Jicht

Jicht is een plotselinge en zeer pijnlijke ontsteking van een gewricht, meestal de grote teen, maar het kan ook in andere gewrichten voorkomen, zoals de duim of enkel. Het wordt veroorzaakt door een te hoog urinezuurgehalte in het bloed, waardoor urinezuurkristallen neerslaan in de gewrichten.

Wat te doen bij een acute jichtaanval?

Bij een acute aanval is het doel om de ontsteking en pijn te verminderen.

• Rust en koelen:

  • Leg het aangedane gewricht hoog (bijvoorbeeld je been op een kussen).

  • Koel het gewricht met een natte doek, een coldpack of ijs. Wikkel ijs altijd in een theedoek om bevriezing van de huid te voorkomen. Koel maximaal 10 minuten per keer.

  • Ontzie het gewricht en voorkom overbelasting.

• Medicatie (op voorschrift van de arts):

  • NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs): Dit zijn ontstekingsremmende pijnstillers zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen. Deze kunnen de pijn binnen één tot twee dagen verminderen. Let op: deze kunnen de nierfunctie remmen, dus overleg altijd met je arts, zeker bij nierproblemen.

  • Colchicine: Dit medicijn vermindert de ontstekingsreactie in het gewricht en wordt veel gebruikt bij jichtaanvallen. Het werkt vaak al binnen 1 dag.

  • Corticosteroïden: Als NSAID's niet verdragen worden of onvoldoende werken, kan de arts predniso(lo)n (in tabletvorm of ingespoten in het gewricht) voorschrijven om de ontsteking te onderdrukken.

Wat te doen om jichtaanvallen te voorkomen?

Als je regelmatig jichtaanvallen hebt, kan je arts medicatie voorschrijven om het urinezuurgehalte in je bloed te verlagen en daarmee nieuwe aanvallen te voorkomen.

• Urinezuurverlagende medicatie:

  • Allopurinol: Dit verlaagt de aanmaak van urinezuur in het lichaam en is een veelgebruikt middel bij chronische jicht. Het werkt niet tegen een acute aanval, maar helpt op de lange termijn.

  • Febuxostat: Een alternatief voor allopurinol als dit niet verdraagt wordt of onvoldoende werkt.

  • Benzbromaron: Wordt voorgeschreven als allopurinol of febuxostat te weinig effect heeft of bij te veel bijwerkingen.

Lifestyle en voedingsadviezen:

Hoewel medicatie vaak noodzakelijk is, kunnen aanpassingen in je levensstijl en voeding helpen om jichtaanvallen te verminderen en te voorkomen.

• Hydratatie: Drink voldoende water (minimaal 2-3 liter per dag, tenzij anders geadviseerd door je arts). Dit helpt de nieren om urinezuur af te voeren. Verdeel het drinken goed over de dag.

• Gewicht: Overgewicht verhoogt het risico op jicht. Probeer af te vallen als je te zwaar bent, maar doe dit geleidelijk. Snel afvallen kan juist een jichtaanval uitlokken. Vermijd crashdiëten.

• Alcohol: Beperk alcoholgebruik, vooral bier en sterke drank. Alcohol verhoogt de aanmaak van urinezuur en vermindert de uitscheiding ervan. Bier bevat daarnaast purines.

• Fructose: Beperk de inname van fructose, dat vaak in suikerhoudende frisdranken, vruchtensappen, en bewerkte voedingsmiddelen zit. Fructose wordt in het lichaam omgezet in urinezuur. Kies voor water, thee, koffie (zonder suiker) en light frisdranken.

• Purine-rijke voeding: Hoewel de impact van voeding op jicht minder groot is dan gedacht, kan het helpen om purine-rijke voedingsmiddelen te beperken, vooral bij terugkerende aanvallen. Purines worden in het lichaam omgezet in urinezuur.

  • Beperken: Orgaanvlees (lever, nieren), schaal- en schelpdieren, vette vis (zoals haring, sardientjes, ansjovis, forel), rood vlees (rundvlees, varkensvlees, lamsvlees).

  • Goede keuzes: Gevogelte, eieren, peulvruchten, vegetarische vleesvervangers.

  • Fruit: Eet maximaal 2 stuks onbewerkt fruit per dag. Rode vruchten zoals kersen en bessen kunnen juist gunstig zijn.

• Beweging: Regelmatige, lichte tot matige beweging (wandelen, zwemmen, fietsen) is gunstig en helpt urinezuurspiegels te beheersen. Vermijd intensieve activiteiten die de gewrichten zwaar belasten, vooral tijdens een aanval.

• Stress: Verminder stress, aangezien stress ook een rol kan spelen bij het uitlokken van jichtaanvallen.

Wanneer contact opnemen met de huisarts?

• Als je denkt dat je jicht hebt, is het belangrijk om naar de huisarts te gaan voor een diagnose en behandelplan.

• Als je koorts hebt of je ziek voelt naast de gewrichtsklachten.

• Als de pijn aanhoudt ondanks de medicatie.

• Als je meerdere jichtaanvallen per jaar hebt.

Het is altijd raadzaam om advies in te winnen bij je huisarts of reumatoloog voor een passende behandeling en begeleiding bij jicht. Zij kunnen de ernst van de jicht beoordelen en een persoonlijk behandelplan opstellen.