Mojżesz zwołał wszystkich starszych Izraela i rzekł do nich: «Odłączcie i weźcie baranka dla waszych rodzin, i zabijcie jako paschę. Weźcie gałązkę hizopu i zanurzcie ją we krwi, która będzie w czarce, i krwią z czarki skropcie próg i oba odrzwia. Aż do rana nie powinien nikt z was wychodzić przed drzwi swego domu. Gdy zaś JHWH będzie przechodził, aby porazić Egipcjan, a zobaczy krew na progu i na odrzwiach, to ominie JHWH takie drzwi i nie pozwoli Niszczycielowi wejść do tych domów, aby was pozabijał.

Przestrzegajcie tego przykazania jako prawa na wieki ważnego dla was i dla waszych dzieci! Gdy zaś wejdziecie do ziemi, którą da wam JHWH, jak obiecał, przestrzegajcie tego obyczaju. Gdy się was zapytają dzieci: cóż to za święty zwyczaj? - tak im odpowiecie: To jest ofiara Paschy na cześć JHWH, który w Egipcie ominął domy Izraelitów. Poraził Egipcjan, a domy nasze ocalił».

Lud wtedy ukląkł i oddał pokłon. Izraelici poszli i uczynili tak, jak nakazał JHWH Mojżeszowi i Aaronowi. Tak uczynili. (Wj 12, 21-28)

W poprzednim odcinku omawialiśmy obrzęd Przaśników. Przaśniki to obrzęd pielgrzymi i pokutny obchodzony przez siedem dni po Passze – naświetla zależność, która istnieje między wydarzeniem odkupienia dzięki Krwi Baranka oraz nowo otwartą możliwością zbawienia dzięki porzuceniu wygód Egiptu, dzięki podjęciu trudu pokonania pustyni, podążając za głosem JHWH – Boga wyzwoliciela.

Widzimy więc, że zbawienie wymaga osobistego wysiłku ze strony wierzących, wymaga wyrzeczenia i pokuty – te pojęcia stały się niestety mało modne w naszych czasach, a przecież są nierozerwalnie połączone z tajemnicą Paschalną! Należą do samego centrum wiary chrześcijańskiej. Aby zapobiec takiemu zapomnieniu, Bóg ustanowił obrzęd Przaśników, który rokrocznie przypomina wierzącym o potrzebie pokuty. Niestety chrześcijanie zapomnieli o tym obrzędzie, a w konsekwencji łatwiej im było zapomnieć o potrzebie pokuty, wyrzeczenia i osobistego wysiłku w podążaniu za głosem Boga.

Wracając do opowiadania biblijnego, jest nam pokazany przykład pierwszej Paschy, wzbogacony o kilka szczegółów. Najważniejsze jest ustanowienie paschalnego obrzędu pytań i odpowiedzi. Jest to konkretny sposób na przekaz wiary w rodzinie dzięki gestom liturgicznym wykonanym w każdym domu podczas kolacji paschalnej. Rodziny żydowskie przypominają sobie wydarzenia Wyjścia z Egiptu czytając specjalne opracowania o nazwie Hagada. W takiej Hagadzie mamy wyreżyserowany obrzęd zadawania pytań przez dzieci i odpowiedzi ze strony dorosłych. Kto chciałby wiedzieć jak wygląda żydowski seder (czyli kolacja paschalna) może poszukać w internecie opracowania o tytule „Hagada na Pesach”, link.

Wracając do pierwszej Paschy, Mojżesz dał polecenie, aby użyć gałązki hizopu do pokropienia odrzwi krwią. Hizop jest rośliną zapachową której przypisywano wartości oczyszczające.

Ważniejszy jest zakaz przekraczania progu drzwi zaznaczonych krwią. Dlaczego? Bo akt wylewania krwi na progu domu był zwyczajowym gestem zawierania przymierza. Niektóre domy miały nawet wbudowane czarki w odrzwiach domu, przeznaczone dla tego obrzędu. Jeżeli ktoś chciał odrzucić propozycję przymierza, odmawiał przekroczenia progu domu. Natomiast gdyby ktoś chciał wyrazić swoją nienawiść do proponowanego przymierza, wówczas podeptałby próg domu. Było to równoznaczne z rzuceniem przekleństwa na ten dom, stąd Mojżeszowy zakaz przekraczania progu drzwi.

