Wablieft?
Wat? Een beetje uitleg...
Een samenvatting...
is een korte versie van een langere tekst.
bevat alleen de belangrijkste dingen.
Je laat details, voorbeelden en herhalingen weg.
Waarom? Wat is het belang van 'samenvatten'?
Je leert beter begrijpen wat je leest.
Je onthoudt de leerstof gemakkelijker.
Je ziet verbanden tussen ideeën.
Je kan sneller herhalen voor een toets.
Je leert zelfstandig werken.
Maak zeker eens gebruik van de tip 'samenvatten'.
Hoe samenvatten?
Om 'samenvatten' efficiënt te gebruiken is het belangrijk om consequent te werk te gaan.
Dit betekent dat het nodig is om afspraken te maken.
We stellen voor om een schema te volgen dat opgebouwd is uit
4 delen:
STAP 1: Noteer het onderwerp en de datum.
STAP 2: Noteer kernwoorden.
(jaartallen, begrippen, namen, sleutelwoorden, kernvragen,...)
STAP 3: Notities
(schema's, voorbeelden, opsommingen, omschrijvingen,...)
STAP 4: Samenvatting
(Met belangrijke weetjes uit stap 2 en stap 3 schrijf je in jouw eigen woorden een kort 'verhaal' over het onderwerp.)
Een uitgewerkt voorbeeld...
Natuurrampen - De kracht van de natuur
Je hebt de tekst 'Natuurrampen - De kracht van de natuur' goed gelezen, bekeken en begrepen?
Fantastisch!
Dan ben je klaar om te beginnen aan het samenvatten.
De aarde is een prachtige, maar soms gevaarlijke plek. Natuurrampen zijn gebeurtenissen in de natuur die veel schade kunnen veroorzaken aan mensen, dieren en gebouwen. Ze gebeuren vaak plotseling en kunnen moeilijk te voorspellen zijn.
Er zijn verschillende soorten natuurrampen:
Aardbevingen: ontstaan als aardplaten tegen elkaar duwen. De grond begint te trillen.
Vulkanen: barsten open en spuwen lava, as en rook.
Orkanen: krachtige winden en regen in cirkelvorm die over zee ontstaan.
Overstromingen: rivieren treden buiten hun oevers en zetten het land onder water.
Droogtes: lange periodes zonder regen waardoor gewassen sterven.
Bosbranden: vlammen die grote natuurgebieden vernietigen.
Hoe ontstaan deze rampen? Veel natuurrampen hebben te maken met het weer of met bewegingen onder de grond. Door klimaatverandering worden sommige rampen erger of komen ze vaker voor.
Wat kunnen mensen doen? We kunnen rampen niet altijd voorkomen, maar wel voorbereid zijn. In sommige landen zijn er waarschuwingssystemen. Huizen worden sterker gebouwd. Er zijn ook reddingsdiensten die snel helpen.
Soms kunnen natuurrampen ook iets goeds brengen. Vulkanische grond is heel vruchtbaar voor planten. Rivieren die overstromen maken de grond soms rijk aan mineralen.
Maar meestal zorgen ze voor verdriet, schade en moeilijkheden. Daarom is het belangrijk dat we leren hoe we ons kunnen beschermen en goed reageren.
Contractwerk
Je krijgt hier twee teksten om te beluisteren en te lezen en ... aan te pakken met 'samenvatten'.
Bijen zijn veel belangrijker dan je misschien denkt. Ze zijn klein, maar ze spelen een grote rol in de natuur. Zonder bijen zouden veel planten en bomen niet kunnen groeien.
Wat doen bijen? Bijen verzamelen nectar en stuifmeel uit bloemen. Dat doen ze om voedsel te maken, namelijk honing. Tijdens het vliegen van bloem naar bloem brengen ze stuifmeel over van de ene bloem naar de andere. Zo helpen ze planten om zich voort te planten. Dat noemen we bestuiving.
Waarom zijn bijen belangrijk? Zonder bijen zouden er veel minder vruchten en groenten zijn. Appels, aardbeien, courgettes, meloenen... ze groeien allemaal beter dankzij de bij. Zelfs dieren die planten eten zouden in de problemen komen als bijen zouden verdwijnen.
Waar wonen bijen? Bijen wonen in een bijenkorf of in het wild in holle bomen of muren. In een bijenkorf woont één koningin, duizenden werkbijen en een paar darren (mannelijke bijen).
