Chính sách thuế mới với thương mại điện tử

Thương mại điện tử (TMĐT) đang bùng nổ tại Việt Nam, với doanh thu dự kiến đạt 28 tỷ USD vào năm 2025, theo mục tiêu của Bộ Công Thương.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này cũng đặt ra thách thức lớn cho cơ quan quản lý thuế: thất thu ngân sách, thiếu minh bạch và cạnh tranh không công bằng giữa kinh doanh trực tuyến và truyền thống.

>> Tham khảo: Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân 2025.

Để giải quyết, Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách mới từ năm 2025, tập trung vào khấu trừ thuế thay, áp dụng hóa đơn điện tử và mở rộng nghĩa vụ thuế cho nhà cung cấp nước ngoài.

Những thay đổi này không chỉ nhằm tăng thu mà còn thúc đẩy môi trường kinh doanh bền vững, công bằng. Bài viết này sẽ phân tích sâu các chính sách chính, tác động và khuyến nghị thực tiễn.

1. Bối cảnh và cơ sở pháp lý

TMĐT Việt Nam đã tăng trưởng trung bình 20-25% hàng năm, với các nền tảng như Shopee, Lazada, Tiki và TikTok Shop dẫn đầu.

Theo báo cáo của Tổng cục Thuế, doanh thu từ TMĐT tháng 2/2025 đạt 192.360 tỷ đồng, nhưng tình trạng trốn thuế qua giao dịch ẩn danh vẫn phổ biến.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

Để khắc phục, Quốc hội và Chính phủ đã sửa đổi nhiều luật quan trọng, hiệu lực từ đầu năm 2025.

Các văn bản cốt lõi bao gồm:

• Luật sửa đổi một số điều của 9 luật (Luật số 56/2024/QH15): Ban hành ngày 29/11/2024, hiệu lực từ 01/01/2025, sửa đổi Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và các luật liên quan. Luật này buộc các sàn TMĐT phải khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho người bán.

• Nghị định 117/2025/NĐ-CP: Ban hành tháng 6/2025, hiệu lực từ 01/7/2025, quy định cụ thể quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số của hộ, cá nhân kinh doanh.

• Nghị định 180/2024/NĐ-CP: Hướng dẫn Nghị quyết 174/2024/QH15, tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) 2% (từ 10% xuống 8%) cho hàng hóa, dịch vụ TMĐT từ 01/01/2025 đến 30/6/2025.

• Luật Thuế GTGT 48/2024/QH15: Ban hành 26/11/2024, hiệu lực 2025, chấm dứt miễn thuế cho hàng nhập khẩu giá trị dưới 1 triệu đồng qua chuyển phát nhanh (Quyết định 01/2025/QĐ-TTg, hiệu lực 18/2/2025).

• Thông tư 40/2021/TT-BTC (sửa đổi bổ sung): Quy định thuế suất cho hộ kinh doanh trên sàn TMĐT.

Những chính sách này phù hợp với xu hướng toàn cầu, như OECD's Pillar 1&2 về thuế số hóa, nhằm đảm bảo các nền tảng nước ngoài đóng góp công bằng vào ngân sách Việt Nam.

>> Tham khảo: 10 đầu việc kế toán phải chuẩn bị trước thời điểm Thông tư 99/2025/TT-BTC bắt đầu áp dụng.

2. Các chính sách thuế chính áp dụng từ 2025

2.1. Khấu trừ và nộp thuế thay bởi sàn TMĐT

Từ 01/4/2025, theo Luật 56/2024/QH15, các tổ chức quản lý sàn TMĐT (trong và ngoài nước) có chức năng thanh toán phải khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân bán hàng trên nền tảng. Điều này áp dụng cho mọi giao dịch phát sinh doanh thu tại Việt Nam.

• Đối tượng: Hộ, cá nhân kinh doanh trên Shopee, Lazada, Facebook Marketplace, TikTok Shop... Sàn như Amazon, Alibaba cũng phải tuân thủ nếu có giao dịch Việt Nam.

• Cơ chế: Sàn khấu trừ thuế ngay khi giao dịch hoàn tất và người mua thanh toán. Hộ/cá nhân không phải tự khai nộp nếu đã được khấu trừ. Nếu không xác định loại giao dịch (hàng hóa hay dịch vụ), áp tỷ lệ cao nhất.

• Lợi ích: Giảm gánh nặng hành chính cho người bán nhỏ lẻ, tăng minh bạch. Theo Nghị định 117/2025, sàn phải báo cáo dữ liệu giao dịch hàng quý cho Tổng cục Thuế.

