574], heer van Haaften, Hellou en Herwijnen, de zoon van Walraven van Haaften en Gerarda van Honselaar. Johan trouwt Anna van Spangen [1534-1584]. Ze krijgen een zoon Walraven. Johan overlijdt in 1574. Walraven, de zoon van Johan, volgt op. Van 1608 is het testament van Walraven van Haeften, heer van Haaften, Hellouw en Herwijnen met een akte van goedkeuring van twee erfgenamen. In 1608 erft zijn zus Theodora [1575-1625], vrouwe van Kloetinge, dochter van Johan van Haaften en echtgenote van Floris van Brederode [1549-1599], de heerlijkheid Haaften, Hellouw en Herwijnen van haar broer Walraven van Haeften [5]. De heerlijkheid komt door dit huwelijk in de familie van Brederode terecht [6]. In 1609 verzoekt de heer van Brederode en Vianen, als voogd van de minderjarige kinderen van de vrouwe van Haaften, Hellouw en Herwijnen, aan de Gelderse Landdag om o.g.v. de aan de heerlijkheden verbonden collatierechten zelf de administratie over de geestelijke goederen in Haaften te mogen voeren. Het verzoek wordt afgewezen. In 1612 herhaalt hij het verzoek met de toezegging dat hij de tertiën zou afstaan. In 1613 krijgt hij het beheer over de prebenden in Haaften en de pastoriegoederen in Herwijnen op voorwaarde dat hij jaarlijks f 800 aan de rentmeester voldoet ter bekostiging van de predikanten in Haaften en Herwijnen. In 1672 wordt kasteel Goudenstein, toen in bezit van Wolfaart van Brederode, verwoest door de Fransen. Een hoektoren blijft gespaard tot in de huidige tijd [7]. In 1679 overlijdt Wolfaart, heer van Brederode. De heerlijkheid komt in 1679 aan Frederik Adolf, heer van Vianen en Ameide [8]. In 1702 is Adrianus Bout heer van Haaften. Hij wordt opgevolgd door Cornelis van Rijnberk [9]. Op 11 april 1712 wordt de heerlijkheid door van Rijnberk verkocht aan Benjamin Dutry van Haeften [10]. Hij beleent in 1741 en 1750. Het beheer over de geestelijke goederen blijft aan de heerlijkheid verbonden [11]. Kasteel Goudenstein is dan een ruïne. Cornelis Dutry is daarna heer van Haaften. Hij beleent in 1756, 1758, 1764 en 1768. De familie bouwt een landhuis [12]. In 1794 wordt het landhuis door de Fransen verwoest. Ook veel archiefmateriaal is toen verloren gegaan [13]. In 1812 overlijdt heer Elias Dutry van Haeften. Hij bouwde een nieuw "aangenaam" landhuis. Zijn zoon C.B. van Haeften bouwt in 1816 een landhuis aan de Laan [14]. De heerlijkheid omvat in 1843 de polder en het dorp Haaften. Er wonen 170 gezinnen en een bevolking van 980 inwoners [15]. In 1844 is Stijntje Bruggink vrouwe van Haaften. Ze is de weduwe van Elias Dutry van Haeften [16]. In 1849 koopt de heer van Haaften de verplichting om de predikanten te onderhouden af in een contract met de Nederlandse Staat [17]. In 1969 schenkt mr. G. Dutry van Haeften de inmiddels gerestaureerde toren aan de Stichting Vrienden der Geldersche kastelen [18].........................................BRONNEN[1] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2.[2] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2; http://www.ms-visucom.de/cgi-bin/ebidat.pl?id=2137 ; Robidé van der Aa, Bouwvallen;[3] RA Rivierenland; Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2; Robidé van der Aa, Bouwvallen; Nijhoff, Gedenkwaardigheden, deel 1, blz. 253, nr. 241; http://www.bankvanbommel.nl/lijst.php?l=1;[4] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2; Robidé van der Aa, Bouwvallen [5] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2; Kok,Vaderlandsch19, blz. 2[6] RA Rivierenland. [7] Wikiwand[8] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2.[9] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2[10] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2; Gelders Archief 0397 Heerlijkheid Haaften, inv. nr 6[11] Philips, Kapittelgoederen; Gelders Archief 0397 Heerlijkheid Haaften, inv. nr 7[12] RA Rivierenland; Gelders Archief 0397 Heerlijkheid Haaften, inv. nr 8 t/m 11[13] Rivierenland; Aa, Aardrijkskundig5, blz. 4; Philips, Kapittelgoederen.[14] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3; Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3; Kok, Vaderlandsch19, blz. 1[15] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 2].[16] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3.[17] Kuys, Repertorium, blz. 131-132 [18] http://www.ms-visucom.de/cgi-bin/ebidat.pl?id=2137 heerlijkheid
tienden
In 1031 vindt een schenking plaats van kerk en goederen in de gouw Teisterbant door bisschop Meinwert van Paderborn aan de in 1015 gestichte abdij Abdinghof.[1]. De tienden behoren daar bij [2]. De onverdeelde helft daarvan komt toe aan Elten. De heer van Herlaer blijkt later over de halve tienden te beschikken. Hij geeft ze met de kerkgiften ter leen aan Johanna Vrancke, de weduwe van Hendrik van der Hulpe. Ze doet er in 1359 afstand van waarna de abdij ze voor een mark fijn zilver perjaar in erfpacht uitgaf aan haar neef Willem van Tuyl Goossenszoon. Vervolgens blijken Agnes van Hellow Johansdr. en echtgenoot Hubert van Golberdingen erover te beschikken. De abdij geeft ze hen in erfpacht voor 3,5 mark per jaar. In 1393 gaan de rechten over naar haar neef Edmond van Hellow. Hij beklooft de abdij schadeloos te stellen. De tienden zijn daarna in bezit van Otto heer van Asperen en Vuren. BRONNEN[1] RA Rivierenland. [2] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3. [3] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3].tienden
waterstaat
Op 24 juli 1416 maken Reinald, hertog van Gelre en Willem van Beijeren graaf van Holland afspraken over de dijk langs de Waal bij Haaften [1]. Op 27 februari 1711 wordt Haaften getroffen door watervloeden. Veel huizen en de korenmolen worden vernield [2]. De polder bestaat in 1840 uit het Laageveld de Graskamp, het Molenblok, De Koningstiend,, het Buitenblok en het Achterblok. Het oppervlak is 468 bunder 2 roeden 32 ellen. Het gaat om hooi-, wei- en bouwland, bossen en boomgaarden. Een molen houdt het polderwater op peil [3]. Op 28 januari 1809 verwoest het water zes huizen. Elf huizen worden beschadigd [4]. Op 2 februari 1995 wordt het dorp vanwege de hoge waterstand geëvacueerd. Op 5 februari 1995 keren de bewoners terug [5]. [1] Kemp, Leven blz. 200[2] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 3[3] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 4][4] Aa, Aardrijkskundig5, blz. 4][5] Wikiwandwaterstaat
