Bijzonder dinosaurusje

(*)

Zonder vleugels kunnen dieren niet vliegen. Maar kunnen ze ook vliegen zonder veren? Gek genoeg zou dat wel eens het geval kunnen zijn. In China is namelijk recent een fossiel gevonden van een Microraptor. Fossielen zijn resten van bewaard gebleven dieren en planten. Een Microraptor is een kleine dinosaurus, ongeveer net zo groot als een duif. Dit dinosaurusje leefde hier zo’n 125 miljoen jaar geleden. Bijzonder is dat van dit dier de volledige inhoud van de maag bewaard is gebleven. Microraptors waren al bekend van eerdere vondsten. Iedereen dacht daarna dat ze alleen maar vlees aten en men ging ervan uit dat deze dieren alleen op het land leefden. In de maag van het fossiel vonden de onderzoekers , zoals verwacht, resten van vogels en kleine zoogdieren. Maar wat ze daar tot hun verbazing ook vonden, waren visresten. Ze vroegen zich toen verbaasd af: hoe kan dat? Om deze vissen te vangen moet een Microraptor toch kunnen vliegen? 

Heel lang dachten onderzoekers dat vogels veren hadden ontwikkeld om mee te vliegen. Ze dachten: vliegen zonder met veren kan niet. Maar hoe komen er dan visresten in de maag van deze Microraptor? Bovendien heeft de Microraptor een heel merkwaardig gebit. Dat zit zo: vleesetende dieren hebben tanden met kartels. Daarmee kunnen ze hun gevangen prooi goed vasthouden en er daarna met die karteltanden vlees vanaf scheuren en opeten. Maar een Microraptor heeft ook tanden zonder kartels. Zulke tanden zijn juist heel handig bij het vangen van vissen. Een vis die uit het water wordt gepakt, spartelt natuurlijk heel erg tegen en kan dan ook het beste maar zo snel mogelijk worden doorgeslikt. Tanden zonder kartels zijn glad en daarmee kan de Microraptor vlug een gevangen vis snel in zijn geheel naar binnen laten glijden.  

(**)

De Microraptor heeft nog iets bijzonders, namelijk vier vleugels. Twee vleugels zijn zoals we die van andere vogels kennen. Maar hoe gebruikte hij zijn achterpoten? Sommige onderzoekers dachten dat de achterpoten bij het vliegen gewoon naar beneden zouden hangen. Net als bij roofvogels die je vast ook wel kent, zoals buizerds. Andere onderzoekers kwamen op het idee: zou het niet zo kunnen zijn dat de Microraptor bij het vliegen die poten juist naar boven vouwt? Om ze als extra vleugels boven de gewone vleugels te gebruiken? Ze kwamen er niet uit en besloten daarom een Microraptor na te bouwen en in een windtunnel te testen.  

(***)

Het model van de Microraptor werd in de windtunnel getest, zowel met veren als zonder veren. Het model met veren kon heel goed vliegen; dat was zoals verwacht. Maar ook het model zonder veren bleek dat heel goed te kunnen. En vliegen met de achterpoten naar boven gevouwen? In de windtunnel bleek dat het model met dubbele vleugels uitstekend kon zweefvliegen. De test gaf duidelijk aan dat vliegen zonder veren heel goed mogelijk is. Maar nu zitten de onderzoekers opeens met een heel andere vraag: als veren niet per se nodig zijn om te vliegen, waarom hebben dieren dan eigenlijk veren gekregen?