Trường hợp không thuộc diện khấu trừ (ví dụ: giao dịch trực tiếp không qua sàn), người bán tự đăng ký mã số thuế đuôi 888 và kê khai theo phương pháp khoán hoặc kê khai.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

2.2. Thuế suất GTGT và TNCN cho kinh doanh TMĐT

• Ngưỡng chịu thuế: Tăng mức doanh thu tối thiểu phải chịu GTGT lên 200 triệu đồng/năm (từ 100 triệu trước đây), theo Luật Thuế GTGT mới.

• Giảm thuế tạm thời: Từ 01/01/2025 đến 30/6/2025, GTGT giảm 2% cho các giao dịch TMĐT đủ điều kiện, giúp kích thích tiêu dùng hậu COVID-19.

• Đối với nhà cung cấp nước ngoài: Không có cơ sở thường trú tại Việt Nam phải tự nguyện đăng ký, khai và nộp thuế qua đại lý ủy quyền hoặc trực tiếp. Mức thuế cao hơn: GTGT 1-5%, TNCN 1-5% cho cá nhân không cư trú. Nghị định 117/2025 yêu cầu họ sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) để chứng minh.

2.3. Tích hợp hóa đơn điện tử và quản lý dữ liệu

Từ 01/6/2025, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (sửa Nghị định 123/2020), nhà cung cấp nước ngoài kinh doanh TMĐT phải sử dụng HĐĐT giá trị gia tăng. Sàn TMĐT phải kết nối dữ liệu với hệ thống thuế điện tử của Tổng cục Thuế, truyền thông tin giao dịch thời gian thực.

• Yêu cầu: Mọi giao dịch trên sàn phải có HĐĐT, mã số thuế điện tử. Hộ kinh doanh doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm bắt buộc dùng HĐĐT từ máy tính tiền.

• Xử phạt: Vi phạm không khai thuế: phạt 2-20 triệu đồng; trốn thuế: truy thu + phạt 1-3 lần số thuế thiếu.

>> Tham khảo: Tổng hợp các loại thuế xuất nhập khẩu 2025.

2.4. Truy thu và kiểm tra thuế

Từ 2025, cơ quan thuế tăng cường rà soát dữ liệu từ sàn TMĐT. Truy thu áp dụng từ ngày 01/01/2025 đối với các giao dịch chưa kê khai. Theo khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý thuế (sửa đổi), nhà cung cấp nước ngoài phải nộp bổ sung nếu phát hiện sai sót.

3. Tác động đến các bên liên quan

Đối với hộ kinh doanh và cá nhân bán hàng

Chính sách mang lại sự tiện lợi: không cần tự nộp thuế, giảm chi phí kế toán. Tuy nhiên, nhiều TikToker livestream lo ngại về tỷ lệ khấu trừ cao, ảnh hưởng lợi nhuận. Ước tính, 70% hộ nhỏ sẽ tiết kiệm thời gian, nhưng cần học cách kiểm tra dữ liệu từ sàn để tránh sai sót.

Đối với sàn TMĐT và doanh nghiệp

Sàn như Shopee phải đầu tư hệ thống khấu trừ tự động, tăng chi phí vận hành 10-15%. Doanh nghiệp Việt hưởng lợi từ giảm GTGT tạm thời, thúc đẩy xuất khẩu online. Ngược lại, nền tảng nước ngoài như Amazon có thể tăng giá sản phẩm để bù đắp thuế.

>> Tham khảo: Hướng dẫn thủ tục hoàn thuế GTGT.

Đối với ngân sách nhà nước

Dự kiến tăng thu 20-30% từ TMĐT, đạt hàng nghìn tỷ đồng/năm. Đồng thời, giảm thất thu qua dữ liệu số hóa, hỗ trợ phân tích big data để dự báo xu hướng kinh tế.

Thách thức và khuyến nghị

Mặc dù tiến bộ, chính sách vẫn đối mặt thách thức: thiếu hướng dẫn chi tiết cho sàn nước ngoài, rủi ro dữ liệu cá nhân và kháng cự từ người bán nhỏ. Để vượt qua:

• Chính phủ: Ban hành hướng dẫn cụ thể, hỗ trợ đào tạo miễn phí qua cổng gdt.gov.vn.

• Doanh nghiệp: Sử dụng phần mềm như MISA eInvoice để tự động hóa HĐĐT, tối ưu chi phí thuế.

• Người bán: Đăng ký mã số thuế sớm, theo dõi giao dịch qua app sàn và cập nhật chính sách qua Tổng cục Thuế.

Ngoài ra, Bộ Công Thương dự kiến đề xuất Luật TMĐT riêng năm 2025, thống nhất quy định với thuế, bảo vệ người tiêu dùng.

Kết luận

Mọi thắc mắc hoặc muốn được tư vấn muốn được tư vấn về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice hoàn toàn miễn phí, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội

• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768

• Tel : 024.37545222

• Fax: 024.37545223

• Website: https://einvoice.vn/