Misja Lewitów

(Lb 4)

Następnie mówił JHWH do Mojżesza i Aarona tymi słowami: «Wyłącz spośród synów Lewiego Kehatytów, pełną ich liczbę według szczepów i rodów, od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, czyli wszystkich, którzy są zdolni pełnić służbę [CaWaH], aby wykonywali prace w Namiocie Spotkania. (Lb 4, 1-3)

Kontynuujemy nasze czytanie Księgi Liczb, która trzeba przyznać nie jest porywcza w swoich początkach, ale na tym właśnie polega pielgrzymowanie na pustyni: czasem trzeba pokonać długie odcinki, bez żadnej podniety. Dowiadujemy się o kolejnym spisie, tym razem dotyczącym samych lewitów. Może dla nas nie jest to lektura pasjonująca, ale zastanówmy się, jakie wnioski możemy dla siebie z tego wyciągnąć.

Otóż obecność takich spisów w Biblii powinna zachęcać nas do pielęgnowania wizji dziejowej. Każdy poczęty człowiek jest niezwykle ważny w Bożych oczach, każdy człowiek w chwili swojego poczęcia otrzymuje od Boga niezgłębioną miłość oraz misję życiową. Nowe życie pojawia się w rodzinie i każda rodzina posiada swoją historię. Każdy człowiek otrzymał od Boga rodzinę jako środowisko swojego rozwoju, otrzymuje od niej bogate dziedzictwo, z bagażem rzeczy pozytywnych i negatywnych. Każdy człowiek powinien wiedzieć skąd pochodzi i jakie ma zadanie życiowe.

Człowiek jest powołany do rozwoju w swoim środowisku rodzinnym, nawet jeśli to środowisko nie jest idealne. Rozwój jest rzeczą naturalną, jego przeciwieństwem jest rewolucja, która wychodzi z założenia, że złą przeszłość należy przekreślić, negować, zabraniać i zapomnieć. Dla realizacji tej idei rewolucja często przechodzi przez eksterminację całych grup społecznych oskarżanych o niekompatybilność z ideą rewolucji. W imieniu samozwańczego rewolucyjnego “postępu” zabroniony jest rozwój naturalny. Ale tak naprawdę idea postępu jest ideą biblijną, nie istnieje poza światem biblijnym, jak już kiedyś o tym wspominaliśmy (link).

Droga biblijna jest drogą przeciwną rewolucji, ponieważ każde pokolenie opiera się na poprzednim, w tym co pozytywne jak i w tym co negatywne. Nie chodzi o to, żeby zatrzymać się pod pretekstem, że “zawsze tak było i zawsze tak będzie”, co jest drugą skrajnością skutkującą zastygnięciem w śmiercionośnym immobilizmie. Historia biblijna pokazuje nam epopeję rodzinną z momentami chwalebnymi i wstydliwymi, od Adama przez Noego, Abrahama, Mojżesza, Dawida, Ezdrasza i Jezusa. Za każdym razem, po ciemnym okresie mamy wspaniałe odbicie wznawiające historię zbawienia, nigdy nie negując przeszłości. Każde pokolenie może wznosić się wyżej od poprzedniego pod warunkiem, że będzie wspinać się na jego barki.

Dlatego właśnie przepisywanie spisów i genealogii w Biblii jest powinnością potomków, którzy tym sposobem oddają hołd swoim przodkom i otrzymują od nich całe dobrodziejstwo inwentarza. Wspominanie dawnych dziejów jest hołdem oddawanym przodkom, jest wyrazem wdzięczności i buduje dumę przynależności do takiej linii. Takie jest podejście szlachetne i lojalne względem przodków, takie podejście jest bodźcem do kontynuacji rozwoju, jest motywacją do życia.

Wracając do tekstu, spis lewitów obejmuje mężczyzn od 35 do 50 roku życia, czyli dorosłych osobników w pełni sił. Oni mają pełnić służbę (po hebrajsku CaWaH), co znaczy też wojnę, a co można tutaj rozumieć jako misję. Każda rodzina wewnątrz rodu lewitów ma swoją specyficzną misję, którą mężczyźni w pełni sił powinni realizować. Poświęćmy czas na słuchanie tego, jakie zadania Bóg wyznaczył poszczególnym rodzinom lewitów:

Zadaniem Kehatytów będzie troska o rzeczy najświętsze. Kiedy będzie się zwijać obóz, wejdzie Aaron z synami. Zdejmą oni okrywającą zasłonę i owiną nią Arkę Świadectwa. Następnie położą pokrowiec ze skóry [delfinów?], a na tym rozciągną tkaninę całą z fioletowej purpury, wreszcie założą drążki. Również nad stołem pokładnym rozciągną tkaninę z fioletowej purpury, na której położą misy, czasze, patery i dzbany do ofiar płynnych; chleb ustawicznej ofiary winien się również na nim znajdować. Następnie okryją go tkaniną karmazynową, wreszcie pokrowcem ze skór [delfinów?], na koniec założą drążki. Potem wezmą tkaninę z fioletowej purpury i okryją nią podstawę świecznika łącznie z lampami, nożycami, naczyniami do knotów oraz wszystkimi naczyniami na oliwę, używanymi do jego obsługi. Następnie owiną go - wraz z całym przynależnym sprzętem - pokrowcem ze skóry [delfinów?] i umieszczą na noszach. Teraz rozciągną nad złotym ołtarzem tkaninę z fioletowej purpury i okryją go pokrowcem ze skór [delfinów?] i założą drążki. Następnie wezmą wszystkie pozostałe sprzęty należące do służby [CaWaH] w świątyni, owiną je tkaniną z fioletowej purpury, okryją pokrowcem ze skór [delfinów?] i umieszczą na noszach. Potem oczyszczą ołtarz z popiołu i okryją czerwoną purpurą. Położą na nim wszystkie naczynia używane do służby przy ołtarzu: popielnice, widełki, łopatki, kropielnice; wszystkie te sprzęty ołtarza okryją pokrowcem ze skór [delfinów?] i założą drążki. Przy zwijaniu obozu, gdy Aaron i synowie jego skończą okrywać przedmioty święte i wszystkie przynależne do nich sprzęty, wtedy przystąpią Kehatyci, aby je nieść. Nie wolno im jednak przedmiotów świętych dotykać, bo umarliby. Taką to służbę mają do spełnienia Kehatyci w Namiocie Spotkania. Eleazar zaś, syn kapłana Aarona, będzie się troszczył o oliwę do oświetlenia, o pachnące kadzidło, o stałą ofiarę pokarmową, wreszcie o olej namaszczenia. Winien czuwać nad całym przybytkiem oraz nad wszystkim, co się w nim znajduje: nad Miejscem Świętym i jego sprzętami». I mówił dalej JHWH do Mojżesza i Aarona: «Nie dopuśćcie, by szczep rodzin Kehatytów został spośród lewitów wytracony. Postarajcie się raczej, aby żyli, a nie musieli umrzeć, gdy się zbliżą do rzeczy najświętszych. Aaron i jego synowie przyjdą i wskażą każdemu, co ma czynić i co nosić. Sami jednak Kehatyci nie mogą przyjść, by choć przez chwilę popatrzeć na rzeczy święte, bo umarliby».

Mówił dalej JHWH do Mojżesza: «Dokonaj obliczenia Gerszonitów według rodów i rodzin. Spiszesz ludzi w wieku od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, zdolnych do pełnienia służby [CaWaH], aby wykonali prace w Namiocie Spotkania. A oto na czym ma polegać służba Gerszonitów, co mają czynić i co nosić: winni nosić tkaniny przybytku i sam Namiot Spotkania łącznie z pokrowcem; pokrowiec ze skór [delfinów?], który leży na wierzchu, oraz zasłonę przy wejściu do Namiotu Spotkania. Następnie zasłony dziedzińca i zasłonę z bramy wejściowej na dziedziniec, który otacza dokoła przybytek i ołtarz, wreszcie należące do tego powrozy i wszystkie sprzęty potrzebne do tej służby. Wszystkie prace Gerszonitów dotyczące tego, co mają nosić i co czynić, podlegać będą rozkazom Aarona i jego synów; powierzycie ich pieczy wszystko to, co mają nosić. Taka będzie służba rodzin Gerszonitów wobec Namiotu Spotkania. Nadzór nad nimi będzie należał do Itamara, syna kapłana Aarona.

Dokonaj również spisu Merarytów według ich rodzin i rodów. Dokonasz spisu ludzi w wieku od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, zdolnych do pełnienia służby [CaWaH], aby wykonywali prace w Namiocie Spotkania. Pełniąc służbę w Namiocie Spotkania, będą nosić deski przybytku i należące do nich poprzeczki oraz słupy łącznie z podstawami; dalej słupy otaczające dziedziniec dokoła z ich podstawami, paliki namiotu i powrozy oraz cały sprzęt do tego należący. Zrobicie imienny wykaz wszystkiego, co mają nosić. Taka będzie służba rodzin Merarytów. W pełnieniu wszystkich swych obowiązków wobec Namiotu Spotkania będą podlegać Itamarowi, synowi kapłana Aarona».

