श्रीगणेशायनमः ।

शुक्लाम्बर-धरं विष्णुं, 

शशि-वर्णं चतुर्भुजम् । 

प्रसन्न-वदनं ध्यायेत्, 

सर्व-विघ्नोपशान्तये ॥ 

यस्य स्मरण-मात्रेण, 

जन्म-संसार-बन्धनात् । 

विमुच्यते नमस्तस्मै, 

विष्णवे प्रभविष्णवे ॥

ॐ शान्ताकारं भुजग-शयनं, 

पद्म-नाभं सुरेशं 

विश्वाधारं गगन-सदृशं, 

मेघ-वर्णं शुभाङ्गम् । 

लक्ष्मी-कान्तं कमल-नयनं, 

योगिभिर्ध्यानगम्यं वन्दे 

विष्णुं भव-भय-हरं, 

सर्व-लोकैकनाथम् ॥

अथ स्तोत्रम् ।

हरिः ॐ ।

विश्वं विष्णुर्वषट्कारो, 

भूतभव्य-भवत्प्रभुः । 

भूतकृद्भूतभृद्भावो, 

भूतात्मा भूतभावनः ॥ १॥ 

पूतात्मा परमात्मा च, 

मुक्तानां परमा गतिः । 

अव्ययः पुरुषः साक्षी, 

क्षेत्रज्ञोऽक्षर एव च ॥ २॥ 

योगो योगविदां नेता, 

प्रधान-पुरुषेश्वरः । 

नारसिंहवपुः श्रीमान्, 

केशवः पुरुषोत्तमः ॥ ३॥ 

सर्वः शर्वः शिवः स्थाणुर्, 

भूतादिर्निधिरव्ययः । 

सम्भवो भावनो भर्ता, 

प्रभवः प्रभुरीश्वरः ॥ ४॥ 

स्वयम्भूः शम्भुरादित्यः, 

पुष्कराक्षो महास्वनः । 

अनादि-निधनो धाता, 

विधाता धातुरुत्तमः ॥ ५॥

अप्रमेयो हृषीकेशः,

 पद्मनाभोऽमरप्रभुः । 

विश्वकर्मा मनुस्त्वष्टा, 

स्थविष्ठः स्थविरो ध्रुवः ॥ ६॥

अग्राह्यः शाश्वतः कृष्णो, 

लोहिताक्षः प्रतर्दनः । 

प्रभूतस्त्रिककुब्धाम, 

पवित्रं मङ्गलं परम् ॥ ७॥ 

ईशानः प्राणदः प्राणो, 

ज्येष्ठः श्रेष्ठः प्रजापतिः । 

हिरण्यगर्भो भूगर्भो, 

माधवो मधुसूदनः ॥ ८॥ 

ईश्वरो विक्रमी धन्वी, 

मेधावी विक्रमः क्रमः । 

अनुत्तमो दुराधर्षः, 

कृतज्ञः कृतिरात्मवान् ॥ ९॥ 

सुरेशः शरणं शर्म, 

विश्वरेताः प्रजाभवः ।

अहः संवत्सरो व्यालः,

 प्रत्ययः सर्वदर्शनः ॥ १०॥

-अजः सर्वेश्वरः सिद्धः, 

सिद्धिः सर्वादिरच्युतः। 

वृषाकपिरमेयात्मा, 

सर्वयोगविनिःसृतः ॥ ११॥ 

वसुर्वसुमनाः सत्यः,

 समात्मा सम्मितः समः। 

अमोघः पुण्डरीकाक्षो, 

वृषकर्मा वृषाकृतिः ॥ १२॥ 

रुद्रो बहुशिरा बभ्रुर्, 

विश्वयोनिः शुचिश्रवाः । 

अमृतः शाश्वत- स्थाणुर्,

 वरारोहो महातपाः ॥ १३॥ 

सर्वगः सर्ववित्-भानुर्, 

विष्वक्सेनो जनार्दनः । 

वेदो वेदविदव्यङ्गो, 

वेदाङ्गो वेदवित् कविः ॥ १४॥ 

लोकाध्यक्षः सुराध्यक्षो,

 धर्माध्यक्षः कृताकृतः । 

चतुरात्मा चतुर्व्यूहश्, 

चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः ॥ १५॥ 

भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता, 

सहिष्णुर्जगदादिजः । 

अनघो विजयो जेता, 

विश्वयोनिः पुनर्वसुः ॥ १६॥ 

उपेन्द्रो वामनः प्रांशुर्, 

अमोघः शुचिरूर्जितः । 

अतीन्द्रः सङ्ग्रहः सर्गो, 

धृतात्मा नियमो यमः ॥ १७॥ 

वेद्यो वैद्यः सदायोगी, 

वीरहा माधवो मधुः । 

अतीन्द्रियो महामायो, 

महोत्साहो महाबलः ॥ १८॥

महाबुद्धिर्महावीर्यो, 

महाशक्तिर्महाद्युतिः । 

अनिर्देश्यवपुः 

श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक् ॥ १९॥

 महेष्वासो महीभर्ता, 

श्रीनिवासः सतां गतिः ।

 अनिरुद्धः सुरानन्दो, 

गोविन्दो गोविदां पतिः ॥ २०॥

मरीचिर्दमनो हंसः, 

सुपर्णो भुजगोत्तमः ।

 हिरण्यनाभः सुतपाः, 

पद्मनाभः प्रजापतिः ॥ २१॥ 

अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः, 

सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः । 

अजो दुर्मर्षणः शास्ता, 

विश्रुतात्मा सुरारिहा ॥ २२॥ 

गुरुर्गुरुतमो धाम, 

सत्यः सत्यपराक्रमः ।

 निमिषोऽनिमिषः स्रग्वी,

 वाचस्पतिरुदारधीः ॥ २३॥

अग्रणीर्ग्रामणीः श्रीमान्,

 न्यायो नेता समीरणः ।

 सहस्रमूर्धा विश्वात्मा, 

सहस्राक्षः सहस्रपात्॥ २४॥ 

आवर्तनो निवृत्तात्मा, 

संवृतः सम्प्रमर्दनः । 

अहः संवर्तको 

वह्निरनिलो धरणीधरः ॥ २५॥

सुप्रसादः प्रसन्नात्मा, 

विश्वधृग्विश्वभुग्विभुः । 

सत्कर्ता सत्कृतः 

साधुर्जह्नुर्नारायणो नरः ॥ २६॥

असङ्ख्येयोऽप्रमेयात्मा,

 विशिष्टः शिष्टकृच्छुचिः ।

 सिद्धार्थः सिद्धसङ्कल्पः,

 सिद्धिदः सिद्धिसाधनः ॥ २७॥

वृषाही वृषभो 

विष्णुर्वृषपर्वा वृषोदरः ।

वर्धनो वर्धमानश्च, 

विविक्तः श्रुतिसागरः ॥ २८॥ 

सुभुजो दुर्धरो वाग्मी, 

महेन्द्रो वसुदो वसुः । 

नैकरूपो बृहद्रूपः 

शिपिविष्टः प्रकाशनः ॥ २९॥ 

ओजस्तेजो-द्युतिधरः, 

प्रकाशात्मा प्रतापनः । 

ऋद्धः स्पष्टाक्षरो 

मन्त्रश्चन्द्रांशुर्भास्करद्युतिः ॥ ३०॥

 अमृतांशूद्भवो भानुः,

 शशबिन्दुः सुरेश्वरः । 

औषधं जगतः सेतुः,

 सत्यधर्मपराक्रमः ॥ ३१॥

भूतभव्यभवन्नाथः, 

पवनः पावनोऽनलः ।

कामहा कामकृत्कान्तः,

 कामः कामप्रदः प्रभुः || ३२||

युगादिकृद्युगावर्तो, 

नैकमायो महाशनः । 

अदृश्यो व्यक्तरूपश्च

 सहस्रजिदनन्तजित्॥ ३३॥ 

