Pan odpowiedział Mojżeszowi: «Ja cię uczynię jakby Bogiem dla faraona, a Aaron, brat twój, będzie twoim prorokiem. Ty powiesz mu wszystko, co ci rozkażę, a Aaron, brat twój, będzie przemawiał do faraona, ażeby wypuścił Izraelitów ze swego kraju. Ja zaś uczynię nieustępliwym serce faraona i pomnożę moje znaki i moje cuda w kraju egipskim. Faraon nie usłucha was, toteż wyciągnę rękę moją nad Egiptem i wywiodę z Egiptu moje zastępy, mój lud, synów Izraela z pośrodka nich, wśród wielkich kar. I poznają Egipcjanie, że Ja jestem Pan, gdy wyciągnę rękę przeciw Egiptowi i wyprowadzę z pośrodka nich Izraelitów». (Wj 7, 1-7)

Skończyły się żarty i środki dyplomatyczne. Skoro faraon nie chce uznać istnienia JHWH (Boga Abrahama) wówczas będzie musiał poczuć na sobie rękę Boga. Prawica jest na ogół bardziej zręczna, dlatego prawa ręka symbolizuje działanie, władzę. Czyli Prawica Pańska wskazuje na suwerenne działanie Boga ku życiu i wolności synów Izraela. W tym przypadku działanie Boga musi być skierowane przeciwko Egiptowi, bo Egipt stał się zwolennikiem śmierci.

Taka jest sceneria, teraz zaczyna się akcja.

Pan powiedział do Mojżesza i Aarona: «Jeśli faraon powie wam tak: Uczyńcie cud na waszą korzyść, wtedy powiedz Aaronowi: Weź laskę i rzuć ją przed faraonem, a przemieni się w węża». Mojżesz i Aaron przybyli do faraona i uczynili tak, jak nakazał Pan. (Wj 7, 8-10)

Pierwsza rzecz zaskakująca jest taka, że Mojżesz i Aaron docierają do faraona bez żadnych trudności. Jest to znak, że obaj należą do najwyższej sfery arystokratycznej egipskiej, bo są rozpoznawani w pałacu. Poza tym z opowieści wynika, że zarówno Mojżesz jak i Aaron posiadają laski. Tylko urzędujące i wysoko postawione osobistości posiadają laski – posiadają ją jako znak autorytetu pochodzącego od samego faraona, który sam dzierży taką laskę. Dlatego profesor Davidovits zaproponował hipotezę, że Mojżesz był nadzorcą świątyni grobowej opiekującej się mumią Józefa, oraz że Aaron był arcykapłanem w tej świątyni (odsyłam do pobytu Izraelitów w Egipcie, link).

Druga rzecz zaskakująca jest taka, że pierwsza konfrontacja Mojżesza i faraona odbyła się bez jednego słowa. Nastąpił niemy pojedynek: cud za cudem.

I rzucił Aaron laskę swoją przed faraonem i sługami jego, a zamieniła się w węża. (Wj 7, 10)

Laska Aarona zamieniła się w TaNiN. Przy płonącym krzewie, laska Mojżesza zamieniła się w Nachasz, czyli w węża. Tutaj inne słowo jest użyte, czyli chodzi o inne zwierzę, chodzi o krokodyla. Krokodyl ma swoją religijną symbolikę: symbolizuje boga Sobka, boga wody i płodności, był czczony w całym Egipcie, zwłaszcza koło roku 1.100 przed Chrystusem, kiedy został przezwany Sobek-Ra, czyli został powiązany z samym bogiem-słońcem. Tym samym Sobek przeskoczył niesamowicie wysoko w hierarchii bóstw egipskich.

Co zrobił faraon? Zawołał swoich speców.

I rzucił Aaron laskę swoją przed faraonem i sługami jego, a zamieniła się w krokodyla. Faraon również kazał przywołać mędrców i czarowników, a wróżbici egipscy uczynili to samo dzięki swym zaklęciom. I rzucił każdy z nich laskę, a zamieniły się w krokodyle. Jednak laska Aarona połknęła ich laski. Mimo to serce faraona pozostało uparte i nie usłuchał ich, jak zapowiedział Pan. Mimo to serce faraona pozostało uparte i nie usłuchał ich, jak zapowiedział Pan. (Wj 7, 11-13)

Popatrzcie, że cały ten pojedynek czarowników został opowiedziany w dwóch wersetach. Bo Biblia nie zajmuje się cudami, interesuje się przede wszystkim znakami (odsyłam do przedostatniego odcinka, link). To co ważne jest to, że faraon już od pierwszego spotkania zamyka się w sobie i nie chce słuchać. Na swoje usprawiedliwienie może oponować to, że zarówno Mojżesz jak Aaron nie powiedzieli ani słowa. I tu jest całe przesłanie poprzedniego odcinka: faraon nie musiał słuchać słów ani cudów, miał ZNAKI do wysłuchania! Znak krokodyla przemawiał w języku doskonale zrozumiałym dla wszystkich Egipcjan.

Czyli od samego początku sprawy przybierają niekorzystny obrót. Co będzie dalej? Bóg będzie musiał przemawiać głośniej. Zaczną spadać słynne plagi egipskie. 

Może słówko wprowadzenia do tych plag. Tak naprawdę lepiej byłoby mówić o “ciosach”, o “uderzeniach”, bo nie ma ciosu bez osoby zadającej cios, ani bez uprzedniej deklaracji wojny, podczas gdy plagi – to zjawisko samoistne, naturalne. 

Jeśli chodzi o konstrukcję literacką tego opowiadania, 10 plag egipskich jest opisanych jako trzy grupy po trzy ciosy, przed nadejściem dziesiątego i ostatecznego ciosu.

Każda trójka ciosów zaczyna się podobnie: Mojżesz przychodzi do faraona nad brzegiem Nilu. Przy każdym drugim ciosie Mojżesz przychodzi bezpośrednio do faraona. Trzeci cios jest zadany bez zapowiedzi.

Przy pierwszej trójce, egipscy czarownicy próbują interweniować. Robią to trochę żałośnie: zamiast przeciwdziałać ciosom, naśladują je, czyli do istniejącego zła dodają jeszcze więcej zła. Przy trzecim ciosie czarownicy poddają się przed tym, co nazywają „palcem Bożym”.

Przy drugiej trójce ciosów, czarownicy są obecni jako widzowie. Przy trzeciej trójce, czarownicy całkowicie zniknęli z pola widzenia. Być może sami zaczęli wierzyć w JHWH, w Boga Abrahama.

W najbliższym odcinku zastanowimy się jeszcze nad tematem, który budzi największą ciekawość: czy plagi biblijne naprawdę się wydarzyły, czy były historyczne?

© Père Alain Dumont, La Bible en Tutoriel, http://bible-tutoriel.com/les-10-plaies-d-egypte-ont-elles-reellement-eu-lieu.html