Następnie Mojżesz, Aaron i książęta społeczności dokonali spisu Kehatytów według ich rodzin i rodów, ludzi w wieku od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, wszystkich zdolnych do pełnienia służby [CaWaH] i do wykonywania prac w Namiocie Spotkania. Spisanych według rodzin było dwa tysiące siedmiuset pięćdziesięciu. Są to spisani z rodzin Kehatytów: całkowita liczba tych, którzy mają pełnić służbę w Namiocie Spotkania, a których spisał Mojżesz i Aaron na rozkaz JHWH przekazany za pośrednictwem Mojżesza. Dokonano też spisu Gerszonitów według ich rodzin i rodów, w wieku od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, zdolnych do pełnienia służby i do wykonywania prac w Namiocie Spotkania. Spisanych według ich rodzin i rodów było dwa tysiące sześciuset trzydziestu. To była pełna liczba spisanych z rodzin Gerszonitów - wszystkich, którzy mieli pełnić służbę w Namiocie Spotkania, a których spisał Mojżesz i Aaron na rozkaz JHWH. Dokonano też spisu Merarytów według ich rodzin i rodów, wszystkich w wieku od lat trzydziestu do pięćdziesięciu, zdolnych do pełnienia służby i do wykonywania prac w Namiocie Spotkania. Spisanych według rodzin było trzy tysiące dwustu. To była liczba spisanych z rodzin Merarytów, a spisu tego dokonali Mojżesz i Aaron na rozkaz JHWH dany Mojżeszowi. Całkowita liczba lewitów, których spisali Mojżesz, Aaron i książęta Izraela według rodzin i rodów, wszystkich spisanych ludzi, zdolnych do pełnienia służby [CaWaH] i do wykonywania prac w Namiocie Spotkania oraz do noszenia ciężarów, było osiem tysięcy pięciuset osiemdziesięciu. Stosownie do nakazu JHWH Mojżesz wyznaczył każdemu, co ma czynić i co nosić. Zostali spisani, tak jak JHWH polecił Mojżeszowi. (Lb 4, 4-49)

Jeżeli chodzi o opis poszczególnych elementów Namiotu Spotkania, odsyłam do naszego odcinka z Księgi Wyjścia (link). Przy opisie budowy Namiotu Spotkania mogliśmy odczuć wielkość i świętość Boga Przymierza, która odbija się w świętości wszystkich obiektów mającą bliską styczność z nim, poczynając od Arki Przymierza i sprzętów liturgicznych a kończąc na świętości samego kapłaństwa. Godność lewitów pochodzi od wzniosłej służby, jaką pełnią przy Namiocie Spotkania, co było opisane w pierwszych dwóch rozdziałach Księgi Liczb. W trzecim rozdziale usłyszeliśmy, że lewici swoją służbę pełnią pod ścisłym nadzorem arcykapłana, w czwartym rozdziale przekonujemy się, że sam kontakt ze sprzętem liturgicznym jest zarezerwowany samym tylko kapłanom. Dlaczego? Werset piętnasty odpowiada: aby chronić lewitów, aby nie umarli. A więc kapłani nie są szefami lewitów, są ich obrońcami oraz ich osłoną przed niebezpieczeństwem świętości Arki Przymierza!

W pierwszym rozdziale usłyszeliśmy, że lewici są obrońcami ludu i osłoną przed świętością Namiotu Spotkania (Lb 1, 53). W czwartym rozdziale to kapłani są obrońcami lewitów i ich osłoną przed świętością Arki Przymierza (Lb 4, 20). Tym samym Arka Przymierza (link) nabiera centralnego znaczenia: od niej pochodzi świętość Namiotu Spotkania i nawet świętość kapłaństwa! Poza kapłanami nikt nie może dotknąć Arki ani nawet jej oglądać bez narażenia się na śmierć, właśnie dlatego Arka przykryta trzema osłonami różnych kolorów, tak samo jak stół na 12 chlebów pokładnych (link), podczas gdy pozostałe sprzęty liturgiczne są pokryte tylko dwiema osłonami. Tak osłonięty sprzęt może być przenoszony przez Kehatytów, mogą mieć pewną bliskość z nim, ale nie mogą go dotykać ani nawet oglądać. W taki obrazowy sposób daje się nam rozumieć, że choć Bóg Przymierza jest Bogiem bliskim, pragnącym mieszkać pośród swojego ludu, mimo wszystko jest Bogiem transcendentnym, innym, świętym, którego nikt nie ma prawa sobie przywłaszczyć: ani kapłan ani zakrystianin ani organista. Niech los Nadaba i Abihu (link) pozostanie na wieki w pamięci tych grup zawodowych, które są najbardziej narażone na powszednienie i oziębienie ich szacunku świętości, bo się z nią stykają na co dzień.

Skończyliśmy ze spisami i genealogiami. Kolejny rozdział zmieni temat i przyniesie nam dodatkowe przepisy prawne, które poznamy w następnym odcinku.