इष्टोऽविशिष्टः शिष्टेष्टः, 

शिखण्डी नहुषो वृषः ।

 क्रोधहा क्रोधकृत्कर्ता, 

विश्वबाहुर्महीधरः ॥ ३४॥ 

अच्युतः प्रथितः प्राणः,

 प्राणदो वासवानुजः । 

अपांनिधिरधिष्ठानमप्रमत्तः 

प्रतिष्ठितः ॥ ३५ ॥

स्कन्दः स्कन्दधरो, 

धुर्यो वरदो वायुवाहनः । 

वासुदेवो 

बृहद्भानुरादिदेवः पुरन्दरः ॥ ३६॥ 

अशोकस्तारणस्तारः, 

शूरः शौरिर्जनेश्वरः । 

अनुकूलः शतावर्तः, 

पद्मी पद्मनिभेक्षणः ॥ ३७॥ 

पद्मनाभोऽरविन्दाक्षः, 

पद्मगर्भः शरीरभृत् ।

 महर्द्धिरृद्धो वृद्धात्मा, 

महाक्षो गरुडध्वजः ॥ ३८॥ 

अतुलः शरभो भीमः, 

समयज्ञो हविर्हरिः । 

सर्वलक्षणलक्षण्यो, 

लक्ष्मीवान् समितिञ्जयः ॥ ३९॥ 

विक्षरो रोहितो मार्गो, 

हेतुर्दामोदरः सहः । 

महीधरो महाभागो, 

वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

उद्भवः क्षोभणो देवः, 

श्रीगर्भः परमेश्वरः । 

करणं कारणं कर्ता, 

विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१॥ 

व्यवसायो व्यवस्थानः, 

संस्थानः स्थानदो ध्रुवः । 

परर्द्धिः परमस्पष्टस्तुष्टः 

पुष्टः शुभेक्षणः ॥ ४२॥ 

रामो विरामो विरजो, 

मार्गो नेयो नयोऽनयः । 

वीरः शक्तिमतां श्रेष्ठो, 

धर्मो धर्मविदुत्तमः ॥ ४३॥

वैकुण्ठः पुरुषः प्राणः, 

प्राणदः प्रणवः पृथुः । 

हिरण्यगर्भः शत्रुघ्नो, 

व्याप्तो वायुरधोक्षजः ॥ ४४॥ 

ऋतुः सुदर्शनः कालः,

 परमेष्ठी परिग्रहः ।

उग्रः संवत्सरो दक्षो, 

विश्रामो विश्वदक्षिणः ॥ ४५॥

विस्तारः स्थावरस्थाणुः, 

प्रमाणं बीजमव्ययम् । 

अर्थोऽनर्थो महाकोशो, 

महाभोगो महाधनः ॥ ४६॥ 

अनिर्विण्णः 

स्थविष्ठोऽभूर्धर्मयूपो महामखः ।

 नक्षत्रनेमिर्नक्षत्री, 

क्षमः क्षामः समीहनः ॥ ४७॥ 

यज्ञ इज्यो महेज्यश्च, 

क्रतुः सत्रं सतां गतिः । 

सर्वदर्शी विमुक्तात्मा,

 सर्वज्ञो ज्ञानमुत्तमम्॥४८॥ 

सुव्रतः सुमुखः सूक्ष्मः,

 सुघोषः सुखदः सुहृत् । 

मनोहरो जितक्रोधो,

 वीरबाहुर्विदारणः ॥ ४९॥

 स्वापनः स्ववशो व्यापी, 

नैकात्मा नैककर्मकृत् ।

 वत्सरो वत्सलो वत्सी, 

रत्नगर्भो धनेश्वरः ॥ ५०॥

धर्मगुब्धर्मकृद्धर्मी, 

सदसत्क्षरमक्षरम्। 

अविज्ञाता 

सहस्रांशुर्विधाता कृतलक्षणः ॥ ५१॥

 गभस्तिनेमिः सत्त्वस्थः, 

सिंहो भूतमहेश्वरः । 

आदिदेवो महादेवो, 

देवेशो देवभृद्गुरुः ॥ ५२॥