ALGEMENE BRONNENinternethttps://www.wikiwand.com/nl/Haaften https://www.plaatsengids.nl/haaften https://www.viamichelin.nl/web/Kaarten-Plattegronden/Kaart_Plattegrond-Haaften-4175-Gelderland-Nederland [actuele kaart]; https://www.neerijnen.nl/over_neerijnen/over_de_gemeente/haaften/;https://www.oozo.nl/cijfers/neerijnen/haaften; https://www.genealogieonline.nl/over-de-plaats/2755039/haaften [genealogie]; http://genver.nl/gl/bs0242.htm [genealogie]; https://www.stadindex.nl/plattegrond/haaften [plattegrond]; literatuurAa, A.J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Noorduyn 1843, deel 5, blz. 1-5Aa, Christianus Petrus Eliza Robidé van der, Bouwvallen van het huis te Haaften, uit: Oud Nederland in de uit vroegere dagen overgebleven Burgen en Kasteelen, Nijmegen 1840Kemp, Abraham, Leven der doorluchtige heeren van Arkel ...,blz. 200Kok, Jacobus, Vaderlandsch Woordenboek, deel 19, Amsteldam 1788Nijhoff, Isaac Anne, Gedenkwaardigheden uit de geschiedenis van Gelderland, deel 1, Arnhem 1830Philips, Aug., Kapittelgoederen te Haaften, Leiden en Amsterdam 1850Spaen, Willem Anne van, Oordeelkundige inleiding tot de historie van Gelderland, 4e deel, Utrecht 1805overige bronnenGoogle SearchW.D.B.I.U.A. 1873, 21 juni, p. 2 Wijnpersse, Statistiek, p. 381 (1854)
Haag
Haag
algemeen
algemeen
heerlijkheid
in 1842 is markies en Rijksgraaf Frans Egon van Hoensbroeck heer van Hoensbroek, Haag, Blijenbeek en Buschfeld [Adel1925, blz. 97]BRONNENliteratuurheerlijkheid
Haag, Den
Haag, Den
Zie 's-Gravenhage
Haagambacht
Haagambacht
belastingen
hoengeld en offergeld=in 1366 betalen 43 personen hoen-en offergeld te Veenhuysen in Haagambacht [Spiegel, Veen, blz. 318]BRONNENliteratuurSpiegel, Ronald A. van der, Veenpachters van Wassenaar in Haagambacht 1554 in: Ons Voorgeslacht 2021, nr. 742, blz. 316-324belastingen
HaaksbergenPlaats in Overijssel. Ook Haexbergenalgemeen=ligt binnen het drostambt van Haaksbergen [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 103]
belastingenvrijstellingStukken betreffende de door Jan Teilers, molenaar te Losser, en eigenaren of pachters van korenwindmolens te Broekheurne en Haaksbergen aan de Vertegenwoordigers van het Bataafsch Gemeenebest gerichte requesten om vrijstelling van impost of zegel voor de bewoners van Munsterland, die koren laten malen op hun molens. 1806. [Formsma, Archivalia, blz. 33-34]
bestuurdrost=in 1790 is Arend baron van Raasfeld tot den Elzen is drost [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 100, 103]=In 1786 is Borchard Hermen baron Tengnagel drost [Chalmot1, blz. VIII]
BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, pp. 327-328 (1551) Formsma, Nieuwe, p. 124 (1587) Formsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943Kuile, Heerlijkheid, p. 397 (18e e) Racer, Gedenkstukken, deel 2, blz. 272 e.v. (1446)Slicher van Bath, Landbouw, pp. 161 (1675), 162 (1758) Steins, Frank, Antonius Gerhardus ten Asbroek en Johanna Gezina Leppen, in: Gens Nostra 2023/5, blz. 294-295T.S. Overijssel II, pp. 65 (17e e), 255 (1605)
Haaltert
Haaltert
Baelde, Domeingoederen, p. 157 (1551)
Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 19 (1470), 22-23 (1471)
Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 40 (1506)
T.S. Zeeland II, pp. 382-383 (15e-17e e)
W.D.B.I.U.A. 1872, 21 september, p. 3
Haamstede
Dorp op het eiland Schouwen in Zeeland. Haamstede
algemeen
In 1839 wordt een vuurtoren met een draailicht gebouwd (WP8.2)algemeen
bestuur
notaris=in 1826 is N. Moolenburg notaris [Gosselin, blz. XV]bestuur
heerlijkheid
-Aanvankelijk behorend aan het geslacht Renesse. -In 1299 schenkt graaf Jan, een zoon van Foris V, graaf van Holland, de heerlijkheid aan zijn onwettige broer Witte, een zoon van Foris V en een dochter van Jan VII, heer van Heusden. Daarmee begint de lijn van de heren van Haamstede. Witte van Haamstede bouwt een slot. -In 1341 wordt de heer van Haamstede baanderheer. -Floris en Arent van Haamstede staan in 1454 terecht voor het grafelijk gerecht wegens beweerde aanranding van de grafelijke rechten. De heerlijkheid wordt verbeurd verklaard en komt aan de graaf van Holland en Zeeland. -Filips van Bourgondië verkoopt de heerljkheid aan Lodewijk van Brugge, heer van Gruithuizen, maar deze valt ten deel aan Jan van Hodenpijl [Roelants, Gulden, blz. 87, 273]-Als de heerlijkheid opnieuw wordt verkocht koopt de heer van Gruithuizen de heerlijkheid aan. -In 1526 wordt het slot door brand verwoest. -Rond 1620 komt de heerlijkheid in bezit van Jacob van den Eijnde (Eijndius). Hij herbouwt het slot [Kok14, blz. 598]. -Rond 1690 herstelt eigenaar Rutger Mogge het kasteel.heerlijkheid
BRONNENliteratuurDeinse, Over, p. 89 (1455)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XVRegt, blz. 17Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX) deel 8, Amsterdam 1876, blz. 2-3
Haar, De gemeentePeter Hendricksz. Stoock is schepen van de Haar in 1635-1636.heerlijkheidIn 1820 is P. Baron Straalman, Heer van Duijten, De Haar en Zevenhuizen, Lid der Provinciale Staten van Gelderland, Burgemeester en Raad der Stad Nijmegen [Nieuwenhuis, Algemeen, A-B, blz.XXVI]BRONNENliteratuurAvis, Directe, pp. 99 (1450), 124 (1432)Donker, Iets, p. 10(1409)Nieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XXVIRootselaar, Rekening, pp. 32 (1585-86), 34 (id), 94e.v. (id) Telders, Niet, p. 194 (19e e)
Haaren
Haaren
literatuur
Wijnpersse, Statistiek, (1854)
Haarlemmerhout
Haarlemmerhout
Chijs, Munten, blz. 44 (m.e.)
