Wereldoorlog I

Wereldoorlog 1

(*)

Hoe is het begonnen?
In 1914 rommelt het al een tijdje in Europa. Een aantal landen maken fikse ruzie met elkaar. Wanneer de Oostenrijkse kroonprins Franz-Ferdinand wordt neergeschoten, slaat de vlam in de pan. Oostenrijk geeft Servië de schuld en verklaart dat land de oorlog. De ruzie spreidt zich als een olievlek uit over heel Europa.

Wie tegen wie?
Een aantal landen hebben beloofd elkaar te helpen wanneer er oorlog uitbreekt. Duitsland, Hongarije, Turkije en nog een aantal landen sluiten zich aan bij Oostenrijk. Dat zijn de Centralen.
En onder andere Frankrijk, Engeland, Rusland en later ook de Verenigde Staten zijn de vrienden van Servië. Dat zijn de Geallieerden. Uiteindelijk gaat de ruzie tussen 33 landen over de hele wereld. Vandaar de naam Wereldoorlog.

En België?
België probeert neutraal te blijven in dit conflict. Dat wil zeggen dat we geen partij willen kiezen in deze ruzie. Maar we hebben wel last van de gevolgen van de oorlog. Er is veel honger en armoede en dat komt omdat normale handel met andere landen bijna niet mogelijk is. Maar België wordt gedwongen om aan de oorlog mee te doen omdat Duitsland besluit dwars door België te trekken om Frankrijk te veroveren.

Back home by Christmas.
Weer thuis met Kerst, dat was het idee. Die Engelsen zouden die Duitsers wel even een lesje gaan leren. Met miljoenen jonge soldaten tegelijk meldden ze zich meestal vrijwillig aan. Op naar het avontuur. Sommigen logen zelfs over hun leeftijd, zodat ze toch maar het leger in konden. Zo graag wilden ze naar het slagveld.

John Gamble
John is zo’n jonge vrijwilliger. Hij komt in 1915 aan in België als de oorlog al een jaar aan de gang is. Hij is dolblij dat hij eindelijk naar het slagveld in België kan om daar tegen de Duitsers te vechten. Maar John merkt al heel snel dat er werkelijk geen enkele reden is om enthousiast te zijn. Het lachen en zingen vergaat hem. Hij komt terecht in een smerige oorlog met verschrikkelijke wapens, waar miljoenen mensen net als hij kansloos aan hun einde komen. De Duitsers trekken dus met hun legers richting Frankrijk om dat land te veroveren. Maar op weg daar naartoe lopen ze in België vast. Door de aanhoudende regenbuien komen ze geen centimeter verder.

Loopgraven
En dan gebeurt er iets wat nog nooit eerder zo massaal gedaan is in een oorlog. Soldaten graven zich in in loopgraven. Ze zijn soms kilometers lang en van hieruit beschieten ze elkaar. Het leven erin is verschrikkelijk. Overal modder, luizen en ratten. Er is geen toilet, er is geen schoon water en soms is er zelfs geen eten. Ziektes breken uit. De hele tijd horen de soldaten het geluid van beschietingen, bombardementen, fluitende kogels en het gekerm van stervende kameraden. Het is de hel op aarde. Ze zitten te wachten in de koude modder totdat er een fluitsignaal klinkt. En dan worden de soldaten met honderden tegelijk gedwongen de loopgraven te verlaten om in de richting van de vijand te rennen. De meesten van hen hebben geen schijn van kans en worden al na een paar meter doodgeschoten of lopen vast in een prikkeldraad.

Nieuwe technieken
Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden steeds weer nieuwe technieken ingezet om zo veel mogelijk soldaten te doden en een klein stukje land te veroveren: machinegeweren, tanks, vliegtuigen en prikkeldraad. Het ene wapen is nog verschrikkelijker dan het andere. Maar het allerergste nieuwe wapen was gifgas dat hier voor het eerst ingezet werd door de Duitsers.

(**)

19 december 1915
John Gamble zal die zondag nooit vergeten. Zijn schuilhol was helemaal gevuld met gas. Vreselijk was het. Het gas was al door een paar soldaten ingeademd. Maar hoestend en kokhalzend moesten ze toch voorwaarts. De verwoestende werking ervan was voor iedereen een complete verrassing. Honderden soldaten stierven tijdens zo'n gifgasaanval tegelijk een verschrikkelijk pijnlijke dood.

Het lot van luitenant John Gamble
Eind mei 1916 krijgt de moeder van John toch weer een nieuwe brief en ze hoopt zo dat die van haar zoon is. Maar dat is niet zo. Het is van het leger. En ze krijgen het ergste nieuws dat een moeder kan krijgen. “Helaas moet ik u meedelen dat uw zoon John vanochtend om halfzeven is gestorven.” Ook na de dood van John gaat de strijd nog jarenlang door en al die tijd verschuiven de grenzen van het oorlogsgebied nauwelijks.

(***)

Miljoenen slachtoffers om nooit te vergeten…
Er sterven wel miljoenen soldaten en burgers door het oorlogsgeweld. Pas in 1917, wanneer de Amerikanen met de Geallieerden mee gaan vechten, komt het einde van de oorlog in zicht. Op 11 november 1918 geven de Duitsers en haar bondgenoten zich tandenknarsend over.  Deze oorlog wordt niet vergeten, zeker niet in België. Getuigen hiervan zijn de vele begraafplaatsen van de gesneuvelde soldaten en monumenten. In Ieper staat de Menenpoort. Dat is een monument voor alle mannen en vrouwen die omgekomen zijn rondom Ieper en waarvan het lichaam nooit gevonden is. Op deze muur staan 55.000 namen.
Daarnaast is er hier ook een begraafplaats  voor nog eens 35 duizend namen van nooit meer teruggevonden soldaten.
Overal zie je klaprozen. De klaproos is het symbool van de Eerste Wereldoorlog. Dat komt omdat het namelijk één van de weinige plantjes was dat kon overleven op het bloedige slagveld.

Eindbalans
Bijna 20 miljoen mensen zijn omgekomen tijdens de Eerste Wereldoorlog.