Tornado - Orkaan
Om de tekst te beluisteren...
Tekst: Tornado - Orkaan
Tornado
Een tornado is een hevige storm. Veel kleiner dan een orkaan, maar wel met sterkere wervelwinden. Een tornado ontstaat als warme, vochtige lucht in botsing komt met koele en droge lucht. Er ontstaat dan een onweerswolk. De warme lucht stijgt op en begint te draaien. Als de winden bovenin versnellen, krijgt de wolk de vorm van een slurf (trechter). De slurf komt dan naar beneden. De meeste tornado’s bereiken snelheden van 50 tot wel 450 km per uur. De schade die een tornado veroorzaakt, is vaak erg groot. De schade kan zich verspreiden over breedte van een paar kilometer met een lengte van 100 kilometer.
Het verschil tussen tornado’s en orkanen
Een tornado en een orkaan zijn allebei wervelstormen, maar er zijn ook verschillen. Een orkaan kan wel honderden kilometers breed zijn en een tornado ‘slechts’ een paar kilometer. Daarnaast kan een orkaan wel een week aanhouden, terwijl een tornado hoogstens enkele uren actief is.
Wat kun je doen bij een tornado?
Zoek onderdak in iets dat goed en diep in de grond vastzit (bijvoorbeeld een schuilkelder)!
Blijf uit de buurt van ramen!
Sluit alle deuren en ramen aan de kant van de tornado en open ze aan de andere kant. Zo kun je voorkomen dat de wind het dak eraf blaast.
Blijf niet in een auto of caravan zitten. Voertuigen kunnen de lucht in worden geslingerd. Ga zeker niet naar buiten, want rondvliegend hout en ander materiaal kunnen dodelijke projectielen worden en je kan ook door een tornado worden meegezogen.
Hoeveel tornado’s zijn er gemiddeld per jaar?
Het gebied in Midden-Amerika dat ‘Tornado Alley’ genoemd wordt, heeft er het meest mee te maken. Voornamelijk in de maanden april, mei en juni. In Amerika worden er ongeveer 300 tot 500 tornado’s per jaar gemeld. Jaarlijks vallen er jammer genoeg door tornado’s tientallen dodelijke slachtoffers.
Wist je dat …
Tornado’s komen bijna altijd overdag voor en zeer zelden ’s nachts.
De windsnelheid in de wand van de tornadotrechter kan oplopen tot 1300 km/u.
In het centrum van de tornado is de lucht kalm, zoals tijdens een windstilte.
Wanneer een tornado boven water ontstaat, wordt deze een waterhoos genoemd. Waterhozen zijn meestal zwakker dan tornado’s op het land, maar ze kunnen nog steeds schade aanrichten, vooral aan boten en kustgebieden.
Tornado’s kunnen onvoorspelbaar zijn. Hoewel meteorologen tornado’s redelijk goed kunnen voorspellen, blijven deze wervelwinden onvoorspelbaar. Ze kunnen plotseling van richting veranderen, in kracht toenemen of afnemen, of zelfs verdwijnen en zich op korte afstand opnieuw vormen.
Tornado’s duren vaak minder dan 10 minuten. De meeste tornado’s zijn korte natuurverschijnselen die minder dan 10 minuten duren. Hoewel ze kortdurend zijn, kunnen ze in die tijd enorme schade aanrichten.
Tornadojagers bestaan echt. Tornadojagers zijn mensen die zich bezighouden met het opsporen van tornado’s. Ze reizen door tornado-gevoelige gebieden om tornado’s van dichtbij te observeren en waardevolle gegevens te verzamelen voor wetenschappelijk onderzoek. Hoewel het fascinerend is, is het ook een gevaarlijke hobby, omdat tornado’s zeer snel van richting kunnen veranderen.
Tornado’s kunnen objecten kilometers ver meevoeren. De kracht van een tornado is zo sterk dat het objecten kilometers ver kan verplaatsen. Auto’s, brokstukken en zelfs dieren zijn gerapporteerd als meegenomen door tornado’s en op grote afstand weer neergekomen. Er zijn verhalen van mensen die hun spullen kilometers verderop hebben teruggevonden na een tornado.
Tornado’s zijn ook op andere planeten waargenomen. Hoewel tornado’s op aarde het meest voorkomen, zijn er ook wervelwindachtige verschijnselen waargenomen op andere planeten. Op Mars komen bijvoorbeeld stofhozen voor, die vergelijkbaar zijn met aardse tornado’s, maar minder krachtig zijn. Deze tornado’s van stof kunnen echter wel kilometers hoog worden.
Een tropische wervelstorm die boven de Atlantische Oceaan ontstaat, wordt een orkaan genoemd.
Wervelstormen in Azië heten tyfoons en rond Australië, Zuidoost-Afrika en India spreekt men van een cycloon. Verschillende namen voor hetzelfde verschijnsel dus.Sedert de Tweede Wereldoorlog krijgen orkanen in alfabetische volgorde namen van vrouwen.
Je hebt de tekst gelezen. Knap van jou!
Het wordt nog knapper van jou als je de tekst begrepen hebt.
Het knapst van al is dat je ons toont wat jij allemaal kan.
Daartoe krijg je nu de kans!
Klik hier om de vraagjes te beantwoorden.
Ter info: Op het contractwerk krijg je ook nog een opdracht.
Juf Ann, meester Ruben en meester Frank wensen jou veel succes!
Een filmpje over 'Tornadojagers'
Een filmpje over het ontstaan van een orkaan.
Enkele begrippen uit de leestekst...
Schuilkelder
= ondergrondse ruimte bedoeld om gevaar bovengronds te kunnen ontwijken
Projectiel
= ding dat met grote snelheid wordt weggeschoten of weggeslingerd
Meteoroloog
= iemand die voor zijn of haar beroep het weer bestudeert.
Observeren
= aandachtig bekijken
Fascinerend
= heel interessant en boeiend
Object
= een voorwerp, iets dat niet leeft en je kunt het aanraken
Rapporteren
= bekend maken, meedelen, melden, berichten
Enkele afbeeldingen ter verduidelijking...
Tornado (slurf)
Orkaan boven Oost-Amerika
Atlantische Oceaan (tussen Amerika en Europa / Afrika)
Waterhoos
(Tornado boven water)
Stofhoos
(Tornado boven stof)
Tornado Alley (= Gebied in Noord-Amerika dat het meest te maken krijgt met tornado's.)
Hier raast een orkaan.