Haarlemmerliede
Haarlemmerliede
Ook Haarlemmerleede
algemeen
algemeen
gemeente
burgemeesterJean Louis van der Burch [1811-1883] is burgemeester van H. en Spaarnwoude [Leeuw1883, blz. 87]gemeente
BRONNENliteratuurFruin, Informacie, blz. 13 (1514), 54-55 (id)Haarlemmermeeralgemeen=in 1531 groot 6585 morgens land; sedertdien verdwijnt veel land door wegspoelen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]=in de 16e eeuw bestaande uit 6 meertjes die tot één groot meer zijn verenigd (WP). Tussen 1531 en 1591 verdubbelt de oppervlakte (WP). Meerdere dorpen worden door het water verzwolgen =in 1591 is het meer 12.375 morgen grond [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]=In een brief van 8 september 1630 berekent Jan Adriaensz Leeghwater, dat de volledige droogmaking van het meer 28-30 tonnen gouds zal kosten. Hij schrijft in de brief verder "my dunckt het best te weesen dat dese calculatye niet onder de gemeene Man en coomt". Later wordt het bedrag 36 tonnen gouds.... (Navorscher 1851. blz. 62). Jan is molenmaker en landmeter in De Rijp (WP)=in 1647 is het 17.082 morgen groot [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]=in 1687 groot 18.100 morgens [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]=in meerdere jaren komen er plannen voor droogmaking; in 1659, 1727, 1742 en 1743 (WP).=in 1740 is het meer 19.400 morgens groot [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]
belastingenIn 1667 wordt de 200e penning geheven [Slijkerman, blz. 231]
gemeentealgemeenIn 1876 omvat de gemeente 18.523,25 Ned. bunders met 10.000 inwoners (WP). De gemeente bestaat uit Vijfhuizen, Beinsdorp, Rijk en Burgerveen (WP).Herman Fredrik Bultman [1836] is wethouder van Haarlemmermeer [Wie is dat blz. 90]
burgemeestermr. Jacob Paulus Amersfoordt [1817-1885] was burgemeester [NNBW 1911, blz. 113]
waterstaat=In 1808 levert een waterstaatsingenieur A. Blanken een ontwerp dat 8 miljoen kost (WP). =In 1819 krijgen baron van Lynden van Hemmen, Roëll en Repelaar van Driel toestemming om een plan te maken (WP)=Op 29 november 1836 is er een grote storm (WP). Bij KB van 1 augustus 1837 wordt een commissie ingesteld die een plan met een begroting moeten opstellen (WP). In 1838 wordt een ontwerp aan de Tweede Kamer aangeboden (WP). =op 22 maart 1839 opent Willem I een geldlening 8 mln gulden voor droogmaking en bedijking [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 271]=Op 19 maart 1839 wordt het ontwerp door de TK aangenomen (WP). Er wordt een geldlening van 8 miljoen uitgeschreven en een commissie van uitvoering benoemd (WP). =In juni 1848 en april 1849 beginnen de stoomgemalen te werken (WP) =Op 1 juni 1852 is het meer droog (WP). De kosten zijn 9 miljoen; de gronden worden verkocht voor bijna 8 miljoen (WP)
BRONNENliteratuurBergh, Handboek, blz. 75-76Blink, Geschiedenis I, p. 284 (1323) Blok, Financiën, p. 83 (1428) Blok, Geschiedenis I, p. 332 (1393)Chijs, Munten, blz. 33 (1006)Gosses, Welgeborenen, p. 36 (1323)Slijkerman, K.J., De oudere generaties van het geslacht uit Sint Anthonijpolder met de naamdragers Blaeck, (van) Moerkercken en van der Swaen, in: Ons Voorgeslacht juni 2015, blz. 223-256Smidt/Strubbe, Chronologische I, pp. 336 (1498), 435 (1492) W.D.B.I.U.A. 1874, 1 augustus, p. 3; 15 augustus, p. 3
overige bronnenDDB; AaBio 1-2;
BRONNENAa, A.J. van der, Navorscher 1851, deel 1, blz. 62 (NAV1) Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 9-10 (WP)
Haarzuylens
Haarzuylens
W.D.B.I.U.A. 1872, 30 november, p. 3
Haastrecht
Haastrecht
algemeen
algemeen
Stad gelegen in Zuid-Holland langs de Hollandse IJssel en de Vlist. Oudere namen Havekesdreht
Hoewel resten uit de Romeinse tijd amper zijn aangetroffen zullen er vermoedelijk langs de IJssel bewoners geweest zijn, die leefden van de jacht, de visserij en verzamelen. Daarna is langere tijd bewoning moeilijk of onmogelijk geweest. Door de stijgende zeespiegel verdwenen eventuele woongebieden onder water. In de Frankische periode worden weer nederzettingen gevormd . De bewoners daarvan leggen zich toe op akkerbouw. Op bescheiden schaal werd daartoe wildernis ontgonnen. Godfried de Zeekoning, een Deense Vikinghoofdman, had in de 9e eeuw het gebied in bezit. Graaf Gerulf I van West-Frisia (836-896) verwerft het gebied in leen. Na diens dood komen de leengoederen in handen van zijn zoon Waltger (872-936), graaf van Teisterbant, en nadien in die van zijn zoon Radboud van Teisterbant (....-936). Op 17 juli 944 schenkt leenheer koning Otto I goederen in de gouw Lek en IJssel aan de kapittels van Sint Maarten (Dom) en Sint Marie (Oudmunster). In de periode 1000-1100) worden die ontginningen omvangrijker en planmatiger. Veengebieden worden ontwaterd en door dijken bschermd. In de periode 1200-1350 ontwikkelt de leefgemeenschap zich langzaam tot een kleine stad [Kólker7-8]
belastingen
inkwartieringDe kosten van inkwartieringen zijn te beschouwen als een vorm van belasting in natura. Huisvesting en voeding van soms grote aantallen krijgsvolk drukken zwaar op de bevolking [Kölker Archieven nrs 665-701] belastingen
bestuur
burgemeester=in 1684-1688 is Gerrit Willemsz Verhaer burgemeester [Verhaar, Parenteel, blz. 217]In 1783 is Gerrit Verhaer burgemeester. Hij wordt op 5 januari 1783 beleend met een viertel land van 4,5 morgen in de Hoefslag [Leeuw1883, blz. 44]=Marcellus Bisdom van Vliet is rond 1870 burgemeester van Haastrecht en Vlist [Bakker, Onbekende, blz. 101]=in 1877-1881 is Johan Jacob le Fèvre de Montigny burgemeester [Bakker, Onbekende, blz. 101]bestuur
financiën
financiën
geestelijkheid
Op 17 juli 944 schenkt koning Otto I op verzoek van bisschop Balderik I aan de kapittels van de Sint Maarten (Dom) en Sint Marie (Oudmunster) in Utrecht alle goederen in de gouw Lek en IJssel. Daartoe behoorden in ieder geval grond met annexe rechten in Eiteren, Jaarsveld , Lexmond, Hagestein, Everdingen, Tull en 't Waal en Honswijk. Op 22 mei 1046 bevestigt Hendrik III de kapittels in het bezit van de domeingoederen. In 1122 bevestigt keizer Hendrik V de Utrechtse kerken in het bezit van de door zijn voorgangers geschonken goederen en in de jurisdictie. De proosten vande kapittels hadden het volledige gezag met hun meiers (villici) over de landerijen die ze in Lek en IJssel in bezit hadden. De toenmalige graaf van Holland, Willem, speelde daar geen rol. Ook de bevoegdheid om die gebieden te ontginnen lijkt bij de kapittels te berusten. De vraag is of Haastrecht tot dit leen heeft behoord. Niet betwist lijkt dat de latere Krimpenerwaard tot de gouw Lek en IJssel werd gerekend. Haastrecht is echter geen copevestiging. Voorts is het bestaan van een heer van Haastrecht die vanuit een zelfstandige positie onderhandelt met bisschop Koenraad (1076-1099) niet goed denkbaar. Van een strikte waterscheiding tussen het kerkelijk en het wereldlijk gebied is geen sprake. Met een zekere regelmaat verwisselen gronden met de rechten van bezitter [Kölker9-10]geestelijkheid
