Tak powiedział JHWH do Mojżesza: «W pierwszym dniu miesiąca pierwszego postawisz przybytek wraz z Namiotem Spotkania. I umieścisz w nim Arkę Świadectwa, i nakryjesz ją zasłoną. Wniesiesz także stół i położysz na nim to, co ma być położone, oraz wniesiesz świecznik i postawisz na nim lampy. Ustawisz również złoty ołtarz do spalania kadzidła przed Arką Świadectwa i zawiesisz zasłonę u wejścia do przybytku. Ołtarz zaś całopalenia postawisz przed wejściem do wnętrza Namiotu Spotkania, a kadź umieścisz między Namiotem Spotkania a ołtarzem i napełnisz ją wodą. Urządzisz też dziedziniec dokoła, a przy bramie zawiesisz zasłonę. Wtedy weźmiesz olej namaszczenia i namaścisz przybytek oraz wszystko, co w nim jest; poświęcisz go i wszystkie jego sprzęty, i będzie święty. I namaścisz ołtarz całopalenia ze wszystkimi jego przyborami, i poświęcisz go i będzie bardzo święty. Namaścisz również kadź oraz jej podstawę i poświęcisz ją. Wtedy przyprowadzisz Aarona i jego synów przed wejście do Namiotu Spotkania i obmyjesz ich wodą. Następnie ubierzesz Aarona w święte szaty i namaścisz go, i poświęcisz go, aby Mi służył jako kapłan. Każesz także przybliżyć się jego synom i ubierzesz ich w szaty. Potem namaścisz ich, jak namaściłeś ich ojca, aby Mi służyli jako kapłani. Przez to zaś namaszczenie przetrwa kapłaństwo w ich pokoleniach na wieki». (Wj 40, 1-15)

Otwieramy ostatni rozdział Księgi Wyjścia. Przez pięć ostatnich rozdziałów Izraelici radośnie “wykonywali słowa Pana”, dając nam przykład wolności w posłuszeństwie. Wygląda na to, że wszystkie dotychczasowe sprzęty liturgiczne zostały jednak zbudowane w luźnych częściach, skoro dopiero Mojżesz osobiście składa je jako całość. Kolejne wersety znowu pokazują, że wykonanie pokrywa się prawie w 100% z poleceniem, co pokazuje wierność Mojżesza i wszystkich rzemieślników poleceniom otrzymanych od Boga. Izraelici umieli podnieść się po upadku złotego cielca, zdali próbę cierpliwości, wierności i posłuszeństwa. Czytelnicy Biblii również muszą przejść przez tę próbę, dlatego cierpliwie przeczytajmy kolejne wersety.

Mojżesz wykonał wszystko tak, jak mu nakazał JHWH. Tak wykonał. Wzniesiono przybytek pierwszego dnia pierwszego miesiąca roku drugiego. Postawił Mojżesz przybytek: założył podstawy, ustawił deski, umieścił poprzeczki oraz ustawił słupy. I rozciągnął namiot nad przybytkiem, i nakrył go przykryciem namiotu z góry, jak to JHWH nakazał Mojżeszowi. Następnie wziął Świadectwo i położył je w arce, włożył też drążki do pierścieni arki i przykrył arkę z wierzchu przebłagalnią. Wniósł następnie arkę do przybytku i zawiesił zasłonę zakrywającą, i zakrył nią Arkę Świadectwa, jak JHWH nakazał Mojżeszowi. Postawił również stół w Namiocie Spotkania po stronie północnej przybytku, przed zasłoną, a na nim rozłożył przed obliczem JHWH rząd chlebów, jak nakazał JHWH Mojżeszowi. Postawił też świecznik w Namiocie Spotkania, naprzeciw stołu, po stronie południowej przybytku, i umieścił lampy przed JHWH, jak JHWH nakazał Mojżeszowi. Postawił również ołtarz złoty w Namiocie Spotkania, naprzeciw zasłony, i kazał spalać na nim wonne kadzidło, jak JHWH nakazał Mojżeszowi. Zawiesił zasłonę u wejścia do przybytku. Ołtarz zaś całopalenia postawił przed wejściem do wnętrza Namiotu Spotkania i ofiarował na nim całopalenie i ofiarę pokarmową, jak nakazał JHWH Mojżeszowi. Ustawił także kadź między Namiotem Spotkania a ołtarzem i nalał w nią wody do mycia. I myli w niej ręce i nogi Mojżesz i Aaron oraz jego synowie, wchodząc do Namiotu Spotkania i przystępując do ołtarza, jak JHWH nakazał Mojżeszowi. Wreszcie urządził dziedziniec dokoła przybytku i ołtarz, a u wejścia zawiesił zasłonę. W ten sposób Mojżesz dokonał dzieła.(Wj 40, 16-33)

Najważniejsze, że wszystkie te dzieła zostały dokonane w sposób i w czasie wyznaczonym przez Boga: pierwszego dnia pierwszego miesiąca roku, to znaczy równo rok po wyzwoleniu z Egiptu (odsyłam do naszego ciekawego komentarza z 12 rozdziału: link). Pierwszego dnia nowego roku Mojżesz nie tylko wnosi Przybytek, ale również wniesie pierwszą ofiarę całopalną, czyli pełni urząd arcykapłana. Aaron i jego synowie jeszcze nie zostali poświęceni na ten urząd: to nastąpi dopiero w ósmym rozdziale Księgi Kapłańskiej.

