Rosa Parks

(*)

Na een lange dag in het naaiatelier neemt Rosa Parks de bus. Het is een koude decemberavond en haar voeten doen pijn. Zuchtend ploft ze neer op een stoel. Aan de volgende halte gebaart een witte man dat ze plaats moet maken. Voor het eerst in haar leven weigert ze.

Al 42 jaar houdt Rosa zich netjes aan de wet. In Montgomery (= hoofdstad van de staat Alabama), haar woonplaats in het zuiden van de Verenigde Staten, gaan zwarte en witte kinderen naar andere scholen. Volwassenen met een verschillende huidskleur mogen niet trouwen. Ze leven gescheiden en worden anders behandeld. In de restaurants waar witte stedelingen bij kaarslicht dineren, mogen zwarte mensen alleen maar opdienen. Die avond op de bus heeft Rosa er genoeg van: “Waarom heb ik door mijn huidskleur minder rechten dan andere burgers?”

De buschauffeur maakt zich boos en waarschuwt de politie, die Rosa arresteert. Ze kreeg een boete van 10 dollar plus extra kosten van 4 dollar. Parks weigerde deze boete te betalen. Ze werd toen gearresteerd en moest voor de rechtbank komen, omdat ze de "openbare orde" zou hebben verstoord.
Veel mensen in Montgomery beginnen na te denken. Waarom is een zitje op de bus een verboden droom voor een hardwerkende vrouw? Is het geen tijd om de discriminatie van zwarte mensen te stoppen? Actievoerders komen samen in de kerk van jonge dominee Martin Luther King. Hij neemt het voortouw in een grote boycot van de busmaatschappij. Die duurt lang, maar boekt resultaat. De zwarte bevolking van de stad ging niet meer met de bus naar school, werk of winkels, maar op andere manieren. Zo namen veel mensen de taxi, die heel goedkoop was geworden, of ze gingen met de fiets, lopend of zelfs met een ezel!
Vanaf 1956 moeten zwarte burgers op de bus niet meer opstaan voor witte.

Door de lange rechtszaak verliest Rosa wel haar werk. De weg naar meer gelijkheid is lang en hobbelig. Rosa wordt er ziek van, maar Martin Luther King barst van energie. De jonge dominee verhuist van Montgomery naar Atlanta en neemt de leiding in de Afro-Amerikaanse burgerbeweging. Hij organiseert demonstraties en geeft overtuigende toespraken. Dat maakt de politie zenuwachtig: tijdens een vreedzame optocht zetten ze honden in en richten ze de waterslang op jonge kinderen. Miljoenen gezinnen reageren geschokt op de tv-beelden. De steun voor Martin Luther King groeit.

(**)

Op 28 augustus 1963 brengt hij een kwart miljoen Amerikanen samen aan het Lincolnmonument in Washington D.C. Hij droomt er hardop, in een wereldberoemde speech: “Ik droom dat mijn vier kinderen op een dag in een land zullen leven waarin zij niet beoordeeld worden op de kleur van hun huid, maar op hun karakter.” De mensenmassa juicht.

De mars naar Washington blijft niet zonder gevolg. In 1964 nemen de VS de burgerrechtenwet aan, die een einde maakt aan de segregatie of rassenscheiding. Kort erna garandeert de stemrechtwet dat alle zwarte burgers in het zuiden mogen stemmen. Martin Luther King is blij met die wetten, blijer zelfs dan met zijn Nobelprijs voor de Vrede. Tenslotte gaat het hem niet om roem of applaus. Hij wil verandering brengen en werkt aan een meer rechtvaardige wereld.

(***)

Wist je dat?

• Rosa Parks moest terwijl zij op school zat, lopen naar school. Dit was één van de regels die golden voor zwarte mensen in Amerika. Ze vonden namelijk dat de schoolbus alleen bestemd was voor blanken.

• Op 4 april 1968 wordt Martin Luther King doodgeschoten op het balkon van zijn hotelkamer in Memphis. Maar zijn droom overleeft de aanslag. De strijd tegen discriminatie van zwarte mensen gaat vandaag nog verder.

• Kings weduwe, Coretta Scott, steunt de Zuid-Afrikaan Nelson Mandela in zijn strijd tegen het apartheidsregime in zijn land. Ze staat mee op het podium wanneer Mandela in 1994 z’n eerste speech geeft als president. Hij citeert Martin Luther King.

• Rosa Parks had geen kinderen, wel een broer. Ze werd 93 jaar.

• Na haar dood in 2005 wordt Rosa Parks begraven in het Capitool in Washington D.C., een zeldzame eer. Ze rust er tussen presidenten en oorlogshelden.

• Als eerbetoon aan Rosa is er in Amerika een postzegel uitgebracht met haar foto erop.

• De Amerikaanse hiphopgroep Outkast heeft uit respect voor haar een liedje geschreven over Rosa Parks.

• In januari 2009 wordt Barack Obama de eerste zwarte president van de VS. Toch krijgen zwarte Amerikanen nog altijd geen volledig gelijkwaardige behandeling, zoals de beweging Black Lives Matter vanaf 2013 aan de kaak stelt.