7de Assemblee

Na de dood van Franco waren het de “Franquistische partijen zonder Franco” die de lakens uitdeelden. De maximale exponent van die groep was Arias Navarro. Met hem aan het hoof van de regering en Juan Carlos, als erfgenaam van Franco, werd een nieuw begrip gelanceerd: het “Juancarlismo”, de nieuwe dictatuur. ETA-m werkte een document uit: “ETA, frente al Juancarlismo”, waarin zij de aangekondigde hervormingen (hervormingen in naam) verwierpen en alleen een totale breuk (ruptura) met het verleden als oplossing zagen om tot democratie te komen.

De gebeurtenissen van de eerste maanden na Franco gaven hen geen ongelijk. Op 3 maart 1976 smoorde het nieuwe regime een arbeidersprotest te Gasteiz-Vitoria in bloed (Sociale onrust 1976) met 5 doden en meer dan honderd gewonden. Op 9 mei 1976 werden, op de mythische berg Jurramendi-Montejurra te Lizarra (Navarra) in Aiegi-Iratxe, ter gelegenheid van de jaarlijkse herdenking van de Carlisten, twee van hun sympathisanten, Ricardo García Pellejero en Aniano Jiménez, neergeschoten door Spaanse fascisten, die met naam en toenaam (en ééntje zelfs op foto mét revolver) gekend zijn. Al vlug drong het tot de Basken door dat er een democratie op poten gezet was, alleen voor fascisten.

Op 3 juli 1976 werd Arias Navarro vervangen door Adolfo Suárez, op dat moment nog verantwoordelijk voor het fascistische Movimiento Nacional van Franco. Na deze regeringswissel, met de “milis” in een zelf opgelegde onderbreking van de gewapende acties en de “polimilis” in zeer verzwakte positie, was het voornaamste feit de toenadering tussen beide apparaten. De relatie was sinds 1974 zwaar vertroebeld, en beide apparaten eisten de exclusiviteit van het drieletterwoord ETA op. Van doorslaggevende aard hierbij was de oprichting van KAS in de zomer van 1975. Intussen was een groep speciale commando’s, de “ Bereziak”, zowat de kern van de “polimilis” gaan vormen en zorgden nog voor wat tegenwerking. Maar begin 1976 probeerde ETA-pm een debat op gang te brengen die zou moeten leiden naar de 7^de Assemblee. Eind april verzamelden de kaders van ETA-pm om die assemblee voor te bereiden. Het klimaat was erg gespannen. Pertur (ETA-m) had contact opgenomen met Ezkerra (ETA-pm) die in de gevangenis zat, en de “Bereziak” dachten dat het om een manoeuvre ging. Zij weigerden hem dan ook de toegang tot de bijeenkomst, maar de assemblee besliste om hem toch toe te laten. In dit klimaat werd beslist een algemene assemblee te houden waarin de oprichting van een afzonderlijke Abertzale en socialistische politieke partij zou opgericht worden. Beide apparaten gaven hun akkoord en de mogelijkheid om een hereniging door te voeren, groeide zienderogen. En dan gebeurde een feit zonder precedent: Pertur verdween van de aardbodem.

In september 1976 wordt dan uiteindelijk de "7^de Assemblee" gehouden, in Donapaleu (Saint-Palais) in Iparralde. Een honderdtal militanten, van zowel “polimilis” als “milis” zitten gedurende een week samen. De “Bereziak” geven nog wat tegenstoom, omdat zij zich het best geplaatst achtten om de militaire zaken te bespreken, maar uiteindelijk evolueert de assemblee zich in totale samenwerking, met als voornaamste onderwerp: het ontdubbelen van het gewapende karakter van de organisatie en het meer politieke karakter.

Na lange discussies werden besluiten getrokken. Met een meerderheid van 82 stemmen voor en 17 tegen, werd het voorstel om een nieuwe politieke partij op te richten, in een afzonderlik orgaan, goedgekeurd. De karakteristieken waaraan de partij moest voldoen, werden vastgelegd, en tactische beschouwingen over een toenadering met ETA-m kregen vorm. Zowel ETA-m, als het merendeel van ETA-pm, waren overtuigd van de weg die moest gevolgd worden. Er werd een commissie opgericht die de dialoog tot een goed einde moest brengen, maar het was al eind 1976 toen de hereniging een feit was. De gewapende actie werd weer opgevoerd, de repressie bleef voortduren. Op 30 december 1976 verdween weliswaar de TOP-Tribunal de Orden Público (de militaire uitzonderingsrechtbank van Franco), maar die werd vervangen door een andere uitzonderingsrechtbank: de Audiencia Nacional. In wezen was alleen de naam veranderd.

Op 17 februari 1977 presenteert ETA een project (Akoord van Txiberta) om tot een hereniging te komen van alle nationalistische krachten. Het project kaderde in de politieke hervormingen (Transición) met wat als hoogtepunt de nieuwe grondwet zou moeten worden, waarin ook het autonomiestatuut in artikel 151 voorzien was. Het project kreeg de naam Euskal Erakunde Herritarra (EEH).

Op 3 april 1977 werd de nieuwe politieke partij te Gallarta voorgesteld: EIA-Euskal Iraultzarako Alderdia (Revolutionaire Baskische Partij). Tijdens de stichtingsakte werd de historische lijn van ETA in eer hersteld, en werd symbolisch en emotioneel de identificatie met de gewapende organisatie gezocht, hoewel het twee aparte, los van elkaar staande, groepen waren. De partij integreerde onmiddellijk in het overkoepelende orgaan KAS.

Om de verwarring van twee bestaande “Zutiks” te verhelpen (zowel ETA-m, als ETA-pm, bedienden zich van dezelfde publicitaire naam) werd door ETA-m, in 1978, de interne publicatie vervangen door “Zutabe (kolom)” en vanaf 1980 de externe publicatie door “Zuzen (recht)”.

In februari 1982 werd door ETA-pm een laatste Assemblee samengeroepen. Het resultaat van die assemblee was dat enkele militanten opteerden om de organisatie te behouden, terwijl later dit project verlaten werd en het merendeel zich terug incorporeerde in ETA-m, die vanaf toen terug ETA werd genoemd. Het oude ETA-pm maakte een einde aan haar bestaan, en de politieke partij EIA kwam terecht in de rangen van de PSOE, meer bepaald in Euskadiko Ezkerra (Basksich Links). De ex-leiders van ETA-pm namen een vijandige houding aan, niet alleen ten aanzien van ETA, maar tegen het Baskische nationalisme in zijn geheel.

Er zullen later nog een paar assemblees volgen, maar die zijn niet belangrijk voor de evolutie van ETA, die sinds de 7^de Assemblee dezelfde lijn bleef aanhouden.

Einde Assemblees