Zakończenie “W ten sposób Mojżesz dokonał dzieła” nawiązuje do dzieła stworzenia z Księgi Rodzaju. Zresztą można znaleźć całą symbolikę świątyni w opisie stworzenia i vice-versa: świątynia jest mikrokosmosem, analogią do całego stworzenia w makroskali oraz do ciała człowieka w mikroskali. Nie będziemy tutaj wyszczególniać wszystkich elementów, które na to wskazują.

Wreszcie Mojżesz zawiesił zasłonę, wszystko jest przygotowane. Bóg może zstąpić i Jego chwała zajmuje Przybytek. Posłuchajmy.

Wtedy to obłok okrył Namiot Spotkania, a chwała JHWH napełniła przybytek. I nie mógł Mojżesz wejść do Namiotu Spotkania, bo spoczywał na nim obłok i chwała JHWH wypełniała przybytek. Ile razy obłok wznosił się nad przybytkiem, Izraelici wyruszali w drogę, a jeśli obłok nie wznosił się, nie ruszali w drogę aż do dnia uniesienia się obłoku. Obłok bowiem JHWH za dnia zakrywał przybytek, a w nocy błyszczał jak ogień na oczach całego domu izraelskiego w czasie całej ich wędrówki. (Wj 40, 34-38)

Świątynia jest sposobem na immanentną obecność w świecie transcendentnego Boga. Bóg transcendentny dosłownie zajmuje miejsce w świecie Izraela, czyni swoją obecność w świątyni czymś wyjątkowym, szczególnie intensywnym w odróżnieniu od reszty stworzenia. Można więc rzec, że świątynia jest czymś w rodzaju materialnej osnowy, którą Bóg się posługuje, aby być bliżej i intensywniej pośród wybranego przez siebie narodu.

Nowy Testament podejmie ten język w odniesieniu do Jezusa Chrystusa, wcielonego Boga. Do teologii świątyni w sposób szczególny powraca Księga Apokalipsy (por. Ap 21) oraz List do Hebrajczyków (Hbr 8-9). W obu przypadkach głosi się nieaktualność pierwszej świątyni oraz jej rytuału ofiarniczego, zastąpionych ofiarą Chrystusa i nową świątynią w niebie. (Nowy Komentarz Biblijny)

Wracając do góry Horeb, namiot jest pokryty Bożym obłokiem i nawet Mojżesz nie może się zbliżyć. Tak jakby ta chwila była zarezerwowana samemu Bogu, który wreszcie schodzi na świat po trzech tysiącach lat nieobecności skutkiem grzechu Adama i Ewy. Ludzkość przygotowała się na to uroczyste wydarzenie jak oblubienica na spotkanie oblubieńca. Bóg jakby skupia się w sobie w tak uroczystej chwili miłości i ekstazy po odzyskaniu miejsca, które ludzkość mu ofiarowuje po tym, jak stała się kompatybilna z Jego boską Istotą. Ważny etap został pokonany na drodze do całkowitego odwrócenia skutków grzechu pierworodnego. Bóg jednak nie zastygnie w tej postawie kontemplacji, ale zaprosi Izraelitów do wyruszenia w drogę. Miłosierdzie Boże zwyciężyło grzech, teraz można będzie znów podjąć pielgrzymkę ku Ziemi Obiecanej, ziemi wolności i życia. Ta pielgrzymka jest opisywana jako wspaniały taniec między oblubieńcem a oblubienicą. Bóg jest w roli oblubieńca - On nadaje tempo i kierunek. Kościół (Izrael) w roli oblubienicy odnajduje swoje szczęście w podążaniu za Wolą Bożą.

Skoro Bóg wreszcie dysponuje swoim ludem wyzwolonym, żywym i chętnym, może przystąpić do kolejnego etapu w przywróceniu ludzkości do ogrodu Eden poprzez dawanie im skosztować smaku owoców drzewa życia. Będzie to kolejna wielka przygoda, którą będziemy czytali w Księdze Kapłańskiej.

© Père Alain Dumont, La Bible en Tutoriel, https://www.bible-tutoriel.com/ Construire le Sanctuaire