De nieuwe politieke partij “Sortu”
07 februari 2011
Izquierda Abertzale heeft een nieuwe politieke partij opgericht. Alle ogen waren al dagenlang gericht op de statuten van de nieuwe politieke formatie die Izquierda Abertzale op 7 februari 2011 voorstelde in het Palacio Euskalduna te Bilbao. De naam van de nieuwe politieke partij werd op 8 februari vrijgegeven en kreeg de benaming “Sortu”, wat zoveel wil zeggen als “geboren worden, verrijzen”. Het motto van de nieuwe partij wordt: “Euskal Herriaren sorrera” (Het concept van Euskal Herria). De nieuwe politieke partij werd ingeschreven in het Registro de Partidos Políticos (register van politieke partijen) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken op 9 februari 2011 te Madrid.
V.l.n.r.: Iñigo Iruin en Rufi Etxeberria, die de voorstelling op zich namen
Iedere keer dat Izquierda Abertzale de wil uitdrukte om deel te nemen aan verkiezingen, repliceerde Minister van Binnenlandse Zaken, Alfredo Pérez Rubalcaba, dat er maar twee opties waren: het definitieve einde van ETA of het breken met ETA. Welnu, het is de eerste maal dat de radicale Izquierda Abertzale (de aanhangers van Batasuna) zich met stelligheid hebben uitgesproken voor een “afstand nemen van ETA” bij de presentatie van de statuten.
De statuten liegen er niet om. Wat al jaren geëist werd, staat er nu ook uitdrukkelijke in. De nieuwe partij "verwerpt en kant zich tegen het gebruik van geweld, ook dat van ETA", zo verklaarde Rufi Etxeberria, een van de historische leiders van Batasuna, tijdens een voorstelling van de nieuwe politieke beweging in Bilbao. Batasuna is sinds 2003 een verboden partij. Dat heeft te maken met haar vermeende banden met ETA en het feit dat ze nooit het geweld van de afscheidingsbeweging expliciet afgewezen heeft. Nu staat in de tekst tot viermaal toe dat het geweld wordt afgezworen, met een uitdrukkelijke en niet mis te verstane allusie naar het geweld van ETA.
De statuten van de nieuwe partij gaan zelfs zover dat zij militanten zullen uitsluiten die zich niet houden aan artikel 9 van de Ley de Partidos: “Een formatie kan verboden worden als er politieke rechtvaardiging, promotie of steun verleend wordt aan het terrorisme”.Nooit eerder keerde Izquierda Abertzale zich zo openlijk tegen ETA.
Zwart op wit
"El nuevo partido desarrollará su actividad desde el rechazo de la violencia como instrumento de acción política o método para el logro de objetivos políticos, cualquiera que sea su origen y naturaleza; rechazo que, abiertamente y sin ambages, incluye a la organización ETA [...]"
(De nieuwe partij zal activiteiten ontwikkelen vertrekkende vanuit de afwijzing, de verwerping van het geweld als instrument voor politieke actie of methode om politieke objectieven te bereiken, ongeacht de oorsprong of de natuur van dat geweld; een verwerping, openhartig en rechttoe rechtaan, die ook van toepassing is op ETA [...])
“Y es que, una y otra vez, los promotores de esta nueva idea política aseguran que lo que van a presentar mañana en el Registro de Partidos Políticos no consiste en la reconstitución o refundación de organizaciones ilegalizadas, sino materializar una nítida separación y una indubitada ruptura respecto de ellas".
(En de promotoren van die nieuwe politieke ideeën verzekeren, voor eens en voor altijd, dat wat zij morgen in het Registro de Partidos Políticos zullen inschrijven niet bestaat uit een reconstructie of een herstichting van illegale organisaties, maar een duidelijke afscheiding en een onweerlegbare breuk met die organisaties”.
Los estatutos de esta nueva formación incluyen también el compromiso del partido para contribuir "a la superación de las consecuencias de toda violencia y terrorismo, en pro de la paz, justicia y reconciliación de la sociedad vasca" y al "reconocimiento y reparación de todas las víctimas originadas por las múltiples violencias que han tenido presencia en nuestro pueblo en las últimas décadas"”.
(De statuten van de nieuwe formatie houden ook de toezegging in om mee te werken aan "het overtreffen van de gevolgen van alle geweld en terrorisme, ten gunste van vrede, rechtvaardigheid en verzoening in de Baskische gemeenschap" en "de erkenning en het eerherstel van alle slachtoffers veroorzaakt door de vele acties van geweld die de laatste decennia plaatsgrepen onder ons volk").
Met de oprichting van een nieuwe partij hoopt ze in de legaliteit terug te keren en op te kunnen komen bij de verkiezingen van mei 2011.
