De Tour Gran Paradiso lopen leek een goed idee. Surfen op Internet bracht al snel aan het licht dat de mooie beschrijvingen zoals voor de Tour Mont Blanc en Tour Monta Rosa niet bestonden. Onder het motto "Doe het zelf" werd dus aan het puzzelen geslagen. Dat betrof voornamelijk de zuidkant. De noordkant was goed bekend uit eerdere tochten. Tussen Col di Nivolet in Valgrisance en Lago Larissa bij Champorcher was op Col Lauson na alles bekend. Deze oversteek was steeds in de juni sneeuw gesmoord.
Aan de zuidkant was de beschrijving van de Grande Traversata delle Alpi van groot nut. Deze dekte de route tussen Piamprato en Noasca. De oversteek van Col Larissa naar Piamprato en het traject tussen Noasca naar Col Nivolet bleven dus de onbekenden. De verhalen op het Internet over het ontberen van voldoende en vooral nette slaapplaatsen op het stuk Piamprato naar Noasca waren veelbelovend. Geen nood want erger dan de lodges in Nepal en Tibet kon het niet zijn. Het letterlijk en figuurlijk "bad wheather" kreeg meer aandacht. Het feit dat de "pensionati" ver buiten de verhoging van de pensioenleeftijd vallen heeft ook een keerzijde. Afzien is nog best leuk maar lijden hoeft niet meer. Het openbaar busvervoer oftewel de "Pullman" bood hiervoor uitkomst. Aan de zuidkant kan vanaf Piamprato tot op de Col di Nivolet alles desnoods met de bus gedaan worden. Aan de noordkant geldt dat ook voor het traject Pont (Valgrisance) naar Lillaz.
Het Verhaal
24-6-2012 Nederland - Lillaz
De rit van NL naar Lillaz verliep dankzij het zondagse verkeer zonder problemen. Deze kleine frazione van Cogne ligt vlak bij die plaats maar het is er rustiger. Het Hotel Bar Restaurante Ondezana bleek uitstekend, mooi gelegen en bovendien zeer gastvrij.
Na wat opknappen en een biertje werd koers gezet naar de Cascata di Lillaz. Het weerzien hiervan was weer een belevenis. Het door de voormalige gletsjerkloof neerdonderende water blijft imponeren. Na het meer dan uitstekende avondeten werd de rugzak voor de komende twee weken ingepakt en waren wij klaar voor de strijd. Het slapen was daarna geen probleem. De auto denderde nog wel wat na in het lijf maar dat was in dromenland snel voorbij.
25-6-2012 Lillaz - Rifugio Sogne de Berdze
Ter elfder uren was besloten om de eerste nacht in Rifugio Sogne de Berdze door te brengen. Deze hut, die tijdens de tocht in 1995 nog ontbrak, is strategisch tussen Lillaz en Champorcher gebouwd en maakt een tussenstop in de voorheen lange etappe mogelijk. Voor de zekerheid lieten we de hut nog even bellen maar het "aperto" was luid en duidelijk. Het weer was zonnig en fris met een harde wind in de rug. Samen met de prachtige uitzichten werd het dus een mooie wandeling in pensionati tempo.
In de middag kwam de hut met de vrolijk wapperende Italiaanse vlag in zicht. Dat was net op tijd want de zon verdween achter wolken en het werd guur. Dichterbij gekomen zagen wij geen bedrijvigheid rond de hut en kwamen de grappen over het toch gesloten zijn. Het bleek echter geen grap. Achtereenvolgens vonden wij de voordeur op slot, de zijdeur op slot en de bardeur op slot. De achterdeur werd daarna met weinig hoop benaderd maar deze bleek tot enige opluchting open. Het bij het vorderen van de middag nog even de pas over en in sneeuwvelden afdalen naar refugio Miserin of Dondena hadden wij niet voor ogen gehad.