heerlijkheid
algemeenHet lijkt erop dat Haastrecht van oorsprong een vrije vestiging is geweest en derhalve geen onderdeel was van het grondgebied van de Utrechtse kerken. De omvang van de erven was daarin niet, zoals in het copestelsel, een vaste maat. Om dit "vrije" gebied heen werden door de Utrechtse geestelijken gronden ontgonnen en aldus de grenzen van het vrije gebied bepaald [Kölker9-10]heerlijkheid
Gerard van HaastrechtIn de 11e eeuw is er ten tijde van bisschop Koenraad (1076-1099) een heer van Haastrecht, Gerard. Hij verkoopt die van Lopik het recht om een afwatering te graven. Gerard vraagt daarvoor 15 hoeven als vergoeding en komt daarmee in het bezit van Noord Zevender bij Cabauw. Van Gerard van Haastrecht wordt in OSU I nr. 411 (na 18 juni 1155) vermeldt dat hij in de periode 1076-1090 met zijn zoon Frederik actief handelend optrad in de omgeving van Lopik [Kölker9-10]
Frederik van HaastrechtFrederik is de zoon van Gerard van Haastrecht. Hij treedt in 1108 op als getuige in een zaak over goederen gelegen tussen de Lek en de Linge waarin bisschop Burchhardt uitspraak doet [Kölker9-10]
Frederik de Jongere van HaastrechtWaarschijnlijk is hij een zoon van de vorige. In 1155 verkoopt hij grond, twee viertelen in Polsboek, aan die van Lopik om een nieuwe verbinding aan te kunnen leggen met de IJssel. Bisschop Herman heeft kennelijk betaald want de grond met rechten wordt aan hem overgedragen en vervolgens door hem in eigendom aan de parochianen van Lopik [Kölker9-10]
Folperd van Arkel Folperd van Arkel is in 1267 heer van ter Leede en Haastrecht. Hij is een zoon van Jan IV van Arkel [Aa, Bio, blz. 351; Kobus/Rivecourt1.55] In 1293 Herbern heer van Haastrecht Voor het begin van de 13e eeuw worden leden van de familie van de Lede als heren genoemd, o.m. Florentius de Leda en Walpertus de Lede, ook Volpertus de Lede. Volpertus wordt opgevolgd door Peregrinus [Kölker, blz. 11-12]Na de dood van Peregrinus komt Haastrecht aan Jan van de Lede, heer van Arkel [Kölker, blz.12].
Willem van EgmondWillem van Egmond [.....-1483] is heer van IJsselstein, Leerdam, Schoonderwoert, Haastricht en Baar [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 182]
BRONNENliteratuurBakker, Marco, De onbekende genealoog, in : Gens Nostra 2021, blz. 100-104Blink, geschiedenis I, p. 157 (1505)Chijs, Munten, blz. 51 (1153)Donker, Iets, p. 4 (1328)Fruin, Informacie, pp. 391-393 (1514)Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 55Kölker, A.J., Archieven van de gemeente Haastrecht, nrs 665-701Kölker, A.J., Haastrecht. Hoofdstukken uit het ontstaan en de ontwikkeling van "die Steede ende Landen van Haestregt" tot het begin van de 19e eeuw, Dordrecht 1974, blz. 7-12 Meyroos, Onze, p. 14 (1515)T.S. Zeeland II, p. 54 (1413)
Habroek
Habroek
algemeen
algemeen
heerlijkheid
In 1422 is Arnold van Mewen heer van Habroek en schout van Hasselt [Adel1925, blz. 114]heerlijkheid
BRONNENliteratuur
Haelen
BRONNENliteratuurW.D.B.I.U.A. 1872, 29 juni, p. 3 Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854)Haelen
Haeleweirt
Zie Helwert
Haerst
Zweder van Haersolte is heer van Haerst, Harxen en Zwaluwenburg
BRONNENWinkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 22Hage
Goor, Beschrijving, pp. 355-356 (1712)
Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 106 (1511)
Hage, ten
Hage, ten
Landgoed in de Aenstoot bij Otterlo in Gelderland. Ook de Haag.
algemeen
algemeen
heerlijkheid
Willem van Broeckhuisen tot Eeschate [1520-1605] is in 1571-1597 lid van de ridderschap van Veluwe. Eeschate en het goed ten Hage of de Haag in de Aenstoot verkrijgt hij door zijn huwelijk met Johanna van Delen [ANF1888, blz. 69]heerlijkheid
BRONNENliteratuur
Hagen
Kobus/de Rivecourt, Biographische A-H, blz. 326
Alexander van der Capellen (1668 -1730) was heer van Hagen
Smidt/Rompaey, Chronologische III, p. 388 (1539)
Hagestein
Hagestein
algemeen
-in 1342 staat Nicolaas van der Dussen op verzoek van graaf Willem van Holland e.a. borg voor Otto van Speren in het geschil dat deze had met Jan van Arkel over goederen en tienden in Hagestein [Kok13, blz. 59]BRONNENliteratuurAvis, Directe, pp. 18 (1458), 36 (15e-16e e), 88-90 (1333-1539), 123 (1437) Rootselaar, Rekening, pp. 36 (1585-86), 95 e.v. (1586)algemeen
Hal (Bra)
Baelde, Domeingoederen, pp. 245-246 (1551)
Henne, Histoire V, p. 325 (16e e)
HalenalgemeenbestuurschoutLambert van Kannard is schout van Halen en heer van Landwijk [Enckels, Landwijk, blz. 84]BRONNENliteratuurBaelde, Domeingoederen, p. 95 (1551) Enckels, Raymond, Bijdrage tot de geschiedenis van Landwijk van de 14de tot de 18de eeuw, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 79-90Stallaert, Glossarium, p. 411 (1536)Hallem
Chijs, Munten, blz. 44 (690)
Halluin
Baelde, Domeingoederen, p. 171 (1551)
Braure, Etude, pp. 105 (1449), 112 (id)
Lyon/Verhulst, Medieval, p. 21 (12e e)
Halsteren
Halsteren
algemeen
algemeen
gemeente
secretarisIn 1826 is J.C. Delhez uit Bergen op Zoom secretaris van de gemeenten Halsteren en Nieuw Vosmeer [Gosselin, blz. VII]gemeente
BRONNENliteratuurANF 1889,p. 165 (19e e)Gosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. VIIMoll, Rechten, pp. 45 (1414-1522), 64 (1424-71), 83 (1457-1567), 103 (1384-96); 1424-74; 1480-1520), 105 (1438), 106 (1496), 113 e.v. (14e e), 119 (16e e), 134 e.v. (13e-16e e)Taxandria III, p. 302 (1864); V, p. 117 (19e e)W.D.B.I.U.A. 1873, 8 november, p. 2Wijnpersse, Statistiek, p. 380 (1854)
Halt
Halt
heerlijkheid
In 1661 is Arnold Adriaan van Bylandt heer van Halt [Adel1925, blz. 36]heerlijkheid
Ham, Den
Ham, Den
Dorp in Overijssel ten zuidoosten van Ommen
algemeen
=in de buurt bevindt zich de havezate Mennigeschave of Mennikeshave. In 1790 bezit van Joachim Philip Adolf, graaf van Rechteren [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 77]=bij Mennikeshave stond het slot Azoelen. De bewoners bezorgden de inwoners veel overlast. In 1380 door Deventer, Zwolle en bisschop Arnold van Hoorn veroverd en vernield [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 77]algemeen
heerlijkheid
In 1814 is mr. Olivier Gerrit Willem Joseph Hacfort tot ter Horst heer van ter Horst [Adel1925, blz. 82]heerlijkheid
BRONNENliteratuurFormsma, Nieuwe, p. 124 (1587) T.S. Overijssel II, pp. 65 (17e e), 251 (1602), 272 (1611)
