Hội thảo Khoa học Lịch sử "nhà cách mạng Châu Văn Liêm".

Hội thảo đã thu hút sự tham gia của gần 100 đại biểu đến từ các trường Đại học Bảo tàng, Hội KHLS, các nhà khoa học, các tác giả trong cả nước; cùng các hội viên Hội Sử học An Giang, giảng viên và sinh viên ngành Lịch sử trường Đại học An Giang. Ngoài ra còn có đại diện Ban Tuyên giáo (BTG) Tỉnh uỷ Long An và BTG Huyện ủy Đức Hoà (Long An), BTG Thành ủy TP Cần Thơ và BTG Huyện ủy Ô Môn, BTG Tỉnh ủy An Giang và BTG Huyện ủy Chợ Mới (AG)… và đặc biệt là sự có mặt của đại diện gia đình đồng chí Châu Văn Liêm.

Từ thời điểm ra thông báo Hội thảo (6/2012) đến thời hạn cuối gửi tham luận tham gia Hội thảo (15/9/2012), Ban tổ chức đã nhận được 67 bài viết của 70 tác giả đồng tác giả, các nhà khoa học và đã tuyển chọn được 46 bài tham luận của 68 tác giả để đưa vào kỷ yếu hội thảo.

Chủ trì buổi Hội thảo gồm có ông Đặng Hoài Dũng- Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh An Giang, ông Cao Văn Be - Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ và ông Ngô Quang Láng – Phó GĐ Sở VHTT và DL tỉnh.

Các bài tham luận về chủ đề “Nhà cách mạng Châu Văn Liêm ( 1902 – 1930)” tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính:

- Làm rõ và phong phú thêm về thân thế và sự nghiệp của nhà cách mạng Châu Văn Liên trong lịch sử.

- Đánh giá thêm sự đóng góp của Châu Văn Liêm về xây dựng tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội và tổ chức An Nam Cộng sảng Đảng ở Nam bộ.

- Đánh giá công lao đóng góp của Châu Văn Liêm 30 năm đầu của thế kỷ XX ở An Giang và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

- Làm rõ thêm nhân cách, đạo đức, tư tưởng cách mạng cũng như sự hy sinh dũng cảm của Châu Văn Liêm - một vị lãnh đạo cấp cao của Đảng.

Thông qua hội thảo đã góp phần làm sáng tỏ thêm về thân thế, sự nghiệp, công lao cũng như những đóng góp to lớn của đồng chí Châu Văn Liêm trong việc xây dựng và tổ chức các tổ chức cách mạng đầu tiên của tỉnh An Giang và cả nước với tư cách là một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Qua đó, góp phần giáo dục thế hệ trẻ hôm nay và mai sau về tinh thần yêu nước, tấm gương sống và làm việc tận tụy, không mệt mỏi vì hòa bình độc lập đất nước của đồng chí Châu Văn Liêm; đồng thời giúp cho nhân dân An Giang và thế hệ trẻ càng yêu mến các danh nhân và nhân vật lịch sử có công với quê hương, đất nước để ra sức làm tròn nhiệm vụ kế thừa và phát huy sự nghiệp cách mạng của tiền nhân, xứng đáng là những người chủ của vùng đất An Giang trong hiện tại và tương lai. Đây cũng là dịp để chúng ta tưởng nhớ và tri ân đến một nhà cách mạng kiên trung, một nhà giáo mẫu mực, một chiến sĩ cộng sản anh dũng – Châu Văn Liêm nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh của ông.

Sau buổi hội thảo, ban tổ chức đã đi đến kết luận những vấn đề chính cần lưu ý thông qua các bài tham luận và ý kiến của các đại biểu:

- Thứ nhất, xác định họ tên thân sinh và thân mẫu của đồng chí Châu Văn Liêm sau khi có nhiều nguồn tư liệu ghi chép khác nhau và tên gọi của cha và mẹ đồng chí Châu Văn Liêm. Hội thảo đã lắng nghe ý kiến và những thông tin cung cấp từ chính đại diện gia đình đồng chí Châu Văn Liêm là đi đến kết luận: Cha của đồng chí Châu Văn Liêm là ông Châu Khắc Chấn và mẹ của đồng chí là bà Trần Thị Tơi.

- Thứ hai, khẳng định Châu Văn Liêm không học tại ngôi trường mang tên “Collège de Can Tho” vì trường này đến năm 1924 mới xây dựng hoàn chỉnh và bắt đầu mở lớp Cao đẳng Tiểu học hệ 4 năm (thí sinh thi đỗ Collège sẽ lấy bằng Thành Chung và sau đó lên Sài Gòn học tiếp Lycée để lấy bằng Tú Tài). Giả thuyết được đưa ra là: năm 1918, đồng chí ra Cần Thơ đã học thêm tại nhà thầy giáo Lâm Văn Phận, đồng thời học Cao đẳng Tiểu học ở chi nhánh của trường “Collège de My Tho” tại Cần Thơ (lúc bây giờ trường “College de Can Tho” đang xây được 1 dãy phòng học nhưng dành làm khu nội trú) với tên gọi là “College de Can Tho” (chi nhánh này được mở từ năm 1917).

- Thứ ba, kết luận tổ chức An Nam Cộng Sản Đảng ra đời vào tháng 8/1929, đến tháng 9/1929 thành lập Đặc ủy của tổ chức An Nam Cộng sản Đảng tại Hậu Giang và từ đó thành lập các chi bộ Đảng ở khắp Nam kỳ, đến tháng 11/1929 thì bầu ra BCH Trung ương Lâm thời của An Nam Cộng sản Đảng. Đây là vấn đề được các nhà khoa học thảo luận rất sôi nổi nhằm tìm ra được những mốc thời gian chính xác dựa trên những sự kiện đã xảy ra. Như vậy, cơ cấu tổ chức và hoạt động của An Nam Cộng sản Đảng trái ngược với Đông Dương Cộng sản Đảng (thành lập BCH Trung ương lâm thời trước rồi tổ chức các chi bộ sau).

- Thứ tư, khẳng định ngày hy sinh của đồng chí Châu Văn Liêm là ngày 4/6/1930 chứ không phải là tháng 5/1930. Vấn đề này đã được ông Nguyễn Tấn Quốc (PGĐ Bảo tàng Long An) trình bày và ông đã đưa ra những ý kiến, sự kiện có tính thuyết phục cao và chính xác nhất.

Tuy nhiên bên cạnh những mục tiêu đã đạt được của Hội thảo thì còn một vấn đề cho đến hôm nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được đó là vấn đề sau khi lên Sài Gòn vào tháng 3/1922 thì đồng chí Châu Văn Liêm học tại trường nào và ngôi trường này hiện nay nằm ở đâu. Những nguồn tài liệu hiện nay đều nhắc đến 3 cái tên trường đó là Trường Sư phạm Đông Dương, Trường Sư phạm hậu bổ Sài Gòn và Trường Sư phạm Sài Gòn nhưng chắc chắn một điều là đồng chí Châu Văn Liêm chỉ học một trường duy nhất tại Sài Gòn.