उत्तरो गोपतिर्गोप्ता, 

ज्ञानगम्यः पुरातनः । 

शरीरभूतभृद्भोक्ता, 

कपीन्द्रो भूरिदक्षिणः ॥ ५३॥ 

सोमपोऽमृतपः सोमः,

 पुरुजित्पुरुसत्तमः ।

विनयो जयः सत्यसन्धो,

 दाशार्हः सात्वताम्पतिः ॥ ५४॥

जीवो विनयिता साक्षी, 

मुकुन्दोऽमितविक्रमः । 

अम्भोनिधिरनन्तात्मा, 

महोदधिशयोऽन्तकः ॥ ५५॥

अजो महार्हः स्वाभाव्यो,

 जितामित्रः प्रमोदनः । 

आनन्दो नन्दनो नन्दः,

 सत्यधर्मा त्रिविक्रमः ॥ ५६॥ 

महर्षिः कपिलाचार्यः, 

कृतज्ञो मेदिनीपतिः । 

त्रिपदस्त्रिदशाध्यक्षो,

 महाशृङ्गः कृतान्तकृत् ॥ ५७॥ 

महावराहो गोविन्दः, 

सुषेणः कनकाङ्गदी । 

गुह्यो गभीरो गहनो,

 गुप्तश्चक्रगदाधरः ॥ ५८॥ 

वेधाः स्वाङ्गोऽजितः कृष्णो, 

दृढः सङ्कर्षणोऽच्युतः । 

वरुणो वारुणो वृक्षः, 

पुष्कराक्षो महामनाः ॥ ५९॥

भगवान् भगहाऽऽनन्दी, 

वनमाली हलायुधः । 

आदित्यो ज्योतिरादित्यः, 

सहिष्णुर्गतिसत्तमः ॥ ६०॥ 

सुधन्वा

 खण्डपरशुर्दारुणो द्रविणप्रदः ।

दिविस्पृक् सर्वदृग्व्यासो, 

वाचस्पतिरयोनिजः ॥ ६१॥

त्रिसामा सामगः साम,

 निर्वाणं भेषजं भिषक् । 

संन्यासकृच्छमः शान्तो, 

निष्ठा शान्तिः परायणम् ॥ ६२॥

शुभाङ्गः शान्तिदः स्रष्टा, 

कुमुदः कुवलेशयः । 

गोहितो गोपतिर्गोप्ता, 

वृषभाक्षो वृषप्रियः ॥ ६३॥

 अनिवर्ती निवृत्तात्मा, 

सङ्क्षेप्ता क्षेमकृच्छिवः ।

 श्रीवत्सवक्षाः श्रीवासः, 

श्रीपतिः श्रीमतांवरः ॥ ६४॥ 

श्रीदः श्रीशः श्रीनिवासः, 

श्रीनिधिः श्रीविभावनः । 

श्रीधरः श्रीकरः श्रेयः, 

श्रीमाँल्लोकत्रयाश्रयः ॥ ६५॥

स्वक्षः स्वङ्गः शतानन्दो, 

नन्दिर्ज्योतिर्गणेश्वरः ।

 विजितात्माऽविधेयात्मा, 

सत्कीर्तिश्छिन्नसंशयः ॥ ६६ ॥ 

उदीर्णः सर्वतश्चक्षुरनीशः 

शाश्वतस्थिरः ।

भूशयो भूषणो 

भूतिर्विशोकः शोकनाशनः ॥ ६७॥

अर्चिष्मानर्चितः कुम्भो, 

विशुद्धात्मा विशोधनः । 

अनिरुद्धोऽप्रतिरथः, 

प्रद्युम्नोऽमितविक्रमः॥ ६८॥ 

कालनेमिनिहा वीरः,

 शौरिः शूरजनेश्वरः ।

त्रिलोकात्मा त्रिलोकेशः, 

केशवः केशिहा हरिः ॥ ६९॥ 

कामदेवः कामपालः, 

कामी कान्तः कृतागमः ।

अनिर्देश्यवपुर्विष्णुर्वीरोऽनन्तो 

धनञ्जयः ॥ ७०॥

ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद् ब्रह्मा, 

ब्रह्म ब्रह्मविवर्धनः । 

ब्रह्मविद् ब्राह्मणो ब्रह्मी,

 ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणप्रियः ॥ ७१॥ 

महाक्रमो महाकर्मा, महातेजा महोरगः । 

महाक्रतुर्महायज्वा, महायज्ञो महाहविः ॥ ७२॥

स्तव्यः स्तवप्रियः स्तोत्रं, 

स्तुतिः स्तोता रणप्रियः । 

पूर्णः पूरयिता पुण्यः, 

पुण्यकीर्तिरनामयः ॥ ७३॥ 

मनोजवस्तीर्थकरो, 

वसुरेता वसुप्रदः । 

वसुप्रदो वासुदेवो, 

वसुर्वसुमना हविः ॥ ७४ ॥ 

सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता, 

सद्भूतिः सत्परायणः । 

शूरसेनो यदुश्रेष्ठः, 

सन्निवासः सुयामुनः ॥ ७५॥ 

भूतावासो वासुदेवः, 

सर्वासुनिलयोऽनलः । 

दर्पहा दर्पदो दृप्तो, 

दुर्धरोऽथापराजितः ॥ ७६॥ 

विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् । 

अनेकमूर्तिरव्यक्तः,

 शतमूर्तिः शताननः ॥ ७७॥

एको नैकः सवः कः,

 किं यत् तत्पदमनुत्तमम् । 

लोकबन्धुर्लोकनाथो, 

माधवो भक्तवत्सलः ॥ ७८॥ 

सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो, 

वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी । 

वीरहा विषमः शून्यो,

 घृताशीरचलश्चलः ॥ ७९॥ 

अमानी मानदो मान्यो, 

लोकस्वामी त्रिलोकधृक् ।

 सुमेधा मेधजो धन्यः, 

सत्यमेधा धराधरः ॥ ८०॥

तेजोवृषो द्युतिधरः, 

सर्वशस्त्रभृतां वरः ।

प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो, 

नैकशृङ्गो गदाग्रजः ॥ ८१॥ 

चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः । 

चतुरात्मा 

चतुर्भावश्चतुर्वेदविदेकपात् ॥ ८२॥ 

समावर्तोऽनिवृत्तात्मा,

 दुर्जयो दुरतिक्रमः । 

दुर्लभो दुर्गमो दुर्गा, 

दुरावासो दुरारिहा ॥ ८३॥ 

शुभाङ्गो लोकसारङ्गः, 

सुतन्तुस्तन्तुवर्धनः । 

इन्द्रकर्मा महाकर्मा, 

कृतकर्मा कृतागमः ॥ ८४॥ 

उद्भवः सुन्दरः सुन्दो, 

रत्ननाभः सुलोचनः । 

अर्को वाजसनः शृङ्गी, 

जयन्तः सर्वविज्जयी ॥ ८५ ॥

सुवर्णबिन्दुरक्षोभ्यः, 

सर्ववागीश्वरेश्वरः । 

महाह्रदो महागर्तो, 

महाभूतो महानिधिः ॥ ८६॥

कुमुदः कुन्दरः कुन्दः, 

पर्जन्यः पावनोऽनिलः । 

अमृताशोऽमृतवपुः, 

सर्वज्ञः सर्वतोमुखः ॥ ८७॥ 

सुलभः सुव्रतः सिद्धः, 

शत्रुजिच्छत्रुतापनः । 

न्यग्रोधोऽदुम्बरोऽश्वत्थश्चाणूरान्ध्रनिषूदनः ॥ ८८॥ 

सहस्रार्चिः सप्तजिह्वः, 

सप्तैधाः सप्तवाहनः ।

 अमूर्तिरनघोऽचिन्त्यो,