Acher de open deur bleef het Bongiorno onbeantwoord. Eerst vermoedden wij nog een diepe siesta van de bezetting maar na enig speurwerk bleek de hut niet leeg maar wel verlaten. Echter het licht was aan, de kachel brandde en de bar was gebruiksklaar. Wij konden ons dus installeren in afwachting van de terugkomst van de bezetting. Die afwachting bleek na een uurtje kennelijk geen even shoppen in Lilaz dus werd de telefoon gepakt en Andrea van het hotel in Lillaz voor bijstand gebeld. Uiteindelijk belde de hutuitbaatster ons in de hut op met de prangende vraag hoe wij binnengekomen waren want zij had alles goed afgesloten. Uiteindelijk drong het door dat de aangekondigden gasten er waren en zij niet goed afgesloten had. Daarna werd de bezetting vanuit Aosta opgetrommeld. Na een uurtje verscheen een jeep met twee dames en twee mini hondtjes. De gezichten van de dames stonden niet stralend en werden ook niet stralend. De honden beperkten zich tot wat doelloos gekef. Inhoudelijk was op de verzorging niets aan te merken. Het ontbreken van een vriendelijk woord werd hierdoor enigszins gecompenseerd.
26-6-2012 Rifugio Sogne de Berdze - Rifugio Dondena
De volgende dag vertrokken wij na het betalen van de rekening zonder tegenzin. De rekening bleek net zo hoog als die van het gerieflijk en vriendelijk verblijf in Lillaz. Verder echter niet getreurd. Het eerste avontuur was immers binnen. De Fenetre de Champocher was vanaf 2500 m het eitje dat nog in ons geheugen stond. Bijna tot boven toe lekker lopende virages en praktisch geen sneeuw. We wisten uit ervaring dat de andere kant ook andere koek was. Twee tegenliggers stelden ons gerust. Het was volgens hun zeggen goed te doen en zij hadden hun sporen in de sneeuw achtergelaten. Vele jaren geleden was de afdaling in de mist bij halfduister ons ook gelukt dus nu moest het zeker kunnen. Boven toefden wij enige tijd in het venster. Het weer was weinig zomers maar de mooie uitzichten hielden ons op. De linkerkant van de afdaling kenden wij als makkelijk. Het opkomend verkeer was via de rechterkant gekomen dus kozen we er zekerheidshalve voor om de stijgijzers ingepakt te laten en voor het al gebaande pad te gaan.
Het bleek tot Rifugio Miserin toch aardig werken te zijn vanwege de vele sneeuwvelden. Deze rifugio kenden wij uit 1995 als het verlaten spookhuis waar wij 's avonds laat op eigen gelegenheid een onderdak organiseerden. Nu werd de rifugio uitgebaat en vertoefden dagwandelaars in en rond de hut en het bijbehorende meer en kerk. Het werd in de luwte van de hut in de zon een uitstekende pleisterplaats voor de morgenkoffie annex de lunch. Wij onderhielden ons onder andere met een horeca-echtpaar uit Turijn dat ons lekker maakte voor de keuken van Piemonte die ons wachtte. Ook vertelden zij dat het koor van de kerk diende als noodhut. Wij hadden dus in 1995 de kans gemist om zelfs zonder het aanhoren van een predicatie in een kerk te slapen.
Van Rifugio Miserin naar Rifugio Dondena was verder een makkie. Het feit dat bijna alle hutten met een jeeptaxi te bereiken zijn heeft vele nieuwe wegen geopend. Niet mooi maar soms zijn de bergpaden als alternief eenvoudig weggeshoveld. Rifugio Dondena bleek onveranderd zowel in uiterlijk als gastvrijheid. Wel wat drukker want ook deze hut is voor dagjesmensen goed bereikbaar. Na een goed maal met een goede slok goede wijn waren aan slaap toe. Met de huthonden gingen wij op stok. Af en toe lieten zij 's nachts weten dat zij over ons waakten. Dat gaf het heerlijke gevoel van veilig in de natuur te zijn.
27-6-2012 Rifugio Dondena - Piamprato
Het gedeelte Rifugio Dondena naar Lago Larissa was bekend maar na 17 jaar was de herkenning beperkt. Op het eerste stuk is het bergpad vervangen door een wat saaie jeepweg naar het bovenstation van de lift Cimetta Rossa. Het uitzicht daar was vergoedde veel. De Monta Rosa en de Matterhorn lagen goeddeels in de wolken maar de toppen piekten er af en toe door heen. Bij het liftstation was het tussen de piste aanduidingen even zoeken naar het juiste pad want Col Larissa werd niet echt goed aangegeven.
