Post date: Mar 11, 2012 3:32:34 PM
SA HOÀNG NGHĨA LÀ GÌ?
Bài đăng trên báo Thế Giới số 176[11], thứ hai, 14-3-2005.
1393. Vì sao gọi là nước Nga Sa hoàng? Vậy Sa hoàng nghĩa là gì? Ngọc Thuận (Bình Thuận).
l Cuối thế kỷ 8, Moskva phát triển thành một công quốc độc lập. Từ năm 1328, chức quyền Đại công tước luôn ở trong tay người đứng đầu Công quốc Moskva. Năm 1742, tự coi mình là kế tục của đế quốc La Mã, Ivan III bắt đầu tự xưng là hoàng đế (người ta quen gọi là Sa hoàng) nhằm đề cao uy quyền của mình. Khi Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, chế độ Sa hoàng bị bãi bỏ.
Đỗ Diễn Hịch
(Hà Nội)
l Năm 1546, Ivan đệ tứ 16 tuổi, tuyên chỉ tiến hành lễ tấn phong và lễ kết hôn. Ông không dùng hàm đại công tước Moskva mà xưng là Sa hoàng. Trong các thư tịch của Giáo hội Slave ghi rõ: “Người làm chủ Điện Kremli phải là người kế thừa lịch sử của dòng trực hệ đế quốc La Mã và đế quốc Bidantine”. Đến tháng 1.1547, Ivan đệ tứ trịnh trọng tiến hành lễ tấn phong Sa hoàng. Đối với người Nga, Sa hoàng là người được thượng đế sai xuống cai quản thế gian, mọi việc làm của Sa hoàng đều không thể chê trách. Vì thế thời đó trong tiếng Nga xuất hiện thành ngữ: “Chỉ có Thượng đế mới biết rõ Sa hoàng”.
Hồ Thị Kim Nguyệt
(Tp.HCM)
l Vợ của Ivan đệ tam là cháu gái của hoàng đế cuối cùng của đế quốc Byzantine (đế quốc Đông La Mã), cho nên sau khi đế quốc này bị diệt vong năm 1453, Ivan đệ tam liền bước lên ngai vàng với ý đồ thành lập một “Đế quốc La Mã thứ 3”, đồng thời tự xưng là Sa hoàng.
“Sa” là do chuyển âm từ tiếng Latin “Caesar” mà “Caesar là tước hiệu của Đại đế La Mã. “Sa hoàng” nghĩa là “Đại đế Caesar”. Từ đó Sa hoàng trở thành tên gọi của những hoàng đế nước Nga. Đến năm 1721, Pie đệ nhất mới đổi thành hoàng đế. Song mọi người vẫn quen gọi Sa hoàng, mãi sau Cách mạng Tháng Mười, tên gọi Sa hoàng mới được xóa bỏ hoàn toàn.
Phạm Thị Phương Linh
(Khánh Hòa)
Trương Điệu
(Thái Nguyên)
Caius Julius Caesar, sống vào đầu thế kỷ I TCN, là một vị tướng La Mã có nhiều chiến công nên rất được tôn vinh, sau khi Caesar chết, tên riêng của ông trở thành danh từ chung chỉ tôn hiệu của các vua La Mã.
Về sau, từ này còn đi vào tiếng Đức, trở thành Kaiser (hoàng đế Đức) và trong tiếng Nga (Tzar, czar: Nga hoàng).
Lê Trang (Vũng Tàu)
Nguyễn Công Thịnh
(Hà Nam)
Năm 1547, lãnh chúa Ivan IV lên ngôi hoàng đế. Và vì người Nga gọi hoàng đế là Czar – phiên âm là Sa – nên quốc gia mà Ivan IV xây dựng cũng được gọi là nước Nga Sa hoàng.
Trần Hoàng Vũ
(An Giang)