De tragische teleurgang van Euskal Herria
Om de tragiek van de teleurgang van Euskal Herria te begrijpen, van volk met een staat naar volk zonder staat, zijn een aantal gebeurtenissen van uitzonderlijk belang: de verdeling van koninkrijk Navarra, de bloedige annexatie door het Castilliaanse leger, de afschaffing van de “Fueros”, de “Guerra Civil, de autonomiestatuten, de grondwet en de regionalistische houding van de PNV.
Er zijn volkeren die dusdanige antieke sporen hebben nagelaten dat als er onderzoek naar gevoerd wordt, men onvermijdelijk op de wortels zelf van de mensheid terechtkomt. Euskal Herria is het duizendjarige land van de Basken, het historische geboortehuis van een pre-Indoeuropees volk, dat zich door de eeuwen heen wist te ontwikkelen vanuit het “Reino de Navarra”, het koninkrijk Navarra. Euskal Herria wordt dan ook door diverse historici beschouwd als één van de eerste staten van Europa en als de bakermat van een voorvaderlijke en vreedzame democratie.
Het land van de Basken heeft in de geschiedenis verscheidene benamingen gekregen, van het legendarische Vasconia, over Euskaria tot en met het neologisme Euskadi, toegedicht aan Sabino Arana. Vandaag spreken wij over Euskal Herria (volk, staat van het Euskara) dat 4 provincies in Spanje omvat (Hegoalde) en 3 provincies in Frankrijk (Iparralde).
Het ontbreekt Euskal Herria vandaag aan een politieke identiteit (een eigen staat), ondanks de onuitwisbare sporen die het heeft nagelaten op de Europese wegen en het onvervreemdbare recht op soevereiniteit, er is zelfs geen internationale erkenning. Het is een volk zonder staat geworden, gekneld tussen twee chauvinistische staten, die hun politiek-juridische wil opdringen ten koste van het universele recht op vrije zelfbeschikking en ten koste van de fundamentele rechten van de mens.
Toen Spanje nog een lappendeken was van koninkrijkjes, hertogdommen en graafschappen, kon Baskenland al honderden jaren voordien rekenen op een eigen staat. Dat oervolk met staat werd door toedoen van de Reyes Católicos, Fernando II van Aragón en Isabel I van Castilla, met imperialistische bloedige manoeuvres, een volk zonder staat.
Het ontluikende nationalisme, eind 19de eeuw, zorgde er voor dat het volk terug de eigen staat opeiste. Dat gegeven paste niet, en past nog altijd niet, in het imperialistische Spaanse eenheidsdenken, en alle fundamentele, burgerlijke en politieke rechten werden, en worden nog steeds, met de voeten getreden om de sacrosancte eenheid te garanderen. Culturele en geestelijke genocide zijn schering en inslag. “Verspaansing” is vooral in Navarra aan de orde van de dag. En wat nog het ergerlijkste van al is, een groot deel van de bevolking van Navarra collaboreert ten volle mee en draagt een verpletterende schuld.
HET EUSKARA IS DE ENIGE OVERLEVENDE TAAL IN EUROPA
VAN EEN HELE TAALKUNDIGE FAMILIE
(Interview met Theo Vennemann, Doctor in de Duitse filologie, Professor Duits aan de Universiteit van München. Hij is één van de drie auteurs van het artikel dat in het meinummer 2002 van het Duitse Tijdschrift “Spektrum der Wissenschaft” verscheen.)
Vennemann beweert al sinds een tiental jaren dat het “Vascon”, de taal van de Basken in prehistorische tijden, dominant kan geweest zijn op het Europese continent. Na publicatie van het artikel in “Spektrum” kreeg Vennemann heel wat brieven met reacties en vragen voor interviews. Toch publiceerde hij reeds 9 jaar geleden in een Duits en 8 jaar geleden in een Engels gespecialiseerd tijdschrift het centrale deel van zijn theorie. In 1998 publiceerde hij in het nummer 26 van het “Journal of Indo-European Studies” eveneens een artikel over dit onderwerp waarin hij de vragen aansneed die opduiken aangaande de oorsprong van de Basken, Semitisch (taalfamilie waartoe o.a. het Hebreeuws en het Arabisch behoren) en Indo-Germaans vanuit antropologisch en taalkundig gezichtspunt.
Toch begon de algemene pers er zich pas enkele jaren later voor te interesseren. In 1995 publiceerde de Frankfurter Allgemeine Zeitung een uitgebreid artikel onder de titel “Onverhoopte voorouders: De sporen van de Vasconen in de Europese prehistorie”, van de hand van de linguïst Martin Haspelmath.
De theorie van Vennemann en cs. dat de namen van vele Europese plaatsnamen en waterwegen van Baskische oorsprong zijn, wordt sedert kort gesteund door de resultaten van genetisch onderzoek die erop wijzen dat de Basken maar heel weinig verschillen van de andere Europeanen. Maar we moeten onze denkwijze enigszins veranderen: “Het zijn niet de Basken die identiek zijn aan de overige Europeanen, maar het zijn de overige Europeanen die identiek zijn aan de Basken.”
De vraag waar de Baskische taal, het Euskara vandaan komt is dus uit de tijd. Alle talen komen érgens vandaan en soms kan niet nagetrokken worden waar de mensen vandaan kwamen die een bepaalde taal gesproken hebben. Het Baskisch kwam echter nérgens vandaan. De taal wás er in Europa voordat er andere talen kwamen. Het Baskisch is dus de oudste taal van Europa. De overige talen kwamen allemaal met vreemdelingen mee vanuit het oosten en ze waren zo dominant dat ze konden opgedrongen worden aan de primitieve bewoners. Dit betekent dat de Basken in bijna het hele Europese territorium hun taal opgaven en een Indogermaanse of Fins-Hongaarse taal overnamen.
Als het niet aan financiële middelen zou ontbreken, zouden alle toponiemen van Europa onderzocht moeten worden. Hiervoor is de medewerking nodig van taalkundigen, aardrijkskundigen, archeologen en historici. Op die manier zou men dan bijvoorbeeld kunnen uitvinden of alle toponiemen die het element “aran” hebben met een “vallei” te maken hebben. Venneman onderzocht dit reeds met Val d’Aran in de Pyreneeën, Arundel in Engeland, Arendal in Noorwegen en Zweden en verscheidene Arntal en Duitsland en Tirol. “Baskologen” zouden zo, samen met linguïsten, verder onderzoek kunnen verrichten, bijvoorbeeld aangaande het tellen per 20, dat behalve in het Baskisch eveneens voorkomt in het Deens, het Iers, het Welsh en, met “quatre-vingt dix” voor 90, ook in het Frans.
Binnenkort brengt de uitgeverij Mouton de Gruyter in Berlijn een boek uit onder de titel: “Europa Vasconica Europa Semitica”, waarin twee dozijn artikels verzameld werden die in het Duits en het Engels verschenen, voornamelijk tussen 1993 en 2000 en die de “Baskentheorie” verdedigen terwijl enkele andere de prehistorische kolonisatie van Noord-Oost Europa door de Semitisch - sprekenden aanhoudt, vandaar de titel.
Artikel verschenen in Gara" op 9 juni 2002
Vertaling W. Hensgen