Volgens Francisco Javier Pérez Royo, professor Grondwettelijk Recht aan de universiteit van Sevilla bestaat er nu geen enkele twijfel meer: "Wat zij (Izquierda Abertzale) voorgesteld hebben, is in overeenstemming met alle voorwaarden van de Ley de Partidos. Hierover bestaat niet de minste twijfel. Zij waren zelfs heel scrupuleus in het navolgen van de voorwaarden, want in die wet staat nergens vermeld dat het verplicht is om geweld af te zweren”.
Maar het addertje schuilt onder de grond. Volgens Alfons López Tena, Catalaans volksvertegenwoordiger en en ex-lid van de Consejo General del Poder Judicial (Algemene Raad van de Rechterlijke Macht) kan de expliciete veroordeling van geweld wellicht een sleutelrol spelen, maar in wezen gaat het niet om steun of veroordeling van geweld (staat dus ook niet in de Ley de Partidos), maar wel om de vraag of de nieuwe partij al dan niet een voortzetting is van het verboden Batasuna. Vanaf het moment dat de nieuwe partij beschouwd wordt als een voortzetting van een verboden partij, wordt deze nieuwe partij ook verboden.
Hoe wordt nu vastgesteld of er sprake is van voortzetting?
Volgens het Tribunal Supremo (Hooggerechtshof) is er sprake van voortzetting als er op de lijsten personen worden voorgesteld die vroeger op intussen verboden lijsten stonden. Het Tribunal Constitucional (Grondwettelijk Hof) voegt er aan toe dat als dat zo is dit in tegenspraak is met een eventuele, zelfs expliciete, veroordeling van het geweld. Het feit dat Rufi Etxeberria, een van de historische leiders van het verboden Batasuna, de voorstelling van de statuten voorzat, is dus een veeg teken aan de wand.
Er dient ook op gewezen dat veel ex-leiders van verboden partijen (waarvan sommigen onder het regime van voorlopige invrijheidstelling) op de voorstelling aanwezig waren: Rafa Díez, Joseba Permach, Joseba Álvarez, Pernando Barrena en Juan José Petrikorena (beschuldigd van oprichting van Bateragune). Naast hen ook veteranen uit de afscheidingsbeweging: Tasio Erkizia, Txomin Ziluaga, Adolfo Araiz en de ex-leider van ETA, Eugenio Etxebeste “Antxon”, alsook de gezichten van Izquierda Abertzale van de laatste jaren: Txelui Moreno, Marian Beitialarrangoitia, Amparo Lasheras en Mariné Pueyo. Ook de advocaten Jone Goirizelaia, Arantxa Zulueta en Iñaki Goyoaga gaven present.
Als we alle kandidaten optellen die vroeger op een verboden lijst (een tiental) gestaan hebben, dan schieten er niet veel kandidaten over.
Rubalcaba gaf te kennen dat de rechters over de wettelijkheid van de nieuwe partij zullen beslissen. Hij gaf niet openlijk toe dat de regering de nodige druk zal uitoefenen voor een verbod. Hij kondigde aan dat de regering het Openbare Ministerie en de Advocatuur van de Staat zal “activeren” om de beslissing over het legaliseren van de nieuwe partij in handen te laten van het Tribunal Supremo (Hooggerechtshof).
De promotoren van de nieuwe politieke partij “Sortu” hebben op 9 februari 2011 de statuten laten registreren in het Registro de Partidos van het Ministerio del Interior te Madrid. Vanaf dit moment beschikt de regering over 20 dagen (tot 1 maart) om de statuten daadwerkelijk in te schrijven (en de partij dus te erkennen) of om de documenten door te sturen naar het Openbare Ministerie en de Advocatuur van de Staat.
Het is nu afwachten of de partij een lang leven beschoren is.
11 februari 2011
Eerste vice-president en minister van Binnenlandse Zaken van de Spaanse regering, Alfredo Pérez Rubalcaba, heeft het gezegd:“Es evidente que se trata de la ilegalizada Batasuna y, por tanto, hay lo que se llama continuidad" (Het is evident dat het hier om de verboden partij Batasuna gaat, en daarom dat wij het ook voortzetting (continuïteit) kunnen noemen). “Het is geen partij die zomaar uit de lucht is komen te vallen”.
Veel tijd heeft de regering niet nodig gehad om de inschrijving van de nieuwe politieke partij Sortu te paralyseren. Naar eigen zeggen heeft hij het uitvoerige onderzoek van de Fuerzas de Seguridad (Veiligheidsdiensten) doorgestuurd naar het Openbare Ministerie en naar de Advocatuur van de Staat. Op hun beurt zullen zij dan het Tribunal Supremo (Hooggerechtshof) inschakelen, het Hof dat Batasuna buiten de wet stelde.
Hoewel Rubalcaba erkent dat de statuten een “novedad”, een nieuwigheid zijn, meent hij toch de politiek benoemde magistratuur onder druk te moeten zetten met zijn politieke waardeoordeel over de vermeende “continuïteit”. Het tikken van de klok is begonnen voor de nieuwe politieke partij.