Hamel
Braure, Etude, p. 177(1498)
Hameland
Ook Hamaland
algemeen
Wichman is graaf van Hameland. Zijn dochter en opvolgster Adela wordt in 955 geboren (Aa, Bio I, blz. 53). Adela is getrouwd met Balderick (Aa, Bio I, blz. 61)
literatuur
Aa, A.J. van der, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel I, Haarlem 1852, blz. 53
Hamersveld
Avis, Directe, p. 9 (14e- 15e e)
Rootselaar, Rekening, pp. 33 (1585-86), 94 e.v. (1586)
Hamme
Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 69 (1473)
Hannuit
Baelde, Domeingoederen, pp. 96-97
Hapert
algemeen
Rekeningen wegens het dorpshuishouden van Hapert 1737-1809 [ARA, Verslagen 1888, blz. 350]
godsdienst
kerkelijk bezit
Bertilindis, dochter van Wigibald, schenkt op 29 juli 710 aan bisschop Willibrord hetgeen haar moeder Oadrada haar heeft nagelaten te „Hoccascaute" aan de Dommel, te Hulsel en te Hapert in de gouw Taxandrië [Muller/Bouman, Oorkondenboek I, nr. 20, blz. 15].
literatuur
Nijenhuis, Bibliographie (Toevoegsel), p. 18
Haps
Haps
heerlijkheid
heerlijkheid
In 1500 trouwt (1) Anna, de dochter van Margaretha, met graaf Willem van den Bergh, een van de baanderheren van het graafschap Zutphen. Anna brengt door haar huwelijk de heerlijkheden Boksmeer, Haps, Stevenswaard en Spalbeek aan. Ze krijgen een zoon Oswald. Graaf Willem overlijdt in 1511.
BRONNENliteratuurChalmot, Biographisch, deel 2, blz. 320Haralem
Haralem
Zie Haarlem
Hardegarijp
Hardegarijp
In 1800 behoort Hardegarijp tot de vierde ring van het eerste Departement van de Eems [Covens, blz. 121]
HardenbergDorp en kasteel in Overijssel.algemeen=er is beweerdelijk een slot in 1230 gesticht door bisschop Willebrand [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 73]=er is in 1360 een slot gebouwd door bisschop Jan van Arkel om de stad Coevorden en het Landschap Drenthe in bedwang te houden [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 73]=bisschop Frederik van Wevelikhoven overlijdt op 4 april 1394 in het slot [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 73]=in 1708 richt een brand grote schade aan [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 73]
bestuurburgemeester=in 17… is B. van Borne burgemeester [Formsma, Archivalia, blz. 25]magistraat=de magistraat bestaat uit een schout, vier burgemeesters en een secretaris [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 74]schout=in 1805-1809 is J.G. Pruim schout in Hardenberg [Formsma, Archivalia, blz. 33] secretaris=in 17… is Jacobus van Riemsdijk secretaris [Formsma, Archivalia, blz. 25]
heerlijkheidLutter Quadt is heer van Hardenberg en ridder in 1464 [Navorscher 1870, blz. 46]
oorlog=in 1580 is er op de heide ten zuiden van Hardenberg een felle strijd tussen Spaanse troepen onder Maarten Schenk en Staatse troepen onder de graaf van Hohenloo. De Staatsen worden teruggedreven naar Coevorden[Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 74]
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, p. 141 (1703) Doorninck, Tijdrekenkundig V, pp. 8 (1496), 10 (id)Doorninck/Uitterdijk, Bijdragen IV, p. 229, (1362) Formsma, Nieuwe, p. 124 (1585) Formsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943Gosses, Stadsbezit, p. 11 (m.e.) Molhuysen, Gerrit, p. 75 (17e e) Navorscher 1870, blz. 46T.S. Overijssel I, p. 113 (1391); II, pp. 45 (17e e), 56 (id), 65 (id), 251 (1602), 272 (1611)
Harderwijk
Harderwijk
Stad in Gelderland.
algemeen
in 1229 laat Otto II. graaf van Gelre, laat H. ommuren [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 279)In 1318 schenkt Reinoud I, zoon van graaf Otto, privileges aan de stad [ANF1888, blz. 67]in 1379 vestigt Willem I, graaf van Gelre er de munt [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 279)in 1704 en 1787 opschudding [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 279)in 1775 en 1825 watervloeden [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 280)algemeen
belastingen
ontvanger=Willem Herman tot de Quickborn en de Beele [1745-1788] is ontvanger der convyen en licenten [ANF1888, blz. 69]vrijdomde Resolutie van 11 augustus 1648 stelt voor de professoren en studenten aan de provinciale academie vrij van de accijns op één oxhoofd wijn en zes tonnen bier [Kok1, blz. 163]belastingen
bestuur
burgemeester =Willem of Adam van Broeckhuysen is burgemeester van 1502-1526 [Adel1925, blz. 33; ANF1888, blz. 68]=zoon Willem van Broeckhuisen is burgemeester van 1538-1547 [ANF1888, blz. 68]=Rutger van Haersolte (1528-1585) is burgemeester van H. (WP8.22; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 273)=Willem van Broeckhuisen tot Eeschate [1520-....] is burgemeester [ANF1888, blz. 69]-Hendrik Boonen is burgemeester in Harderwijk [NNBW 1911, blz. 409]-Dirk Boonen is burgemeester van Harderwijk [NNBW 1911, blz. 410]=Willem Herman tot de Quickborn en de Beele [1745-1788] is burgemeester [ANF1888, blz. 69]=In 1786 is mr. D. Boonen burgemeester [Chalmot1, blz. III]=Roelof Wolter Herman baron van Broeckhuisen [1774-1833] is burgemeester [ANF1888, blz. 69]=Jacob van Brieven is lid van de regering van Harderwijk [Leeuw1883, blz. 34]=Jan Otto Arntzenius is tot 1820 raadslid [Kobus/Rivecourt1.59]bestuur
schepen=Hendrik van Brienen [1430-......] is schepen [Adel1925, blz. 32]
schout=in 1527 is Werner van Grol schout van Harderwijk en kastelein van ter Eem [Kok13, blz. 131]
Staten van het Kwartier van de Veluwe =Bastiaan van Aken [1755-1826] is provisioneel representant van 8 september 1795 t/m 19 september 1795 namens Harderwijk [Repertorium]
financiën
domeinRoelof Wolter Herman baron van Broeckhuisen [1774-1833] is ontvsnger der domeinen [ANF1888, blz. 69]financiën
gemeente
inwonersIn 1876 rond 7.000 inwoners (WP8.117)gemeente
wethouder-Roelof Wolter Herman baron van Broeckhuisen [1774-1833] is wethouder [ANF1888, blz. 69]-Johan Daniel Cornelis Carel Wilhelm de Mol [1800-1875] is wethouder [ANF1888, blz. 70]
onderwijs
In 1503 komen bij een brand 45 leerlingen van de Latijnse School om het leven (WP8.117). In 1600 wordt de Latijnse School vernieuwd en genaamd "Gymnasium Nassavico-Velavicum (WP8.117)In 1648 wordt de Gelderse Academie in H. gesticht (WP8.117)In 1811 wordt de Academie door de Fransen gesloten (WP8.117). In 1815 wordt een athenaeum opgericht; in 1818 werd het reeds opgeheven (WP8.117).onderwijs
oorlog
In 1522 wordt H. door Karel V veroverd (WP8.117)in 1528 door Floris van Egmond, graaf van Buren belegerd en ingenomen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 279)in 1528 toch weer in handen van Karel V [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 279)In 1572 worden de Spanjaarden verjaagd (WP8.117)In 1672 wordt H. door de bisschop van Münster ingenomen (WP8.117)In 1674 wordt H. door de Fransen in brand gestoken (WP8.117)oorlog
