1.Crystalloid

Crystalloid มีคุณสมบัติดังนี้

- ขนาดโมเลกุลเล็ก มีคุณสมบัติแตกตัวได้

- สามารถไหลผ่านไปนอกหลอดเลือดได้ โดยอยู่ในหลอดเลือดเพียง 1/3-1/4 ส่วนที่เหลือจะ

ไหลออกภายนอกเกิด peripheral หรือ pulmonary edema ง่าย โดยเฉพาะภาวะที่ permeability ของหลอดเลือดเสียไป เช่นในภาวะ shock, sepsis

- อยู่ภายในหลอดเลือดประมาณ 30-60 นาที

- อุบัติการการแพ้และติดเชื้อน้อย

- ราคาถูก หาง่าย

ข้อบ่งใช้

1. เป็น maintenance fluid

2. ทดแทนสารน้ำ เกลือแร่และพลังงานกรณีที่มีการสูญเสีย

3. ทดแทนการเสียเลือด ควรให้ 3-4 เท่าของเลือดที่สูญเสียในกรณีที่เสียเลือดน้อยกว่าร้อยละ

20 และควรมี HCT มากกว่า 30%

4. ทดแทนการสูญเสียน้ำระหว่างการผ่าตัด

สารละลายกลุ่มนี้ได้แก่

1.1) 5% Dextrose (5% DW, 5% D/N/2)

ให้แคลอรีและน้ำไปชดเชยน้ำที่เสียออกทางผิวหนัง ปอด และทางปัสสาวะ ใช้ชดเชย ECF ได้

ไม่ดี ไม่เหมาะใช้สำหรับ resuscitation เพราะเมื่อให้ปริมาณมากและเร็ว จะทำให้ระดับน้ำตาล ในเลือดสูง เกิดภาวะ osmotic diuresis ได้ และในกลุ่มที่ไม่มี Na+ หรือมี Na+ น้อยกว่าใน plasma เมื่อร่างกายใช้ส่วนของ dextrose แล้ว อาจเกิดปัญหา hypo-osmolar น้ำจะเข้า ไปใน cell เกิดภาวะ cell หรือสมองบวมได้ ให้ขนาดเร็วไม่เกิน 5-8 mg/kg/min

1.2) Isotonic saline (NSS)

ประกอบด้วย Na+ และ Cl- อย่างละ 154 mEq/L มี pH 6.4 มีข้อเสียคือ ถ้าให้จำนวนมากจะ ไปเพิ่ม Cl- และภาวะเป็นกรดมากขึ้น ทำให้เกิดภาวะ hyperchloremic metabolic

acidosis ได้

1.3) Hypertonic saline (3%, 5% NaCl)

มี Na+ และ Cl- อย่างละ 513 และ 855 mEq/L ใช้ทดแทนในผู้ป่วยที่ขาด Na+ และ Cl- แต่ ต้องการจำกัดปริมาตรน้ำ มีการนำมาใช้เพื่อ resuscitation ในผู้ป่วย burn หรือเสียเลือดจน shock เนื่องจากเป็นสารน้ำที่มี osmolarity สูง จะดึงน้ำจาก interstitial และ intracellular space โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากส่วนของกล้ามเนื้อและตับเข้ามาในหลอดเลือดใน เวลารวดเร็ว ช่วยแก้ปัญหาความดันเลือดต่ำในเวลาอันสั้น โดยใช้ปริมาณของสารน้ำไม่มาก

มีข้อควรระวังคือไม่ควรให้เร็วเกินไป (ไม่เกิน 100 cc/hr) เพราะอาจทำให้เกิด pulmonary edema ได้

1.4) Lactated Ringer’s solution (LRS)

เป็น physiologic solution มากกว่า isotonic saline นอกจากจะมี Na+ และ Cl- แล้ว

ยังมี K+, Ca2+และ lactate ด้วย โดย lactate เข้าสู่ขบวนการ Kreb’s cycle ในตับแล้วถูก เปลี่ยนเป็น HCO3- และพลังงาน ควรระวังในผู้ป่วยโรคตับหรือในภาวะ shock ซึ่งตับไม่สามารถ เปลี่ยน lactate เป็น HCO3- ได้ ทำให้ lactate คั่ง เกิดภาวะ lactic acidosis ได้ นอกจากนี้ อาจต้องระวังในผู้ป่วยโรคไต เนื่องจากมี K+ และ Ca2+ ใช้ได้ดีมากเพื่อชดเชยการสูญเสียทาง third space loss ถ้าต้องการให้พลังงานแก่ผู้ป่วยก็สามารถเติมกลูโคสเข้าไปทำให้เป็น

5% DLRS ได้

1.5) Acetated Ringer’s solution (ARS)

เป็นสารน้ำที่มีส่วนประกอบของ electrolyte เช่นเดียวกันกับ LRS ยกเว้นมี acetate แทน lactate นิยมใช้แทน LRS เมื่อมีปัญหาที่ต้องหลีกเลี่ยง โดย acetate สามารถเปลี่ยนเป็น HCO3- ได้เร็วกว่าโดยอาศัยกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อส่วนปลายและไม่ต้องผ่านตับเหมือน lactate

1.6) ชนิดอื่นๆ

เช่น sterofundin, plasma-lyte สารน้ำกลุ่มนี้มีส่วนประกอบของ electrolyte เกลือแร่และ pH ที่แตกต่างกันไป เพื่อให้เลือกใช้ได้เหมาะสมกับความต้องการ เช่นอาจมี Mg2+, gluconate, malate เป็นต้น

ส่วนประกอบของสารละลาย crystalloid ชนิดต่างๆ