22 mei

Thema: Wat betekent de Heilige Geest in ons leven?

Lieve mensen van God,

Het oude woord “geest’ roept bij ons soms verwarring en weerstand op. Liever gebruiken we woorden als Spirit en Kracht. Toch is het goed om even dieper in te gaan op het woordje “geest”. Het woord hangt nauw samen met “gist” – een stille kracht die werkt in het verborgene. Gist verandert een massief deeg in een luchtig brood. Gist verandert druivensap in wijn. Die veranderingen zijn een transformatie. Gist speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven, ook al staan wij daar niet bij stil. Iets dergelijks geldt ook voor de Heilige Geest. Ook daar staan we niet vaak bij stil. Toch speelt de Geest van God een belangrijke rol in ons leven.

Hebben wij zelf ervaringen met de stille kracht die we Heilige Geest noemen?

Ik noem twee voorbeelden uit mijn eigen leven.

Toen ik op de middelbare school zat, was ik lid van een werkgroep jongeren liturgie. Ik had weinig kennis over geloof en theologie. Maar bij de voorbereiding van de vieringen zei ik soms dingen waar ik zelf verbaasd over was. De woorden kwamen uit mijn mond, maar ik had ze niet zelf bedacht. Het was een inspiratie die niet uit mijzelf kwam.

Een paar jaar geleden – vlak voor Corona – nam ik deel aan een vergadering. Het ging over de toekomst van de parochie hiernaast, de Anna-Bonifatius en Gerardus Majella. Eén van beide kerkgebouwen moet worden gesloten. Maar welk? We dachten al een poosje dat de ene kerk dicht zou moeten. Maar toen gebeurde er iets onverwachts. Een bouwkundig rapport bracht nieuwe feiten op tafel. Ook stelden we opnieuw de vraag naar de opdracht van de parochie in deze tijd. En toen kantelde het beeld. We konden er niet omheen: We moeten de andere kerk sluiten. Voor alle aanwezigen kwam dit besluit als een verrassing. En toch is dit onmiskenbaar de juiste weg. Op die avond heb ik iets ervaren van de Heilige Geest. Een transformatie in ons beleid als kerk.

Deze ervaring brengt mij bij de eerste lezing van deze zondag. Jezus preekte in Galilea en Jeruzalem, vooral voor Joodse mensen. Na zijn verrijzenis verspreidt het evangelie zich ook snel buiten het Heilig Land. Ook niet-Joodse mensen willen leerlingen van Jezus worden. Dan rijst de vraag: Moeten niet-Joodse mensen eerst Joden worden voordat ze gedoopt kunnen worden? De apostelen houden een vergadering in Jeruzalem en nemen een besluit dat bestaande grenzen overstijgt. Niet-Joodse mensen hoeven geen Joden te worden Het is voldoende wanneer zij de juiste grondhouding aannemen jegens de Ene God, jegens de medemens en zelfs de dieren. De eerste christenen vormden een interculturele gemeenschap. In het openingslied baden wij al: “God, leer ons een taal zonder grenzen”, die wordt “verstaan in alle landen”. De apostelen beseffen dat dit een vernieuwing is die zij niet alleen op eigen gezag kunnen invoeren. Daarom zeggen zij: “De heilige Geest en wij hebben besloten”.

De werking van de Geest blijft niet beperkt tot ons, de leerlingen van Jezus. De Heilige Geest waait waar zij wil, ook buiten de kerk. Dit zeggen we in het oude gebed: “Zendt Uw Geest en het aanschijn van de aarde zal vernieuwd worden”. Dit gebed sluit aan bij het scheppingsver-haal, waar de Geest van God zweefde over de wateren. Het scheppingsverhaal vertelt ons niet wat er ooit lang geleden gebeurde; het vertelt ons hoe onze huidige wereld in elkaar zit en welke relaties wij hebben tot God en tot elkaar. De werking van de Heilige Geest is creatief en gericht op de toekomst van onze planeet en onze mensengemeenschap. Dit komt goed tot uitdrukking in de encyclieken van paus Franciscus getiteld Laudato sí en Fratelli tutti. Wanneer het gaat om de toekomst van onze planeet moet de kerk niet de wereld navolgen, maar vooruitwijzen naar het koninkrijk van God, naar een wereld waarin alles anders is, een wereld zoals God die wil.

In het evangelie vandaag wordt de Heilige Geest aangeduid als de Helper. Wij mensen hebben onze dromen en verlangens De Geest van God helpt ons om die te realiseren. Maar de Heilige Geest doet méér. Zij opent ons de ogen voor de manier waarop God naar de wereld kijkt. Zij maakt ons tot leerlingen van Jezus, telkens opnieuw. Zij brengt ons in herinnering alles wat Hij ons heeft geleerd. Dit is nodig omdat we soms dingen vergeten of minder belangrijk vinden. Maar de Geest is ook creatief bezig. In nieuwe situaties laat zij ons de betekenis van de oude woorden verstaan. Wanneer wij een Bijbelstekst verstaan, is de Heilige Geest in ons werkzaam. Ook als wij ons dit niet bewust zijn.

Dit zijn enkele werkingen van de Geest in ons leven. Het is moeilijk om ze kort samen te vatten. Het is belangrijk dat wij ons bewust worden van de Heilige Geest in onszelf. Dat we luisteren naar die innerlijke stem. Het koor zingt straks* over de stem van de Liefde die zegt “Ik draag jou heel je leven met Mij mee”. – * Communielied

In de moderne samenleving laten we ons leiden door ons verstand en vaak is dit goed. Maar belangrijke beslissingen in ons leven nemen we met ons hart. De keuze voor ons beroep of de keuze van een levenspartner. Ook gastvrijheid en interculturele samenwerking komt uit ons hart. Door te zoeken wat ons samenbindt. De Heilige Geest leert ons hoe wij op een goede manier kunnen leven vanuit ons hart. We hoorden het net al in de Tussenzang.

Daarom is het ook belangrijk dat wij ons steeds meer openstellen voor de transformerende kracht van de Heilige Geest. Die kracht helpt ons om op een nieuwe manier kerk te zijn in de situatie na Corona. Laten we ons weer in vlam laten zetten door de Heilige Geest, in lichterlaaie door Gods Liefde. Laat ons van harte aan dit proces deelnemen – in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Amen.