Voor de aanloop van de col moest nog even gedaald worden om een beek over te steken. Daar troffen wij drie zoekende mede-pensionati. Toen wij later Lago Larissa passeerden bleek dit kleiner dan in ons geheugen maar dat krijg je als je groter wordt. De col was verder eenvoudig te nemen. Niet al te steil en geen sneeuw aan beide kanten. Dus gewoon lekker kuieren. Piemonte lag wel voor ons maar wij waren er nog niet echt. De afdaling naar Piamprato is niet moeilijk, wel behoorlijk, mooi, stil en vooral erg lang. Wij troffen slechts 1 wandelaar en 1 pad per 1100 m hoogteverschil. Opmerkelijk was het vinden van een steen met inscriptie in de middle of nowhere op ca 2500 m. De vertaling wacht nog op informatie van Parco Nazionale Gran Paradiso.
Wie het intussen weet mag het zeggen. Ook in de afdaling kwamen wij niet verder dan twee ontmoetingen met in totaal drie man. De einzelgaenger deed met de dagrukzak om tripje col op en neer. De vader en de zoon hadden dit ook bedacht maar dan met alleen een flesje mineraal water in de hand. Bij een biertje op het terras in Piamprato zagen wij ze later weer. De solist in goede doen en de vader en zoon uitgewoond en een col-illusie armer.
Boven Piamprato werden wij nog verrast door een skipiste in aanleg. Intussen waren wij aardig zondoorstoofd met brandende voeten geraakt. De keuze om via de blauwe piste naar Piamprato af te dalen was daarom snel genomen.
De verhalen over het moeizaam zoeken naar een onderkomen konden we niet onderschrijven. Gewoon naar de kerk lopen en dan zijn er drie alternatieven. De meest schilderachtige daarvan is de Posta Tappa in het oude schoolgebouw. Deze hebben wij aan ons voorbij laten gaan. Tenslotte zijn we al te lang van school af. Die avond werden alle loftuitingen over het eten en drinken in Piemonte gelijk waargemaakt. Slapen was daarna geen enkel probleem.
28-6-2012 Piamprato - Ronco Canavese
De volgende etappe leidde naar Ronco Canavese. In de GTA beschrijving wordt dit traject te kort gedaan. Een pad langs de rivier is er niet (meer) en men moet inderdaad goeddeels langs de weg lopen. Dat is echter geen straf. De weg ligt prachtig en het autoverkeer was te verwaarlozen. Het werd dus heerlijk rotsloos naar beneden kuieren. Natuurlijk hadden wij een lusje bovenlangs kunnen maken. Het waarom dat te doen schoot ons echter niet snel genoeg te binnen. De Piemonte kant bleek duidelijk anders dan de Aosta kant. Veel stiller en ruig begroeit met een mengsel van loof- en naaldbomen. Hier en daar een vlekje met huizen. Het geheel opgesierd met veel kapelletjes en mini-kerkjes. Buitenlandse toeristen ontbraken geheel. Wel een handje vol Italianen maar dat zal tijdens de Italiaanse vakantieperiode zeker anders zijn. De rust strekt zich ook uit tot een schaarste aan barretjes.
De ochtendkoffie schoot er dus bij in. Er waren echter pleisterplaatsen en waterkranen genoeg langs de weg. Al dalende werd het warmer en warmer en in Ronco Canavese was het volzomer. Ook over het slapen hier gaan de wildste verhalen op Internet. Onze simpele aanpak door naar de bar vragen en daar verder vragen naar "dormire" werkte dubbel goed. Bar Centrale bleek namelijk prima kamers te hebben maar geen eetgelegenheid. Het eten was echter geen probleem want dat kon een paar huizen verder bij Franco van Ristorante Ramo Verde . Weer werd de dag aangenaam besloten. De bar had een terras en prima bier, de passanten waren praatlustig bij het zien van rare vogels en Franco en zijn vrouw kookten uitstekend.
29-6-2012 Ronco Canavese - Talosio
De etappe van Ronco Canavese naar Talasio staat als lang en zwaar te boek. Totaal 14 km lang, eerst ca 100 m afdalen naar 900 m, dan omhoog over de Colle Crest van ruim 2000 m om te eindigen in Talosio op ruim 1200 m. Op de website van een Engelse touroperator hadden wij gelukkig een list ontdekt. Inkorten door met een auto van Ronco Canavese naar Frazone Masonaie op 1200 m hoogte te rijden. Taxibedrijven ontbraken echter in Ronco Canavese en wijde omstreken. De vriendelijke uitbaatster van Bar Centrale loste zowel ons proviand als het vervoersprobleem simpel op. Zij regelde de al reeds onvolprezen Franco met nu zijn auto en verwees ons naar een vroeg open zijnde en alles verkopende panateria in plaats van de nog gesloten Spar. De rit kostte Euro 15,-. Voor dat geld werden we keurig aan het begin van het bergpad afgezet. De besparing was ruim twee uur minder tippelen om meer dan drie honderd meter omhoog te komen.