BRONNENliteratuurDe Nederlandsche Leeuw 1883, nr. 1, blz. 34Kobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 59Alberts, Rekening, p. 142 (1447-48)Avis, Directe, p. 108 (1497)Baelde, Domeingoederen, p. 151 (1551)Becht, Statistische, pp. 115 (1580), 117 (16e e), 140(1580) Commissie, Statistieke, p. 483 (1650; 1810) Doorman, Brouwerij, pp. 84 (1431; 1435-39), 85 (1450-55), 86 (1636) Francken, Leven, p. 222 (1581) Fruin, Informacie, blz. 78 (1514)Gosses, Stadsbezit, pp. 24 (1434), 28 (1470) Haak, Plooierijen, p. 114(1706) Henne, Histoire VII, p. 313 (1541) Kok, Jacobus, Vaderlandsch woordenboek, Eerste deel [AA-AD], 2e druk, Amsterdam, Johannes Allart 1785, blz. 163Leeuw 1883, nr.1, blz. 34Meester, Geschiedenis I, pp. 28 (1320; 1340), 107(1490) Navorscher XLVIII, p. 253 (18e e) Niermeyer, Honderd, p. 77 (1394) Schevichaven, Memoriën, p. 286 (1320)Schevichaven, Rijk, p. 49 (14e e) Schrassert, Codex, pp. 16 (1648-49), 23 (1732) Schrassert, J., Beschrijving van Harderwijk, Algemeen publiciteitskantoor 1931Sonke, A., Gids voor Harderwijk T.S. Overijssel I, p. 9 Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854) Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 22, 117
Hardinxveld
bestuurschepen=in 1682 is Cuijnder Ghijsz Clop schepen [Hoeven, Giessen, blz. 177]schout=in 1788 is Johannes Brooshooft schout en secretaris in Hardinxveld [Hoeven, Giessen, blz. 178]secretaris=in 1788 is Johannes Brooshooft schout en secretaris in Hardinxveld [Hoeven, Giessen, blz. 178]
heerlijkheid=Pieter de Roovere is heer van HardinxveldBRONNENinternethttp://www.reocities.com/ajstasse/ALBWRDGENPAGE.HTMliteratuurANF 1889, p. 56 (1695-1774) Bort, Alle (Leenrecht), p. 307 (1526) Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 344 [Pieter]Chijs, Munten, blz. 51 (1105)Fruin, Informacie, pp. 559-560 (1514) Hoeven, Leon van der, De leenkamer van Giessen-Oudekerk, in : Ons Voorgeslacht, nr. 79, april 2024, blz. 176-183W.D.B.I.U.A. 1874, 25 april, p. 4 Wijnpersse, Statistiek, p. 382 (1854)
Harelbeke
Baelde, Domeingoederen, pp. 182 e.v. (1551)
Lanz, Correspondenz I, p. 206 (1526)
Lyon/Verhulst, Medieval, pp. 20 (12e e), 24 (11e e)
Smidt/Strubbe, Chronologische I, p. 426 (1486)
Smidt/Strubbe/Rompaey, Chronologische II, p. 115(1512)
Haren
Dorp in Groningen.
algemeen
In 1800 behoort Haren tot één van de vijf gemeenten binnen de 5e ring van het Departement van de Eems. Er wonen 2461 personen verdeeld over 5 grondvergaderingen (Helpen 1, Haren 2, Noordlaren en Kropswolde 2) [Covens, blz. 126]
Haren (N-Br)
Baelde, Domeingoederen, p. 100 (1551)
Harenkarspel
Ook Harinckerspel
Fruin, Informacie, pp. XXVIII (1496), 163-164(1514)
Haringhuizen
Fruin, Informacie, pp. 144-146 (1514)
Harkstede
Engelsman, Ontstaan, p. 95 (1810)
Harlingen
Harlingen
Stad in Friesland. Ook Harligastate
algemeen
Vroeger buurt van het dorp Almenum (WP8.125)In 1234 verkrijgt Harlingen stadsrecht [Oudsten, blz. 62]in 1496 bouwen de Vetkopers geholpen door de Groningers een blokhuis om de stad in bedwang te houden [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]daarna wordt H ingenomen door de Franekers; [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]in 1499 onder bestuur van Albrecht van Saxen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]in 1516 einde Saksisch bewind [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]In 1578 wordt de Noorderhaven gegraven [Oudsten, blz. 64]In 1579 door wallen en grachten omringd (WP8.125)In 1730 wordt het stadhuis gebouwd [Oudsten, blz. 64]onlusten in 1748 en 1787 [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]In 1800 behoort de gemeente Harlingen tot één van de tien gemeenten binnen de 3e ring van het Departement van de Eems. Er wonen 7951 personen verdeeld over 16 grondvergaderingen (Harlingen 15, Almenum 1) [Covens, blz. 123]op 28 juni 1846 groot oproer vanwege laden aardappelen in Engelse stoomboot; huis burgemeester geplunderd [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 281]algemeen
belastingen
fortificatiepenningen=Resolutie van 12 maart 1652, waarbij de stad Harlingen bevolen wordt aan de akte en belofte van 30 juli 1644 te voldoen en de Heren Gedeputeerden gelast, ingeval van weigering of nalatigheid , de fortificatiepenningen van die stad daartoe te gebruiken. In de akte van 30 juli 1644 is door de magistraat van Harlingen beloofd de Heren Raden ter Admiraliteit te voorzien van een bekwame vergaderplaats, een woning voor de kamerbode en pakhuizen en gevangenhuizen [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 14]=Resolutie van 12 maart 1653, dat de magistraat van Harlingen zal gehouden zijn, de Raden ter Admiraliteit te voorzien met bekwame gevangenhuizen en pakhuizen [Leeuwen, Alphabetisch, blz. 14]belastingen
ontvangerIn 1883 wordt Abraham Bouman [1851] benoemd tot ontvanger in Harlingen. [Wie73]
bestuur
burgemeesterWybrand van Itsma was in 1748 burgemeester en gedeputeerde in de SG [Verwoert, Handwoordenboek I, blz 342; Hildebrand,Reglement, blz. 1]Danke de Kempenaar is meermalen burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 365]bestuur
commissaris=In 1786 is S. Lambergen commissaris [Chalmot1, blz. VI}
drostin 1515 is Frits van Grombach drost van Harlingen [AFN1888, blz. 155]In 1542 is Jan van Egmondt van Meresteyn is drost van Harlingen [ANF1888, blz. 156]
vroedschapin 1711 is Danke de Kempenaar lid van de vroedschap [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 365]
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, pp. 58 (1652-57), 59 (17e e), 62 (1643-47), 115 (1580), 117 (1584), 142(1580)Enklaar, Wandelingen, p. 44 (1528-36)Faber, Drie I, pp. 36 (1744), 227 (1672), 291 (id), 373(id) Fruin, Informacie, blz. 78 (1514)Navorscher XLVI, pp. 159-164 (1672-99); XLVIII, p. 199 (1672)Oudsten, Bas den, Friesland. It bêste Lân fan d'Ierde, Haren 1972Rees, Geschiedenis I, p. 129 Sickenga, Omwenteling, p. 94 Theissen, Centraal, p. 21 (16e e) W.D.B.I.U.A. 1873, 20 september, p. 2; 27 september, p. 2; 15 november Wie is dat, blz. 73 [1883]Wijnpersse, Statistiek, p. 383 (1854)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 125 (WP)
Harmelen
Harmelen
algemeen
algemeen
bestuur
In 1538 zijn Gerijt Proeijt en Willem Jansz schepenenbestuur
heerlijkheid
=geslacht van Harmelen al in 1272 bekend [Navorscher 1852, blz. 58]=leenroerig aan de heren Van de Haar wegens de abdij van Sint Paulus in Utrecht [Navorscher 1852, blz.. 58]=in 1536 erkend als ridderhofstad; Dirk van Zuylen van Harmelen is heer [Navorscher 1852, blz.. 58]heerlijkheid
