Antilipidemic drug

ยาลดไขมันในเลือด

ค่าปกติ Total-C<200mg/dl , LDL-C <100mg/dl, HDL-C>40mg/dl

TG<150 mg/dl

indication การใช้ยารักษา

1.เป็น/เคยเป็นโรคหลอดเลือด(DM,IHD,CVA,PAD) : LDL ตั้งแต่ 130 ขึ้นไป

2.ไม่เคยเป็นแต่มีปัจจัยเสี่ยง

ดังนี้ smoking, HT, HDL<40,AGE M>45F>55,FH of CAD

ปัจจัยเสีี่ยง>1 ข้อ : LDL ตั้งแต่ 160 ขึ้นไป

ปัจจัยเสี่ยง 1 ข้อ : LDL ตั้งแต่ 190 ขึ้นไป

การเลือกใช้ยาเบื้องต้น ดูที่ TG ก่อน

TG< 400 ( LDL & TC สูง) ใช้ statin :ยา Simvastatin

Simvastatin (10,20,40,80 mg) 20-80 mg OD PC

TG> 400 ( LDL & TC ปกติ/สูง) ใช้ fibrates :ยา Gemfibrosil

Gemfibrosil (300,600,900 mg) 300-600 mg BID หรือ 900 mg OD

ขนาดยาอาจเพิ่ม กลุ่ม statin ร่วมด้วย ถ้า LDL หรือ TC สูงมาก

ยาแบ่ง 3 กลุ่มหลัก

1. Statins : ฤทธิ์ HMG-CoA reductase inhibitor

ประสิทธิภาพ

เน้นลด cholesterol และ LDL 25-40% เพิ่ม HDL 6-10% ลด TG 10-20%

ข้อดีสำหรับ statins คือ ลดไขมันโดยตรง และยังมีผลลดการอักเสบของเส้นเลือดอีกด้วย

JAMA 2547 ยากลุ่ม statin กับผู้หญิงที่มีระดับไขมันในเลือดสูง

พบว่า ไม่ได้ลดอัตราตายจากโรคหัวใจ และลดอาการทางหัวใจที่ไม่ทำให้เสียชีวิตลงบ้าง

ผลแทรกซ้อน

-ตับอักเสบ(1:15,000ราย)

-กล้ามเนื้ออักเสบรุนแรง (Rhadomyolysis 1:30,000 ราย) ทำให้ปวดกล้ามเนื่อรุนแรง ไม่มีแรง หรือ เป็นตะคริวได้ หากมีอาการเล็กน้อยอาจไม่ใช่จากยานี้

หาก AST/ALT สูงไม่เกิน 3 เท่า หรือ CPK ไม่เกิน 10 เท่า อาจยังไม่ต้องหยุดยาก็ได้ดูเป็นรายๆ

ระวัง การใช้ยาร่วมกับกลุ่ม Fibrates และ ไม่ควรใช้ในคนไข้โรคตับ

Simvastatin 10(8b),20(12b),40(18b),80mg 1t hs

Dose 10-80mg hs

-ลด cholesteral 25-35%

-เลือกใช้เป็นยาตัวแรกเนื่องจาก ราคาถูก

-การลดไขมัน ลดอัตราการตายจากหลอดเลือดหัวใจใกล้เคียงกับตัวอื่น ผลข้างเคียงพอกัน

ข้อควรระวัง

ปัจจัยเสี่ยงในการเกิด myopathy และ rhabdomyolysis ของผู้ป่วยด้วย อาการปวดกล้ามเนื้อ ปัสสาวะเข้มสีโค้ก

เช่น

-ผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 65 ปี เพศหญิง uncontrolled hypothyroidism impaired renal function

-ผู้ป่วยที่ได้รับยา เช่น amiodalone amlodipine diltiazem verapamil

ซึ่งผู้ป่วยเหล่านี้ไม่มีความเหมาะสมที่จะได้รับ simvastatin40 mg วันละ 1 ครั้งก่อนนอน

Atorvastatin (Lipitor® 10(60b),20(90b),40(97b),80 mg) 1t pc เช้า

-ลด cholesteral 30-40%ลดแทรกซ้อนโรคหัวใจ เพิ่มความแข็งแรงกระดูก ลดไขมันได้ผลดีกว่า simvastatin

ขนาดยา atorvastatin 10-20 mg ลดคอลเลสเตอรอลพอกับ simvastatin 40 mg

Fluvastatin (Lescol xl 80mg 38b) 1hs

Pravastatin (Mevalotin® 40mg 47b) 1 hs เป็นยาตัวเดียวที่ไม่ถูกทำลายในตับ ใช้ได้ในโรคตับ

Rosuvastatin (Crester®10mg 68b)

