Carnaval

(*)

Dat carnaval al lang, heel lang bestaat zal niemand in twijfel trekken. Waar wel discussie over is, is over de eigenlijke oorsprong van het carnaval.

Als we alle theorieën op een hoop gooien en daaruit dan de gelijkenissen halen en aan elkaar toetsen, komen we tot de vaststelling dat carnaval een smeltkroes is van heidense en godsdienstige rituelen, die het nieuwe jaar en een nieuwe lente inluiden.

Carnaval is van alle tijden…

Al in 2600 voor Christus werd in Mesopotamië (huidige Irak) een soort nieuwjaarsfeest georganiseerd waarbij een misdadiger voor een dag tot koning werd gekroond, feestelijk werd rondgereden in een boot op wielen en dan al even feestelijk werd terechtgesteld.

In latere culturen vinden we veel van deze elementen terug. Zo werd in het oude Egypte gedurende de laatste 5 dagen van het jaar niets ernstigs meer ondernomen om de goden niet boos te kunnen maken en werd er op 21 december een houten stier op een wiel voorgetrokken onder het zingen van bizarre liederen.

In Griekenland vierden ze iets gelijkaardigs op 21 maart (de lente). De god Dionysus werd er rondgereden op een wagenschip van waaruit versnaperingen naar de toeschouwers werden gegooid.

Tijdens de Saturnaliafeesten bij de Romeinen werden de slaven vrijgelaten en mochten ze een week lang hun bazen treiteren. Het ligt voor de hand dat ze dat liever incognito deden en maskers gingen dragen. Bij die gelegenheid werd eveneens een schijnkoning verkozen.

Carrus Navalis of Carne Vale

Ook de Germanen en de Kelten kenden een soort Carnaval, compleet met een schip op wielen (in het Latijn: carrus navalis) en een stoet gemaskerde mensen.

Tijdens de Middeleeuwen zag de kerk met lede ogen al dat heidens gedoe aan en ze slaagde er maar niet in om narrenfeesten en andere uitspattingen bij het begin van de lente onder de knoet te houden. Vandaar dan uiteindelijk het lumineuze prachtigeidee om die feesten een religieus tintje te geven: Carnaval werd van dan af op de vooravond van de vastenperiode gevierd en was de laatste gelegenheid om nog eens flink te schransen. Duidelijk een drogreden, want het vlees kon toch niet langer bewaard worden omdat het ijs in de koelkelders bij het begin van de lente begon af te smelten. De voorraad van het bewaarde vlees moest dus zo vlug mogelijk op en daaruit volgt een mogelijke verklaring van het woord Carnaval: "Carne Vale". (Het is Latijn en betekent: Vaarwel  vlees.)

(**)
Carnaval in België

In België wordt op verschillende plaatsen carnaval gevierd. Aalst is de carnavalsstad met de grootste stoet. Op hun praalwagens lachen ze graag met bekende mensen of met dingen die het voorbije jaar gebeurd zijn. In de stoet lopen er veel mannen die verkleed zijn als vrouw. Het carnaval in Binche is wereldberoemd: er dansen steeds Gilles door de straten. Zij dragen hoofddeksels met struisvogelveren.

Het carnaval in Brazilië

Wereldwijd is het Carnaval in Rio de Janeiro wel het meest bekend. Voor de Cariocas (inwoners van Rio) en de vele bezoekers het hoogtepunt van het jaar. Denk hierbij aan sambamuziek, prachtige schaars geklede mensen en kleurrijke optochten.

(***)

Typische kenmerken van carnaval

Een masker

Vroeger gebruikten de boeren een masker om de boze geesten te verjagen. Nu wil iedereen vooraleer de vasten begint nog eens goed uit de bol gaan. Daarom verbergen ze zich liever achter een masker.

Een prins

Ieder jaar wordt in verschillende carnavalssteden een prins verkozen. Deze regeert dan over de stad gedurende het carnaval. Deze prins wordt verkozen door het volk. Meestal zijn er verschillende kandidaten. Iedere kandidaat zingt dan een liedje om zo het volk te overtuigen om op hem te stemmen.

De stoet

Carnavalsgroepen werken maandenlang aan hun praalwagen om deze in de stoet te tonen. De stoet volgt een vooraf bepaalde weg. Op de wagens staat vaak iets uitgebeeld wat voor de carnavalisten belangrijk is of waarmee ze eens kunnen lachen. Er wordt vaak de draak gestoken met bekende mensen. Men drijft de spot met politici. Helemaal vooraan in de stoet rijdt de prins.

Het verkleden, kostuums

Een groep kiest meestal een bepaald thema om uit te beelden. Alle kostuums van de groep verwijzen dan naar dat thema. Vroeger verkleedde men zich in historische figuren, nu verkleedt iedereen zich hoe hij of zij dat wil.