Het pad deed denken aan de Alpi Apuane. Warm en dicht bebost. Hierbij kwamen nog de mistflarden die er een tropisch regenwoud van maakte. De ene boer die wij tegenkwamen had juist zijn koeien naar boven gebracht. De borden met "respecta la natura" hadden deze niet gelezen. Het pad was zodanig verwoest dat het meermalen spoorzoeken in de blubber werd want water stroomde er ook. Wij waren dus blij toen de nog ongeschonden bergweiden in zicht kwamen en het killer werd. De bloemenpracht werd daar jammer genoeg wat getemperd door het intussen bewolkte weer. Deze bleef echter de foto's waard.
Colle Crest ligt maar op ruim 2000 m. Dat betekende niet dat deze simpel te nemen was. Het bleef zoeken over smalle paadjes langs steile grashellingen en dat vraagt geconcentreerd lopen. Natte grashellingen doen namelijk niet onder voor sneeuw. Verder ligt de col vreemd. Eerst bereik je een naamloze col die de col niet is maar waar je wel misleid wordt door het zicht op Talosio. De echte col was ook naamloos maar klopte met de kaart en de hoogte. Achteraf bleek een jeugdig Duits gezelschap van een man met drie vrouwen achter ons te hebben gelopen. Zij hadden de eerste col voor Colle Crest gehouden en dat was niet zo goed bevallen. In de afdaling stoorden wij een dagwandelaar in zijn siësta in Barlan. Hij bleek niet rancuneus. Wij troffen elkaar weer tijdens de bezichtiging van het Santuario Madonna di Prascondù waar zijn auto stond. Prompt bood hij de pensionati een lift aan voor de laatste kilometers. Om te beginnen en eindigen in een auto stond ons wel aan. Talosio bleek een wat grotere vlek met zelfs een bar. De plakkerigheid van het interieur en de met vliegen overdekte hond op het terras zouden de Keuringsdienst van Waren in alle staten hebben gebracht. De aanwezigen in en rond de bar konden zo gaan figureren in een zwarte comedie alla "La grande abbuffata". De uitbaatster was echter bijzonder vriendelijk. Eten en slapen kon maar wij moesten een kwartiertje geduld hebben want dan kwam er iemand.
De slaapplaats bleek een oude school waar wij door een zwaar zwoegende en nietszeggende dikke dame met de baard heen werden gebracht. Na onze schoonmaakbeurt van het toilet annex douche en wat reorganiseren van de slaapplaats bleek het een prima onderkomen. De klachten op Internet komen denkelijk voort uit fijnbesnaardheid. Dat de douche pas de volgende dag warm werd deerde ook al niet.
Van het eten in de bar hadden wij ons geen voorstelling gemaakt. Dit bleek echter onvoorstelbaar goed. Op de afgesproken tijd voor het Cena stonden de karaffen met bianco en rosso op tafel en kwam er een stroom van gerechten op gang. Kortom, eten in de bar van Talosio is een absolute aanrader voor een goede nachtrust.
30-6-2012 Talosio - Sparone
Het was bij het opstaan al bloedwarm en na de zware dag van gisteren trok een tweede nog zwaardere dag naar San Lorenzo ons niet echt aan. Wij brachten dus het "bad weather" scenario in stelling. Een ommetje via Sparone en daar de bus alternatieven bekijken om zo het spoor weer op te pakken.
Dat betekende eerst een stuk over de weg afdalen en onderweg bij Ribordone het hoogtepand naar Sparone nemen. Bij Ribordone staken we de Ponte Romano over en vonden het hoogtepad. Navraag leerde dat wij goed zaten zolang wij het zijpad naar rechts naar boven links lieten liggen. Twijfels hadden wij niet want de Moeder Gods waakte hier al sinds 1853 over.
