Overweging Ari van Buuren

Jesaja 63, 16b-17. 19b en 64, 3b-7 & Marcus 13, 33-37

• 1

Markus is het vroegste evangelie: het stamt uit de jaren 70 van onze christelijke jaartelling. Volgens oude tradities heeft Markus in Rome veel met Petrus gesproken. Wellicht is hij dezelfde als de Markus, die Paulus en Petrus enkele malen noemen in het Nieuwe Testament (Handelingen 12,12; Kolossenzen 4,10; Filemon 24; 2 Timotheüs 4,11; I Petrus 5,13).

Hoe dan ook is het een ontroerende gedachte, dat Markus zijn oor te luisteren gelegd kan hebben bij Petrus: ‘Vertel mij ’s over Jezus’.

• 2

We lazen uit Markus 13. Hierna vertelt Markus 14, hoe Petrus Jezus verloochent.

De eerste, die Petrus herkent als leerling van Jezus, is een slavin van de hogepriester. Volgens het evangelie van Johannes (18,16) is zij portierster in het paleis van de hogepriester.

Petrus is er dus ook bij, als Jezus even eerder bij de Tempel een felle rede uitspreekt over het einde van de wereld (Marcus 13,5-37).

Aan het slot van die overweging (vs 33-37) zegt Jezus, wat we zojuist lazen. “Weest waakzaam” zijn de twee woorden, waarmee Jezus zijn preek besluit.

Deze Jezus-preek is een adem-benemend verhaal.

Het is zijn reactie op de wow’s van zijn leerlingen over de Tempel: “Wàt een mooi imposant gebouw!”. “Ach, zegt Jezus, er zal geen enkele steen van de Tempel op de andere steen blijven staan!…”. En dan vervolgt hij opeens met een felle apocalyptische toespraak.

Er komen volgens hem oorlogen, aardbevingen en hongersnoden. En alom zullen Jezus’ discipelen vervolgd worden. Er zullen pseudo-messiassen en -profeten opstaan. Ook komen er kosmische rampen.

De Tempel is in het jaar 70 door de Romeinen verwoest. Maar tenslotte komt het goed, zegt Jezus. De Mensenzoon, de Christus zal verschijnen in luister en glorie!

• 3

Dit rampenscenario is ook in onze tijd en in onze wereld zo herkenbaar!

In Jemen woedt al 5 jaren een burgeroorlog met daardoor talloze ondervoede kinderen. De Nederlandse politiek is er vaak niet op bedacht, dat het christendom de meest vervolgde religie ter wereld is. En zijn wij er ècht beducht voor dat in òns land groepen zijn waar antisemitisme, homo-haat, racisme of islamofobie openlijk of stiekem broeit?

En de corona-pandemie – bij ons sinds de dag na Aswoensdag: 27 februari, dus 9 maanden geleden – deze pandemie splijt intussen ook onze samenleving. De een is angstiger, de ander is nonchalanter; de een hecht meer aan de medische wetenschap, de ander meer aan complot-theorieën; de een wil weer hedonistisch genieten, de ander verdraagt meer tegenspoed.

Dit is dan enige analyse. Zo is het wel ongeveer. Maar nu een stap verder!

Durven wij evenals en samen met Jezus te geloven: het komt goed? Er is zoveel nog làng niet goed…. Daarom kunnen we met het oeroude gebed in de eerste choquerende Lezing uit Jesaja 63 en 64 vanuit de door ons mensen telkens zo gebroken, verdeelde en gepolariseerde wereld – we kunnen maar beter méé zuchten en smeken en bidden: “Scheur toch de hemel open, God. We redden het niet. Kom naar ons toe!”

‘Rorate caeli’ – het is ook het slotlied in deze viering. Willen we weer de oude worden? Of is er ook een soort nieuwe mens??…

• 4

Wij beginnen vandaag Advent te vieren.

Is dat niet méér dan een herinnering aan Jezus’ komst? Ter communie gaan is toch ook zijn dood verkondigen – tòtdat hij komt èn wederkomt?

Jezus zegt dat we niet weten, wanneer het moment van zijn komst daar is. Weest waakzaam! Hij vergelijkt het met een rijke boer, die naar het buitenland vertrekt. Het beheer van zijn bedrijf laat hij aan zijn dienaars over.

Tegen de deurwachter zegt hij, dat hij waakzaam moet zijn! “Want je weet niet, zegt Jezus, wanneer de huisheer terug komt. Zal het onverwacht zijn: ’s avonds laat zijn, midden in de nacht, als de haan kraait of ’s morgens vroeg? Zorg dat alles op orde is! Weest allemaal waakzaam!”

Het is uniek, zoals alleen Markus dit in zijn evangelie vertelt. Horen wij hierin soms de stem van Petrus, die alsmaar vertelt aan Markus over het leven met Jezus? Het zou zomaar kunnen….

• 5

Jezus zegt tot 4x toe, dat we waakzaam moeten zijn. We moeten onze samenleving en ons leven op orde hebben en houden! We zijn zoiets als Gods rentmeesters…. Dan gaat het er dus om aandachtig te leven. Om alert en attent te zijn.

Hoe lang houden we dat vol? Toch geen 7 x 24 uur per etmaal? In deze maar voortdurende coronacrisis-maanden beseffen wij eens te meer hoe zwaar het is om vol te houden.

Het leven is niet enkel comfortabel… Er is geen soort Elfde Gebod: gij zult genieten…

Kortom: wat bedoelt, wat beoogt Jezus eigenlijk?

Dat kunnen we ons dus afvragen. Toen viel mij opeens iets op.

In dit verhaal van Jezus staat één persoon eventjes in de schijnwerpers: de deurwachter. In het gehele Nieuwe Testament komt nog twee keer een zogeheten ‘deurwachter’ voor.

Jezus zegt (in Johannes 10,3), dat de deurwachter de deur van de schaapsstal open doet voor de herder en zijn schapen. En ik vertelde u al over de portierster van de hogepriester, die Petrus herkende: daar staat hetzelfde woord ‘deurwachter’, maar anders vertaald.

• 6

Tòen, toen pas begreep ik de clou van ons zondagsevangelie.

Het gaat Jezus vooral om waakzame mensen, die dienst doen als portier of receptionist.

Kent u die attente mensen, die bij dag of bij nacht dit werk doen aan de balie in een ziekenhuis of hotel? Zij ontvangen gasten of patiënten. Zij houden de ingang in de gaten. Zij weten de weg. Zij schakelen anderen in, roepen hen op. Bij alarm handelen zij adequaat en alert. Ze roepen artsen op of de politie, de brandweer. Ze zetten alles en iedereen dus in beweging.

Willen wij van tijd tot tijd zulke mensen van God zijn?

Even dienst doen als portier? Even als een soort Herder of Leger des Heils-soldaat voor elkaar functioneren? In kerk en samenleving?

Dat levert energie op. Het brengt hoop, rust en vreugde.

We gaan meer genieten van kleine dingen – zo was het St. Nicolaasfeest ooit bedoeld….

• 7

Daarom bidden wij straks:

God maak ons waakzaam van hart.

Zodat deze Adventstijd een periode wordt

van inkeer en nieuwe toewijding aan Christus.

Amen