De uitdrukking (iets) "met lede ogen" (aanzien) betekent:
Met spijt of verdriet ergens naar kijken. Je ziet iets gebeuren wat je eigenlijk niet wilt, en je vindt het jammer of pijnlijk.
Machteloos toekijken. Vaak impliceert het dat je er niets aan kunt doen, ondanks je verdriet of onvrede.
Het woord "lede" komt van "leed", wat verdriet, smart of pijn betekent. "Met lede ogen" betekent dus letterlijk "met ogen vol leed".
"Met lege ogen" is geen bestaande, vaste uitdrukking in het Nederlands. Wel kan "lege ogen" in beschrijvende zin gebruikt worden, en dan duidt het meestal op:
Emotieloosheid of afwezigheid van gevoel. Iemand met lege ogen toont geen emotie, of het lijkt alsof er niets in zijn binnenste leeft.
Een verloren of afwezige blik. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij mensen die diep in gedachten zijn, verward zijn, of een traumatische ervaring hebben meegemaakt.
Het is dus belangrijk om het onderscheid te maken: "met lede ogen" is een vaste uitdrukking met een specifieke betekenis van verdriet en machteloosheid, terwijl "lege ogen" een beschrijving is van een emotionele toestand of gemoedstoestand.