Aanvankelijk liep alles gesmeerd. Het pad was goed te vinden en bleef hoog zoals de kaart aangaf. De hellingen naar de rivier werden daardoor steeds steiler. De brandnetels waren hier en daar ook hoog. De stokken deden echter goed dienst als maaimachines. Een eerste steenval leverde geen problemen. Na enig zoeken vonden we het verdere pad weer. Bij de tweede nog grotere steenval liepen we vast. Hoe wij ook zochten het vervolg van het pad bleef onvindbaar. Goede raad was niet duur. Experimenteren door de steile helling af te dalen naar de rivier was een goed alternatief voor zelfmoord. Terugkeren naar het af in Ribordone was enige optie. Na het terug en tijdens de picnick met uitzicht op de prachtige brug deden wij nogmaals navraag. Het pad moest er toch echt zijn. Wij kozen toch maar voor om via de gebaande weg naar Sparone gaan. Deze was alweer mooi, stil en vanwege de lagere hoogte erg warm. De stilte verbaasde ons niet de smalle poort bij Ribordone blokkeert de toegang van elk voertuig vanaf het model SUV en groter.
Sparone bleek wat groter en had zelfs twee bars. Deze dubbele kans op onderdak bleef echter beperkt tot maar een onderkomen en dat volstond prima. Weer moesten we even wachten maar nu op de schoonmaakster. Het loon was een rondtoer en een balzaal met alles er op en er aan. Na een lekker biertje werd nog wat rondgelopen en proviand ingeslagen. Dit leidde alweer tot goede banden met de plaatselijke middenstand. Vooral de bustijden waren onderwerp van gesprek. De winterdienst bleek namelijk juist op 1 juli over te gaan in de zomerdienst. Uiteindelijk bleek de mevrouw van de panateria het best geinformeerd. Het eten moest in de andere bar plaatsvinden. Weer hadden wij geen klachten over de wijn, het eten en de vriendelijkheid. Hierna moesten wij vaststellen dat de dag al met al vermoeiend was geweest. Zelfs het onweer kon ons niet uit de slaap houden.
1-7-2012 Sparone - Ceresole Reale
Het weer op het goede spoor komen was makkelijker gezegd dan gedaan. In San Lorenzo opstappen bleek vanwege de dienstregeling geen optie te zijn. De alternatieven waren door rijden naar Noasca en daar een deel van het parcours afleggen of naar Ceresole Reale te rijden en daar een extra dagtocht in de omgeving te maken. Ceresole Reale leek aantrekkelijker vanwege het meer en zo gebeurde het. De Pullman oftewel bus kwam keurig op tijd voorrijden en bood meer dan waar voor zijn geld. Spotgoedkoop, lux en met airconditioning. Toch was deze ondanks de zondag vrijwel leeg. Dit in tegenstelling met de weg. Ceresole Reale bleek namelijk het Zandvoort aan het Meer te zijn van Turijn. De lucht betrok steeds meer naarmate de bus hoger kwam. Toen wij aankwamen begon het zelfs te spetteren. Al snel vonden we weer een goed onderkomen. Dit keer stond er op de deur "No Bar". Later begrepen wij dat dit was om te voorkomen dat de "meute" van dagtoeristen de zaak zouden annexeren.
De dag was nog lang en dus trokken we er gelijk op uit. Het meer rondlopen, de dam bekijken en provianderen leek een goed plan. Het bleek best leuk om tussen de dagjesmensen te toeven. Het aanschouwen van Italiaanse families verveelt nooit.
Zij vermaken zich luidruchtig met elkaar echter zonder herrie en rotzooi te schoppen. Gewoon zittend in het gras of op een rots met de barbecue, pasta en een fles wijn. Bovendien zijn ze altijd in voor het leggen van menselijke contacten.
Het dapper doorstappen in de regencapes loonde de moeite. Halverwege het meer bij Rifugio Massimo Milo belandden wij in een klein volksfeest. Zet Italianen met eten en wijn bij elkaar en er wordt prompt gezongen. Met name de zangpassie van dit mini koor trof ons zeer.
Aan de stille kant van het meer keerden wij over de imposante dam terug. Dat was net op tijd want de regen zette met de hulp van onweer een tandje bij. Het "bad wheather" scenario werd nu echt van kracht. Wij waren blij dat wij nu niet ergens hoog tussen Noasca en Ceresole Reale aan het lopen waren. Die avond en nacht bleef het onweren en dat zou uiteindelijk meer dan een dag duren. Gelukkig zaten wij droog en warm van alle gemakken voorzien. Verder was ook hier niets op de wijn en het eten aan te merken. In tegendeel want het vele bliksemen hebben wij slechts vaag meegekregen.