Pitavastatin

เปรียบเทียบยา

-การลด LDL

-การลด TG และการเพิ่ม HDL แต่ละตัวไม่ต่างกัน

2. Fibrates

ประสิทธิภาพ

เน้นลด TG 20-40 % LDL-cholesterol 8-10% เพิ่ม HDL 10-15% เหมาะในผู้ป่วยเบาหวาน ที่ TG สูง HDL ต่ำ

ผลแทรกซ้อน

นิ่วในถุงน้ำดี ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยโรคตับ

อาการข้างเคียง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ท้องเสียได้

ยา

Gemfibrozil(Lopid300,600,900mg) max dose 1,200 mg

Gemfibrozil 300 mg

Sig. 1t 30min ac เช้า, หรือ

Sig. 1t bid ac

Gemfibrozil 600 mg

sig. 1t OD หรือ

sig. 1t bid ac

Gemfibrozil 900 mg

sig. 1t OD ac

สำคัญกินก่อนอาหาร 30 นาที การดูดซึมดีสุด

หากกินหลังอาหารดูดซึมจะลดลงถึง 50%

อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ Gemfibrozil overdose

พบว่าอาจทำให้เกิดอาการดังต่อไปนี้ได้คือ

peripheral neuropathy, diarrhea, increased K⁺, myopathy, rhabdomyolysis,

acute renal failure, elevated LFT และ eye lens opacities

Bezafibrate

Fenofibrate(160mg 15b) 1 t pc m

(Supralip NT145mg(r) 30b) 1t pcm)

***ข้อควรระวัง การใช้ยาร่วมกัน***

-การใช้ยากลุ่ม statin(...vastatin) กับ กลุ่ม fibrates (..fib...)

***อาจทำให้เกิด rhabdomyolysis ที่รุนแรงได้ :

-gemfibrozil + ..statin เกิดปัญหา > fenofibrate+..statin

ถ้าใช้ร่วมกับ..statin ให้ fenofibrate ดีกว่าให้ gemfibrozil

-Fenofibrate(supralip)+atorvastatin เกิดปัญหา > Gemfibrozil+atorvastatin(Libitor)

เนื่องจาก fenofibrate ไม่มีการยับยั้ง enzyme ในการทำลายยา atorvastatin

มีผลเพิ่มระดับยา atorvast. น้อยมาก คือ โอกาสเกิด rhabomyolysis ที่น้อยกว่า

แต่ gemfibrozil มีผลในการเพิ่มระดับยา atorvastatin

จะเกิดปัญหาได้มากกว่า

3. Niacin หรือ Nicotinic acid

ใช้ลด cholesteral, TG ได้มากทึ่สุด เพิ่ม HDL ได้ดีที่สุด แต่ไม่นิยมใช้เพราะผลแทรกซ้อนสูง

ยารุ่นใหม่ออกฤทธิ์นานยังไม่มีขายในไทย

ลด LDL 20-30% ลด TG 20-50% เพิ่ม HDL 15-35%

ผลแทรกซ้อน ร้อนวูบวาบ ความดันต่ำ น้ำตาลสูง ยูริกสูง และตับอักเสบรุนแรง

4.อื่นๆ

Oritat ยาลดน้ำหนัก ยับยั้งการดูดซึมไขมันที่กินเข้าไปในลำไส้ ได้ 30% ลด Cholesteral 8-10%

ผลข้างเคียง ท้องอืด ผายลมบ่อย อุจจาระเป็นน้ำมัน ลมมากเป็นต้น

Fish oil(Omega 3 polyunstaturates) น้ำมันตับปลาที่มี EPA และ DHA ในขนาดสูง

ลด TG ได้ดี ไม่มีผลลด Cholesteral

ผลค้างเคียง เลือดออกง่าย ระวังไม่ควรใช้ร่วมกับ ASA หรือ warfarin

Ezetimibe ลด LDL 18-20% ให้ร่วมกับ Statins ลด LDL 50%

ออกฤทธิ์ยับยั้งการดูดซึมของ cholesteral ที่กินเข้าไปในลำไส้

ข้อเสีย กับเรื่องมะเร็ง

การตรวจเลือดหลังให้ยา

SGOT/SGPT 6-12 สัปดาห์หลังเริ่มกินยา และ 6-12 เดือน หลังกินยาต่อเนื่อง

Ref.

1.http://www.oknation.net/blog/print.php?id=878943

2.http://drug.pharmacy.psu.ac.th/Question.asp?ID=14347&gid=2

3.http://www.doctor.or.th/article/detail/5824

4.http://drug.pharmacy.psu.ac.th/Question.asp?ID=13520&gid=1

5.http://www.doctor.or.th/article/detail/1933

6.http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/dic/QA_full.php?id=1894

7.http://www.pharmacy.su.ac.th/dis/board/text/ask_detail.php?askID=18