BRONNENliteratuurRootselaar, Rekening, pp. 31 (1585-86), 50 (1555-85)
Harmelerwaard
Goijert Joosten is in 1601-1602 schepen in H.
Huijch Goijertsz is schepen in H. in 1620-1622, 1630, 1632
Hartelstein
Hartelstein
algemeen
algemeen
heerlijkheid
In 1685 is Daniel Wolff von Dopff heer van Eben, Emael, Agimont, Nedercanne, Hartelstein en Ruyff [Adel1925, blz. 55]BRONNENliteratuurheerlijkheid
Hartmen
Akten uit 1762 , waarbij stadhouder en leenmannen van het huis Ruinen Henricus Franciscus Seiger te Oldenzaal, na diens dood zijn broeder Gerard Joan Zeiger te Wijte, belenen met het erve Velthuis, gelegen in het gericht Borne, buurschap Hartmen [Formsma, Archivalia, blz. 5]BRONNENliteratuurFormsma, W.J. , De Archivalia van de Oldenzaalsche Oudheidskamer, 1e aanvulling door B.H. Hommen, Oldenzaal 1943
Harxen
Harxen
Zweder van Haersolte is heer van Haerst, Harxen en Zwaluwenburg
BRONNENWinkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 22Hasenacker
Hasenacker
heerlijkheid
Thomas van der Brugghen [16e eeuw] is heer van Hasenacker [Adel1925, blz. 34]heerlijkheid
HaskerlandGemeente met zeven dorpen. Voormalige Friese grietenij. algemeenIn 1876 zijn er 7.000 inwoners; de hoofdplaats in Joure [WP8.149]bestuurburgemeester M.L.van de Woestyne Voerman is burgemeester [Nav1870,424]grietman=Schelto van Eysinga is grietman vanaf 1750 [Kok14, blz. 605]=Hessel Vegelin van Klaarbergen is grietman [Kok14, blz. 605]=jhr Valerius Lodewijk Vegelin van Claerbergen [...-1844] is grietman [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 125]secretaris=In 1820 is D. de Vries uit Joure secretaris van Haskerland [Nieuwenhuis, Algemeen, A-B, blz. XXIX]BRONNENliteratuurNieuwenhuis, G., Algemeen woordenboek van kunsten en wetenschappen A-B, Thieme, Zutphen 1820. blz. XXIXVerwoert, Hermanus, Handwoordenboek der vaderlandsche geschiedenis volgens de nieuwste en beste bronnen bewerkt, deel 1 [A-K], Nijmegen 1851, blz. 125Wijnpersse, Statistiek, p. 386 (1854)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 149 (WP)
Hasselt
Hasselt
Stad in Overijssel. Ook Hasseletum
algemeenin 1486 wordt met toestemming van David van Bourgondië een brug over het Zwartewater gelegd [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283]=ten oosten van de stad ligt de havezate [Grote] Weede [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 91]=In 1876 zijn er rond 3.000 inwoners (WP8.152)belastingen=zonder toestemming van de magistraat kunnen geen belastingen worden opgelegd [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]
bestuuralgemeen=er is een magistraat van 8 personen. 4 schepenen en 4 raden en een secretaris. Daarnaast 12 Gemeentslieden [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 84]
burgemeester=Jan Melis is in de 17e eeuw burgemeester [NNBW 1911, blz. 38]. Ook Emilius of Aemilius
drost van Hasselt en Hasselterambacht
schout van Hasselt en Hasselterambacht=onder het schoutambt vallen drie dorpen Rouveen, Staphorst en Yhorst [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 91]=in 1363 is Gerard Mulert schout van Hasselt [Adel1925, blz. 141]=in 1790 is Christoffer baron van Voorst tot Hagenvoorde, hoogschout [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 80]
secretaris
Sybrandus Sickema is in 1598 secretaris van Hasselt [NNBW 1911, blz. 390]economie=eertijds een belangrijke handelsplaats [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]
oorlog=Zwolle poogt diverse malen de stad in bezit te krijgen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283]=in 1521 door Karel van Gelre zonder succes belegerd [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]=in 1527 neemt Karel van Gelre de stad in met soldaten verscholen in een schip met planken; Karel V koopt het gezag over de hele provincie van bisschop Hendrik van Beieren [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283; Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]=in 1528 verovert Maarten Schenk, gouverneur van Friesland, de stad [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283]in 1532 in handen van graaf van den Berg [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283]=de Spanjaarden worden op 10 oktober 1582 door 150 soldaten verjaagd [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283]. Op 26 oktober 1582 met 50 soldaten in handen van de Staten gekomen [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]=een aanslag van Verdugo op 7 december 1583 mislukt [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 283-284]=in 1672 veroveren de Munsterse en Keulse troepen de stad en houden die tot 1674 in bezit [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]=in 1790 nog voorzien van kleine bezetting soldaten [Buesching, Nieuwe, deel VI, blz. 90]
BRONNENliteratuurBecht, Statistische, pp. 115(1580), 141 (id) Kuile, Overijssel, pp. 266 (1672), 281 (18e e) T.S. Overijssel I, pp. 13, 79 (1328); II, pp. 43 (1328), 45 (17e e), 50 (m.e.), 53 (1403), 65 (17e e), 86 (1443), 245 (1600), 273 (1615), 274 (1601-05), 276 e.v. (1620); IV, pp. 193 (1328), 195(1348; 1403)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 152 (WP)
Hasselt (B)Stad in Belgisch Limburg.algemeen=in 1826 is Hasselt één van de drie plattelandsarrondissementen in de provincie Limburg. Het arrondissement omvat 107 gemeenten met 68.971 inwoners [Gosselin, blz. XXXIII]bestuurIn 1422 is Arnold van Mewen heer van Habroek en schout van Hasselt [Adel1925, blz. 114]gemeenteDe stad heeft in 1876 rond 10.000 inwoners (WP8.152)oorlogOp 26 oktober 1675 maakten de Hollanders hun winterkwartieren in Hasselt: het werd een gruwelijke plaag voor al de omliggende dorpen, Wellen inbegrepen. Generaal-majoor van Weibnom bezette Hasselt; op meedogenloze wijze deed hij opeisingen van levensmiddelen in de maand oktober tot Wellen en Loon toe [Michiels, Wellen, blz. 197]
BRONNENliteratuurGosselin, J.J., Alphabetische naamlijst der gemeenten en derzelver onderhoorigheden ...etc, Amsterdam 1826, blz. XXXIIIGrauwels, J., De reisweg van Prins-Bisschop Erard van der Marck (1507-1536) , in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 249-264Michiels, J., De lijdensgeschiedenis van Wellen 1672-1713, in: Het Oude Land van Loon, Jaarboek van de Federatie der Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg, jaargang XI-1956, blz. 195-227Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 152 (WP)
Hatert
Hatert
Schevichaven, Organisatie, pp. 21 (1555), 22 (1686-91), 24(1797)
W.D.B.I.U.A. 1874, 24 januari, p. 2
Hattem
Hattem
Stad in Overijssel.