2-7-2012 Ceresole Reale
Bij het opstaan was het echt hondenweer. De tocht voortzetten met een goed slecht weer scenario achter de hand leek weinig zinvol. Toch kreeg het optimisme bij een korte periode van wat minder harde regen de overhand. Proviand voor morgen inslaan moest en rondwandelen aan de onderkant van de dam moest ook om de benen strekken. Aanvankelijk ging dat goed.
Na de boodschappen werd naar de onderkant van de dam gekoerst. Daar werden wij gered door de rifugio Fonti Minerali of beter gezegd wij spoelden daar aan. Gelukkig was het daar warm en werd goede cappuccino geschonken. Daarna werd het een lichte lunch want het bleef doorspoelen.
Uiteindelijk moest de terugweg wel worden aanvaard. Om hier een educatief tintje aan te geven bezochten nog de restanten van de ijzerwinning. Daarna was had de klim van een paar honderd meter over de weg meer weg van stroomopwaarts zwemmen. Zoals altijd was voor de open haard en met een pilsje in de hand het leed snel vergeten. Voor de doorweekte schoenen duurde dat wat langer.
3-7-2012 Ceresole Reale - Rifugio Savoia
De afstand tussen Ceresole Reale en de Col di Nivolet vanuit Ceresole Reale vergt een hele lange dagwandeling. De route alternatieven zijn weliswaar legio maar bieden geen soulaas voor de afstand. De "Pullman" biedt dat wel. De zomerdienst rijdt tot zelfs over de Col naar Refugio Savoie met onderweg allerlei mogelijkheden om uit te stappen. De vanzelfsprekende overweging was waar uit te stappen. Het weer was goed en dus leek boven een dagwandeling maken een goed alternatief.
De busreis was een ervaring op zich. Voor iets meer dan twee euro is het sightseeing van topniveau. Dat betreft niet alleen de uitzichten maar ook het "mennen" van de bus. De mee ingestapte puberende meisjesklas versterkte het geheel nog met kreten van angst en verwondering.
Boven werd na enig verkennend werk eerst de Rifugio Savoia geregeld. De twee eerdere overnachtingen in het blikken bijgebouw stonden namelijk nog helder in het geheugen. In de eigenlijke refugio waren de slaapvoorzieningen duidelijk beter. Na wat uit- en ompakwerk kon de dagtocht beginnen. De ochtendkoffie werd in Rifugio Città di Chivasso genuttig. Dit bleek een kleine maar mooi gelegen hut te zijn met een uitermate onderhoudende gastheer. Een alternatief om niet te vergeten. Na de koffie werd het spoor van de echte Col di Nivolet gevonden. Deze ligt hoger en uit het zicht van de weg en is duidelijk nauwelijks meer belopen. Hier kon genoten worden van de mooie uitzichten naar weerskanten en de bloemenpracht. Het werd al met al een schitterende dagwandeldag die toch tot enige vermoeidheid leidde. Het eten, drinken en slapen voldeed verder prima. Een groot gezelschap Fransen overstemde jammer genoeg de conversatie bij het eten. Dit is de onopzettelijke realiteit van grote gezelschappen. Bij het slapen gaan vielen zij stil en dat bleven zij tot ver na het opstaan. Alcohol compenseert nu eenmaal overmatig goed.
4-7-2012 Rifugio Savoia - Eaux Rousses
Het ochtend dilemma was de keuze tussen de hoge of de lage route. Gelet op het alweer onstabiele weer viel de keus op het laatste. Weliswaar bekend maar wel sneller op lagere hoogte. Zo'n keuze moet wel unaniem genomen worden. Een echtpaar dat een paar honderd meter voor ons uitliep deed dat niet. Helaas betekent hoog links van het water en laag rechts. In het begin is dat geen probleem maar stroompjes worden stromen en zo werden zij uit elkaar gedreven. Gelukkig liep het nog goed af omdat de man zoals het hoort bijtijds weer achter zijn vrouw aanliep.