Takie tradycje przypominają nam piętnasty rozdział Księgi Rodzaju, kiedy Bóg zawarł Przymierze z Abrahama (odsyłam do odpowiedniego odcinka, link). W kulturze koczowniczej, kiedy ktoś chciał zawrzeć z kimś przymierze, wybierał ze swojego stada najpiękniejsze zwierzę, a po zabiciu i przepołowieniu rozlewał krew na ziemi, wytyczając ścieżkę między dwiema połówkami zwierzęcia. Każda strona zawierająca przymierze musiała przejść ścieżką między tymi połówkami. Po jej pokonaniu deklarowali: „Kto z nas by łamał postanowienia naszego przymierza podzieli los tego zwierzęcia.”

W Egipcie Mojżesz nakazał, aby zaznaczyć krwią baranka nie tylko próg domu, ale również odrzwia. Dzięki temu krew rysowała znak rozpoznawczy dla Boga, że ten dom należy do przymierza z Bogiem. Ten znak został utożsamiony ze znakiem Taw (lub Tau), ze znakiem z Księgi Ezechiela:

Pan rzekł do niego: «Przejdź przez środek miasta, przez środek Jerozolimy i nakreśl ten znak TAW na czołach mężów, którzy wzdychają i biadają nad wszystkimi obrzydliwościami w niej popełnianymi». (Ez 9, 4)

U Ezechiela znak Taw służy oznaczeniu tych, którzy płaczą i boleją nad grzechami ludu: to są „sprawiedliwi” Starego Przymierza, nazywani „świętymi” w Nowym Testamencie. Znak Taw został utożsamiony ze znakiem służącym w Apokalipsie do pieczętowania Bożych sług:

I ujrzałem innego anioła, wstępującego od wschodu słońca, mającego pieczęć Boga żywego. Zawołał on donośnym głosem do czterech aniołów, którym dano moc wyrządzić szkodę ziemi i morzu: «Nie wyrządzajcie szkody ziemi ni morzu, ni drzewom, aż opieczętujemy na czołach sługi Boga naszego». (Ap 7, 2-3)

Znak z Apokalipsy jest powiązany z zachowaniem Prawa Bożego, bo święci to są ci, „którzy strzegą przykazań Boga i wiary Jezusa” (Ap 14, 12). „Reszta Izraela” charakteryzuje się wiarą i posłuszeństwem Prawu Bożemu. Ta Reszta jest też potomstwem Niewiasty „obleczonej w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu” (Ap 12, 1). Ta Niewiasta z dwunastego rozdziału Apokalipsy wydała potomstwo, z którym walczy Smok, czyli szatan. Czym się charakteryzuje to potomstwo? Wiarą i przestrzeganiem Prawa Bożego.

I rozgniewał się Smok na Niewiastę, i odszedł rozpocząć walkę z resztą jej potomstwa, z tymi, co strzegą przykazań Boga i mają świadectwo Jezusa. (Ap 12, 17)

W alfabecie starohebrajskim spółgłoska Taw miała kształt litery „X”, a więc przypominała znak krzyża, znak Chrystusa-Króla. Ten znak jest znakiem ocalenia dla ludzi wierzących ORAZ strzygących Bożych Przykazań. Jezus przypomina nam, że sama wiara nie wystarcza. Trzeba jeszcze zachowywać Boże Prawo:

Nie każdy, który Mi mówi: "Panie, Panie!", wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie. Wielu powie Mi w owym dniu: "Panie, Panie, czy nie prorokowaliśmy mocą Twego imienia, i nie wyrzucaliśmy złych duchów mocą Twego imienia, i nie czyniliśmy wielu cudów mocą Twego imienia?" Wtedy oświadczę im: "Nigdy was nie znałem. Odejdźcie ode Mnie wy, którzy dopuszczacie się nieprawości!" (Mt 7, 21-23)

„Dopuszczać się nieprawości” to dosłownie „dopuszczać się bezprawia” - to znaczy nie uznawać ani nie przestrzegać Prawa objawionego przez Boga Mojżeszowi. Ciągle wracamy do tego samego tematu: wiara i posłuszeństwo są dwiema stronami tego samego medalu (odsyłam do odcinka poświęconego tematowi posłuszeństwa, link).

Co do Izraelitów, dali nam tym razem przykład doskonałej wiary i posłuszeństwa: najpierw słuchali Mojżesza, następnie wykonali usłyszanego Słowa. To jest dwukrotnie podkreślone w tekście dla zwrócenia naszej uwagi:

Lud wtedy ukląkł i oddał pokłon. Izraelici poszli i uczynili tak, jak nakazał JHWH Mojżeszowi i Aaronowi. Tak uczynili. (Wj 12, 28)

Na zakończenie, proponuję wam wysłuchać jeszcze dziewiątego rozdziału Księgi Ezechiela  oraz dwunastego rozdziału Apokalipsy.