Gefopt door reclame

(*)

Word ik gefopt door slimme reclamemakers?

Reclamemakers weten jou heel goed te laten denken dat dat wat je wilt echt iets is wat je nodig hebt. Ze achtervolgen je op allerlei manieren - via tv, internet, reclameborden, de achterkant van cornflakesverpakkingen, door producten voorbij te laten komen in films – en ze zijn gewapend met een arsenaal aan trucs.

Truc nummer 1: Associatie

Onze hersenen koppelen ideeën, beelden en zelfs gevoelens aan elkaar. Stel, in de reclame voor Chokiereep zit een scène waarin romige chocolade naar beneden stroomt en mensen zoals jij samen een reep delen en plezier hebben. Dat beeld blijft hangen. Als je daarna aan Chokie denkt, denk je: romige, dromige, fluweelzachte chocolade. En je voelt je relaxed, blij, alsof je met je vrienden bent. Slimme reclame zorgt voor dit soort associaties.

Truc nummer 2: Beroemdheden en influencers

Het is een bekende truc om beroemdheden of influencers te gebruiken in reclames of films, of ze iets over een product te laten posten op social media. Als je idool ergens weg van is, dan moet het wel goed zijn – dat is het idee. Maar die beroemdheden worden betaald om reclame te maken. Ze gebruiken de producten niet eens altijd. Wij zijn slim, toch? Wij trappen daar niet in, toch? Behalve dan dat we er wel in trappen. Keer op keer.

Truc nummer 3: Angst

Niets brengt ons zo in beweging als ANGST. Reclamemakers weten dat. Via angst veranderen ze ‘willen’ als bij toverslag in ‘nodig hebben’. Een andere vorm van angst is FOMO: fear of missing out (angst om iets te missen). We hebben die nieuwste, supercoole dinges echt nodig, want het lijkt wel alsof iedereen er een heeft. We kunnen het ons niet permitteren om er géén te hebben.

Truc nummer 4: Herhaling

Een reclame zie je en zie je en zie je tot hij blijft hangen. En als we mogen kiezen, gaan we vaak voor dingen die we kennen, want BEKEND = VERTROUWD, veilig. Ook niet onbelangrijk: als we iets maar vaak genoeg zien of horen, geloven we eerder dat het waar is. Na een tijdje ga je dus echt geloven dat je een product nodig hebt om gelukkig te worden, of populair, gestructureerd, gezond, enzovoort.

Maar er zijn meer dingen die je beïnvloeden. Je rolmodellen, bijvoorbeeld – je idolen, je mode-iconen, je vrienden. Ja, echt: ook je vrienden. Niet dat ze beslissen wat we leuk vinden en kopen, maar we vinden het wel belangrijk wat ze denken. We willen immers leuk worden gevonden. Dus kopen we dingen waardoor we ons beter voelen, cooler, succesvoller, jaloersmakender en leuker.

Het probleem is: WILLEN STOPT NOOIT.

Pas als ik die fiets, vakantie, jas, mobiele telefoon, laptop, bioscoopkaartjes, schoenen, tas, broek, sieraden, koptelefoon, … heb, ben ik gelukkig.

Er lonkt altijd iets mooiers of leukers in de verte. Daardoor kan het gebeuren dat we een heleboel geld onnodig uitgeven.

De beste remedie om tegengewicht te bieden aan reclame en groepsdruk, is TEVREDEN zijn met wie je bent en wat je hebt. Dat betekent niet dat je nergens mag van dromen, want dromen zijn belangrijk. Maar je geluk koppelen aan een DING, dat werkt niet. Als je je basisbehoeften op orde hebt, haal je je geluk niet uit een ding. Het is niet alsof je geluk op internet kunt bestellen. Geluk komt van binnenuit. Dus als je vrienden echte vrienden zijn, dan kan het ze niks schelen dat je niet de nieuwste sneakers hebt.

(**)
Je geheime wapen

Dankbaarheid is je geheime wapen in een oorlog tegen steeds meer willen. Hoe meer aandacht je besteedt aan de spullen die je hebt, en aan hoe blij je ermee bent, hoe minder tijd er overblijft om na te denken over wat je allemaal niet hebt. Want dat is waarom we dingen willen kopen: omdat het voelt alsof we iets missen. Als we alleen die sneakers kopen, dan zijn we slimmer, cooler en gelukkiger en komt alles goed. Dat denken we tenminste. Maar nu dankbaar zijn is een reminder aan jezelf dat je geen sneakers nodig hebt. Alles is nu al goed, zelfs zonder die sneakers.

(***)

Wist je dat?

• Al sinds de Romeinse tijd bestaat ‘reclame’ — het woord zelf betekent letterlijk ‘hard schreeuwen’ en verwees toentertijd naar de verkooptaferelen van de Romeinse kooplieden. Er zijn reclameboodschappen teruggevonden in de ruïnes van Pompeï.

• Het eerste reclamebureau werd in 1843 door Volney Palmer in Philadelphia opgericht.

• Een echte reclamewedstrijd is er niet, maar in België is er wel een prijs ‘De Gouden Welp’ voor de leukste reclame.

• Is het je wel eens opgevallen dat horloges en klokken altijd op 10 over 10 staan? Dit is voor een specifieke reden: deze stand van de wijzers omlijnt de merknaam van het horloge het beste - daarnaast lijkt het ook op een lachende smiley, wat positieve associaties op zou roepen.

• Een sappig biefstuk in een kookshow, dat heerlijke bord pasta in een advertentie of die glanzende burger uit de reclame: allemaal zijn ze het werk van food stylisten. De meest onwerkelijke trucjes worden gebruikt om het eten er goed uit te laten zien: van schoenpoets op burgers en zeepsop als schuimlaag op een glas bier, tot wierook boven een bord pasta om een stoomeffect te bereiken — de foto’s zien er lekker uit, maar er een hapje van proeven laat je best wel achterwege.