 भयकृद्भयनाशनः ॥ ८९॥ 

अणुर्बृहत्कृशः स्थूलो, 

गुणभृन्निर्गुणो महान्। 

अधृतः स्वधृतः स्वास्यः,

 प्राग्वंशो वंशवर्धनः ॥ ९०॥ 

भारभृत् कथितो योगी, 

योगीशः सर्वकामदः । 

आश्रमः श्रमणः क्षामः,

 सुपर्णो वायुवाहनः ॥ ९१॥

धनुर्धरो धनुर्वेदो, 

दण्डो दमयिता दमः ।

अपराजितः सर्वसहो, 

नियन्ताऽनियमोऽयमः ॥ ९२ ॥ 

सत्त्ववान् सात्त्विकः सत्यः, 

सत्यधर्मपरायणः । 

अभिप्रायः प्रियार्होऽर्हः, 

प्रियकृत् प्रीतिवर्धनः ॥ ९३॥

विहायसगतिर्ज्योतिः, 

सुरुचिर्हुतभुग्विभुः । 

रविर्विरोचनः सूर्यः,

 सविता रविलोचनः ॥ ९४॥ 

अनन्तो हुतभुग्भोक्ता, 

सुखदो नैकजोऽग्रजः । 

अनिर्विण्णः सदामर्षी 

लोकाधिष्ठानमद्भुतः ॥ ९५॥

सनात्सनातनतमः,

 कपिलः कपिरव्ययः ।

 स्वस्तिदः स्वस्तिकृत्स्वस्ति 

स्वस्तिभुक्स्वस्तिदक्षिणः ॥९६॥

अरौद्रः कुण्डली चक्री, 

विक्रम्यूर्जितशासनः । 

शब्दातिगः शब्दसहः,

 शिशिरः शर्वरीकरः ॥ ९७॥ 

अक्रूरः पेशलो दक्षो, 

दक्षिणः क्षमिणांवरः । 

विद्वत्तमो वीतभयः, 

पुण्यश्रवणकीर्तनः ॥ ९८॥

उत्तारणो दुष्कृतिहा, 

पुण्यो दुःस्वप्ननाशनः । 

वीरहा रक्षणः सन्तो,

 जीवनः पर्यवस्थितः ॥ ९९॥

अनन्तरूपोऽनन्तश्रीर्जितमन्युर्भयापहः ।

चतुरश्रो गभीरात्मा, 

विदिशो व्यादिशो दिशः ॥ १०० ॥ 

अनादिर्भूर्भुवो लक्ष्मीः, 

सुवीरो रुचिराङ्गदः ।

 जननो जनजन्मादिर्भीमो 

भीमपराक्रमः ॥ १०१॥

आधारनिलयोऽधाता,

 पुष्पहासः प्रजागरः ।

 ऊर्ध्वगः सत्पथाचारः,

 प्राणदः प्रणवः पणः ॥ १०२॥ 

प्रमाणं प्राणनिलयः, 

प्राणभृत्प्राणजीवनः । 

तत्त्वं तत्त्वविदेकात्मा, 

जन्ममृत्युजरातिगः ॥ १०३॥ 

भूर्भुवःस्वस्तरुस्तारः, 

सविता प्रपितामहः ।

यज्ञो यज्ञपतिर्यज्वा, 

यज्ञाङ्गो यज्ञवाहनः ॥ १०४॥ 

यज्ञभृद् यज्ञकृद् यज्ञी, 

यज्ञभुग् यज्ञसाधनः । 

यज्ञान्तकृद् 

यज्ञगुह्यमन्नमन्नाद एव च ॥ १०५॥ 

आत्मयोनिः स्वयञ्जातो, 

वैखानः सामगायनः । 

देवकीनन्दनः स्रष्टा, 

क्षितीशः पापनाशनः ॥ १०६॥

शङ्खभृन्नन्दकी चक्री, 

शाङ्गधन्वा गदाधरः । 

रथाङ्गपाणिरक्षोभ्यः, 

सर्वप्रहरणायुधः ॥ १०७॥

 सर्वप्रहरणायुध ॐ नम इति ।

वनमाली गदी शाङ्गी 

शङ्खी चक्री च नन्दकी । 

श्रीमान् नारायणो 

विष्णुर्वासुदेवोऽभिरक्षतु ॥ १०८॥ 

श्री वासुदेवोऽभिरक्षतु ॐ नम इति ।

॥ हरिः ॐ तत्सत् ॥