algemeen
=het kasteel wordt in 1777 gesloopt [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]algemeen
archieven
archieven
belastingen
breukenBezit een breukenboek over de periode 1442-1499 [ARA, Verslagen 1888, blz. 104] vijftigste penningRegister van ontvangst van de 50e penning, van 1655-1681 [ARA, Verslagen 1888, blz. 105] belastingen
bestuur
burgemeesterGerrard van Galen is burgemeester van Hattem [ChalmotBio2, blz. 299]Rutger Wijnen is burgemeester van Hattem [ANF1888, blz. 32]Willem van Haersolte (......-1708) is burgemeester van Hattem [WP8.22]=in 1786 onenigheid tussen de stadhouder en de stad over de benoeming van Daendels tot burgemeester [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]bestuur
oorlog
=op 13 juni 1521 geeft de stad zich over na drie aanvallen door de graaf van Buren [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]=in 1581 neemt de stad door verraad in de stad gekomen soldaten gevangen [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]=op 23 juni 1672 neemt de bisschop van Munster na langdurige hevige tegenstand ne met grote verliezen de stad in [Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 284]oorlog
BRONNENliteratuurB.M. Gelre VII, blz. 136 (1478)Baelde, Domeingoederen, p. 151 (1551)Chalmot, Biographisch, deel 2, blz. 299Haak, Plooierijen, p. 114 (1706)Hoefer, Vesting (14e-18e e)Meester, Geschiedenis I, p. 28 (1320)Navorscher XLVIII, blz. 95(1517)Racer, Gedenkstukken, deel 2, blz. 197 Schevichaven, Memoriën, p. 286 (1320)Schevichaven, Rijk, p. 49 (14e e)Sloet, Toestand, p. 399 (1543)T.S. Overijssel I, pp. 9 (1612), 162 (16e e); III, p. 55 (1407) W.D.B.I.U.A. 1873,5juli,p.3 Zijp, Strijd, p. 43(1543)Winkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 22 [Willem]
Hautain
Hautain
algemeen
algemeen
heerlijkheid
Philips de Zoete is heer van Hautain (WP8.165)Willem de Zoete is heer van Hautain (WP8.165; Verwoert, Handwoordenboek I, blz. 285]heerlijkheid
BRONNENliteratuurWinkler Prins, A. Geïllustreerde Encyclopedie (H-IYNX), deel 8, Amsterdam 1876, blz. 165
Hautepenne
Hautepenne
heerlijkheid
Florent van Barlaymont is heer van Floyon [Kobus/Rivecourt1.98]Claude van Barlaymont is heer van Hautepenne KobusRivecourt1.98]BRONNENliteratuurKobus, J.C./jkhr W, de Rivecourt, Biographisch Handwoordenboek van Nederland, Zutphen 1870, deel 1 [A t/m H], blz. 98heerlijkheid
Hauwert
Fruin, Informacie, blz. 81 (1514), 89-90 (id) Hauwert
Havelte
Havelte
BRONNEN
literatuur
Doorninck, Tijdrekenkundig V, p. 15 (1496)
T.S. Drenthe, p. 80 (Rep)
W.D.B.I.U.A. 1874, 20 juni, p. 2
Wijnpersse, Statistiek, p. 385 (1854)
Hazebroek
Blockmans/Prevenier, Armoede, p. 513 (1469)
Lyon/Verhulst, Medieval, pp. 20-21 (12e e)
Hazeldonk
Enklaar, Stukken, p. 309 (16e e)
HazerswoudeDorp in Zuid-Holland. Ook Heer Aduwaartswoude of Ederswoudealgemeen
bestuurbaljuwin 1622 is Maurits de Virieu [1595-.....], baljuw van Hazerswoude [Navorscher 1851, blz. 366; Navorscher 1852, blz. 43, 166 ]
heerlijkheidJacob Arent baron van Wassenaer is heer [Roelants, Gulden, blz. 53]Anna Cornelia Martina van Baerle is vrouwe van H. [Roelants, Gulden, blz. 53]Jacoba Carolina barones van Wassenaer is vrouwe van Hazerswoude en Hoogeveen [Roelants, Gulden, blz. 55]in 1753 is de baron van Wassenaar heer van Hazerswoude [Groot Charterboek deel 1 blz. 38]
BRONNENliteratuurANF 1889,p. 79(1701-1805)Bergh, Handboek, blz. 65Blink, Geschiedenis I, p. 269 (1367)Engels, Geschiedenis, p. 36 (1300)Fruin, Informacie, pp. 287 (1514), 305-306 (id) Gosses, Welgeborenen, pp. 113 (1424), 184 (1284) Kruisheer, Oorkonden, pp. 330 (1276), 358 (1284), 384 (1292)NavorscherXL,p. 189 (19e e) Theissen, Regeering, p. 281 (16e e) W.D.B.I.U.A. 1873, 21 juni, p. 2; 4 oktober, p.2
GERAADPLEEGDE BRONNEN
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Chalmot, J.A., Biographisch Woordenboek der Nederlanden, 2e deel , Amsterdam 1798, 427 blz.