De koningin legt alle eitjes. De werkbijen maken honing, voeden de larven, bouwen raten, en verdedigen het nest. De darren paren met de koningin.
Wat is honing? Honing is het voedsel dat bijen maken van nectar. Ze bewaren het in honingraten. Mensen gebruiken honing als natuurlijke zoetstof. Sommige imkers houden bijen speciaal om honing te oogsten.
Wat is er aan de hand met bijen? Bijen hebben het moeilijk. Door pesticiden, luchtvervuiling, minder bloemen en het kappen van bossen verdwijnen er veel bijen. Dat is gevaarlijk voor de natuur en voor de mens.
Wat kunnen wij doen?
Planten in de tuin zetten die bijen lekker vinden
Geen giftige middelen gebruiken
Honing kopen van lokale imkers
Bijen zijn klein, maar onmisbaar voor het leven op aarde!
Wat zijn olifanten?
Olifanten zijn de grootste landdieren op aarde. Ze hebben een dikke huid, grote oren, zware poten en een lange slurf. Aan hun kop groeien slagtanden, gemaakt van ivoor.
Er zijn twee hoofdsoorten:
De Afrikaanse olifant: groter en met grotere oren
De Aziatische olifant: iets kleiner, minder rimpels, kleinere oren
Waar leven olifanten?
Afrikaanse olifanten leven op savannes, in graslanden en bossen van Afrika.
Aziatische olifanten leven in bossen en junglegebieden in landen zoals India, Sri Lanka, Thailand en Maleisië.
Ze trekken in groepen rond op zoek naar eten en water.
Wat eten olifanten?
Olifanten zijn planteneters. Ze eten:
gras
takken
boomschors
fruit
bladeren
Een volwassen olifant eet elke dag tussen de 100 en 150 kilo voedsel. Ze zijn bijna 16 uur per dag bezig met eten!
Wat is er bijzonder aan de slurf?
Een slurf is een combinatie van een neus en een hand. Ze gebruiken de slurf om:
water op te zuigen en te drinken
gras of bladeren te plukken
zichzelf af te koelen met stof of water
hun baby's te troosten
elkaar te begroeten
De slurf bevat meer dan 40.000 spieren!
Hoe leven olifanten samen?
Ze leven in kuddes van vrouwtjes en jongen. De leider is een matriarch, een oudere wijfjesolifant. Zij beslist:
waar ze slapen
waar ze heen gaan
waar het veilig is
Mannetjes verlaten de kudde als ze ongeveer 14 jaar oud zijn. Ze leven dan alleen of in kleine mannengroepen.
Zijn olifanten slim?
Ja! Olifanten zijn intelligent en emotioneel:
Ze herkennen zichzelf in een spiegel
Ze troosten elkaar
Ze gebruiken lage geluiden die mensen niet horen
Ze onthouden waar water of gevaar is
Ze rouwen om een overleden familielid
Sommige olifanten leren ook trucjes, muziek maken of schilderen!
Wat bedreigt de olifant?
Stropers doden hen voor ivoor.
Ontbossing: hun leefgebied verdwijnt.
Conflict met mensen: ze vertrappen landbouwvelden.
Gelukkig zijn er organisaties zoals WWF die olifanten beschermen.
Wat kunnen wij doen?
Geen producten van ivoor kopen
Doneren aan dierenbescherming
Informatie delen
Bewust leven en respect tonen voor dieren
Elke actie telt!
Tijdens het contractwerk zal je een werkblad krijgen met verschillende opdrachten (***) om de tip rond samenvatten toe te passen.
Je krijgt hiervoor twee teksten die je kan lezen en / of beluisteren:
Bijen
en
Olifanten
Opdracht 1*:
Je hebt de tekst op MELK over ‘Bijen’ gelezen / beluisterd? Prima! Om te oefenen in het leren samenvatten, krijg je een schema dat al deels werd ingevuld. Aan jou om het te vervolledigen op de stippellijnen.
Opdracht 2**:
Je hebt de tekst op MELK over ‘Olifanten’ goed gelezen en/of beluisterd? Top!
Je krijgt nu een schema om aan te vullen op de stippellijnen.
Opdracht 3***:
Olifanten worden door stropers gedood voor hun ivoren slagtanden.
Waarvoor wordt dat ivoor allemaal gebruikt? Zoek drie toepassingen.
Juf Ann, meester Ruben en meester Frank wensen jou veel succes toe bij het leren leren!