De lage route is overigens geen straf. Eerst gaat het geleidelijk omlaag door een nat gebied met vele stroompjes. Daarna duikt het pad steil naar beneden langs de imposante waterval die alle stroompjes samen produceren naar Pont. Dit alles met prachtige uitzichten. Helaas kwam de Gran Paradiso tijdens de morgenkoffie zelf niet goed in beeld. Het bleef bij vage flarden. Het weer knapte verder af in plaats van op.
Beneden werd dus afgezien van de balkon route en linea recta de weg naar naar Eaux Rousses ingezet. Een goed besluit want de naam voorspelt stromend water en dat klopte ook. Ook nu kregen wij een gratis douche voordat wij l'Hostelerie du Paradis bereikten. Deze naam zegt niets te veel want het is een voortreffelijk verblijf.
5-7-2012 Eaux Rousses - Aosta
De geplande etappe werd geschrapt. In de stromende regen dus lees sneeuw Col Lauson (3296 m) nemen voor de overnachting in Rifugio Vittorio Sella werd te riskant gevonden. Bovendien schrok het bord dat de rifugio overbezet was af. Natuurlijk was zover mogelijk omhoog om weer omlaag te gaan een optie. De zelfkennis dat grens grenzen verleidelijk zijn hield dat tegen. De schrale troost was dat wij bij de bushalte niet alleen stonden. kennelijk waren die morgen meerdere besluiten genomen.
Het scenario was een mooie bustocht naar Aosta. Flaneren en bivakken in die stad en de andere morgen via Col Tsa-Sèche (2820 m) naar Lillaz terug te keren. De bustocht was uiteraard weer een belevenis. De route is mooi en biedt voor een habbekrats een mooie kijk in vogelvlucht op het Aosta dal. In Aosta werd snel een goedkoop maar goed onderkomen gevonden in een achteraf straat. Daarna was het rondkijken in dit openlucht museum met haar musea. De regen achtervolgde ons ook hier maar het water was warmer dan waar al aan gewend waren.
5-7-2012 Aosta - Lillaz
Aosta - Lillaz via Col Tsa-Sèche (2820 m) is 2200 m stijgen en 1100 m dalen. Een traject dat alleen door jeugdige superatleten zonder zware rugzak in een dag te lopen is. De lift naar Pila bracht uitkomst. Vandaar is de klim ingekort tot 800 m. Dat wil niet zeggen dat het na de ochtendkoffie een peulenschil werd. Beneden was het weer redelijk maar boven werd het koud en winderig. Verder zijn de skiwegen goed aangegeven maar voor weg naar de pas moet goed gezocht worden.
De pas zelf was goed te belopen maar de laatste honderd meter waren behoorlijk steil. Wel was het, ondanks het smerig gure weer, een mooi stuk omdat het gelukkig buiten het skigebied ligt. Van de Cogne kant was de pas bekend. De afdaling is lang maar mooi. Gelukkig verbeterde het weer aan de andere kant en werd de temperatuur weer aangenaam. Ook hier hadden wij het rijk vrijwel alleen tot aan Gimillian.
De aankomst daar was precies op tijd. Het water was op en het was theetijd voor in dit geval cola. De rustende toeristen op het terras keken met enige verbijstering naar het redelijk uitgewoonde gezelschap. Gelukkig trokken wij niet alle aandacht want er zaten nog twee vlindervangers. Zij gaven ons een leuke bijscholing over het gevleugelte dat wij onderweg zagen.
De verdere afdaling met de oververhitte voeten naar Cogne was daarna kort maar hevig. Eenmaal beneden was het nog even doorzetten naar Lillaz waar wij nog op tijd waren voor een biertje voor de maaltijd arriveerden. De uitbater Andrea was blij verrast ons heelhuids terug te zien en bleef zich verbazen over Pensionati. Wij hebben hem aangeraden dit snel te worden.
6-7-2012 Lillaz - Nederland
De terugreis verliep voorspoedig op de gebruikelijke wegwerkzaamheden en het weer na. Dat weer had ons tijdens de tocht niet echt meegezeten. Toch was het een mooie tocht geweest die andersom voor herhaling vatbaar is. De Piemonte kant van de Gran Paradiso verdient namelijk meer aandacht. Een andere optie is het lopen van de Grande Traversata delle Alpi vanaf de Middellandse Zee tot aan de Alpen. Helaas zuchten zelfs pensionati onder tijdsgebrek.