हरिः ॐ ॥ 

सहस्रशीर्षा पुरुषः 

सहस्राक्षः सहस्रपात् । 

स भूमिं विश्वतो वृत्वा 

त्यतिष्ठद्दशांगुलम् ॥१॥ 

पुरुष एवेदं सर्वं 

यद्भूतं यच्च भव्यम्। 

उतामृतत्वस्येशानो 

यदन्नेनातिरोहति ॥२॥

एतावानस्य महिमा 

तो ज्यायाँश्च पूरुषः ।

 पादोऽस्य विश्वा भूतानि 

त्रिपादस्यामृतं दिवि ॥३॥

 त्रिपादूर्ध्व उदैत्पूरुषः 

पादोऽस्येहाभवत्पुनः । 

ततो विष्वङ् 

व्यक्रामत्साशनानशने अभि ॥४॥ 

तस्माद्विराळजायत 

विराजो अधि पूरुषः । 

स जातो अत्यरिच्यत 

पश्चाद्भूमिमथो पुरः ॥५॥ 

यत्पुरुषेण हविषा 

देवा यज्ञमतन्वता । 

वसन्तो अस्यासीदाज्यं 

ग्रीष्म इध्मः शरद्धविः ॥६॥ 

तं यज्ञं बर्हिषि 

प्रौक्षन्पुरुषं जातमग्रतः । 

तेन देवा अयजन्त 

साध्या ऋषयश्च ये ॥७॥ 

तस्माद्यज्ञात्सर्वहुतः 

सम्भृतं पृषदाज्यम्। 

पशून्ताँश्चक्रे वायव्यानारण्यान् 

ग्राम्याश्च ये॥८॥ 

तस्माद्यज्ञात्सर्वहुत 

ऋचः सामानि जज्ञिरे ।

 छन्दांसि जज्ञिरे 

तस्माद्यजुस्तस्मादजायत ॥९॥ 

तस्मादश्वा अजायन्त

 ये के चोभयादतः । 

गावोः ह जज्ञिरे तस्मात् 

तस्माज्जाता अजावयः ॥१०॥

यत्पुरुषं व्यदधुः 

कतिधा व्यकल्पयन् । 

मुखं किमस्य कौ बाहू

 का ऊरू पादा उच्येते ॥११॥ 

ब्राह्मणोऽस्य मुखमासीद्

 बाहू राजन्यः कृतः । 

ऊरू तदस्य यद्वैश्यः 

पद्भ्यां शूद्रो अजायता ॥१२॥ 

चन्द्रमा मनसो जातश्चक्षोः 

सूर्यो अजायता । 

मुखादिन्द्रश्चाग्निश्च 

प्राणाद्वायुरजायता ॥१३॥

नाभ्या आसीदन्तरिक्षं 

शीर्ष्णा द्यौः समवर्तता । 

पद्भ्यां भूमिर्दिशः श्रोत्रात्तथा 

लोकाँ अकल्पयन् ॥१४॥ 

सप्तास्यासन् परिधयस्त्रिः 

सप्त समिधः कृताः । 

देवा यद्यज्ञं तन्वाना 

अबध्नन्पुरुषं पशुम् ॥१५॥

यज्ञेन यज्ञमयजन्त देवास्तानि 

धर्माणि प्रथमान्यासन्।

 ते ह नाकं महिमानः सचन्त 

यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति देवाः ॥१६॥ 

॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