Schaffen is scheppen en slagen

Is er een etymologisch en betekenisverband, met name in het Duits, tussen schaffen in de betekenis van slagen, "wir schaffen das, wir haben es geschaft", het is ons gelukt) en schaffen in de betekenis van scheppen, creëren. Terwijl ik de vraag stel, besef ik ineens dat in het Engels "we made it" beide betekenissen heeft, zowel wij hebben het gemaakt (geproduceerd, gecreëerd) als ook wij zijn geslaagd, het is ons gelukt.

Ja, het is een interessante observatie en je zit inderdaad op het goede spoor! Er is wel degelijk een etymologisch verband tussen de twee betekenissen van "schaffen" in het Duits en de dubbele betekenis van "to make it" in het Engels.

Laten we de etymologie eens nader bekijken:

• "schaffen" (slagen, volbrengen): Dit werkwoord gaat terug op het Oudhoogduitse werkwoord "scaffan", dat "bewerken, verrichten, tot stand brengen" betekende. Denk hierbij aan het voltooien van een taak of het bereiken van een doel. Het idee is dat je iets hebt "bewerkt" tot een succesvol einde.

• "schaffen" (scheppen, creëren): Ook dit werkwoord kent zijn  oorsprong in het Oudhoogduitse "scaffan". In deze betekenis ligt de nadruk op het voortbrengen van iets nieuws, het vormen of construeren.

Je ziet dus dat beide betekenissen van "schaffen" in het Duits terug te voeren zijn op hetzelfde Oudhoogduitse werkwoord "scaffan". De nuances in betekenis zijn in de loop der tijd ontstaan door de verschillende contexten waarin het woord werd gebruikt.

De parallel met het Engelse "to make" en "to make it" is inderdaad treffend. "To make" betekent in de basis "maken, produceren, creëren". De uitdrukking "to make it" heeft echter de idiomatische betekenis gekregen van "het redden, slagen, het halen". Ook hier zie je de ontwikkeling van een meer concrete betekenis (iets fysiek maken) naar een meer abstracte betekenis (een succes behalen).

Het is fascinerend hoe taal soms dezelfde wortels gebruikt om verschillende, maar verwante concepten uit te drukken. In het geval van "schaffen" en "to make", ligt de gemeenschappelijke noemer in het idee van actie en resultaat. Of je nu iets creëert of een uitdaging overwint, er is een proces van handelen dat tot een bepaald eindresultaat leidt.

Dus, om je vraag direct te beantwoorden: ja, er is een etymologisch verband tussen de twee betekenissen van "schaffen" in het Duits, die beide teruggaan op het Oudhoogduitse "scaffan". Dit verband weerspiegelt zich op een interessante manier in de dubbele betekenis van het Engelse "to make it".